BINNEX \ND.
STADSNIEUWS.
Plas tollet.
~~TLAABDINOEy.
De Konlngii. en het Leger.
Onder beTel van ."njoor Cramer maakten
Zaterdag 4 camp, der genie uit 't kamp Zeist,
met den geheeien telegraafdienst een militairen
marsch naar Soestdijk, waar H. M. Wiliieimina
te paard den troep inspecteerde. Na gedefi
leerd te hebben vetrok men weder. Zaterdag
morgen tusschen 1012 uur zou H. M. op 't
oefeningsterrein de Vlasakkers tusscher. Soest
en Amersfoort een inspectie houder, over liet
3e en 4e bataljon van het 5e reg. infanteiie
uit Amersfooi t resp. onder commando van
luit.-kol. Van der Horst Bruin en majoor
Brender a Bandis. Tal van personen spoedden
zich reeds vroegtijdig naar de Vlasakkers, en
de C. S. Mjj. voerde eveneens vele nieuwsgie
rigen aan. Teleurgesteld keerde men echter
huiswaarts, daar H. M. niet verscheen.
De vele inspecties die H. M. in den laatsten
tjjd houdt, zijn zoo deelt men ons mede om
H. M. met het leger en de militaire honneurs
meer vertrouwd te maken. (ïU. D.")
Boterwet.
Volgens aan het Hoofdbestuur der Holland-
echo Maatschappij van Landbouw gedane offi
cieuss mededeeling zal het ontwerp-Boterwet
allo bepalingen bevatten die in billijkheid tot
de bescherming van den natuurboterliandel
kunnen geëischt worden.
Verbetering der Volkshuisvesting,
Door de Vereeniging voor de Staathuishoud
kunde en do Statistiek zijn in druk uitgegeven
de prae-adviezen overde werkzaamheid van
Staat en Gemeente tor verbetering der Volks
huisvesting, uitgebracht door do hoeren mr. S.
van Houten, mr. H, Krabbe en mr. F. S. van
Nier op.
Mr. Van Houten zegt, dat het bij de behan
deling van het door de Vereeniging aan do orde
gestelde onderwerp, noodig zal zijn zich te be
perken tot ma itrcgelen, welke rechtstreeks van
invloed zijn. op de hoedanigheid der woningen
en wel bepaaldelijk op die der mingegoeden.
De overheid van Staat of gemeente mag even
wel slechts in zoover krachtig en met vrucht
ingrijpen, als verbetering der huisvesting kan
geschieden, zonder bezuiniging op andere even
noodzakelijke levensbehoeften.
Daarom moeten slechts die eischen gesteld,
die werkelijk door de openbare gezondheid en
veiligheid worden geboden. Het standpunt even
wel, dat men met de overheidsbemoeiing, die
enkel zou kunnen strekken om betere volkshuis
vesting te erlangen, vooozichtig moet zijn, is
geen bezwaar tegen krachtig© handhaving van
eischen, die werkelijk noodig zijn voor de volks
gezondheid. Hetgeen wordt uitgegeven om een
gezonde woning te bekomen, is in het werk
mansgezin productief besteed.
Tot staving van deze bewering wijst do heer
Van Houten er op, dat ziekte en zelfs het on
behagen, dat aan het leven in ongezonde wonin
gen verbonden is, de werkkracht vermindert en
dus ook de inkomsten van het werkmansgezin
doet dalen-
Wat den toestand ton piattelande betreft,
vestigt de heer Van Houten er de aandacht op,
dat een der hoofdbronnen van armoede voor het
platteland en indirect tevens voor de stedelijke
bevolkingscentra, de onvermijdelijke onregelma
tigheid is in de verschillende seizoenen van den
loonarbeid in het landbouwbedrijf en in de daar
mede samenhangende fabrieksbedrijven. Slechts
als de in dezo bedrijven werkzame arbeidersbe
volking den loonarbeid kan ter hand nemen als
aanvulling van eigen klein land- en tuinbouw
bedrijf kan men een plattelandsbevolking be
houden met voldoende middelen van bestaan,
om buiten de bedeeling te KL'j ven.
De hefboom voor sociale verbeteringen moet
daarom daarin gezocht worden, dat men de arme
plattelandsbewoners in het bezit stelt van een
terrein voor eigen woning en van voldoende
grootte om aan het gezin tevens een eigen hui
selijk arbeidsterrein te verschaffen.
