IN GEZONDEK
Finantiecl.
V i s s c li e r ij.
Scïieepvaar t.
Handel.
Ma s.
helm van der Heijde, indertijd opziener der
wegen, wonende te Siboga. De tweede beschul
digde is de 25-jarige Javaan Rahaman, dwang
arbeider in den ketting, die intusschen slechts
de uitToerder geweest is van het beulswerk,
hem door zijn meester, den eersten beklaagde,
opgedragen. Het eerste en gruwelijkste feit is
de moord op den Chinees Yap A Lie. Deze
dwangarbeider bevond zich, door een ernstige
beenwond, buiten staat zwaar werk te verrich
ten. Toen dit Yan der Heijde door geuoemden
Rahaman was bericht, gelastte hij, dat de ge
wonde Chinees moest worden afgemaakt.
Als Rahaman voor den armen drommel ver
giffenis smeekt, wordt hem toegevoegd, dat hij
zal worden neergeschoten, als zijn meesters last
niet wordt uitgevoerd. Wetend, dat deze uiterst
gestreng is en spot niet kent, gehoorzaamt de
Javaan. Nadat Van der Heijde een kuil in de
rimhoe (bosch, wildernis) heeft laten graven,
wordt de gewonde Chinees, wiens been met een
stuk katoen is verbonden, daarheen gevoerd om
te worden afgemaakt. Aan den kant der kuil
brengt Rahaman den gewonden dwangarbeider
met een aan Van der Heijde toebehoo! enden
dolk een steek in de rechterzijde toe, tengevolge
waarvan de getroffene voorover in de kuil neer
stort. Onmiddellijk daarop wordt de kuil met
aarde dichtgemaakt.
Dit is wel het ergste, maar niet het eenigsfe
misdrijf van den beklaagde. Toen eenmaal de
monden waren ontsloten, die zooveel verzwegen
hadden, kwamen nog vier andere bijna even
onmensehelijke daden aan het licht. In de
tweede helft van 1895 liet hij den dwangarbeider
Iiartosemito die van het werk weggeloopen (ge
drost), doch weder gevat was, gebonden wegvoe
ren om hern daarna met een pistoolschot af te
maken en het lijk in de nabijheid te laten be
graven.
In het begin van 1893 gaf hij last twee
dwangarbeider-s, die onder zijn bevelen een weg
hielpen aanleggen, van het leven te berooven
als straf voor hun wegloopen. De aange
wezen arbeiders wilden liet beulswerk niet
volvoeren, maar op de bedreiging van Van der
Heijde, dat hij hen bij weigering zou neer
schieten, begonnen zij de twee dwangarbeiders
met stokken of knuppels te ranselen en met
messen te steken, totdat op deze mi handeling
de dood volgde. Nog vroeger, in 1892, viel een
dwangarbeider op de bloote beschuldiging van
het dwangarbeiders-kwartier in brand te hebben
gestoken, als offer van zijn meesters moordlust.
Men zal zich afvragen, hoe het mogelijk is,
dat zooveel bloedige moorden zoolang ongestraft
zijn, kunnen gepleegd worden.
Men vvete, dat Van der Heijde bij liet bestuur
wel bekend stond als zeer gestreng, maar ver
mits het werk onder zijn bevelen goed vorderde,
had men grond hem een flink werkman te achten
en zoodoende werd toezicht op zijn handelingen
niet noodig geoordeeld.
Verder koesteren de dwangarbeiders voor hur
wreeden meester zoo'n geweldige vrees, dat zij
het niet waagden, het hun opgeiegde stilzwijgen
te verbreken. En Van der Heijde wist het ver
dwijnen van een paar dwangarbeiders steeds
zonder moeite te verklaren: het heette, dat zij
gedrost waren. De justitie kreeg het eerste licht
in de reeks van gr uweldaden in Februari 1896,
toen al de te Siboga te werk gestelde dwang
arbeiders zich bij den assistent-resident aldaar,
teveus hulpofficier van justitie bij den raad van
justitie te Padang, kwamen vervoegen om te
klagen over de slechte behandeling, die zij van
Van der Heijde ondervonden.
