52jaargang.
Woensdag 13 April 1898.
N°. 9599.
Tweede Blad.
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen.
üitgevekT h. j. c. röelants.
BINNENLAND.
Abohotkestspbus voor Schiedam, per kwartaal f 0.90
omliggende plaatsen, p. kwart - 1.05
franco per poet, p. kwartaal. - 1.30
Afzonderlijke nommers- - 0.02
GOURA
BUREAUt BOTERiTRAAT 5fO, Telephoon We. 133.
ADTBSTHtmEPMjg: Tan 1—5 gewone regels met inbe
grip van eene Conrantf 0.52
Iedere gewone regel meer0.10
Bij abonnement wordt korting verleend.
AJg. Wed. Werkliedenverbond.
De algetneene vergadering van het Werk
liedenverbond, op de beide Paasch jagen te Am
sterdam gehouf ?n, werd wegens ongesteldheid
van den heer 13. H. Heldt, geleid door de onder
voorzitter, den heer O. H. Kouw, die in zijn
openingswoord wees op een bevredigenden toe
stand en een hoopvolle toekomst, nu er een
regeering is, die zich ernstig toelegt op de
behandeling der sociale aangelegenheden.
De afd. Middelburg van het Verbond ver
dween daarentegen werden op verscheiden
andere plaatsen afdeelingen opgericht.
Van het Ned. Begrafenisfonds vermeerderde
het aantal leden tot 9870, Uitgekeerd wegens
overlijden werd f 6700 en 1630 aan premiën
boven de gewone uitkeering. Sedert de oprich
ting is uitgekeerd f 101,420. Het saldo van het
vorige jaar, de meerdere ontvangsten en de
gekweekte rente stelden het bestuur in staat
f5000 nom. toe te voegen aan de inschrijving
op het grootboek, welke thans f48,000 2Vs pet.
en 5000 3 pet. bedraagt. Bovendien bezit de
kas f2500 aan effecten.
In behandeling kwam nu de agenda.
Punt 1 (Voorstel van het centraalbestuur om
het verbond zijn lidmaatschap der Zuiderzee-
vereeniging te doen verwisselen met dat van
den Nat. Zuiderzeebondj werd aangenomen, in
dier voege door den afgev. uit Rotterdam, den
heer De Klerk, geamendeerd, dat hét verbond
van beide vereeaigingen lid zal z(jn.
Het 2de voorstel (De vergadering besluite in
het propagandafonds van den Ned. Coöp. Bond
te 's Gravenhage een bijdrage van f 10 per jaar
te storten) werd krachtig bestreden door de
afd. Leerdam.
Ook Schiedam bestreed het voorstel, wijzende
op 's-Gravenhage waar de coöperatie alleen in
handen van ambtenaren en gepensioneerden R
Na verdediging door den heer De Rot en anderen,
vooral ook door de Arnhemsche afgevaardigde,
die wees op de schitterende resultaten der
coöperatieve broodbakkerij, werd het voorstel
met 41 tegen 4 stemmen aangenomen.
Ook het 3de voorstel (De algem. vergadering
besluite het Verbond lid te doen worden van
de Yereeniging tot veredeling van het ambacht
in Nederland, tegen een contributie van f10
per jaar) lokte nog al discussie uit. Met 40
tegen 1 stem werd het aangenomen.
Met acclamatie werd aangenomen voorstel 8
der agenda, luidende
»De algemeens vergadering, kennisgenomen
hebbende van bet wetsvoorstel tot afschaffing
van de plaatsvervanging en nummerverwisselirig,
betuigt daarmede, wat de hoofdzaak aangaat,
haar voile instemming.
»Zij dringt op de meest spoedige totstand
koming van dit wetsontwerp aan en noodigt
het eentraal-bestuur uit, ter bevordering daar
van al datgene te doen wat het wenschelyk zal
achten."
Van verschillende afdeeltngen, o. a. van Schie
dam, waren voorstellen ingekomen over het
vraagstuk der pensioneering van avbeiders.