Vraagt menhoe zullen zij, die reeds nu niet
voldoende verdienen om te 'even, in 't bezit
komen van het noodige geld, om eone arbeider
stede te verwerven, dan antwoordt de heer Van
Houten, dat deze maatregel slechts is voor hen,
die dit geld wel weten bijeen te brengen niet
alleen, maar het ook geheel vrijwillig daarvoor
bestemmen. Voor genezing van het pauperisme
rekent de heer Van Houten op de energie en de
voorzorg der betrokken volksklasse.
De tijd schijnt thans rijp voor spoedig han
delen in bovenbedoelden geest.
Ruime onteigening voor aanbouw v.,n nieuwe
stadskwartieren is ook een middel, om goed
koop het terrein daarvoor te bekomen, en dus
met een minimum van kosten de behoefte aan
huisvesting te bevredigen. In al de geschetste
gevallen is 't een zaak van groot gewicht, dat de
grond op de goedkoopste wijze ter beschikking
kome van den toekomstigen bewoner.
Voorts zegt de heer Van Houten, dat de plat
telandsgemeenten, zullen de door hem geschet
ste maatregelen doel treffen, niet meer do ves
tiging van een arbeidersbevolking moeten tegen
gaan, maar veeleer haar moeten bevorderen.
Een goede onteigeningswet is hiervoor niet vol
doend©, zoolang de vermeerdering van bevolking
in deze klasse de gemeentekassen zoozeer blijft
bezwaren.
In verband met de invoering van de wet op
den leerplicht zal de wetgevende macht beide
vragen onder de oogen moeten zien. Wat de
zorg voor de gezondheid betreft, waarschuwt de
heer Van Houten tegen te veel ingrijpen op
dit gebied.
Mr. Krabbe vat zijn zoor uitvoerig prae-ad-
vies als vogt samen.
Besumeereud zou ik dus meenen, dat ter ver
betering van woningtoestanden, het werken van
vercenigingen ca genootschappen, die zich die
verbetering ieu doel stellen door de Overheid
krachtig moei worden ondersteund, welke, de
bevrediging der woningbehoefte ten doel heb
bende, dat doel niet ondergeschikt maken aan
het behalen van winst.
De overheid stoune dat doel door hun het
recht tot onteigening te geven en wijziging te
brengen in de regeling van do schadevergoeding
zoodanig, dat niet meer als maatstaf worde ge
nomen de markt- of veilingswaarde der goede
ren. En in de tweede plaats zorge de overheid
er voor, dat kapitaal tegen matige rente be
schikbaar worde gesteld, waartoe in het bijzon
der de gelden dor Rijkspostspaarbank, vooml.
bijeengebracht door dezelfde klasse van men-
schen naar verbetering van wier woningen in
de eerste plaats moet worden gestreefd, kunnen
worden aangewend.
Deze dubbele steun zal die vereenigingen en
genootschappen in staat stellen het groote volks
belang eener behoorlijke huisvesting te dienen
en met haar werken zal tevens worden bereikt,
dat de kapitalistische productie van woningen,
waarbij de geldzaak alles is, haar markt en daar
mee haar verderfelijken invloed verliest.
De heer Van Nierop herinnert in zijn even
eens uitvoerig prae-advies aan hetgeen in den
gemeenteraad van Amsterdam over den toe
stand van „Heb Engelveld" to Amsterdam is
gesproken en aan de discussiën over hetgeen
gedaan zou moeten worden, om verbetering in
den woningtoestand te brengen.
De Commissie voor de Strafverordeningen
werd uitgenoodigd eene verordening op de onge
zonde woningen aan den Raad voor te dragen
en tevens werd eone Raadscommissie benoemd,
ten einde een adres aan de Regeering te ont
werpen, waarbij de verschillende maatregelen,
die van den wetgever tot verbetering van de wo
ningtoestanden worden verlangd, werden uit
eengezet-
De adres-commissie beraadslaagde lang over
hetgeen van staatswege of gemeentewege be
hoort gedaan te worden om den bouw van
nieuwe woningen te bevorderen. De meerder
heid was van oordeel dat, de macht van de
eigenaars van den grond aan banden gelegd
moet worden. Door de hooge sommen die zij
voor den grond eischen, wordt de houw van ge
schikte arbeiderswoningen tegengehouden.
De commissie voor de strafverordeningen gaf
de eischen aan, waaraan eene arbeiderswoning
uit een hygiënisch oogpunt moet kunnen vol
doen. De raadscommissie meende voorts, dat de
bouw van woningen moest worden aangemoe
digd en dat de rente van de daarvoor door d©
spaarbanken en door de particulieren te ver
strekken gelden op 3 pc. moest worden bepaald.
Met deze denklwelden kan de heer Van Nierop
zich vereenigen.