Bij deze gelegenheid deelde Rahaman den
assistent-resident den moord m»e, dien hij op
last van zijn meester op den Chinees Yap A
Lie had gepleegd. Na langdurige verhooren
kwam de justitie eindelijk tot de kennis der
bovengenoemde gruweldaden.
Van der Heijde en Rahaman bevinden zich
thans in praeverilieve hechtenis in 's lands ge
vangenis te Padang en zullen spoedig den arm
van Jusiitia gevoelen. Daarmee zijn echter de
martelingen van tal van rechtlooze dwangar
beiders niet vei zacht. Beter toezicht vanwege
het Bestuur zou veel lijden voorkomen hebben.
Moge het een les zijn voor de toekomst.
Dat drommelsclte Ilollandsch.
De Limb. Koerier schrijft
ïln de Duitsche bladen leest men de volgende
aardige vergissing
In dc gemeente B. (bedoeld is zeker het dorp
Blerick, gemeente Maasbree) heerschtsedert eeni-
gen tijd een sraansteekende" ziekte, die door de
Hollanders roodvonk wordt genoemd. De ziekte
maakte in genoemd dorp vele slachtoffers, niet
alleen onder de kinderen maar ook onder de
volwassenen. Tengevolge daarvan waren open
bare feestelijkheden lot nader order verboden.
Den burgemeester van een Duitsche grens
stad komt de zaak ter oore; hij denkt: rood
vonk Rothlauf een varkensziekte. Of hij
nu gebrekkige inlichtingen heeft ingewonnen
of dat hij het Hollandsch niet voldoende machtig
is, of wat dan ook, om 't even, in het plaatse
lijk blad der stad stond tot waan-chuwing van
hen, wien het aanging:
»Ik breng hiermede ter openbare kennis, dat
onder de varkens der gemeente B. in Holland
de vlekziekte (Rothlauf) is uitgebroken.
De Burgemeester H."
Nu, een burgemeester kan ook nietalies weten,
voegt de Limb. Koerier er bij.
De ~»Maind'.
Vrijdagmorgen werd uit Nieuwediep het
navolgende telegram verzonden^Secretary
Navy Departement Washington. Rearadmiral
and officers Royal Navy, Nieuwediep Holland,
sincerely condole brotherofficers American Navy
with accident Maine".
te
Gisteren heeft de begrafenis der slachtoffers
op kosten van de stad Havana plaats gehad.
De overheid had gezorgd voor een indrukwek
kend militair vertoon, en ook de voornaamste
burgerlijke ambtenaren waren bij de begrafenis
tegenwoordig. De schouwburgen waren gesloten.
liet aantal gekwetsten bedraagt volgens een
telegram van maarschalk Blanco 115 (ongere
kend personen die aan hunne wonden gestorven
zijn; met de dadelijk omgekomenen 270 man),
zoodat slechts 97 man nagenoeg ongedeerd
zijn gebleven.
De commandant van het Noord-Atlantische
station der Amerikaansche vloot, schout-bij-
tiaclit Sicard, heeft, vier officieren aangewezen
om het grondig onderzoek naar de oorzaak van
de ramp te leiden. Gouverneinentsstoomboo-
ten zijn met verscheiden betrouwbare duikers
naar Havana gezonden.
Fair ieksin speel riccs.
In de Beiersche Kamer van Afgevaardigden is
besloten eerr proef te nemen met vrouwelijke
fabrieksinspecteurs. Voorloopig zullen twee
vrouwen als zoodanig worden aangesteld. Blij
ken dezen te voldoen, dan zullen zij later voor
vast worden aaugesteld en wel als assistenten.
De zee in.
Een ontzettend voorval wordt uit Helsingfors,
de hoofdstad van Finland, bericht.
Tijdens een hevigen sneeuwstorm brak Woens
dagmiddag aan de oostkust der Finsehe golf
het ijs af.
240 visschers en verscheiden paarden dreven
op ijsschotsen de zee in.
Uit latere berichten uit Wiborg blijkt dat
er 40 visschers reeds gered zijn maar het lot
der anderen is nog onbekend.
Msisjcsroof.