Daar evenwel de voorzitter kon verklaren uit
de beste bron te hebben vernomen dat het
rapport der staatscommissie over twee maanden
mag worden tegemoetgezien, besloot de verga
dering op het vraagstuk thans niet in te gaan,
maar droeg zjj het eentraal-bestuur op, na de
verschijning van het rapport, de leden in eene
buitengewone vergadering bijeen te roepen, ter
bespreking van dat rapport.
In behandeling kwam het voorstel-Leeuwar
den om deel te nemen aan het internationaal
bureau voor arbeidswetgeving, tot welks oprich
ting op het in 1897 gehouden congres te Zurich
is besloten. De vergadering was op advies van
het eentraal-bestuur wel genegen het voorstel-
Leeuwarden aan te nemen, maar mocht hiertoe
niet overgaan, alvorens te weten welke kosten
met de zaak zijn gemoeid. Leeuwarden zal nu
het eentraal-bestuur een kostenberekening (ook
van vertegenwoordiging op congressen) doen
toekomen, waarna dit bestuur, te rade gaande
met de kas, een beslissing zal nemen.
Daarna scheidde de vergadering.
Op den tweeden dag der vergadering werd
allereerst de uitslag der stemming voor be
stuursleden bekend gemaakt. Herkozen waren
de heeren C. H. Kouw (Leiden), J. van Veen Sr.
en A. J. C. Kampmeijer te Amsterdam eu in
de plaats van den heer S. Jsusma te Leeuwarden,
die wegens veelvuldige werkzaamheden bedankt
had, werd gekozen de heer D. de Klerk (Rot
terdam). Tot leden der commissie voor het
jaarboekje werden gekozen de heeren De Rot,
Jansma en Postma.
Uit de rekening van den penningmeester
bleek dat de ontvangsten f 2196.25, de uitgaven
f 1821.34 hadden bedragen, zoodat er een batig
saldo is van f374.91.
Ter tafel kwam nu de motie van het centraal
bestuur, om bij de regeering en Staten-Generaal
aan te dringen, dat het thans aao de orde zynde
wetsvoorstel tot regeling van den leerplicht
alsnog zoodanig worde gewijzigd dat: lo. de
verplichte leertyd op de dagschool worde uit
gebreid tot den leeftijd van 14 jaar en 2o. het
herhalings- en voortgezet onderwijs vei plichtend
worde gesteld tot den 18-jarigen leeftijd.
Rotterdam bestreed op utiiiteitsgionden de
motie die door verschillende afgevaardigden en
ook door den voorzitter met warmte werd ver
dedigd, vooral omdat door de aanneming de
positie van den minister zal versterkt worden.
Na dien uitleg der motie legde ook Rotter
dam er zich bij neer, zoodat het voorstel met
algemeene stemmen werd aangenomen.
Door de afd. Haarlem, Leiden en Kralingen
was een vraagpunt ingekomen om onderzoek
te doen naar de reden, waarom het wetsontwerp
tot verzekering van werklieden tegen de ge
volgen van ongelukken, door de vorige regeering
ingediend, ingetrokken en tot heden niet weder
aan de orde gesteld is. Mocht het onderzoek
onbevredigend zijn, dan wenscht men liet cen
traal bestuur te machtigen by de regeering
krachtig aan te dringen op een meest spoedige
en, wat de hoofdzaak aangaat, liefst onveranderde
weder-indiening van bedoeld wetsontwerp.
Met acclamatie werd deze motie aangenomen.
Aan de orde was een voorstel van de afdee
ling Gouda, luidende
»Wat kan door het Verbond worden gedaan,
dat de navolgende drie punten, voorkomende
in de kieswet, voor de werklieden in het vervolg
vrijgeviger worden lo. Dat kostelooze verstrek
king van geneesmiddelen ais bedeeling wordt
beschouwd 2o. Dat caudidaatstellingen worden
gepubliceerd op openbare plaatsen en iu cou
ranten 3o, Dat door het hoofd der gemeente
wordt gevraagd bij den patroon naar het ver
diende jaarloon van den adspirant-kiezer."
