I
STADSNIEUWS,
hekje, maar Labori wilde tot eiken prijs wach
ten tot generaal de Boisdeffre er was, voordat
Esterhazy werd gehoord.
De president protesteerde, maar Labori bleef
op zijn stuk staan. Hij wilde dan conclusiën
stellen, waarvoor hem ook tien minuten werden
toegestaan.
De zitting werd geschorst. Onder het publiek
werd liet nu zeer luidruchtigmen schreeuwde
en schold.
Het Hof keerde spoedig terug, en de presi
dent deelde mede, dat de zitting tot heden
werd verdaagd, daar generaal de Boisdeflre
afwezig was.
Onder groote opgewondenheid verliet het
publiek het Paleis van Justitie. Juist toen de
zitting opgeheven was, kwam generaal de Bois
deflre iu politiek bet gebouw binnen, maar men
herkende hem niet.
Generaal de Pellieux werd eene ovatie ge
bracht. Men schreeuwde "Leve bet leger
Leven de generaals
\ves Guyot werd eveneens toegejuichtmaar
toen mr. Leblois verscheen, drong het publiek
vijandig op. Men wilde hem niet uit het gebouw
laten vertrekken.
Gevolgd door een groote menigte keerde
Leblois toen in het Paleis terug.
De commissaris van politie verbood eike
manifestatie in het gebouw.
De lieer Deguó zeide toen"Dat zullen wij
zienwij zullen de voorsteden laten opruk
ken." De commissaris verzette zich tegen elke
betooging.
Deguó antwoordde dat hij geen manifestaties
wildemaar hij wilde evenmin, dat men
Leblois zou aanraken.
Deze was inmiddels in de algemeene ver
warring verdwenen.
Zola kon ongehinderd vertrekken.
Op straat bleef liet woelig; men besprak de
verklaring van generaal de Pellieux en de
gekste geruchten deden de ronde.
Gemengde Mcdcdccllngcn.
Bij de voortzetting van het debat in het
Engelsche Lagerhuis over het adres van ant
woord op de troonrede gaf de lieer Dillon den
we"sch te kennen, zijn amendement in te
trekken.
Dit verzoek werd geweigerd en het amen
dement zonder hoofdelijke stemming verworpen.
Met groote meerderheid besloot de Fransche
Senaat op verzoek van den minister van justitie
de interpellatie van de heeren Trarieux, Tlió-
venet en Sclieurer-Kestner over de onwettig-
hed begaan in het proces-Dreyfus tot over een
maand uit te stellen.
Rochefort maakt in de Inlransiycant bekend,
dat hij Zondag a.s. om drie uur gaat "zitten".
Men weet dat hij tot vijf dagen gevangenis
straf is veroordeeld wegens laster jegens Reinach.
Zijn vrienden kunnen nu vast een betoo-
ginkje voorbereiden.
Volgens de Siècle heeft de ministerraad lang
beraadslaagd of Rochefort venolgd moest wor
den wegens beleediging der regeering, ter ge
legenheid der interpellatie-Roche.
Men is niet tot een besluit gekomen, schoon
men van oordeel was dat zijn beleedigingen niet
ongestraft mogen blijven.
De Spaansehe staatscourant bevat thans het
besluit, waarbij Dupuy de Lome ontslagen wordt
als gezant te Washington. Een strenge critiek
is er aan toegevoegd.
De correspondent der Daily Telegraph te
Weenen seint aan zijn blad als een gerucht,
dat verschillende stammen in 't noorden van
Albanië voortdurend aan 't vechten zijn.
2000 Albaneezen moeten onder de wapens
staan.
Het conflict tusschen het Transvaalsche gou
vernement; en den hoofdrechter Kotzó duurt
voort.
Kotzó heeft gisteren een brief geschreven
aan de advocaten, waarin hij de zittingen van
het Hof tot nadere bijeenroeping verdaagt, maai
de advocaten kwamen niettemin bijeen en de
zaken werden als gewoonlijk gehoord.