In het noorden van Albanië heerscht groote
gisting ten gevolge van den roof van een jong
meisje. Tweeduizend Albaneezen van ver
schillende stammen zijn een onderlingen strijd
begonnen.
Fen gevaarlijk beestje.
Te Gleiwrtz is een dierentemmer, die eenige
dagen geleden een beet van een reuzenslang
in zijn gezicht kreeg, toen hij het beest in
eene school aan kinderen vertoonde, aan de
gevolgen van dien beet overleden.
De rechtzaal on het tooneel.
De Zola-zaak doet den Parijschen theaters,
naar het schijnt, ontzaglijk veel kwaad. De
kleinere hebben zoovee! schade dat er faillisse
menten dreigen. Ook de grootere, de Comédie-
Fruncaise, de Opcra-Comique hadden minder
bezoek dan verleden jaar om dezen tijd. Alleen
Cyrano de Bergerac kan tegen Dreyfus op.
Daarbij is het eiken avond vol. De Porte-Saint-
Martin ontving in Januari 348.616 francs
1.Iet weer.
Te Constantirropel en omgeving is het nog
alles behalve lenteweer. Sedert een paar dagen
valt er voortdurend sneeuw. Twee soldaten,
die op wacht stonden op de brug die naar
Galate voert, werden eergisterenmorgen dood
gevroren gevonden. Inde hoofdstad zelf heerscht
gebrek aan brandstof en de prijzen daarvan
zijn zeer gestegen.
Bevolking vau Rusland.
De resultaten van de jongst gehouden Rus
sische volkstelling zijn dezer dagen openbaar
gemaakt. Daaruit blijkt, dat het aantal be
woners van het geheele Czaienrijk in Europa
en Azië samen 126,411,090 personen bedraagt.
In de 50 gouvernementen van Europeesch Rus
land wonen 94,215,000 personen, en wel
46,447,000 mannen en 47,767,000 vrouwen.
De stedelijke bevolking in het geheele Rijk
bedraagt ongeveer 20 millioen. Deze volkstel
ling heeft eene belangrijke vermeerdering van
de bevolking aangetoond.
Een dreigend gevaar.
Onder dit opschrift lezen wij in het U. D.,
waar ook ter andere plaatse in dit blad over
gesproken wordt
Eenigen tijd geleden werden in de haven te
Hamburg eenige exemplaren van een voor de
vruchtenteelt hoogst gevaarlijk diertje op Ame-
rikaansch ooft ontdekt.
Het is de San-José schildl.s, aspidiotus, met
den veelzeggenden geslachtsnaam perniciosus.
Volgens Amerikaansche entomologen is geen
insect in staat, aan de vruchtenteelt van de
Vereenigde Staten eu de geheele wereld grootere
schade toe te brengen, dan de San-José schild-
1s.
Zij tast takken, bladeren en vruchten aan en
voedt zich niet alleen met peren, perziken,
pruimen, appelen, kersen, noten, aardbeziën,
aalbessen enz. maar ook met loofboornen en
bloemen van verschillende soorten, zooais olmen
linden, wilgen, rozen.
De aangetaste planten sterven na weinig
jaren volkomen af.
Het dier is namelijk in de hoogste mate
vruchtbaar, zoodat een wijfje in een jaar circa
3000 millioen jongen levend ter wereld brengt.
Daar nu deze L.zen bizonder klein zijn, zijn
zij, in den beginne, als wanneer zij nog in ge
ringen getale voorkomen, met het bloote oog
moeilijk te ontdekken. Spoedig vormen zij
echter groepen en zijn dan op de takken eerder
zichtbaar in den vorm van een sch..ftachtigen
uitslag, met een purperen afscheiding omgeven.
Ook dan nog evenwel is de boom schijnbaar
gezond.
Het volgende seizoen echter hebben de I...zen
zich vermeerderd en schijnt clan de boom als met
een grijs waas overtrokken. Hij maakt weinig
blad, dat dan nog spoedig verwelkt en is dood
voor men de oorzaak recht begrepen heeft.
Het diertje is ongeveer cirkelrond, zwak ge
welfd, rnet een klein zwart knopje in het midden.
Zij zijn verspreid van Chili rot Britsch Colum
bia en van de Stille Zuidzee tot den Atlantischen
Oceaan. In de laatste drie jaren hebben zij zich
belangrijk uitgebreid.
