BINNENLAND.
Staten-Generaal.
STADSNIEUWS.
YL AAR DIN GEN.
Generaal de Pellieux laat de woorden die
de Radical hem in den mond heeft gelegd, door
de Agencc Havas aldus tegenspreken
sDeze woorden bevatten tal van onjuistheden,
waarop het voldoende is te wijzen, opdat de
publieke opinie zich er verder niet mee bomoeie".
De Radical is zeer terecht niet te
vreden met deze logenstraffing en verlangt een
pertinente aanwijzing der beweerde onjuistheden.
Toen mr. Labori, de verdediger van Zola,
gisteren in een proces over boedelscheiding
pleitte, verweet de a.hocaat der tegenpartij
hem dat hij omgekocht was om de justitie op
een dwaalspoor te brengen.
Onmiddellijk beval de rechtbank den belee-
diger te verwijderen, en onder de algemeene
goedkeuring van collega's en publiek sprak
Labori
»Ik ben hier in het belang mjjner onge
lukkige cliënten, die zonder eenig middel van
bestaan zijn, en wien men een vermogen be
twist waarvan de helft hun toebehoortik
moet er bijvoegen dat ik in deze zaak niet het
minste honorarium heb ontvangen, evenmin als
in een andere, vermaarder zaak. (Beweging).
«Kan men in dit land waar men zooveel
edelmoedigheid placht te vinden, niet meer een
inan zijn plicht zien vervullen, in weerwil van
moeilijkheden en gevaren, zonder hem terstond
te verdenken Langdurige beweging.)
Toen mr. Labori de gerechtszaal verliet werd
hij 'levendig geiukgewensent.
De officieuze Nordd. AUg. Ztg. deelt mede,
dat de vleugel-adjudant van keizer Wilhelm,
koionel von Moltke, bevelhebber van het
Alexander-regiment, naar St. Petersburg gaat
om den Czaar namens den Keizer twee jacht
geweren aan te bieden.
Over het diplomatieke en het consulaire
corps in Rusland is een regen van onderschei
dingen neergedaald, naar het heet als gevolg
van keizer Wilhelm's jongste bezoek aan den
Czaar.
Vorst Ferdinand van Bulgarije heeft, voordat
hij Weenen verliet, aan kei/er Frans Jozef
formeel beloofd dat de Bulgaarsche politiek
geen conflict met Turkije zal uitlokken, maar
den vrede beoogt.
In de Grieksche Kamer werd gisteren dooi
den minister van financiën Streit het ontwerp
over de leening ingediend.
Een voorstel van den premier, tevens minister
van buitenlandsche zaken, Zaïmis om den dank
van Griekenland te betuigen aan Frankrijk,
Rusland en Engeland werd door Delyannis en
anderen gesteund en onder gejuich met alge
meene stemmen aangenomen.
De Sultan heeft thans weer bij den Britschen
gezant aangedrongen op liet instellen van een
bestuur op Kreta in denzelfden geest als op
Santos en in den Libanon, nl. met een Chris
telijk onderdaan van den Sultan als gouverneur.
Keizer Wilhelm's reis naar het Heilige Land
is nu vastgesteld op de tweede helft van October.
Er wordt een onderzoek ingesteld of de wegen
tusschen Jeruzalem, Jericho, Bethlehem, Caphar-
naiim en andere heilige plaatsen berijdbaar
zijn. In dat geval gaat de Keizerin mee.
De Westminster Gazette meldt dat over de
geschilpunten in Wost-Afrika overeenstemming
is verkregen.
Over den beweerden dood van Paul Kruger
is noch aan het departement van koloniën noch
aan het consulaat-generaal der Zuid-Afrikaan-
sche Republiek te Londen eenig bericht ont
vangen.
De thesaurier-generaal van Transvaal, de
heer J. N. Boshofï, is uitgenoodigd af te treden
wegens onregelmatigheden in de administratie,
maar men gelooft niet dat deze uitnoodiging
het gevolg is van een tekort in de schatkist.