Aan de regeering heeft Kotzó geschreven
dat hij weigert zijn ontslag aan te nemen.
Hij noemt het onwettig en haalt ten bewijze
daarvan de grondwet, de Londensche conventie
en andere wetten aan.
President Kruger schreef den rechter terug
dat hij zijn besluit handhaaft en de hoofdrechter
ontslagen is uit zijn ambt.
Men verzekert te Kobé, dat de minister van
buitenlandsche zaken en de gezanten van Japan
te Peking en te Londen de regeering aanraden,
China uitstel te geven voor de afbetaling der
oorlogsschatting.
Drankbestrijding.
Gisteravond had in »Musis Sacrum" de aan
gekondigde lezing plaatsjover drankbestrijding
door den heer P. van der Meuien, redacteur van
Sluit Schiedam.
De heer Hugenholtz opent de bijeen
komst en wijst er op in zijn openingswoord dat
tot heden de kiesvereeniging ïSchiedam" slechts
met deze lezingen heeft beoogd de geestelijke
ontwikkeling der hoorders. Hedenavond tracht
zij nog iets anders te bereiken. Aan de deur
der zaal zijn aan de binnentredenden uitgereikt
biljetten bevattende het program der kiesver
eeniging met een uitnoodiging om zich als lid
daarbij aan te sluiten. Spr. hoopte dat velen
het biljet geteekend zouden teruggeven.
Vervolgens den spreker van dezen avond
inleidende zegt de heer Hugenholtz, dat bet
bestuur lang geaarzeld beeft om deze alcohol-
quaestie bier te behandelen, omdat alles wat den
drank betreft zoo onmiddellijk samenhangt met
de Schiedamsclie industrie. Het is dan ook niet
te verwonderen dat een lezing over de drank
bestrijding aan den Schiedammer onwelkome
zaken zal doen hooren. Het particulier Schie
damsclie belang is iu lijnrechten strijd met het
algemeen belang op het punt van alcoholisme.
Maar tocli, het principe mag niet ondergaan
in de overweging van particulier belang. Spr.
juicht dan ook eiken maatregel toe, die het
drankmisbruik tegengaat, al lijdt spr. mede
met lien, die door die bestrijding hunne zaken
zien achteruitgaan.
Ten slotte stelt spr. den heer Van der Meuien
aan de aanwezigen voor ais een man die in
dezen strijd zijn sporen heeft verdiend.
Daarna neemt de heer Van der M e u I c n het
woord cn deelt mede dat hij door een paar feiten,
die plaats hadden toen hij gereed stond" de wereld
iu te gaan, bijzonder werd gewezen op het alcohol
vraagstuk, dat toen echter nog niet als zoodanig
bekend stond. Gaarne heeft spr. do uitnoodiging
aangenomen om hier over het onderwerp te komen
spreken dat hem zoo na ter harte gaat, cn hij zou
gaarne zijn hoorders met zoovele bewijzen willen
overstelpen dat hij hen ten volle overtuigde; maar
ten eerste heeft hem de tijd ontbroken om zoo heel
veel gegevens tc verzamelen, en ten tweede is hij over
tuigd dat niemand in een enkelen avond, zij het ook
door nog zoo'n krachtig betoog, van opinie verandert.
Spr. gevoelt dat hij een teer punt voor Schiedam
gaat behandelen, omdat zijn overwinning zal zijn de
nederlaag voor Schiedam's industrie, maar spr. durft
zijn rede uitspreken, omdat hij overtuigd is, dat de
verdwijning van het drankgebruik ook aan het
zedelijk peil der Schiedamschc bevolking ten goede
zal komen.
Het alcohol-vraagstuk is do basis voor elke sociale
verbetering, want elke verbetering, huiten de oplossing
van hot alcohol-vraagstuk om, zal blijken vrijwel
waardeloos te zijn, omdat daarin juist het grootste
maatschappelijke kwaad schuilt. Meer cn meer dringt
deze overtuiging door bij hen, die zich bezighouden
met de oplossing van oecomisehe vraagstukken, en
waar vroeger de geheel-onthouders met een mede
lijdend lachje werden aangezien, daar vinden zij
thans reeds wnardeering en erkenning.
