52"e jaargang.
Zondag 17 en Maandag 18 April 1898.
N". 9603.
Derde Blad
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen.
UITGEVER: H. J. C. ROELANTS.
Kennisgeving.
BINNENLAND.
Gr c ui c n s tl Nieuw s.
Abonnementsprijs voor Schiedam, per kwartaal f 0.90
- omliggende plaatsen, p. kwart. -1.05
franco per post, p. kwartaal. - 1.30
Afzonderlijke nommers- 0.02
BUREAUBOTERSTKAAT fO, Tcleplioon No. 123.
ADvenTEKTiErRijs: van 15 gewone regels mot inbe
grip van cene Courantf 0.52
Iedere gewone regel meer- 0.10
Bij abonnement wordt korting verleend.
Twce-jaarlijksclic lierijk.
Burgemeester en wethouders van Schiedam,
Gelet op liet besluit van heeren Gedeputeerde Staten
dezer provincie v.tn 14 December 1897, no. 80/1
(1'rotJ. blad no. 78) alsmede op de missive van den
Ijker, chef van dienst te Rotterdam, van 2 Aprii j.h,
no. '25,
Brengen ter kennis van de ingezetenen dezer ge
meente
lo. dat het goedkeurensmerk gedurende de jaien
1898 en 1899 bij den ijk en heiijk van inaten en
gewichten te bezigen, zal zijn de letter hin den ge
wonen schrijfvorm
2o. dat de in 1898 aan te vangen twee-jaarlijksche
1 i kit li K van de inhoudsmaten voor droge en natte waren,
stnjksels, lengtematen en gewichten, vour deze gemeente
zal plaats hebt) n in bet d.iaivoor aangewezen lokaal
aan de Lange-nieuwstraat achter het Gymnasium alt.ior.
no. 121, (gymnastiekschoen van 2 Met tot 17 Juni a. s.,
op eiken weikdng uitgezondeid 19 en 30 Mei
van des voormiddags 10 tot des namiddags 4 uur;
3o. dat voor de onderverdeebng der werkzaam
heden van den heiijk, tot bevordering van de orde en
den geregelden gang van den dienst,aan de huizen der
ijkplichtigen briefjes zullen bezotgd worden, houdende
opgaaf van den dag en het uur, waarop zij hunne
maten en gewichten tot het ondergaan van den herijk
zullen kunnen aanbieden; terwijl z.ij, die zoodanig
briefje niet mochten ontvangen hebben, zich tot het
bekomen daarvan np de boven aangewezen dagen en
uren aan het gezegde lokaal kunnen vervoegen;
4o. dat zi) die van bovengenoemde zittingen geen
gebruik gemaakt hebben, hunne maten en gewichten
ook kunnen doen herijken aan het ijkkantoor te Rot
terdam op eiken Dinsdag en Vrijdag, des voormiddags
van 10 tot 12 en des naniiddrgs van 1 tot 3 uren.
Voorts wordt in herinnering gebracht:
dat zij verplicht zijn hun maten en gewichten goed
schoon en droog ten heiijk aan te bieden,
dat na het eindigen van den teimijn van herijk,
1 September 1898, liet gebruiken of vooi handen hebben
van maten en gewichten, met van de vereischte stem-
pelmcrken vooizien, vei boden en strafbaar is, en dat
liet laatst geplaatste goedkern ingsmerk voortaan ge
durende twee jaren ongeschonden moet bewaard blijven
Wordende mitsdien ieder, wien zulks mocht aangaan,
aangemaand, om zich ter voorkoming van kosten en
bekeuringen, de hiervoren vermelde tijdstippen ten
nutte te maken.
En is hiervan afkondiging geschied, waar het be
hoort, den 1 Gd en April 1898.
Burgemeester en Wethouders voornoemd
VERSTEEG.
De Secretaris
YERNÈDE.
Pensioen voor Onderwijzeressen.