In Amerika tracht men oreral tusschen de
verschillende staten en provinciën cordons te
trekken; tal van kweekerijen 7ijn reeds uit
geroeid, zonder dat men echter tot nog toe er
in geslaagd is, de 1 zen te doen verdwijnen.
De Duitsche regeering heeft thans den invoer
van alle Amerikaansche fiuit en fruitafval
verboden, nadat reeds te voren een verbod
van invoer van levende planten en plantenafval
uitgevaardigd was.
Wij, speciaal Utrecht en Gelderland, wij ple
gen reeds belangrijke hoeveelheden fruit naar
Duitschland uit te voeren. Ook onze uitvoer van
boomen en planten uit Nederland naar den
vreemde in het algemeen is niet te onder
schatten.
Invoer echter van Amerikaansch fruit en
Amerikaansche planten heeft hier ook, zij het in
betrekkelijk niet hooge mate, plaats.
Wij hebben nu te kiezen of te doelen.
Sluiten wij onze grenzen voor Amerikaansch
ooft, dan is onze eigen ooftbouw beveiligd en
is er kans, dat onze markt op Duitschland en
elders eene belangrijke uitbreiding ondergaat,
doordat wat aldaar uit Amerika pleegde be
trokken te worden dan grootendeels bij ons zal
worden gezocht.
Houden wij onze grenzen voor Amerikaansch
ooit, enz. open, dan loopt ons eigen ooftbouw
gevaar, en kunnen wij er zeker van zijn, dat
Duitschland ook de grenzen van ons land, als
verdacht van besmetting, ook voor ooftuitvoer
zal sluiten.
De keus kan dunkt ons niet moeilijk zijn.
Men ivordt beleefd verzocht de copy steeds slechts
aan éöie zijde te beschrijven.
Een afgeluisterd praatje op de
vergadering voor liet Kroningsfeest
over:
ZINGEN*
Wij hunnen niet zingen!
Wat blief? Me duukt, dat hebben we dan toch
daar zoo even anders getoond I
Ja, zeker!! Tivce heele coupletten van't „Wien
Neerlaudsch bloed", zonder „vreemde smetten" voor
„Vaderland en Vorst"
Ja, jij spot er weer mee. Maar of we nou „vorst"
of „vorstin" zingende, de bedoeling blijft toch immers
dezelfde; en 't „Wilhelmus" en dan nog wel op de
nieuwe wijs.
Je bedoelt eigenlijk, „do oude toonzetting,
zeker... heel mooi! en „Wij leven vrij"! en,..
„Siene la me lus" en en nog veel meer mooie
liederen, alles ter cere van onze a.s. Koningin
Wilheliuiim.
Ja, dat kan jij weer niet aanhooren, die laatste
waren zeker weer te ordinair voor jou ooreu, jij
wilt altijd, ja hoe moot ik het zeggen,
zoo iets klassieks hebben, is 't niet
Mis, mau, je begrijpt me volstrekt niet. Ik
bedoel alleen maar, dat ons repertoire van liederen
om bij feestelijke, of gezellige samenkomsten niet
elkaar aan te heffen, zoo uiterst klein is.
Daar heb je nu de drie straks genoemde volks
liederen. IIoc weinigen zijn er, die er meer van
kennen, dan 't eerste couplet Durf je beweren, dat
men 't „Vhiggclied", „De Zilvervloot", 't „Liedje
van Koppestok", „Al is ons Prinsje nog zoo klein",
„Io vivat" en zooveel andere Nederlandsche liederen
werkelijk heul De wijs gebrekkig, de woorden ge
brekkig.
En, omdat men die niet kout, daarom zingt men
draaiorgeldeuuen, en dan ook nog gebrekkig. Nou
jij
Ja, daar is wel wat van aanmaar wat wil
jij dan? Moeten we dan onzen mond houen? Waar
vind je de muziek, waar dc woorden Laat deze of
gene eens zoo'n verzameling samenstellen en beproe
ven die onder 't volk te brengen.