De adjunct-thesaurier-generaal heeft onbepaald
verlof gekregen.
De zaak wekt te Pretoria groote sensatie.
Een tweede telegram, van IIavas, zegt dat
de thesaurier-generaal en diens adjunct ontslag
hebben gevraagd wegens enkele onregelmatig
heden in de administratieve operaties.
Onze Bnrger-Avontlscholen.
In de Arnhemsche Courant kwan dezer dagen
van de hand van een onzer stadgenooten, den
heer T. v. A., een artikel voor over bovenge
noemd onderwerp, hetwelk wjj hier overnemen.
Het luidt
Ongelukkig kunnen deze scholen niet van
Staatswege gereorganiseerd worden zonder
wijziging der wet op het Middelbaar Onderwijs.
En liet zij dadelijk toegegeven dat er ge
wichtiger zaken wachten op behandeling. Onze
kweekelingen der II. B. scholen, met welken
Fransehen slag ook vooral in een enkele pro
vincie het eindexamen worde afgenomen,
hebben dan toch nog een algemeenen graad
van ontwikkeling, die beo in staat stelt zich
verder te bekwamen. Maar voor de Burger
avondscholen is een spoedige wijziging gewenscht,
vooral voor die gemeenten, waar de inrichting
eener Ambachtsschool te veel van de draag
kracht zou vorderen.
De toelichting tot de Wet op het M. O. zeide
hel immers zoo duidelijk mogeliik, dat de Burger
avondschool in de eerste plaats bestemd is voor
aanstaande ambachtslieden.
Nu kan een Burgeravondschool in lal van
gemeenten veel beter voldoen aan de behoeften
dan een Ambachtsschool, alwaar nagenoeg niet
anders opgeleid worden dan aanstaande timmer
lieden, smeden (bankwei kers), ververs en schrijn
werkers.
Dit, gaat goed voor een groote gemeente; maar
voor een kleine is bet aantal leerlingen in die
vakken te gering, vooral wanneer zulk een
gemeente zich niet uitbreidt.
Maar de Burgei avondschool geeft enkel theo-
retbisch onderwijs en geeft te veel en te weinig,
zooals blijkt uit hetgeen het programma van
ftudie aangeeft, te wetenNederlandaCh, Aard
rijkskunde, Geschiedenis, Rekenen, Meetkunde
(inclusief inhouden van lichamen). Natuurkunde,
Scheikunde. Staatswetenschap, Technologie en
Hand- en Lijnteekenen. Op enkele zelfs
Geschiedenis der bouwstijlen en Kennis van
bouwmaterialen.
Volgens de wet is de cursus een tweejarige.
Daar liet nu onmogelijk is, in zulk een korten
tijd van al die vakken zooveel te geven, dat een
geheel, hoe klein ook, blijft, heeft men aan
den wettelijken cursus toegevoegd een voor
bereidende klasse en een herhalingriilas«e, zoodat
de cursus is een driejarige met een herlmüugs-
k lasso.
De leerlingen der herhaüngsklasse zijn. dus
meestal (een enkelen toehoorder uitgezonderd)
in het bezit van hun diploma van voldoend eind
examen der Burgeravondschool en volgen ook
alleen een cursus in hand- en lijnteekenen,
waarbij, als het programma dat vermeldt, nog
komt een enkel uur voor kunstgeschiedenis en
kennis der bouwmaterialen. Dit laatste behoort
eigenlijk onder de technologie en de kunstge
schiedenis (kennis van bouwstjjl) kan veel beter
als teekencursus wot den gegeven. Soms komen
van deze jongelieden enkele nog voor een vijfde,
som zelfs voor een zesde jaar terug.
Nu begrijpt men echter dat deze vierjarige
cursus feitelijk nog maar een tweejarige is,
want op de meeste Burgeravondscholen begint
de cursus 1 October en eindigt hij 31 Maart,
wat ook volkomen rationeel is, daar voor en na
die data de tijd van werken en bouwen, de
tijd der practijk, voor de leerlingen daar is.
