52"°-jaargang.
Zaterdag 7 Mei 1898.
CUBA LIBRE
N°. 9620.
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen.
FEUILLETON.
UITGEVER: H. J. C. ROELANTS.
BUITENLAND.
COURANT.
Abohksksstsprijs voor Schiedam, per kwartaal f 0.90
omliggende plaatsen, p. kwart. -1.05
franco por poot, p. kwartaal. - 1.80
Afzonderlijke nommers- 0.02
BVBBAT: SOTERSTRAAT ÏO, Telephocn Ufo. IS3.
ArTERTwrnrpRijfvan 15 gewone regels met lake-
grip van eene Conrant/0.5S
Iedere gewone regel meer0.10
Bij abonnement wordt korting verleend.
Algemeen overclcht.
Schiedam, 6 Mei '98.
Be oorlog.
Er is nog steeds geen nieuws van de Phi-
lippijnen. Bijzonderheden omtrent den slag bij
Cavita van Amerikaansche zijde ontbreken nog
altijd. En toch kon een door admiraal Dewey
onmiddellijk na den slag afgezonden depêche
boot gisteren Hongkong bereikt hebben.
Dat er derhalve alarmeerende geruchten be
ginnen te loopen omtrent het eskader, is in
zekeren zin begrijpelijk. Maar er is geen enkele
andere grond voor, dan dat de berichten niet in
den kortst mogelijken tijd overkomen, hetgeen
in oorlogstijd toch al zeer gemakkelijk kan
gebeuren.
Het laatste bericht, dat langs den kabel
Hongkong en vandaar Europa bereikte, is ge
weest een telegram van den redaeteur van een
te Manilla verschijnend blad naar Madrid,
meldende dat een granaat het redactie-bureau
en de machines had vernield. Toen was dus
blijkbaar bet bombardement begonnen.
Sommigen zeggen nu, dat Dewey blijkbaar
geen berichten heeft willen zenden, voordat hij
Manilla genomen had. Anderen vreezen, dat hij
gebrek aan ammunitie en kolen heeft. De
Londensche bladen eindelijk vernamen reeds
gisteren uit Washington dat een lang rapport
in cijferschrift van Dewey te Washington was
ontvangen.
Verscheiden uren zouden noodig zijn om het
rapport in zijn geheel te ontcijferen; maar de
vice-president der Vereenigde Staten kon reeds
zeggen dat admiraal Dewey o. a. de verovering
van Manilla berichtte.
De New-Yorksche Tribune wist bovendien
te vertellen dat de Amerikanen bij Manilla 50
dooden en 100 gewonden hebben gehad, en dat
de Concord en de Petral averij hadden beloopen,
in hun want vooral. Verder dat Dewey een
hospitaalschip en 2000 man met levensmiddelen
voor drie maanden aanvraagt.
Men spreekt deze berichten tegen, en inder
daad is het niet waarschijnlijk dat de Tribune
met juistheid bijzonderheden zou weten omtrent
de vloot bij de Philippijnen.
Toch vindt haar laatste mededeeling beves
tiging in een bericht uit Vallejo, aan de baai
van San Francisco, dat nl. admiraal Kirkland
telegrafisch bevel heeft gekregen om amunitie
en proviand gereed te houden voor twee duizend
man voor den tijd van vier maanden. Men
brengt dit in verband met berichten, die van
plannen spreken, om dadelijk een bezettings
leger naar Manilla te zenden.
Omtrent Cuba blijven de berichten schaarsch.
Maar 't is waar, de groote gebeurtenissen op
het eiland zullen eerst komen nk. de vernietiging
der Spaansche vloot, of althans niet voordat
DOOR
THEODOR DUIMCHEN.
H)
Da twee heeren zagen op. Dr. Möbius was met
zijn gedachten heel ergens andersmaar de mulat
scheen Gebaner's aandacht te trekken. Hij keerde
zich om en zag de beide Spanjaarden achter hen
aan komen. Dat stelde hem gerust. Hij was zijn
meester kwijt geraakt, dacht hij.
