52"° jaargang.
Woensdag 3 Augustus 1898.
N°. 9693.
VROUWËNSTRÜD
m
FEUILLETON.
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen.
UITGEVER: H. J. C. ROELANTS.
BUITENLAND.
COUUNT.
A»OS*BirENTgPBij!) Y09i Schiedam, per kwartaal f 0.90
omliggende plaatsen, p. kwart. 1.05
- 1.30
- 0.02
n franco per poet, p. kwartaal.
Afzonderlijke nommens
BüREM; BOTEK9TRAAT ÏO, Teleptioon Vo. 133.
ABVMTwrmmujs: van 1—B gewone regels met leb*.
grip van eeno CourantfOJM
Iedere gewone regel meer
Bij abonnement wordt korting verleend.
Algemeen overzicht.
Schiedam, 2 Augustus '98.
De Duifcsche bladen en ook die van den
VTeem.de zijn nog lang niet uitgepraat over den
dood van. Bismarck. Tal van bijzonderheden
over de laatste uren van den overledene vinden
haar weg in de pers, naast beoordeelingen van
Bismarck's leven en werken. Ook de vraag of
de bijzetting van dezen grooten doodo zal zijn
een nationaal huldebetoon, wordt levendig be
sproken.
Toen keizer Wilhelm, die intusschen reeds,
begroet door het gebulder van het scheepsge
schut, te Kiel is teruggekomen, prof. Schwe
ninger's telegram, aangaande den dood van Bis
marck had ontvangen, seinde hij terstond aan
prins Herbert, Bismarck's oudste zoon:
„In diepen rouw deelnemend in de droefheid
die gij allen hebt om den dierbaren grooten
doode, betreur ik het verlies van Duitschland's
grootsten zoon, wiens trouwe medewerking aan
de hereeniging van het vaderland hem voor zijn
geheele leven de vriendschap deed verwerven
van mijn grootvader zaliger, den grooten Kei
zer, en den onvergankelijken dank van het ge
heele Duitsche volk voor alle eeuwen.
„Ik zal aan zijn stoffelijk overschot een laat-
ete rustplaats bereiden in de Domkerk te Ber
lijn, .naast mijne voorvaderen."
Op dit telegram antwoordde Herbert Bis
marck aldus:
„De wensch des Keizers zou voor de acliter-
blijvenden een bevel zijn, indien mijn vader
niet tot in de laatste dagen zij ns levens den har-
telijken. wensch had te kennen gegeven om in
het Saehsenwald begraven te worden."
De Keizer zal dus zijn wensch om de begra
fenis van den grooten staatsman te maken tot
een nationale betooging, tot een historisch mo
ment, moeten opgeven.
Do Keizer heeft bevolen dat het Hof tier.,
het leger acht dagen zal rouwen, terwijl allo
gebouwen in rijks- of staatsdienst tot aan de
begrafenis halfstok moeten vlaggen. Voorts is
een eerewacht op bevel des Keizers naar Frie-
driehsruh gezonden. De Keizer laat door Begas
een afdruk van Bismarck's gelaat nemen, ten
einde een sarkofaag te beitelen, waarop de over
ledene te voeten uit zal rusten, gekleed in zijn
historische kurassiersuniform.
Dat alles vindt de familie heel wel, Maar zij
"wil haar dierbaren doode doen rusten volgens
eigen wilnaast Bismarck's trouwe echtgenoo-
te, wier stoffelijk overschot nog te Varziu boven
aarde staat. Heden zal, naar voorloopig bepaald
is, in den familiekring de kerkelijke plechtig
heid plaats vinden. Het lijk blijft dan in een
gesloten kist in het sterfhuis, totdat op den
„Hirschhiigel", een van Bismarck's lieflings-
plekjes, een eenvoudige graftombe is opgetrok
ken, die wellicht reeds in October gereed zal
zijn.
De overledene zelf hoeft dit aldus beschikt.
Hij wenschte geen praalvertooning bij zijn ter-
DOOR
HË3IIANK UBIBEB6.
5S)
»De Koning sprak er mij dezer dagen oTer aan,
dat je zoo iets in den zin hebt. Hij eischte van
mijn lovauteit dat ik het je zou verbieden."
Imgjor schudde wrevelig bet hoofd.
«Uw loyauteit moest u eerder er toe brengen
mij gelijk te geven. Ik predik geen omwenteling;
ik wil alleen op den grondslag van het bestaande
hervormen. En hoe beter ons dat gelukt, des te
zekerder zullen rechtvaardige vorsten het erfdeel
van hun stam behouden."
«Wij zuilen wederkeerig geen katheder-voor-
draebten tegen elkaar houden, Imgjor. Je kent mijn
meaning en in dit speciale geval thans mijn be
paalden wil. Daar ik je in zooveel heb toegegeven,
mag ik ook wel op een tegendienst rekenen. Ik
verwacht dat je nog heden de noodige stappen
zult doen om je redevoering niet te doen plaats
hebben. Ik zal er daarentegen voor zorgen dat de
couranten een mededeeling in dien geest doen,"
«Dat is onmogelijk", verklaarde Imgjor. «Zeg
de Koning dat ik in het vervolg niet meer in 't
openbaar zal spreken. Maar deze afspraak kan ik
niet meer ongedaan maken onmogelijk 1"
«Wat beteekent dat «kan" «onmogelijk,"
wanneer ik het verzoek, wanneer ik het wensch,
aardebeskillirighij wilde dat men hem na zijn
dood „eindelijk met rust zou laten". Zelfs de let
tersoort, waarin het door hem zelf opgestelde
grafschrift op den zerk moest worden gebei
teld, koos hij jaren geleden reeds uit. Treffend
door "envoud is dat grafschrift
„Fürst von Bismarck, geboren 1 April 1815,
gestorben Ein treuer deutscher Diener Kai
ser Wilhelm des Erstcn."