Rekent men nu nog de Kerstvacantie af, dan
zijn dus 25 weken van vijf dagen (elke dag of
avond van 3 uren ongeveer) beschikbaar voor
elk cursusjaar, om de jongelieden een theore
tische ontwikkeling te geven, waar ze op kun
nen voortbouwen.
Daar nu echter de Burgeravondscholen be
zocht worden door allerlei jongelieden, waarvan
een aanzienlijke minderheid niet tot den am
bachtstand der bouwvakken behoort, krijgt deze
te veel technisch en de groote meerderheid in
het geheel geen practisch onderricht.
B wendien kleeft nog een groot euvel de
Burgeravondschool aan.
De jongelieden komen op gemiddeld dertien-
jarigen leeftijd. Op 15-jaiigen leeftijd kunnen
zij dus komen iri de 3de klasse, wanneer zij
door meer ontwikkeling en ouderdom juiat kun-
profitrerenmaar dan heeft ongeveer
50 van die klasse de school reeds verlaten I
Een deel is naar de normaalschool (aanstaande
ouderwijzers)maar het grooter deel (toekom
stige ambachtslieden) is bij bazen in betrekking,
want er moet geld verdiend worden. Anderen
komen zoo nu en dan, als zij tijdelijk geen baas
hebben.
Nu is het waar dat de Burgeravondschool
als lierhalingsonderwijs vruchten kan geven,
maar zeer zeker voldoet zij zóó niet aan de
eischen.
Om hieraan te voldoen zou deze weg kunnpn
gevolgd women
Allereerst wordt echter ondersteld, dat, hetzij
door verplicht onderwijs, hetzij langs anderen
weg, de jongelieden worden genoodzaakt om,
na voldoend eindexamen der lagere school, een
cursus van minstens drie wintersemesters op
de Burgeravondschool geregeld volgen.
Gedurende deze drie jaren wordt onderwezen
Rekenen, Meetkunde, Natuurkunde (waarbij
hoofdbeginselen gezondheidsleer), Scheikunde
(waatbij technologie en materialen-bespreking),
gewoon Boekhouden en beginselen Staatsin
richting voorts Hand- en Lijnteekenen en
Vakteekenen.
Maar om dit laatste vruchtdragend te
doen zijn, moet het hand aan hand gaan met
de practjjk.
Dit nu kan aldus verkregen worden.
Met verschillende bekwame bazen wordt door
de Commissie van toezicht (of het Gemeente
bestuur zelf) overeengekomen dat, in overleg
met den betreffende leeraar (enkelen dezer
bazen zouden liet practisch vakteekenen ook
op de school kunnen geven), het op de school
geteekende voorwerp op den winkel en onder
toezicht van den betreffenden baas door den
leerling wordt gemaakt. Aan deze bazen moeten
tijd, gebruik van materialen en instrumenten
worden vergoed.
Doch ook zij hebben, buiten die vergoeding,
groot voordeel bij dergelijk compromis.
Die jongelieden, maatjes, helpers, krulle-
jongens, ontvangen meestal per week fl.50 A
2,50 van hun baas. Wordt nu door de gemeente
dit geld vergoed onder voorwaarde, dat ge
durende twee van de zes werkdagen, de jonge
lieden op den winkel practisch zullen uitvoeren,
wat zij op de school ontwierpen, dan hebben
de bazen gedurende vier werkdagen de jonge
lieden voor niet tot hun dienst en zullen spoe
dig ondervinden, dat zij degelijker helpers krijgen,
dan zjj tot nu hadden, terwijl aan den anderen
kant de bazen zich verbinden de jongelieden
op tijd naar de school te laten gaan, wat nu
dikwijls, door werk, niet gebeurt.
Deze werkwijze zou toegepast kunnen worden
voor alle ambachten niet alleen voor timmeren,
smeden, verven, meubelmaken, maar ook voor
metselen, stucadooren, metaalwerk, kleermaken,
behangen, wagenmakeu, sclteepstirnmeren, enz.