's Morgens stonden Gebauer en dr. Möbius reeds
tamelijk vroeg weer op.
Gebauer bewoonde als welgesteld jonggezel een
aardig huisje, dat wel is waar niet groot, maar
zeer mooi en door een tuin omgeven was, zoodat
het een hoogst behagelijken indruk maakte. Als
kok hield hij er, naar de gewoonte van het land,
een Chinees op na, als bediende een reeds vrij
bejaarden neger, die evenwel nog volkomen opge
wassen was tegen den gemakkelijken dienst in dit
huis, en die de beide heeren met zulk een zorg
den vorigen avond naar bed had gebracht en
's morgens bij het opstaan bediend had, dat het op
dr. Möbius een treffanden indruk maakte.
iJa, ja," zeide Gebauer naar aanleiding van een
opmerking van den doctor. ïDe oude jongen is
zeer aan mij gehecht. Hij is dankbaar dat hij hier
een onderkomen heeft gevonden."
tZoo, je hebt hem dus niet gekocht Hij is
dus vrij f'
het Amerikaansche leger geoefend en georgani
seerd is.
Bovendien, het wordt thans gevaarlijk voor
de Amerikanen. De gele koorts begint haar
offers te eischen. slndien de Amerikanen troepen
ontschepen," zegt een bericht uit Madrid, s dan
zullen die gedecimeerd worden." Vreeselijk
vooruitzicht 1
Toch schijnt er al eenige actie te beginnen
tegen het eiland. Uit Key-West werd naar
Madrid geseind dat de insurgenten-generaal
Maximo Gomez oprukt tegen Matanzashet
wordt bevestigd dat admiraal Sampson zich van
die plaats wil meester maken.
Naar de Evening Journal te New-York
bovendien verneemt, zijn Woensdag j 1. twee
detachementen, voorzien van wapens en krijgs
voorraad, onder bescherming van den kruiser
Wilmington op Cuba geland. Het geschut van
den kruiser opende het vuur op Spaansche
cavalierie en deed die de vlucht nemen met
verlies van zestien man aan dooden en zestig
gewonden.
Volgens Amerikaansche berichten is het op
het eiland treurig gesteld. Aan boord der Argo-
nauta zou een pak depêches zijn gevonden van
maarschalk Blanco, waaruit blijkt hoe de bevol
king vun Havanna door vuurwerk en feesten
wordt zoet gehouden.
Voorts zou uit die stukken blijken dat de
Spaansche troepen zich beginnen te concentree-
ren in het westelijk gedeelte van het eiland.
Maarschalk Blanco laat op verschillende punten
telegraaflijnen aanleggen.
De kapitein van de Paco, een door de Ame-
rikauc.i genomen schooner, zou verklaard heb
ben dat te Havanna hongersnood heerscht. De
levensmiddelen zijn fabelachtig in prijs gestegen.
Er sterven veel menschen van gebrek anderen
verbergen hun proviand in hun kelders.
Wij behoeven wel niet te zeggen, hoe voor
zichtig al deze Amerikaansche berichten behoo-
ren opgenomen te worden.
Woensdag heeft maarschalk Blanco, naar uit
Havanna aan de Herald wordt gemeld, in
groot uniform en in tegenwoordigheid der
vreemde consuls en dec officieren van de
Fransche en de Duitsche schepen, het Cubaansche
parlement geopend. Blanco las een Boodschap
voor in naam der Regentes, waaraan hij de
vraag toevoegde:
»Z weert gij de souvereiniteit van Spanje te
handhaven en te verdedigen en zelf den Koning
te gehoorzamen?"
»Dat zweren wijriepen de leden van het
Parlement uit.