Aan den Minister van Binnenlandsciie Zaken
is het volgende adres gezonden
«De Vereeriiging ter behartiging van de be
langen der Vrouw, gevestigd te Rotterdam,
opgericht 16 Januari 1895, goedgekeurd bij
Koninklijk Be-luit van 3 Februari 1896,
«overwegende, dat in Maart j.l. door twee
onderwijzeressen, de dames C. Bondam en Y, v.
Dapperen, een adres bij Uwe Excellentie is
ingediend, houdende verzoek om aan de onder
wijzeressen, in tegenstelling met de onderwijzers,
een vervroegd recht op pensioen te verschaffen,
«geeft met verschuldigden eerbied te kennen:
«lo. dat zij er-ne afzonderlijke pensioenrege
ling voor onderwijzers en onderwijzeressen in
het nadeel van beiden acht,
2o. dat zij Uwe Excellentie derhalve verzoekt:
aan de onderwijzeressen geen vervroegd recht
op pensioen toe te kennen, tenzij dit op gelijke
voorwaarden, ook aan de onderwijzers worde
toegekend.
»'t Welk doende:
«Nanoeus de «Yeteoniging ter behartiging
van de belangen der Vrouw"
ie PresidenteM. W. H. RutgersIloitsenm,
waarn. lste Secret arcsM. Kerkhoven'
Van der Sehuyt."
Hierbij is gevoegd de volgende Memorie van
Toelichting
De dames Bondam en Van Dapperen baseeren
haar eerbiedig verzoek op de overtuiging,
«dat de vervulling der zwt-re schooltaak
van de krachten eener vrouw veel meer
vergt, dan van die van den man; dat waar
een onderwijzer van vijftig jaar en daar-
boven, vooral in de hoogere klasse eener
Lagere School, nog uitstekende diensten kan
bewijzen, dit niet verwacht kan worden van
eene onderwijzeres, ouder dan vijftig jaar,
vooral omdat onderwijzeressen, ingevolge
Art. '25 der Wet op f iet L. O., meestal in
de lagere klasst-n werkzaam zijn."
Deze overtuiging nu wordt door adressante
niet gedeeld. Volgens haar oordeel zijn physieke
kracht en leeftijd niet de voornaamste factoren
bij bet geven van onderwijs. Zij meent dat er
eigenschappen zijn, die den mensch, hetzij man
of vrouw, bijzonder geschikt maken voor onder
wijs en opvoeding, welke eigenschappen ook op
rijperen leeftijd stand houden.
Een vervtoegd recht op pensioen nu voor
onderwijzeressen, met uitsluiting van onder
wijzers, zou, meent zij, allicht aanleiding kunnen
geven tot lagere salarieering van eerstgenoemden,
iets wat nadeelig zou zijn voor het onderwijzend
personeel niet alleen, maar evenzeer voor het
Lager Onderwijs zelf, dat daardoor op den duur
van uitstekende krachten betoofd zou worden.
In arme of zwaar belaste gemeenten toch zou
men al heel spoedig eene onderwijze] es, als
goedkoopere werkkracht (bovendien nog in staat
het onderwijs in nuttige handwerken op zich
te nemen) verkiezen boven een onderwijzer, en
daarmede zou, ten koste van ons volksonderwijs,
een onedele concurrentie in de plaats treden
van de gewenschte emulatie van krachten.
Dat die veronderstelling niet zonder grond
is, blijkt wel uit de volgende feiten
lo. In Juli 1895 werd op do jairvergadering
van het Nedeiland-ch Onderwijzers-Genoot
schap op gelijke salarieering van mannelijk en
vrouwelijk personeel aangedrongen, omdat er
•sgeen enkel billijk motief voor lagere salarieering
van onderwijzeressen zou zijn aan te voeren,
dan een vervroegd recht op pensioen."
Zoolang dit echter niet bestond, meende de
spreker, moest het salaris golijk blijven.
2o. In December 1896 werd in Rotterdam
een klein verschil van salaris voor mannelijke
en vrouwelijke hoofden van scholen al vast
ingevoerd, omdat het argument van den Wet
houder van Onderwijshet uitzicht op een
m o g c 1 ij k vervroegd recht op pensioen, voor
de groote meerderheid der raadsleden krachtig
genoeg was, om al hun geopperde bezwaren
te vernietigen.