Op die wijze zou het peil var, ontwikkeling van
dm ambachtstand zeker rijzen.
Na het eerste jaar zou op =ehool de splitsing
plaats hebben. Het eerste jaar hand- en üjn-
teeke- eo doch voor de volgende twee jaren
vak-, hand- en lijnteekenen, terwijl de andere
vakken in elke klasse aan alle leerlingen zou
den worden outlet wezen.
De elementaire kennis van de velschillende
stijlen zou bij het vakteekenen, naar de be
hoefte van het vak, kunnen worden gegeven,
terwijl alle ortnoodige geleerdheid, als: beschrij
vende meetkunde, perspectief en zoogenaamde
cavalier-projectie, zou moeten worden geweerd.
Deze laatste kan door den betreffenden
leeraar worden gebruikt om gewone projectie
duidelijk te makenmaar de leerling heeft
itoüdig een voorwerp in plattegrond, opstanden
eu doorsnede te kunnen lezen en teekenen.
Dat wordt zijn levenstaak.
Heeft hij die kennis, dan is hij tijp in theorie,
Gewenscht is bovendien, dat hij enkele een
voudige zaken in zijn vak kunne ontwerpen.
Indien daartoe de gelegenheid bestaat, kan een
afzonderlijke klasse, dus een 4e cursus, voor
enkele leerlingen worden opengesteld, welke
cursus dan ecliter staat buiten de Burgeravond
school en genoemd zoude kunnen worden:
cursus voor jonge handwerkslieden.
Natuurlijk zullen do jongelieden, die met ge
tuigschriften van goed volbrachte studie de Bur
geravondschool verlaten, zelfs zij die met soort
gelijk getuigschrift den cursus voor jonge hand
werkslieden achter den rug hebben, nog niet als
volleerd in hun vak de wereld intreden, evenmin
als thans de jongelieden der ambachtsscholen,
maar toch zullen zij zoo onderlegd zijn, dat zij.
al geld verdienende en ai door zich bekwamende,
met der ttjd hun vak zoo verstaan, dat ztj op
hooger veidienste kunnen aanspiaak maken dan
nu in den regel door ambachtslieden kan wor
den gevorderd.
Zou langs dezen wpg de burgeravondschool
niet in staat gesteld worden te volden aan de
eischen, zonder dat de gemeentebesturen noo lig
hebben een wijziging van de wet op het M. O.
af te wachten
Woningtoestanden in de Residentie.
In October 1894 besloot de Huagsehe Ver-
eeniging van Handel. Nijverheid en G •meente-
belaiigcii een onderzoek te doen instellen naar
den toestand der goedkoope woningen in de
residentie, zoowel van hygiënisch als van oeco-
nomisch standpunt en daartoe een speciale
commissie uit te noodigen.
Eene commissie, waarin eenige geneesheereu
zitting namen, werd gevormd, die zich in '12
sectiën of wijkafdeelingen splitste, en thans is
het eindverslag van het onderzoek opgesteld,
waarvan wij hier een en ander mededeelen,
wat ook velen onzer lezers zal interesseeren.
De algemeene indruk, dien de rapporteurs
van de meeste hofjes ontvingen, kan verre van
gunstig genoemd worden. Over het algemeen
maken hierop eene uitzondering de woningen
in het nieuwe gedeelte der wijken. Hier vindt
men dan ook vaak niets dan lof vermeld, sin-
druk allergunstigst", slief gelegen" enz. Voor
de oude buurt worden dergelijke ontboezemin
gen geheel en al gemist en makeo plaats voor
uitingen in tegengestelde beteekenis. In verre
gaand slechten toestand in het algemeen ver
keerden de woninggroepen in Itofjes in het Lage
Westeinde en de Lage Nieuwstraat.
Eveneens geeft de commissie verslag van haar
onderzoek naar de woninggroepen behoorende
alle tot de VlIIe wijk der stad of Scheveningen.