Daarop hief de maarschalk de kreten aan
»Leve Spaansch Cuba 1 Leve de Koning 1 Leve
de Regentes 1"
In maritieme kringen te New-York wil men
weten dat er verandering is gekomen in de krijgs
plannen der Amerikaansche regeering, nu het
Spaansche eskader der Kaap-Verdische eilanden
zich te Cadix schijnt te gaan vereenigen met
»Nsgers boven de zestig jaar zijn allen vrij",
zeide Gebauer, »ken je die mooie wet niet 1 De
oude Ruiz is een der eerste slachtoffers geweest."
^Slachtoffers Hoe dat?"
»Mu, wij hebben inuners eerst kort geleden
hier de slavernij afgeschaft. Sedert de Engelschen
geen voordeel meer hadden bij de slavernij, omdat
hun eigen slavenhoudende koloniën, met name de
Vereenigde Staten, zich onafhankelijk hadden ge
maakt en daardoor ook de slavenhandel van Afrika
op Amerika en West-Indié hun meer en meer
ontglipt was, omdat zij ten slotte hun concurrenten
benadeelden, wanneer men hun de slavernij ont
nam, kortom, sedert de slavernij den Engelschen
niet meer voordeeiig maar schadelijk was, sedert
dien tijd hebben zij ontdekt dat de slavernij zeer
onzedelijk is. Huichelarij, ook de gemeenste, heeft
altijd succes, wanneer zij maar hard genoeg
schreeuwt. De slaven hebben het steeds, ook in de
ergste tijden, hier beter gehad dan de s vrije"
Engelsche arbeiders het thans hebben. Grauw is
alle theorie. Onze slavernij was, zoolang het land
wel voer, nog altijd de menschlievendste manier
om de arbeidskracht van anderen uit te buiten.
De geheele sbeschaafde" wereld evenwel heeft
Engeland het genoegen gedaan van zóó lang te
schreeuwen, totdat zij ook hier was afgeschaft.
»De geschiedenis van den opstand kwam er toen
nog bij. Men wilde het gekleurde element scheiden
van de Kreoolsche meesters; men wilde iets doen,
en daar men het nu opknapte achter da groene
tafel te Madrid, werd het een buitengewone dom
heid. De invoer van Chineesohe koeli's, die wel is
waar volgens een vrijwillig" gesloten, zevenjarig
contract komen, is veel erger dan de slaver nj
het daar liggende e-kader, om dan gezamenlijk
koers te zetten naar de Amerikaansche wateren
en daar onder de gunstigst mogelijke condities
slag te leveren.
Dientengevolge zal, naar men beweert, het
vliegend eskader de Spanjaarden vóór zijn en
zich van Porto-Rico, dat als operatic-basis en
als kolenstation voor beide partyen zeer nuttig
kan zijn, meester maken, waarvan men geen
groote moeilijkheden verwacht.
Aan den anderen kant zou admiraal Sampson
z>ch vergenoegen met voorloopig een paar dui
zend man te Matanzas, te Sagua-la-Grande of
eenig ander geschikt punt der Cubaansche kust
te ontschepen. De campagne op Cuba zou eerst
beginnen nadat de Spaansche vloot vernietigd is.
Met dat al is bet nog niet bevestigd, dat
het Kaap-Verdische eskader naar het moeder
land koers heeft gezet. Waarschijnlijk is het
echter wel; want anders hal het reeds in de
Antillen moeten zjjn aangekomen.
De correspondent der Tribune te Washington
zegt nog dat het departement van marine
ernstig het plan overweegt om de Kanarische
eilanden te bezetten en wellicht zelfs Cadix te
bedreigen.
Anderzijds worden ernstige maatregelen ge
troffen ter bescherming der Amerikaansche
kust. Vooral de haven van New-York wordt
nauwlettend bewaakt.
Men schijnt niet zeer gerust over de Oregon,
die volgens de laatste berichten van Rio-de-
Janeiro is vertrokken. De Evening Post te Nevv-
York kreeg een telegram van Cayo Hueso, vol
gens hetwelk de Oregon door drie Spaansche
kruisers bij Barbados wordt opgewacht. Een deel
der Amerikaansche vloot is van Key-West ver
trokken in de richting van kaap San Roque
(Brazilië) om de Oregon te beschermen.