Heeft de ondervin ling echter geleerd, dat het
in vele gevallen een voordeel zou zijn voor het
Lager Onderwijs, en misschien ook voor andere
lakken van dienst, inrtien zij zich vroeger dan
tot nu toe mogelijk was, van zwakke, naar
rust verlangende ambtenaren konden ontdoen,
om frissclte, jeugdige krachten daarvoor in de
plaats te nemen, dan zou, naar het oordeel van
adressante, aan aller verlangen worden voldaan,
door vroegere pensionneering voor alle ambte
naren mogelijk te maken.
Wanneer de Staat, naar het voorbeeld der
Levensverzekeringen, pensioen op 50- of 60-
jaiigen teeltijd, met evenredige premie, facul
tatief stélde, dan zou ieder ambtenaar bij dc-
aanvaardmg zijner betrekking zelf kunnen be
slissen, of hij eene hoogere premie wil betalen
voor een vroeg techt op pensioen of eerie lageie
premie voor een penstoen op lateren leeftijd. Zij
die lichamelijk zwak en financieel sterk zijn,
zouden dan het eerste kunnen kiezen, zonder
dat hun financieel zwakke collega's levenslang
voor dat pensioen zouden moeten storten.
Do ethnographic in Nederland.
Onder het opschrift «Hoe hoog de ethno
graphic in Nederland staat aangeschreven",
Jezen wij in De Indische Gids
«Aan den heer A. Weruméus Boning, direc
teur en secretaris van het Museum voor Land
en Volkenkunde en het maritiem museum Prins
Hendrik op de Willemskade te Rotterdam, is
een halfjaar verlof verleend. Hij heeft zich lot
herstel zijner gezondheid te Nijmegen gevestigd.
Den heer J. J. Soer, commissaris van politie
in de 4e afdeeting te Rotterdam, is de waar
neming zijner fmtcttÖn opgedragen.''
Ziehier een berichtje, uit de N. R. Ct. van
6 Maart, dat een merkwaardige bouwstof is voor
bet antwoord op de biet boven gestelde viftag.
Het benoemen van een commissaris van
politie, zij het voorloopig voor zes maanden, als
directeur en secretaris van een ethnographi-ch
en maiitiem museum is trouwens geheel in
dezelfde lijn als het schoone staaltje van waar
deering van de wetenschap der ethnographic
dat Amsterdam gegeven heeft.
Het prachtige ethnographi.-ch museum van
Nntura Artis Magistra staat daar onder h i
beheer van een zoöloog, den op dietkundig ge
bied zoo veel belovenden jongen Nederlandschen
geleerde dr. Vosrnaer,
Tegen den onvermijdelijke!! achteruitgangen
tegen de verwaarloozing van de kostbare schat
ten in het Rijks Ethnographisch Museum te
Leiden, in de laatste tientallen van jaren, ten
gevolge van gebrek aan plaats, werd steeds
heilig geprotesteerd door den deskundigen direc
teur, tiie liefde en kennis bad van zijn vak.
Het aansnellen van personen, die noch liefde
noch kennis hebben van de ethnographic, als
beheerder van ethnographische verzamelingen
heeft zeker allicht het voordeel, dat zulke pro
testen van de z'jde der beheerders uit zullen
blijven.
Dit is inderdaad een groot gemak, waarbij
dan nog het financieel voordeel komt, dat de
commissaris van politie of de zoöloog zoo goed
als Pro Deo de directie van het ethnographisch
museum voert, Jaar hij uit anderen hoofde,
immers in zijn vak, bezoldigd wordt.
Wij, Hollanders, zijn altijd practisch 1
Gevaarlijk spel.
In den winkel van een vleesebhouwer te
Groningen liet een vrouw gisterenavond een
fleschje met brandspiritus vallen. Men meende
het vocht niet beter te kunnen verwijder t
dan door het te doen verbranden, waarom
het met een lucifer werd aangestoken. Het
vlamde inderdaad mooi op met een blauwach
tige vlam. Maar deze mooie vlam deelde zich
mede aan eene gasbuis, die smolt en het aan
zijn gaf aan een nog mooier, in elk geval veel
grooter gasvlam. Nu werd liet geval bedenkelijk.