Een dergelijke verzameling bestaat reeds. Je
behoeft niet eens ver te zoeken. Ga naar éen van
do boekverkoopers on vraag het „Nederlanitsch
Volksliederenboeksamengesteld door Daniël de
Lange en Dr. G. Kalff, uitgegeven door de Maat
schappij tot N. v. 't Alg. en voor dertig cents hebt
ge 'fc in uw bezit. Do uitgave is iu noten en ejfer-
schrift, zoodat een schoolkind er al gauw den weg
in zal vinden.
Do rijke inhoud, 84 liederen 126 pagina's zak
formaat, keurig uitgevoerd is vermeld in de
volgende rubrieken:
a. Hedendangsche Yaderl. liederen.
b. Gescbiedzangen.
c. Kerstliederen.
tl. Verhalende liederen.
e. Minneliederen.
f. Studentenliederen.
g. Soldaten- en Matrozenliedjes.
h. Van gemengdcu inhoud.
i. Kinderliedjes.
j. Dansliedjes.
In weinige dagen waren 5000 ex. verkocht, ter
wijl het nu al aardig naar de 10000 loopt.
Ik beloof je, ik zal dadelijk zoo'n boekske be
stellen.
Er is ook nog een heele mooie groote uitgaaf met
pianobegeleiding, die kost fl.maar daar staan
ook 134 nummers in.
Maar die Volksuitgave van een Schelling
moet eigenlijk iedereen zich aanschaffen.
Faillissementen.
Uitgesproken:
15 Februari, te Zierikzee, liet faillissement van T.
J. Kruyt, rijksveearts te Tholen; reehter-coinm. jhr.
■nr. J. W. D. Schuurbeque Boeije, curator D. van de
Velde te Tholen
16 Februari, te Amsterdam, van A. Soeteman, krui
denier en boterkoopman rechter-cornm. rnr. P. Coninck
Westenbergcurator rnr. Eylard van Hall.
17 Februari, te Leeuwarden, van K. II. Salverda,
zonder beroep, te Franeker; rechter-eomin mr. VV.
Kollf, curator rnr. A. Burger.
17 Februari, te Zutphen, van 11. Vorderrnan, bakker
te Heerdt, recliter-eomm. mr. Stolk, curator rnr. II. 1'.
Mar chant te Deventer. fStct.)
SCHEVENINGEN, 18 Februari, In het laatste etrnaa'
werden alhier aangevoerd 6 partijen versche visch.
Tarbot gold f2.50 tot 6, tongen f 0.85 tot fl, griet
80 c. tot f 1 .SO, kabeljauw f 1.25 tot 2, rog 50 tot
75 c. per stuk; schol, bmtenlek, f 10 tot 14, binnenlek
fa tot 0.50, scharren f3 tot 4 en bolk f2 per mand.
i.lMUlDEN, 18 Februari, lieden kwamen hier 2
sloejen binnen met 400700 scbeivis-chcn en 20
levende kabeljauwen. Verder 5 kotters en loggers met
50450 tongen, enkele tatbot, griet en rog, 57
mandjes groote schol, 40 mandjes middel id., 1217
mandjes kl. id. en 45 mandjes sdiar en botjes. De
volgende prijzen weiden besteed groote lev. schelvisch
per mand 25 stuks f20—22, kleine id. id. 30 stuks
f 0 5012, groote doode id. ld. 40 stuks f 1548,
kleine id. id. 30 stuks f 4 505, groote tong 95 c.
f 1.40, middel id. 6075 c., kl. id 2530 c, tarbot
f 1042, rog f 1.40- 4.25, lev kabeljauw f2.75—3.25,
alles per stuk; gr. schol f7.500.50, middel id 14
6.50, kl. id. f2.50—3.75, bot f33.75, schar f 4.502,
alles per mand.