Zij strekken zich in alle richtingen uit en zijn
meestal zeer dicht op een gebouwd. Over het
algemeen woont de vRschersbevolking beter dan
de zoogenaamde losse werklieden. De algemeene
toestand der hofjes is bijna zonder uitzondering
slecht, behoudens gunstige uitzonderingen voor
enkele woninggroepen.
De algemeene indruk die uit het onderzoek
verkregen wordt, is dezede toestand der
goedkoope woningen in 's-Gravenhage
is, behoudens in enkele buurten, zooals uit de
rapporten blijkt, «ver het algemeen slecht te
noemen. Een reden om te constateeren dat de
arbeid der commissie geenszins overbodig was
en dat verbeteringen dringend noodig zijn.
Al dadelijk komt de commissie op tegen
machtelooze berusting, administratieve sleur,
nalatige of geheel ontbrekende overheidszorg
en ongepaste zwakheid tegen de huisjes
eigenaren, die vaak ten koste der bewoners
ongehoorde winsten maken.
De strekking harer conclusie is dan ook niet
om met alle geweld wat nieuws te scheppen
met vooibijgaan van het bestaande, maar alleen
om te wijzen op de wonde plekken en de mid
delen ter genezing aan te geven. Evenals in
alle sociale belangen wacht zij niet uitsluitend
heil van wet of verordening, maar ook van
den goeden wil van hem die de wet moet uit
voeren en van.hen op wie wet en verordening
toepasselijk zijn, in casu de eigenaren der goed
koope woningen.
EERSTE KAMER.
Zitting van Donderdag 31 Maartdes namiddags
te ïyi uur.
(Per telegraaf.)
De heer Van Welderen Rengets vroegen
verkreeg verlof den Minister van Bnitenlandsclie
Zaken inlichtingen te vragen over de redenen tot
ontslag vac den heer Israels als advocaat van de
legatie te Parijs.
Bij de tweeledige beschouwingen in zake het con
flict tusschen onzen gezant en den heer Israels
omdat eenerzijds toch wordt beweerd dat de gezant
niet gehandeld heeft als vertegenwoordiger van het
vrije Nederland, terwijl anderzijds gezegd wordt
dat de heer Israels er nog goed is afgekomen
achtte interpellant opheldering dringend noodi».
De Minister van Buiten 1. Zaken geeft
een uitvoerig overzicht van de zaak die tot het
conflict aanleiding gaf. In het Handelsblad kwant
een citaat voor, waarin een vijandige houding tegen
over Frankrijk bleek. De Minister heeft dit citaat
echter niet gevonden onder de correspondentie van
den heer Israels, 't Trok intussehen de aandacht dat
de correspondent tevens advocaat was der legatie.
Vandaar dat de Minister den gezant in overweging"
gaf de officieele band welke den heer Israëls'aan
de legatie bond te verbreken, omdat gezanten en diplo-
maten zich geheel moeten onthouden van inmettring
in binnenlandsche quaesties. Aan den heer Israels
die geen haat tegen Frankrijk had en niets kwet
send heeft geschreven, maar wiens positie dubbel-
zinnig was in het diplomatieke verkeer, werd daarom
in overweging gegeven ontslag te nemen.
Wijzende op den plicht vooral voor kleine landen
om de eischen in het diplomatiek verkeer gesteld, ten
volle na te komen, is de minister van meenin^'dat
onze gezant te Parijs bij het geven van ontslag aan
den journalist Israels als advocaat van de legatie
volkomen correct heeft gehandeld, en de regeerine
neemt de verantwoordelijkheid dan ook op zich.
De heer Eeagers, than3 verzekerd dat de ge
zant niet gehandeld heeft onder pressie van den bui-
teulauusehöü minister, vertrouwt uat het ontslag aan
den heer Israels, die zich aan geen afkeurenswaar
dige handelingen schuldig maakte, op eervolle wijze
zal zijn verleend.