Men riep om de brandweer, maar toen deze
verscheen was het gevaar geweken.
"Er van door.
Volgens De Gelderlander wordt het gerucht,
dat de burgemeester (tevens secretaris) van
Valburg voortvluchtig is, bevestigd en moeten
grove wanordelijkheden in de administratie
zijn ontdekt, en grootere en kleinere kapitalen
van gemeente en ingezetenen zijn verdwenen.
De burgemeester bekleedde zijn ambt reeds
32 jaren,
Uit Arnhem wordt aan de Zutph. Ct. geseind
dat de plotseling verdwenen burgemeester van
Valburg, de lieer Van Doesborgh, zich gister
nacht in een hotel aldaar, waar hij onder een
valscher. naam vertoefde, door vergittiging heeft
gedood.
Spoorwegrijtuig voor ladplaaisreisigers.
Voor de vele Rotterdammers die te Sehe-
veningen verblijven en zich dagelijks naar hun
koopstad begeven, wordt door de Hollandsehe
IJzeren Spoot wegmaatschappij een rijtuig in
dienst gesteld van een geheel nieuw type.
Het is een 16 M. lang rijtuig op trucks of
draaibare onder-nellen. De constructie is zóó
gekozen dal op hoofdspoor lunchen Rotterdam
en 's-Ilage de grootste treinsnelheirl kan worden
bereikt en op den transveg van 's-Hage tot
Scheveningen de scherpte bogen geen bezwaar
opleveren.
Voor de eerste klasse zijn aan de eene zijde
van het rijtuig twee salons en suite met sopha's
en tafeltjes; een voor rockers en een voor niet-
rookers. Aan de andere zijde zijn twee derge
lijke compartimenten voor de tweede klasse.
Tusschen eerste en tweede klasse is een open
ruimte onder doorloopend dak, door een dwars-
schot in twee binnenbalcons verdeeld en om
heind door een hek van kunstsmeedweik, waarin
de portieren voor in- en uitgang. Deze biwien-
balkons dienen voor reizigers die het rijtuig
als «Ausstchtsvvagen" willen benuttigen.
In de salons en op de binnenbalkoos kunnen
te samen 62 reizigers plaats vinden.
Door de fabriek van Beynes te Haarlem werd
dit sierlijk rijtuig naar de plannen en aanwij
zingen van het technisch departement der H.
I.I. S. M. gebouwd.
In liet laatst dezer maand zal dit rijtuig naar
verwachting zijn loop aanvangen.
Tot opsporing van Anirée.
De expeditie die onder leiding van den heer
J. Sladltng van Noordoostelijk Siberië uit zal
gaan zoeken naar Andtóe is thans, volgens een
telegram van Ritzau's Bureau aan de Scandi
navische bladen, nagenoeg gereed.
Binnen acht dagen vertrekt men van Stok-
holm over Petersburg naar Irkoetsk. Van daar
trekt de expeditie verder naar de Lena om die
rivier over een afstand van circa 500 mijl af
te 'zakken tot de monding, die men in 't mid
den van Juli hoopt te bereiken. Vervolgens
wil men ti achten het eiland Knlj«lriru te be
reiken, dat tot de Nieuw-Sibere-ehe eilanden
behooit en waar baron Toll in 1893 op ver
langen van Nansen twee depóts van levens
middelen heeft opgericht.
Wanneer men hier geen spoor van Adrée
vindt, dau zal men Oostelijk en Westelijk van
de Lena-mortding gaan zoeken, ongeveer 100
mijl in beide richtingen.
Vrijmetselaars.
Er is eene scheuring ontstaan onder de
Vrijmetselaars in Italië. Vele Loges hebben
zich afgescheiden van het Groot Oosten to
Rome en willen een nieuw Groot Oosten vestigen
te Milaan.