Spr. zal niet de zedelijke nadoelen cn rampen van
het drankmisbruik nagaan; ieder der toehoorders
kent die voldoendemaar bepaalt zich voorloopig tot
het aantoonen van het oeeonomisch verlies, dat dc
maatschappij lijdt door het drankmisbruik.
Aan drank wordt jaarlijkseh uitgegeven 80 millioen
guldenvoor do fabricage daarvoor is noodig een
hoeveelheid granen, die geteeld moet worden op een
oppervlakte best bouwland ter grootte van de pro
vincie Utrecht. En hoewel ter cener zijde de voor
deden staan, die door den arbeid daarvan worden
verkregen, aan de andere zijde vindt men do veel
grootcre nadeden van den drank.
"Wat de arbeider van dc opbrengst der alcohol als
loon ontvangt is het laagste percentage van allo
industrieën nl. 7'/s Bij de katoenweverij is dat
29 °/o cn bij dc kolenindustrie 55 "/0. Hoewel dit ook
als een schaduwzijde der alcoholindustrie is aan te
merken, zou dit echter geen reden kunnen zijn voor
de felle bestrijding.
Ook op den levensduur heeft het d.ankgebruik een
nadeeligen invloed wat door spr. wordt aangetoond
uit do berekening der premiën door de levensver
zekering-maatschappijen cn uit de statistiek, die in
Zwitserland over de laatste 10 jaren is opgemaakt.
Ook de Engelsche ziekenbussen koudon rekening
met de geheelonthouding. De ervaring heeft geleerd,
dat de geheelonthouder een ziekteduur heeft van?1/;;
weck tegen 26 weken voor de gebruikers en mis
bruikers. Ook in Miinchcn is een statistiek opge
maakt. waaruit de nadedige Invloed van alcohol op
den levensduur sterk in het oog springt.
Een ander nadeel is de erfelijkheid, die eveneens
is geconstateerd. Twee families zijn daartoe in op
zicht genomeneen drankzuchtige met 57 afstamme
lingen en een nict-drankzuchtige met 61 afstamme-
lingsü. Het bleek daarbij, dat van de eerste slechts
10 leden gezond ontwikkelden, terwijl van de laatste
slechts 5 zich niet gezond ontwikkelden.
Voorts wijst spr. op de kinderen van drankzuchti
gen, die zooveel te lijden hebben van de wreedheid
hunner ouders.
Ook de drankzucht in verband met de criminaliteit
bespreekt de heer Van der Meuleu aan de hand van
de onlangs verschenen brochure des hoeren Mr. A.
Tak, waaruit spr. aantoont, dat het grootste deel
der gestraften aan drankzucht ten prooi is.
Vervolgens wijst spr. nog op de verzekering-
maatschappijen tegen ongelukken, waarbij de geheel
onthouders tegen verlaagde premie worden verzekerd,
terwijl de arbeiders in alcobolfabrieken een verhoogde
premie noodzakelijk maken.
Ten slotte spreekt hij den wensch uit dat zijn
verhandeling moge hebben bijgedragen om de over
tuiging ingang te doen vinden, dat de drankbestrijding
een der eerste ciscben is voor sociale verbeteringen.
Van de gelegenheid tot debat wordt gebruik
gemaakt door den heer de Groot die de vraag
stelt of werkelijk het particuliere Schiedamsche
belang in strijd is met het algemeen belang.
De spr. van dezen avond heeft daarbij natuur
lijk op liet oog gehad, dat de bestrijding van
het drankgebruik vermindering van drankpro
ductie zal veroorzakenmaar wanneer een ver-
bodswet tot verkoop en fabricage van drank
wordt uitgevaardigd, dan is dat in het algemeen
belang en moet de staat aan de drankfabri
kanten en de drankverkoopers vergoeding geven,
omdat de staat hun het bestaanmiddel ontneemt.