Leerplicht.
Naar aanleiding van de ingekomen rapporten
van de verschillende afdeelingen op de vragen
omtrent leerplicht, heeft het hoofdbestuur van
den Bond van Nederlandsche Onderwijzers be
sloten nog de volgende vier vragen ter beant
woording aan de afdeelingen te zenden
o. In -welke tijden van 'tjaar wordt in uw
omgeving kinderarbeid op 't veld verricht, ook
in dienst van 't eigen gezin?
b. Voor welke soort van arbeid worden de
kinderen gebruikt
c. Op welke wijze wordt de kinderarbeid
betaald, en wat is het gemiddelde bedrag, dat
er voor gegeven wordt?
d. Wat zou naar uw meening in uw om
geving de indruk van een totaal verbod van
kinderarbeid zijn, en indien men daartegen is,
voor hoelang zou men dan vrijstelling wenschen
Groot-ambtenaarsexamen.
Bij het groot-ambtenaarsexamen voor den In-
dischen dienst (eerste gedeelte), van 716 Juli
1L te 's-Gravenhage gehouden, zijn, naar orde
der eindranglijst, de navolgende heeren toege
laten P. H, A. van MeerkerkJ. J. van
Hekdingen, W. C. van der Meiden, H. Clir.
Gooszen, J. Roest, J. W- Roessingh van Iter-
son, P. J. Ketting Olivier, J. Jansen, G. L.
Uljee, L. W. J. Larive, O. Schluessler, W. C.
van Gelder, J. G. Moojen, K. Heyne, H. W.
Klerk de Reus, J. M. Moorrees, Th. Volmering,
J. A. H. Sehoorel, W. R. M. Veenstra, J. M.
Valkenburg. Van de 31 eandidaten zijn dus 20
geslaagd, 2 trokken zich tijdens examen terug
en 9 werden afgewezen.
Nat. Tentoonstelling van Vrouwenarbeid.
Woensdag 20 Juli, des namiddags om 2 uur,
worden in de congreszaal van de Nat. Tent.
van Vrouwenarbeid de besprekingen over drank
bestrijding gehouden, die zich zullen vastknoopen
aan de volgende onderwerpen
I. iDe arbeidster als drankbestrijdster." Inl.
mr. M. Mendels van Zwolle.
II. süe vrouw als drankbestrijdster in school,
Zondagschool en Toynbeeclubs" inl.: mejuffrouw
J, W. de Koster van Rotterdam,
III. ïDrankmisbruik bij vrouwen" inleider:
mevrouw G. Mees—Snethlage van Assen.
en-dertig duizend gulden naar lodië is over
gemaakt.
In hare p. Zaterdag gehouden vergadering
heeft de commissie besloten thans de inzame
ling te staken en het nog beschikbaar bedrag
ad f 467.07K, vermeerderd met de nakomende
ontvangsten en verminderd Tiet de nog wellicht
noodige kleine betalingen, tegen het einde der
maand Augustus ter beschikking van het Indisch
bestuur te stellen.
Tuberculose.
Het 4e internationale congres tot bestrijding
der tuberculose, dat den 27en dezer maand te
Parijs zal gehouden worden en eene week zal
duren, belooft zeer belangrijic te worden.
Het omvat zoowel d© bestrijding der tuber
culose bij den. inensch als bij het vee, daar beide
zieken identisch zijn en de besmetting onder
ling van nienschen op dieren en van dieren op
menschen kan worden overgedragen.
Onder de verschillende punten aan de orde
gesteld komt voor: bespreking van de levens
voorwaarden der tuberkel-bacülen, de sera cn
de toxines, de sanatoria en de invloed van het
verblijf van teringlijders op hooge bergvlakten
en aan zee, de bestrijding der tuberculose bij
het leger, de toepassing der X-stralen tot her
kenning der ziekte, de middelen tot uitroeiing
der tuberculose bij het vee, liet steriliseeren van
het vleesch, der melk en van andere zuivelpro
ducten, de toepassing der tuberculine als her
kenningsmiddel der ziekte bij het rundvee enz.
Als voorzitters van het congres zijn voorloo-
pig aangewezen de heeren Chauveau, Bouchard
en Noeard.
De gewone audiëntie van den Minister van
Oorlog zal deze week niet plaats hebben.
Toor de noodlijdenden op Ambolna.