De heer De Klerk wilde liever, met het oog
op de door den minister toegezegde technische
verbeteringen, het bestuur machtigeu de wen-
schen der vergadering bij dea minister voor te
staan.
Een motie in dien geest, waarvoor Gouda de
zijne introk, werd met algemeene stemmen
aangenomen.
Op een voorstel van Gouda om by den minister
aan te dringen bij aanbestedingen van touw
werk voor te schrijven dat dit artikel alleen
magzijn vervaardigd uitbinnenlandschen hennep
en door handenarbeid bewerkt, wordt besloten,
dat de afd. Gouda zelve, in verbinding met be
langhebbenden, in deze de noodige stappen
behoort te doen.
Het voorstel-Leiden om op de invoering aan
te dringen eener wet of van een besluit, waai bij
het maken van boetenreglementen op fabrieken
enz,, zonder medewerking der werklieden, ver
boden wordt, gaf het centraal bestuur aanlei
ding liever aan te dringen op eene spoedige
indiening van een ontwerp tot regeling van het
arbeidscontract, waarvan het door Leiden aan
geroerde een onderdeel behoort uit te maken.
Ue vetgadeiing vereenigt zich hiermede.
Een voorstel-Leiden, verzoekende dat de ver
gadering zich uitspreke over al of niet meedoen
aan de viering van den lsten Meidag, leidde
tot de aanneming van het praeadvies van het
centraalbestuur, waarbij iedere afdeeling wordt
vrijgelaten om aan den lsten Meidag deel te
nemen, mits de beweging alleen ten doel hebbe
te strijden voor een maximalen arbeidsdag en
en minimumloon.
Ten opzichte van de vraag van Hindelopen
was de vergadering het eens met den afge
vaardigde van Hillesluis, dat die zaak bij het
vorige punt behandeld was, waarin zelfs nog
iets verder was gegaan, namelijk ook het
minimum-loon was genoemd. Kei werd daarom
niet besproken.
Het voorstel Amsterdam, dat het Verbond
krachtiger zou optreden voor het beginsel van
landnationalisatie, werd in dier voege aange
nomen, dat men aan den Bond voor land
nationalisatie jaarlijks f 10 zal geven om het
doei, dat die Bond beoogt, te bevorderen.
Door Amsterdam werd voorgesteld by de
regeering aan te dringen op de naleving van
de wet op den arbeid van vrouwen en kinderen.
De afgevaardigde van Amsterdam zeide te kun
nen bewijzen, dat de wet schandelijk verkracht
werd.
De vergadering was het eens met de meening
van het centraal bestuur, dat erkende dat de
wet onvoldoende werd nageleefd en dat het
aantal inspecteurs en adjunct-inspecteurs van
den arbeid te klein was, maar dat vooral de
medewerking der werklieden zelf noodig was.
Met 40 tegen 6 stemmen werd dan ook be
sloten bij de regeerirg aan te dringen op betere
handhaving der wet, maar ook dat de werk
lieden ieder in hun afdeelingen daartoe behooren
mede te werken.
Een voorstel-Workum, om aan te diingen
bij de regeering op verplaatsing der Kamerver
kiezingen naar Februari of Maart, werd gere
kend te behooren tot de door den minister
toegezegde technische verbeteringen.
De voorzitter deelde nu nog mede dat het
ledental tot 3600 was geklommen.
Hierop werd de vergadering op de gebruike
lijke wijze gesloten.
Soda al-Democratische Arbeiderspartij.
In Planeius te Amsterdam werd Zondag het
vierde jaarlijksche congres der sociaal-demo
cratische Arbeiderspartij geopend door mr.
P. J. Troelstra, voorzitter van het partijbestuur,
met eene rede, waarin hij vooral de vertegen
woordigers der twintig vereenigin;*en, welke
zich in den laatsten tijd bij de pa» tij hebben
aangesloten en die het aantal aangesloten ver-
eenigingen tot 50 hebben doen stijgen, welkom
heette, voorts de verovering van enkele zetels
in de Tweede Kamer herdacht en in het
bijzonder liet woord richtte tot eenige nieuwe
soverloopers" uit de partij der bourgeoisie.