Er loopt een gerucht dat de Amerikaansche
torpedo-boot Ericson in een orkaan is vergaan.
De regeering heeft de Australia aangekocht
voor transportschip en de Ville de Peking voor
hospitaalschip.
De krijgsgevangenen van de Argonauta wor
den opgesloten in het fort Macpherson bij
Atlanta.
Denman die, verdacht van een Spaansch spion
te zijn, aan boord van de St. Paul werd ge
vangen genomen, zegt een Oostenrijker te zijn.
In Spanje houden op verschillende plaatsen de
onlusten aan. Te Murese wilden 8000 stakende
mijnwerkers naar Carthagena trekken, maar
werden door de troepen uiteengejaagd. Ook in
de provincie Carthagena is nu de staat van
beleg afgekondigd.
Van poiitieken aard zijn die opstootjes niet.
De ontevredenheid geldt den hoogen prijs der
levensmiddelen. Toch bestaat het gevaar, dat
agitators van de heerschende gisting profijt
trachten te trekken.
De Spaansche ministerraad heeft gisteren
over verschillende onderwerpen beraadslaagd,
o. a. over het ontwerpen van een wet op de
vroeger was. De planters behoeven de koeli's b:jna
in 't geheel niet te betalen. Zij hebben er geen
belang bij ze gezond te houden, en wanneer zij
niettemin na verloop van zeven jaar nog niet ge
heel zijn verbruikt, nu, dan zijn de zeven jaar
eigenlijk nog niet om. En de rechtbanken zijn
ik bedoel natuurlijk hier te lande beneden alle
ciiiiek; dat hier een ai beider, en nog wol een Chi
nees, tegenover zijn meester in het gelijk zou
worden gesteld, is volkomen buitengesloten, afge
zien nog daarvan, dat hij geen geld heeft om hem
aan te klagen".
ïMaar je wilde immers over de negers spreken
»Ja juist. Men wilde dus een overgang maken
en bepaalde daarom allereerst dat van een bopaald
tijdstip af alle gekleurden vrij zouden geboren
worden, terwijl vroeger natuurlijk de kinderen van
slaven ook slaven waren. Maar buitendien zou
iedere slaaf, die ouder dan zestig jaar werd, daar
door vrij worden. De invoer van nieuwe slaven
werd verboden. Op die wijze, meende men, zou
de slavernij langzaam uitsterven en men allengs
kunnen overgaan tot vrijen loonarbeid, zonder een
crisis in 't leven te roepen."
sNu, dat komt mij in zooverre toch heel ver
standig voor", zei Möbius.
sSlimmerd 1 Vraag er den ouden Uuiz maar
eens naar. Vroeger was het hior in ieder fatsoenlijk
huis gebruik dat een slaaf, die op de plantage op
het veld oud was gewordeneen gemakkelijk
baantje kreeg op de villa of in het huis in da
stad, en wanneer dat ook niet meer ging, dan at
hij in vrede zijn gewoonlijk heel goed genadebrood
en speelde daarvoor met zijn kleinkinderen en
achterkleinkinderen. Maar nu heeft iedere planter
buitengewone middelen tot bestrijding der
oorlogskosten.
De minister van oorlog heeft in den Senaat
een ontwerp ingediend, waarbij machtiging
wordt gevraagd om de tweede reserve der
Kanarische eilanden op te roepen.
De Regentes heeft een zeer hartelijken brief
gezonden aan de familie van kapitein Cardaso,
die in den slag bij Cavita op de brug der
Reina Christina gedood werd.
Mag men de Parijsche editie der N.-Y. Herald
gelooven dan heeft de Regentes stappen gedaan
bij de mogendheden om hun tusschenkomst te
verzoeken, ten einde verdere vijandelijkheden
te voorkomen. Alleen de Engelsche regeering
zou geantwoord hebben dat de tijd nog niet
is gekomen voor bemiddeling.