Door de centrale commissie te 's-Graven
hage is tot heden ontvangen »4'728.20, uit
gegeven aan kosten van drukwerk, adverten-
tiën en correspondentie f 315.12%, zoodat
beschikbaar bleef f 32,467.07%, waarvan twee-
Morgpn bieden verschillende leden van do
Provinciale Staten van Zuid-Holland den heer
Goekoop een diner aan in het Hotel Paulez
De heer Hein van Rockanje zal er ook aan
deelnemen.
lo de Zaterdag te Groningen gehouden ge
meenteraadszitting is aangenomen liet afwijzend
praeadvies van B. en W. op het voorstel van
den heer J. H. Schaper tot opneming in be
stekken van aanbesteding van gemeentewerken
van bepalingen omtrent arbeidsduur en -loon.
De commissie tot versiering der Botersloot
te Rotterdam heeli een deel der bijeengebrachte
gelden gestort in het »Wilhelminafonds", dat
zich ten doel stelt verheffing der krankzinnigen
verpleging.
i/1- /-ï /-v y /v\y- r^r
OVERSCHIE, 16 Juli. Bij de gisteren alhier ge
houden stemming voor een lid van den gemeente
raad ter voorziening in de vacature, ontstaan door
het overlijden van den heer 0. van den Berg Sr.
heeft geen der eandidaten de vereischte meerderheid
verkregen. Br moet herstemming plaats hebben tus-
Behen de boeren P. de Leeuw Jzn., den candidaat
der liberalen en P. H. van der Laan, den candidaat
der anti-revolutionnairen.
Eeuwen zijn er noodig, duizenden jaren gaan
voorbij, eer in de natuur de harde, geheel
vochtvrije formatie ontstaat die men nsteen"
noemt. Dit product van de eeuwenlange natuur
werking door de macht der wetenschap in een
korte spanne tjjds te voorschijn te roepen, dat
is de stoutmoedige taak die reeds herhaalde
lijk door practische chemici begonnen, en naar
zij aanvankelijk meenden, tot een goed einde ge
bracht.
Nog onlangs is te dezer plaatse besproken
de vinding van den directeur van het Chemisch
Instituut te Rotterdam, dr. Bonno van Dijken,
die het door hem verkregen product ïteclmoliet"
doopte.
Een ander is na hem aan den arbeid gegaan en
er na langdurig onderzoek in geslaagd een kunst
steen te vervaardigen, die in alle opzichten
beantwoordt aan de eischen die aan steen
behooren te worden gesteld. Onze oud-stadge
noot, pater dr. J. Kramers S.J., heeft het product
van zijn kennis, onderzoek en arbeid p 1 a s t o-
liet genoemd.
De vei houding der grondstoffen, die voor
allen tot nu toe gevonden kunststeen in hoofd
zaak dezelfden zjjn, de temperatuur en de druk,
ziedaar de drie groote factoren, die bij geringe
afwijkingen tot zeer verschillende resultaten
leiden, pd het is de verdienste van dr. Kramers
dat hij door langdurige, minutieuse proefne
mingen die drie factoren aldus heeft weten
vast te stellen, dat een kunststeen verkregen
wordt, die in vele opzichten doet denken aan
natuurlijk marmer.
De uitvinder verwacht dan ook veel van bet
plastoliet, vooral voor ornamentwerk in het
bouwvak. Boven gips onderscheidt het zich
tot dat doeleinde door zyn groote hardheid en
de scherpere belijning, terwijl reeds nu kan
gezegd worden dat het beter dan gips bestand
zal zijn tegen de invloeden der temperatuur.
Een fraaie proeve vau dezen nieuwen kunst
steen is tentoongesteld bij den heer J. D. Kra
mers, aan de Groote Markt alhier.
't Is de welgelijkende beeltenis in relief van
Koningin Wilhelmina, vervaardigd door de fa
brikanten Gebr. Doelen, te Heeze, bjj Eind
hoven, en gemodelleerd door den beeldhouwer
Van der Marken te Eindhoven. Inderdaad, een
fraai stuk werk, dat modelleur en fabrikant
tot eere strekt, en alleszins geschikt is om de
eigenschappen van het plastoliet in een gun
stig licht te stellen.
Er behoeft dan ook niet aan getwijfeld le
worden dat de vervaardigers in hun verwachting
dit relief in veler bezit te zien nie't
teleurgesteld zullen worden, te meer daar de
prijs voor een groot deel der bevolking geen
bezwaar kan zijn. Wij houden ons dan ook
verzekerd dat de heeren Deelen een groot
debiet zullen ver verven voor deze nieuwste
beeltenis onzer K ;ningin.
Heden is een aanvang gemaakt met het werk
der reparatie van de groote klok in den stads
toren alhier, welk werk, zooals bekend is, zal
worden uitgevoerd door den heer G. L. Teir-
linck te Segelsem, prov. Oost-Vlaanderen in
België.