De Minister van BuitenlandscheZa-
k e n antwoordt hierop dat het ontslag geen straf
oefening was, maar dat het ontslag op eervolle
wijze is verleend, onder dankbetuiging voor de
bewezen diensten.
Goedgekeurd werden daarna achtereenvolgens de
wetsontwerpen tot naturalisatie van Th. Lamers e. s.
en F. A. L. Lendorf c. s.; tot goedkeuring van
ruiling van grond en vestiging van uitwegen te
UI venhouttot goedkeuring van den afkoop door
Rotterdam van het recht van opstal op eene strook
oeverland langs de Nieuwe Maas onder Charlois en
van het recht van overweg op belendenden grond;
tot bekrachtiging van den onderhaadschen verkoop
van spoorweggrond te 's Boschtot nadere voor-
ziening omtrent de uitvoering der boter wet; tot be
krachtiging van prov. heffingen in Friesland; tot
toekenning van een renteloos voorschot ten behoeve
van den aanleg van een stoomtramweg vanNijkerk
over Barncveld naar Ede.
Het wetsontwerp tot goedkeuring van de spoor
weg-overeenkomst tusschen Nederland en België
werd bestreden door de hoeren Heek en Rutgers
als nadeelig voor Nederland en dc spoonveg-concur-
rentie. Deze zienswijze wordt door den heer Roëll
krachtig bestreden.
(De zitting duurt wort.)
Wielrijders.
De Politie brengt voor wielrijders in her
innering de volgende bepalingen uit de politie
verordeningen dezer gemeente
lo. dat, zonder noodzaak met rijwielen niet
mogen worden bereden de trottoirs, de bestrate
voetpaden, de voetpaden in de Warande, die op
de Gedempte Broersvest ter weerszijden van
de Kerkstraat en tusschen de boomen aldaar
en de weg loopende tusschen de boomen aan de
Nieuwe Haven.
2o. dat elk rijwiel, waarmede de openbare
weg bereden wordt, van af een half uur na
zonsondergang tot een half uur vóór zonsopgang
aan de voorzijde moet voorzien zgn minstens
van een naar voren lichtgevende lantaarn.
De fortuin is ditmaal gunstig geweest voor
een aantal Schiedammers bjj de gisteren plaats
gehad hebbende verloting, welke verbonden was
aan de veetentoonstelling van de Maatschappij
van Landbouw.
De vrachtrijder H. H. Determan aan den
Rotterdamschen dijk, die 6 loten had, won het
paard dat een eersten prijs verwierf, en waar
voor hem reeds f 600 werd geboden.
De schoenenhandelaar H. H. Offerman, die!
lot bezat, won een jong veulen, dat lig dadelijk
heeft verkocht voor 1180.
De vrouw van J. Elderkamp aan den Rotter
damschen dijk, die buiten voorkennis van haar
man 1 lot had gekocht, won een schot, dat
haar man dadelijk voor een goeden prijs van
de hand deed.
Bovendien hoorden wij nog van verschillende
personen op wier loten als prijs waren ge
vallen een os, een varken, schapen, enz. enz.
In Schiedam wordt over het algemeen veel
in ioterjjen gespeeld en dergelijke prijzen zijn
zeker wel een lokaas om den hartstocht voor
loterij nog te prikkelen.
Hedenmorgen ontstond brand in den schoor
steen van pand 30 aan de Lange Kerkstraat
alhier. De brand is gebluscht door burgers en
politie.
Op heeterdaad werd gisteravond een jongen
betrapt op het stelen van hout, liggend aan
het Oosterhavenhoofd en toebehoorende aan de
firma H. J. Plant Co,
BURGERLIJKE STAND.
Geboren t
29 Maart. Pieler, zoon van G. J, v. d. Vlies
en A. van Oosten, Villastraat.
30 Maart, Frangois Louis Frederik, zoon van
A. Didier en M. A. Monissen, Oosisingel.
Door kerkvoogden van de Ned. Herv. Gemeente