Over een mogelijk tusschenbeide treden heb
ben gisteren ernstig van gedachten gewisseld
de Fransche en de Spaansche gezant te Weenen
en graaf Goluchowski, de minister van buiten-
landsehe zaken van Oostenrijk-IIongarije. Vooral
het Oostenrijksche Hof moet zeer ten gunste
eener interventie geporteerd zijn. Maar de diplo
maten kwamen ook tot de conclusie dat het
denkbeeld wel wat vroeg werd geopperd.
Het is onjuist dat de Vereenigde Staten
botweg het verzoek der mogendheden hebben
afgeslagen om hun maritieme attaché's in de
gelegenheid te stellen de krijgsoperaties bij te
te wonen. Alleen de Engelsche attaché mag
evenwel meegaan naar Cuba.
Gemengde Slededeclingen.
Op een sociaal-democratische interpellatie
in den Duitschen Rijksdag antwoordde gisteren
de staatssecretaris Von Thielmann uit naam
van den Rijkskanselier dat deze niet voorne
mens is aan de bondsregeeringen voor te stellen
de invoerrechten op graan te verminderen of
op te heffen.
Met eenig debat hierover was de interpellatie
afgeloopen.
Daarop las Posadowsky de keizerlijke bood
schap voor, mededeelende dat hedenmorgen in
de Witte Zaal van het Paleis de Rijksdag door
den Keizer zal gesloten worden.
Met een slloch op den Keizer werd de ver
gadering gesloten. De sociaal-democraten had
den vooraf de zaal verlaten.
De Tweede Kamer van Saksen heeft dezer
dagen aan vrouwen verboden lid te zijn van
vereenigingen of deel te nemen aan vergade
ringen. De Eerste Kamer heeft haar evenwel
het recht daartoe verleend.
Men verwacht dat de commissie uit de Oos
tenrijksche Kamer in zake de aanklacht tegen
den oud-minister-president Badeni een besluit
zal nemen overeenkomstig het gevoelen der
meerderheid in de Kamer.
Gisteren is te Parijs de eerste steen gelegd
van de kapel ter herinnering aan en op de
het recht zijn afgewerkten slaaf met zijn zestigsten
verjaardag op straat te zetten en hem met een
beleefde buiging mede te deelen dat hij nu een
vrije burger is. Zie hen maar eens, die oude grijs
koppen, hoe zij in troepjes bedelend door da straten
der steden zwerven, achtervolgd door den honger."
ïJa, ja," zei Möbius.
»Ja, ja, oude jongen, iedere zaak heeft twee
kanten, de meeste zelfs diie. En er is niets tegen
te beginnen. Fatsoenlijke menschen die nog geld
genoeg hebben, doen het natuurlijk niet. Maar er
zijn er helaas zeer veel, die niet meer geld genoeg
hebben, en vooral bij boedelscheidingen is menige
oude, brave bediende aan deze snugger bedachte
soort vrijheid gekomen. Ruiz is kamerdienaar ge-
woest bij een onzer rijkste planters. Zoolang hij
slaaf was, was hij in zijn soort een groot heer:
De erfenis viel aan Spaansche bloedverwanten,
juist toen de opstand dreigend voor de poorten
van Havanna stond. De heeren in Spanje hadden
geen lust om hierheen te komenzoodra zij de
hand konden leggen op hun bezittingen, zijn zij
door advocaten hier verkocht en hun in den vorm
van uitstekende wissels op Londen overgezonden.
De oude neger klaagde mij huilend zijn nood; ik
kwam vroeger veel bij zijn roeester aan huis. Nu
is hij mij bijna ongepast dankbaar, dat hij hier
een toevlucht heeft gevonden."
»Dus een van de heden ten dage weinig voor
komende gevallen", zei de doctor, adat meesteren
bediende over elkaar tevreden zijn."
»Zoo is het. Het is aandoenlijk zooals hij aan
mij gehecht is, en ik heb een knecht aan hem,
zooals ik er nooit weer een zal krijgen, wanneer
hij eens dood is." Wordt vervolgd.)