De spreker zag in de letterkundige beweging
der jongeren eene gelijksoortige als die, welke
hij en de zijnen op politiek gebied leidden, en
vei heugde zich daarin. De nagedachtenis van
den gestorven partijgenoot Van Beveren, die
het vorig congres te Arnhem, presideerde, werd
geëerd met het stilzwijgend opstaan der aan
wezigen van hunne zetels, desgelijks die van
Eleanor Marx-Aveling.
Voor Wilhelm Liebknecht, die schriftelijk zijn
sympathie met het congres had betuigd, ging
een luid applaus op.
Sprekende over de verkiezingsdagen zeide
mr. Troelstra eenige scherpe woorden over de
bestrijding, welke de partij van zekere zijde
ondervond en die hij noemde laag, vuil en
gemeen, maar die afstiet op liet gezond verstand
der arbeiders, die list en laster doorzageD.
(Luid applaus.)
De Radicale partij is volgens spr. door de
nederlagen van den heer Gerritsen als arbei
derspartij onmogelijk ge vorden. Het heeft hem
niet verwonderd, dat de Sociaüstenbond teniet
is gegaan. Van de vrije socialisten weet men,
wat er van te wachten is. De daden van het
restant van den sociaüstenbond zal de S. D. A. P.
afwachten, die geen nutteloos krakeel wenscht,
waarom de tegenstanders van beiden slechts
lachen zoudenveel liever zal de partij die
resteerenden als nieuwe leden begroeten.
In de houding der regeering en der be
zittende klasse ziet spr. het aanbreken van een
nieuwen tijd; het wordt nu ongehinderd toe
gestaan, dat de socialistische denk! eelden onder
de arbeidende klasse worden verbreid. Zoo de
sociaüstenbond, de eerste socialistische bewe
ging in Nederland, ten onder is gegaan, dan
wjjt spr. dit in de eerste plaats aan de Neder-
landsche regeering, welke die beweging dus
danig dwarsboomde, dat haar alle succes
benomen werd. In 1898 herdenkt Nederland drie
levolutiën, die van 1648, die van 1798 en die
van 1848.
Het is daarom, dat het spr." niet verwondert,
dat de bezittende klasse in Nederland zich nog
s koester" houdt dan elders en nu van geene
andere viering wil weten dan van die der
inhuldiging der Koningin, welke in Nederland
allengs in dezelfde betrekking is geraakt, waarin
onze regeering de vorsten onzer kolonie heeft
geplaatst. Met den uitroep: »Leve de internatio
nale sociaal-democratie!" opende spr. het con
gres, waarop de talrijke aanwezigen het vrij
heidslied aanhieven.
Nu werd de beschrijvingsbrief behandeld.
Gekozen werd tot congres-voorzitter bij accla
matie W. H. Vliegen, tot leden der commissie
van arbitrage, ter onderzoek der geschillen in
de party 'n het loopende jaar, F. v. d. Goes,
Fortuiju en Van Kujjkhof.
In het nieuwe partijjaar zal het Dagelyksch
Bestuur der partij dat der afdeeling Rotterdam
zijn. Tot leden van het algemeen bestuur wer
den gekozen Schapers (Groningen), mr. Troelstra
en Dijkman (Utrecht) en Henri Polak (Amster
dam). Over deze verkiezingen werd lang en
warm gediscussieerd.
Als plaats voor het volgend congres werd
Leeuwarden aangewezen. Besloten werd voorts
jaarlijks een partij-almanak uit te geven.
Aan den secretaris en den penningmeester
werd een salaris, van t 50 's jaars voorloopig,
toegekend, aan dit besluit werd voor één jaar
terugwerkende kracht gegeven.
Met algemeene stemmen werden aangenomen
deze voorstellen
Het Congres besluite, dat het partijbestuur
geen congressen met vereenigingen, buiten de
partij slaand, belegt, dan met toestemming tan
de meerderheid der afdeelingen.