In een gesprek dat wij met genoemden heer
hadden, deelde hij ons ons mede dat de klok
meer dan 3000 kilo zwaar is, belangrijk
zwaarder dus nog dan men aanvankelijk meende.
Met de volle overtuiging dat hij ook met
deze klok zal slagen, gaat de heer T. het
werk beginnen en hoopt hij daarmede over onge
veer drie weken gereed te zijn.
Met voldoening deelde hij ons voorts nog
mede dat hij in de verschillende landen reeds
358 klokken op deze wijze had hersteld, en dat
steeds de autoriteiten over zijn werk hunne
volkomen tevredenheid hadden betuigd.
De grootste klok, die de heer Teirlinck
repareerde was te Gent in de kathedraal St.
Buvot, in 1890; deze klok weegt 7500 kilo.
Hierop volgt de klok uit de St. Gertrudekerk
te Leuven, die 4000 kilo weegt; dan de klok
te Raisme in het dept. du Nord in Frankrijk;
deze is 3000 kilo zwaar en komt dus overeen
met de klok hieren dan volgt de klok te
Grietes am Rheïn ia de Rijnprovincie ia
Duitschland.
Bijzonderheden omtrent de wijze waarop dit
werk geschiedt kon de heer T. ons niet geven
slechts deelde hij ons mede dat de breuk zal
worden volgevloeid terwijl de geheele klok
moet worden gloeiend gemaakt.
Weldra zal dus hopelijk de zware stem van deze
klok zich weder aan die harer zusteren paren.
Gisterenavond is door de politie alhier aange
houden de minderjarige A. P. K. Hedenmorgen
is hij op transport gesteld om aan zijne ouders
te Rotterdam te worden terugbezorgd.
Hedenmiddag te 4% uur ongeveer ontstond
op het Broersveld een twist tusschen den aldaar
wonenden J. H. S. en J. H. wonende aan de
Hoogstraat. Van woorden kwam het tot daden
waarbij S. een wond boven het oog bekwam.
Hij heeft daarvan bij de politie kennis ge
geven,
In de tweede helft der maand Juni werden
aan het postkantoor alhier verzonden de vol
gende stukken aan onbekenden.
Brieven:
1. J. van Buuren, Etten.
2. E. v. d. Bout, Rotterdam.
3. C. Meerman, t
4. J. v. d. Sluis,
5. T. 'tSas, Waspik.
Briefkaarten.
1. H. Ploog, Nijmegen,
2. A. C. Scheepmaker, Rotterdam.
Brieven. (Buitenland.)
1. G. Claassen, Brussel.
2. O. Dekers, Keulen.
Gevonden voorwerpen.
Terug te bekomen aan de volgende adressen
een portemonnaie met f 0.5is bij Diest, West-
molenstraat 8; een portemonnaie met f0.80
bij de Bruin, Dirkje Meestersrraat 24, en een
grauwe trekhond met witte borst, bij Ramberg
Kethelstraat 12.
Geveilde en verkochte onroerende goederen.
Verkocht: 16 Juli.
Notaris: H W. M. Roexants,
Vgf woningen met open grond en erve, aan
de Visscherstraat nrs. 28, 26, 24, 22 en 18,
kadaster sectie L nrs. 881, 880, 879, 878 en
876, te zamen groot 270 centiaren, in veiling
1. f615, 2. f520, 3. f550, 4. f550, 5. f545,
gecombineerd verkocht voor f3085.
BURGERLIJKE STAND.
Geboren t
46 Juli. Bernarditia Maria, dochter van G.
Schuurmans en M. G. E. Ratel, Leliestraat.
17 Juli. Martinus en Jaeoba, zoon en dochter
van H. Post en G. van Wielingen, Adriana-
straat.
48 Juli. Cornells, zoon van 2. Aleman en
J. M. Hoogland, Noorderstraat.
Overleden s
16 Juli. Sara Wilhelmina Schoei, oud 1
maand, Broersvcst.
17 Juli. Isaac van Gelderen, oud 1 maand,
Broersvest. Geertruida Wever, oud 76 jaar,
weduwe van J. van Dijk, Lange Achterweg.
48 Juli. Cornells Telle, oud 44 jaar, echtge
noot van Adriana Johanna van Dongen, Kamp,
Naax men. mededeelt zoude mejuffr, E. E.
Leupen voornemens zijn wegens gezondheids
redenen binnenkort haar ontslag ais hoofd der
Meisjesschool alhier in te dienen.
Voor het gehouden eindexamen van jde