Op die wijze zal het Schiedamsche belang niet
meer staan tegenover het algemeen belang maar
daarnaast. De oeconomische voordeelen van de
verdwijning van den drank zullen dan ook ten
goede komen aan de Schiedamsche bevolking.
Spr. vraagt den heer v. d. M, of deze opvatting
zoo onjuist is.
De heer van Lisa a merkt op dat uit de
medegedeelde statistiek zou moeten -worden
opgemaakt dat de arbeiders bij de alcohol-
fabricage slechts 7 I der opbrengst krijgen
en dus de patroons OS'/s o zouden genieten.
Dit bestrijdt de debatter, die daartoe wijst op
de arbeidsloonen betaald aan de kolenindustrie,
den landbouw enz.
De heer Hugenholtz wil de meening
kennen van den spr. omtrent de middelen die
moeten aangewend worden om tot de verwijde
ring van den diank te geiaken.
Zijns inziens is geen heil te verwachten van
een wet, omdat geen wet in staat is den mensch
te verbeteren. Wel kan een wet het gebruik
belemmeren, maar de diankzucht wegnemen
kan zij niet. Wijzende op Amerika haalt spr.
het voorbeeld aan van een staat waar een ver
bodswet bestaat, maar daar worden soms jon
gens van 12 a 14 jaar stom dronken op straat
gevonden. Spr. concludeert uit deze ervaringen,
dat Óen verbodswet slechts geheim gebruik zal
in de hand werken, wat veel gevaarlijker is
dan het openlijk gebruik.
Daarna wijst deze spr, op Noorwegen en
Zweden waar liet Gothenburg er-systeem is ont
worpen on toegepast, werkelijk goed werkt, maar
toch niet afdoende blijkt. Het eenige middel dat
naar spr.'s meaning zal helpen om het drank
misbruik uit de wereld te helpen is de geheel
onthouding.
Spr. be-luit zijn woorden met een warm
pleidooi voor geheel-onthouding, dat levendige
toejuiching wekt bij de hooiders.
De heer van der M e u 1 e n beantwoordt
daarop de dehatlers.
Spr. handhaaft zijn verklaring in het begin
van den avond door hem uitgesproken, dat zijn
stiijd is ten nadeele van de Schiedamsche
industrie. Werkelijk zal die strijd ten gevolge
moeten hebben een achteruitgang en ten slotte
vernietiging dier industrie. Niet opeens echter
wil bij, zooals de heer de Groot meent, een
verbodswet invoeren, maar hij wi! daaraan
iaien voorafgaan een geleidelijke voorbereiding
van het volk, door het te overtuigen van het
nut eener verbodswet.
Een wet zal eer.-t dan succes hebben, wanneer
vij is in overeenstemming met de gevoelens van
bet meerendeel van bet volk. De vergunnings-
wet van den minister Modderman heeft dit
ook bewezen.
Spr. wil achtereenvolgens invoeren vervroegd
sluitingsuur, dan vermindering van tapperijen,
sluiting op Zondagen, Zaterdagavonden en
Maandagen, om vervolgens over te gaan tot
local option system. Daardoor zullen zoowel
tappers als branders iangzamei hand verdwijnen
en, wauneei' dan eindelijk een verbodswet kan
worden uitgevaardigd, dan nog kan worden
overwogen hoe te handelen met de weinigen,
die daardoor uit Jntn werkkring zullen gestooten
worden.
Een stiijd zal er gevoerd worden tusschen de
drankfabrikanten en de drankbestrijders; hoe
die strijd zal gevoerd worden is niet te voorzien.
Maar spr. vertrouwt dat die niet zoo bloedig
zal zijn als de strijd om de afschaffing der
slavernij veroorzaakte; door het tegenwoordig
geslacht is een geest van sociale rechtvaardig
heid doorgedrongen, die de scherpte in den strijd
zal wegnemen.