Een rampzalige.
Vier jaar geleden werd bij een anarchisten-
aanslag te Parijs een koffie hu is bediende aan
"t hoofd gekwetst. Sedert gaf hij meer dan eens
blijk van in zijne geestvermogens gekrenkt te
zijn en gisterochtend te vier uur werd zijne
vrouw door geschreeuw wakker en zag hein
moedernaakt bezig zich met olie te besmeten.
Terstond daarop greep hij een scheermes en
brulde, het wapen zwaaiende: «Ha, die anar
chisten Dootl moeten ze
De vrouw vluchtte in nachtgewaad met haar
kindje de trap af, de politie weid geroepen en
slaagde er na veel moeite in den ongelukkige
in dekens te binden en zoo weg te dragen.
Een menigte volks begeleidde het zonderlinge
spartelende pak, waaruit rauwe kreten opstegen.
Smokkelaars.
Te Brecht hebben de tolbeambten vijf koeien
benaderd. Bij liet gehucht Eindhoven stootten
des nachts de smokkelaars op twee kommiezen,
die, omdat de smokkelaars begonnen te schieten,
ook gebruik van hunne wapens moesten maken.
Zij hebben niet minder dan dertig schoten
gelost. Op liet herhaald schieten lcwam er al
spoedig hulp opdagen en men kon vijf ge
smokkelde beesten mee naar het dorp brengen.
De brigadier en een andere tolbeambte zijn
nog al ernstig gekwetst, doch de wonden zijn
niet doodeüjk. Geen enkele der smokkelaars
is bekend.
Een krankzinnige.
Woensdagavond zou de inspecteur van politie
Royer te Parijs met twee agenten een krank
zinnig geworden kok, Besnard, naar een gesticht
overbrengen. Hij ging alleen bij dezen in de
kamer en bewoog hem bet bed te verlaten en
ziclt te kleeden, waarbij hij argeloos bleef toe
zien. Opeens sprong de krankzinnige op hem
toe en stak hem een groot slagersmes in het
lijf, zoodal de ongelukkige onderweg naar het
hospitaal overleed. Besnard vonden de agenten
verschrikt in een hoek gedoken.
Een verstandig leest.
Een landbouwer, Lizon, van Ghoy, bij Lessen,
is iets zonderlings ovei komen. De man luid zich
met,een piachtigen stier naar Lessen begeven.
By den herbergier Llanschulter aldaar binnen
tredende, volgde zijn stier hem op de hielen
en, in de gang een gemakkelijk te bestijgen
trap ziende, klom het dier naar boven, hetgeen
in de heiberg een gemakkelijk te begrijpen
ontroering wekte. Men liep naar den zulder
en men vond er den stier bezig met de haver
op te eten. Na alieilei beraadslaging besloot
meri de poolen samen te binden en het heest
aldus zachtjes van treê tot tree te dragen.
Steenkolenverlruik in de groote vaart.
Men staat verbaasd over de ontzettend gioote
hoeveelheden steenkool, die op de transatlan
tische stoombootlijn Hamburg—Ne.w-Yoi k ver
stookt worden. Voor elke boot zijn voor deze
reis benoodigd 1750 tot 2100 ton, d. vv. z. 250
tot 3U0 ton daags, 11 ton per uur, ot 200 KG.
kolen per minuut.
Bij het beschouwen van de kolossale vuur-
haaiden, die deze bergen steenkool verslinden,
moet men wel tot ne conclusie komen, dat
met het thans gebezigde systeem het. maximum
van snelheid in de vaart bereikt is. M.utr wie
weet, welke omkeering misschien binnen korten
tijd te wachten is van de toepa-sirig der elee-
triciteit als bevveegkiacht, door middel van
nccumulateurs. Dan zou een scheepvaart m het
leven zijn geroepen, waarbij de took tot het
verledene behoort, evenals men nu roekeloos
buskruit heeft. Voorzeker zou de vooruitgang,
aldus verklagen, voor de menschheid van veel
grooter belang zijn, dan met laatstgenoemde
uitvinding het geval is.