Het Congres make uit, of het partijbestuur
voorstellen op den beschrijvingsbrief voor het
Congres kan plaatsen.
Daarentegen werd na krachtige bestrijding
verworpen het voorstel-UtrecluHet Congres
besluite tot oprichting van een fonds tot onder
steuning van partijgenooten, om aangelegen
heden, de partij rakende, broodeloos geworden.
De discussie over liet »partijorgaan" werd
voorafgegaan door een verslag betreffende den
stand van het blad. De hee.- Helsdiugen, die
dit verslag uitbracht, kon een goeden vooruit
gang constateeren Het aantal abontiés bedroeg
het vorige jaar 1500, thans 2130; liet vorige
jaar had men een tekoit van f 109.57; thans
sluit men met een vooi'deelig saldo van 123.64.
De gezamenlijke outvangsten bedroegen;
f 4471.56Va, de uitgaven: f 4447.94; onder
dit laatste bedrag zijn de kosten van redactie
en administrtie met begrepen.
Omtrent de drie gezamenlijk behandelde
voorstellen
Het partijorgaan worde niet meer voor de
grootste juimte in beslag genomen door Kamer
verslagen, die zoo mogelijk io een bijvoegsel
en anders beknopt moeten worden opgenomen
Het Congres overwege, of er ook middelen
zijn te vinden, dat de Kamerverslagen afzonder
lijk in een bijvoegsel worden uitgegeven, opdat
het hoofdblad blijve voor algemeene ontwikke
ling en propaganda, zoomede berichten uit de
arbeiderswereld, Particuliere Correspondentie,
enz.en
Het Congres besluit, dat redevoeringen door
de partijgenooten in de Tweede Kamer uitge
sproken, alleen in een bijvoegsel van hel Partij
orgaan mogen worden opgenomen werd de
wensch uitgesproken, dat. de redactie op eenige
wijze aan de in het debat gebleken wensehen
der vergadering zou te gemoet komen.
Het algemeen debat over het partijorgaan
was den tweeden dag ven het Congres, Paasch-
mnandag, het eerst aan ue orde.
Besloten werd het blad voortaan driemaal
per week te doen verschijnen en in verband
daarmede een derden redacteur te doen be
noemen
Vervolgens werd discussie gevoerd over den
algemeenen inhoud van het partij orgaan. Den
heer Troelstra werd o. a. verweten, dat by in
de Sociaal-democraat nog geen woord gewijd
had aan het wetsontwerp betreffende den leer
plicht. Mr. Troelstra deelde omtrent dit wets
ontwerp, dat hij »een carricatuur van een wet,
een akelig ding" noemde mede dat hij op dit
oogenbük nog geen vast standpunt geeft ingeno
men; dat hjj als het ware nog sblank papier" is.
Bij acclamatie werd de heer Vliegen benoemd
tot redacteur van het partijblad, de heer Hels-
diogen lot administrateur.
Aan de orde werd nu gesteldsverantvvoor-
ding der afgevaardigden in de Tweede Kamer
van de wijze, waarop zij hun mandaat hebben
vervuld."
De afdeeling sAmsterdam" keurt het af dat
de heer Van Kol zich met zooveel geestdrift
had uitgelaten over de door dr. Nolens uitge
sproken woorden in de Kamerzitting van 1 De
cember 1897.
De heer Van Kol verdedigde in krachtige
bewoordingen zijn houding, en nogmaals herin
nerend aan de woorden gesproken door dr.
Nolens, welke niet beter door een sociaal-
demociaat hadden gezegd kunnen worden, zette
hij uitvoerig zijn standpunt uiteen, dat geleid
wordt door het beginsel: »Eerbied voor den
eerlijken tegenstander".
De heeren Schapers, Loopuit en Vliegen
keurde de houding van den heer Van Kol af,
die zich nogmaals verweerde.
Ook mr. Troelstra keurde niet geheel Van
Kol's houding goed, maar vertrouwde dat deze
da opinie der party zou willen aannemen.