De opmerking des heeren Van Lissa erkent
spr. als juist; het heeft trouwens niet in de
bedoeling gelegen om to beweren dat de bran
ders groote winsten zouden maken.
Aan den heer [lugenholtz autwooi-dtspr.dat
irij het ook met Item niet eens is omtrent het
middel lot be-trijding n.l. het Gothenburgcr-
«ysteem, waarvan spr, de groote rradeelen opsomt,
om ten slotte te komen tot de verklaring dat
het mindere drankverbruik in Noorwegen en
Zweden niet is het gevolg van dat systeem,
maai* van do drankbestrijding, die op vele plaatsen
daar met groot succes heeft gewerkt.
De bewering van den heer Hugenholtz dat
hij een verbodswet niet wil, omdat hij de irrdi-
vidueele vrijheid niet aan banden wil legger-,
bevreemdt spr., wat hij motiveert met het
aanhalen van het programma der kies"ereeni-
ging jiScliiedam", dat verschillende punten
bevat, die wel degelijk de individueele vrijheid
belemmeren.
Het voorbeeld uit Amerika heeft voor spr.
niet veel waarde, omdat hij van andere zijden
meermalen het tegendeel heeft hooi en beweren
bovendien Amerika is voor spr. niet het land
waaruit hij het liefste put. Ter verdediging van
een verbodswet wijst spr. op de verbodswet
op het stelen. E - zijn en blijven dieven, maar
niemand zal toch beweren dat die verbodswet
nadeelig werkt.
Ten slotte toont spr. de nadeelen van het
Gothenburger systeem uitvoerig aan en voegt
er bij dat in andere steden van Noorwegen en
Zweden bet local option systeem is ingevoerd,
wat wel een bewijs is dat het Gothenburger
systeem niet voldeed.
Met een woord van opwekking aan allen om
mede te werken tot bestrijding van drankmis
bruik, ook door hem, die geen geheel-orithouder
wenscht te worden sluit spr. zijn rede, die luide
wordt toegejuicht.
De heer Hugenholtz, erkennende dat
de bestryding van den heer Van der Meulen
hem op enkele punten heeft bekeerd, sluit daarna
de bijeenkomst met een woord van hulde en
dank aan den spr. voor de wijze, waarop hij
het onderwerp heeft behandeld.
Een eigenaardig incident deed zich tijdens
deze lezing voor.
Een der hoorders, naar het uiterlijk te oor
delen, een slachtoffer van den alcohol, tuimelde
van zijn stoel, en veroorzaakte eenrVe stoom!,,
enhilariteit. s
Spoedig had hij zijn zitplaats weder in«e-
nomen. o*"
m TooiieelYoorsfellIng-.
De too.neelvoorstelling in de Officieren-Ver
eemging gisteravond heeft een zeer gemengden
indruk gemaakt, op ons en zeker op alie aan
wezigen. u*
Wil men spreekwoorden er zijn er al
dadelijk twee te noemen. ïOnbekend maak
onbemind maar niet minder Les absents oni
tor Ln er waren heel wat absents gisteravond
Aeker meer dan aanwezigen.
Het was bedroevend leeg in de zaal der
Officieren- ereenigmg, en terstond moet ^econ
stateerd worden, dat dit feit al heel Hecht
beloonde de zorg en van het bestuur der Ver
eeniging èn van de artisten en hun directie."
De voorstelling van gisteravond was goéd
Zeker, er was aan te merken, desnoods veel:
maar liet ensemble ook wij willen met
notaris Van Leur dit woord gebruiken
te roemen. Alleen de souffleur stoorde eenrier-
mate dit ensemble in de derde akte van liet
voorstuk die lieer of die dame want on
eens was liet merkbaar dat in de souffleur-kast
een seksenwisseling had plaats gegrepen -
moet zich een weinig minder opdenvoorgrond
stellen.
Het geheel was goed, en de aanwezigen heb
ben zich zeker vermaakt. Dat vergoelijkt het
dat de heer Külin van den dokter een wel wat
onbeholpen figuur creëerde, en dat sommigen
der acteurs niet altijd erg rolvast waren.