IIMU1DEN, 48 Februari. Heden waren hier 2 sloe
pen aan de markt met 400700 groote schelvisschen,
600—1100 kl. id., 4520 levende kabeljauwen. Ver
der 10 kotters en loggers met 60400 tongen, enkele
tarbotten, griet en rog, 5 8 mandjes groote schol,
710 mandjes middel id, 35 mandjes kl. id. en
2—6 mandjes schar en botjes. De volgende prijzen
werden besteedgroote lev. schelvisch per mand 30
stuks f 20—26, kleme id. id. 40 stuks f7 509 75,
groote doode id. id. 40 stuks f IG.50f20, kleine id.
id. 30 stuks f4.50f5.50, groote tong 95 cf 1.10,
middel id. 5575 c kl id. 2535 c., tarbot griet
f0 75f 10, rog f4.15f 1 40, lev. kabeljauw f3
f3.75, alles per stuk; gr. schol f810.50, middel id.
f5f6.90, kl. id, f3-4.75, botjesf2.753.60, schar
f4.504.90, alles per mand.
Hoogwater te Schiedam.
Feb. '20 v.m. 3.51 n.m. 4.05
21 4.34 4.48
22 5.11 5 30
Kon en Maan.
Zonsopgang Feb. 20 7.07 v.m. ondergang 5.21 n.m.
21 7.05 5.23
s 22: 7.03 s 5.25
Nieuwe Mam 20 Febr. Eerste kwartier 28 Febr.
LONDEN, 48 Februari.
Aanvoer van Eng.Tarwe 400qrs., vreemde 45,400 qrs.,
Eng. Gerst 900 qrs., vreemde 13,700 qrs
Tarwe vast 4 sh. hooger voor de week. Gerst prijsh.,
Mais kalm.
PARIJS, 18 Februari.
Tarwe, Loopende maand fr 29.25, Maart fr. 29.
Maart/April fr 29.4 mnd. v. Maart fr. 28.85, 4 mnd.
van Mei fr. 28.prijsh.
Rogge. Loopende maand fr 47.25, Maart fr. 17.50,
Maart/April fr. 17,75, 4 mnd. v. Maart fr. 47.75, 4 mnd.
van Mei fr. 17.kalm.
HAMBURG, 18 Februari.
Petroleum loco 4.85, brief, dito -.geld. Spiritus
per Febr. 22%, Mrt./Apr. 21 ViStemming: vast.
BUDAPEST, 48 Februari.
Tarwe vast.
PETERSBURG, 48 Februari.
Tarwe in loco 14.50. Rogge in loco 0 75.
BERLIJN, 18 Februari.
Spiritus. Loco 43.40.
ANTWERPEN', 48 Februari.
Tarwe vast. Amerik. fr. 22% a fr.La Plata
fr 22 a fr. 22i/5N. Donau fr. 22a fr,
Mais vast. Amerik. Mixed fr. 9% a fr. La
Plata fr. 101/4 a fr. 40VaOdessa fr 40>/4 afr.40%,
Petroleum kalm. Loco fr. 43"/». 3 eerste mnd. fr. 44.
Auierlkaauscho Goederenmarkt.
NEW-YORK, 48 Februari.
Tarwe
Febr.
Maa<t. April.
Mei.
Juni.
Juli.
48 Febr.
1061/4
lOOVv
93
17 v
106%
101%
041/4
16
406
403%
997/,
93%
Febr.
Maart. April.
Mei.
Juni.
Juli.
18 Febr.
35r/o
36%
17
357/g
367/8
46
36%
37%
A O E N A.
Feb. 20. Officieren-Vereeniging, Schiedam, Tha
lia, De man met de Wassenbeelden.
20. Groote Schouwb., Rotterdam, Muur
bloempjes, 8 uur.
d 21. Diligentia, 's Hage, Beethoven concert
door het Boheemsche Strijkkwartet, 8 u.
23. Kinderzend. Ver., Het Mosterdzaadje,
24»te jaarfeest. Verenigingslokaal,
Broersvesl, 6 uur.
23. Doele, Rotterdam, Boheemsch Strijk
kwartet, laatste concert, 8 uur.
b 24. Kinderzend. Ver., Het Mosterdzaadje,
24ste jaarfeest. Vereeuigingslokaal,
Broersvest, 6 uur.
Maart 3. Chr. Jong. Ver. De Heere zal 't voor
zien, 12de jaarfeest, Verenigingslokaal.
Broersvest, 7% uur.
Te Rotterdam: eiken avond Circus Variété,
Stationsplein, 8 uurFlora, Coolsingel, 8 uur,