Indien te ioven is, dan dient in de eerste
plaats genoemd mevrouw De Wijs-TaureL die in
Marianne van Moore een volleerde oude coquette
ten tooneeie bracht. Zij muntte uit, maar daar
mede wil niet gezegd zijn dat de overige execu
tanten hun plicht te kort deden.
Met veel entrain ging De Patiënten van
Johan Gram, een lang niet slecht blijspel; en
in Den man dte het te goed heeft, een luchtje
Fransche dialoog, speelde vooral mej. Eggers,
rnaar ook de heer Kiihn, met groote feven-
digheid.
De voorstelling, om ruim acht uur begonnen,
eindigde reeds te kwart na tien. Wif willen
hopen dat de heeren Lamberts en Kiihn zich
niet zuilen laten ontmoedigen door het be
droevend kleine auditorium van gisteravond.
Voor een volle zaal, tegenover een publiek
dat komt om kunstgenot, zal het flinke troepje
artisten zeker nog beter spel, nog meer verve,
nog natuurlijker en losser poses en wat meer
gekulschte taal geven dan bij deze eerste ken
nismaking.
Laat ons zeggen »Tot weerziens."
De heer J. H, Roelants is te Utrecht geslaagd
voor het artsexamen eerste gedeelte.
Kiiiderzendings-vercemgtng-.
Donderdagavond vierde de Kinderzendings-
vereeniging sjezus komt" te dezer stede haar
eerste jaarfeest in het Evangelisatie-lokaal op
de Broersvest.
Te ruim halfzes werd de bijeenkomst geopend
door ds. Westermann, die naar aanleiding van
de geschiedenis in Lue. 7, »de opwekking van
den jongeling te Naïn" eenige zendingsgedacliten
ontwikkelde. Daarna werd het woord gegeven
aan den eigenlijken spreker van dezen avond,
den heer Kuperus, secretaris van het »Java-
Cornitó", die op onderhoudende en leerzame
wijze den aanwezigen een blik gunde in het
huiselijk- en maatschappelijk leven van de
Heidenen, die Nederlandsch-Indië bewonen.
Spr. had enkele voorwerpen medegebracht,
betrekking hebbende op godsdienst en gewoonten
van Cbineezen, Talauers en Papoea's. Moesten
vele voorwerpen wel van zeiven af en toe den
lachlust opwekken van groot en klein, de heer
Kuperus liet niet na tevens op ernstige wijze
allen aan hunne verplichting te herinneren,
die Heidenen met het Evangelie bekend te
maken.
Op aangename wijze werd een en ander
afgewisseld door hef, gezang der kinderen,
waarna zij vergast werden op versnaperingen
en de heer Van der Stoep namens het Bestuur
der Vereeniging verslag uitbracht over de werk
zaamheden.
Behalve in den Zondagssclioolarbeid is de ver
eeniging werkzaam voor de zending, zoowel de
inwendige als de uitwendige zending. Dooreen
aantal jongens en meisjes wordt namelijk met
busjes geld verzameld, dat bestemd wordt tot
leniging der vele nooden en ellenden in eigen
omgeving, zoowel ais in de heidenwereld heer-
schend.
Ten slotte werd de vergadering met dank
zegging door ds. Westermann gesloten, waarua
groot en klein uiteenging, dankbaar voor het
genotene.
Hedenmorgen zijn twee knaapjes aangehou
den, 12 jaar oud, die zich hadden schuldig
gemaakt aan het wegnemen van een sinaas
appel van een wagen, die een koopman een
oogenbiik had laten staan.
In de br anderij der firma H. C. Jansen Co.
had gisterenmiddag de 24-jarige brandersknecht
W. J. Wijzenbroek het ongeluk te vallen van
een spoelinggoot, die Itya M. boven een houten
vloer lag.
De man kwam daarbij zoodanig op den vloer
terecht, dat hij door pijn in rug en lendenen
gedwongen was zich naar z\jn woning in de