Franz von Lenbacli zal op verzoek der fa
milie een schilderij maken van Bismarck op
zijn doodsbed.
Bismarck laat een groot vermogen na, waar
van Frtedrichsruh met den prinselijken titel
aan zijn oudsten zoon Herbert komt.
Zondagmiddag reeds is aan de familie de
deelneming der rijksregering betuigd bij mon
de van graaf Posadowsky die juist op een
dienstreis naar Hamburg moest. De graaf liet
den trein te Friedrichsruli stoppen en begaf
zich met twee geheimraden naar het slot, waar
hij een half uur vertoefde.
En gistermiddag is do rijkskanselier von Ho-
henlohe naar Friedriciisruh vertrokken om de
deelneming der .Pruisische regecring over te
brengen en een krans neer te leggen aan de
sterfsponde.
Telegrammen van deelnoming zijn ingeko
men, behalve van den Keizer, ook van de Kei
zerin, den Kroonprins, alle Pruisische prinsen
en prinsessen, alle Bondsvorstcn, keizer Frans
Jozef, het koninklijk echtpaar van Italië, van de
hoven van Rusland en Engeland, van een hon
derdtal staatslieden waaronder Crispi enz. enz.
De „Reichsanzeiger" heeft in een lang arti
kel Bismarck's onsterfelijke verdiensten jegens
het vaderland gehuldigd, dat in hem „zijn
grootsten zoon heeft verloren".
Men zegt dat de vrede tusschen Spanje en
do Vereenigde Staten spoedig zal gesloten wor
den. Want wel is waar is aan den heer Jules
Cambon, gezant van Frankrijk te Washington,
niet het karakter van bevolmachtigde der
Spaansche regeering verleend, maar Sagasla
heeft verklaard, volkomen op hem af te gaan.
En nu heeft Cambon Zaterdag te kennen ge
geven dat hij de voorwaarden der Amerikanen
aannam, onder voorbehoud natuurlijk van rati
ficatie door de Spaansche regeering.
Die ratificatie zal zich wellicht nog een dag
of wat laten wachten, maar zij zal zeker ge
schieden; zoodat men eigenlijk, volgens som
mige berichten, reeds zou kunnen zeggen dat
dc vrede 31 Juli jl. tot stand was gekomen.
Officieel bekend zijn de voorwaarden der Ver
eenigde Staten nog niet; maar de ook door ons
gisteren medegedeelde bepalingen hebben geen
tegenspraak ondervonden; men mag dus aan
nemen dat zij over het geheel juist zijn.
De concessie die president Mc Kiuley en do
staatssecretaris Day op liet laatste oogenblik
nog op aandringen van Cambon hebben ge
daan, betreft waarschijnlijk de Philippijnen, nl.
dat d© Vereenigde Staten van het bezit van
dezen archipel zullen afzien.
wanneer ik het beveel riep de graaf uit, wiens
geduld eensklaps, zooals dikwijls, uitgeput was. Hij
sprong op en sloeg op de tafel, dat de glazen
rinkelden en een schaal omviel. «Welk grenzeloos
egoïsme, steeds alleen maar het eigen Ik te laten
spreken en zich nooit te willen herinneren dat er
gevoel van dank, dat er een familie te ontzien is
Heb je nog niet genoeg Wil je nogmaals zich
tooneelen laten herhalen, zooals die in het Rosen-
borger park, toen alleen een genadig toeval vree-
selijke gevolgen verhinderde Schep je er zelfs be
hagen in je bloot te stellen aan zulke je onwaar
dige dingen, dat je nu nog eens openlijk, als een
harpspeelster, wilt prijs geven aan het aigeroeene
aanstaren Waarlijk het heeft er bijna den schijn
van 1 IJdelheid, tot nu toe ijdelheid Maar thans
zelfs de zucht naar bijval ten koste van eigen
waaidigheid
«Houd op!" riep het diep gegriefde jonge meisje
uit. Zij vloog van haar stoel op, terwijl zij haar
gestalte hoog oprichtte en richtte haar fonkelende
blikken op den graaf. «Dat u dat zegtmij
Maar evenals vroeger was geschied, sneed hij
haar het spreken af, sprong, naar haar toe, greep
haar polsen en schreeuwde, terwijl zijn adem zich
heet uit zijn borst wrong
«Ja, dat zeg ik je, ik graaf Lavard 1 Wil je nu
buigen voor mijn wil? Wil je verklaren dat je van
die redevoering afziet Nog eens een neen, en
Maar nu kon ook Curbière, die tot nu toe met
een bleek gelaat daar had gezeten en alleen door
de uitdrukking in zijn trekken had laten blijken
wat hij bij dit tooneel gevoelde, het niet langer
uithouden. Bliksemsnel was hij aan beider zijde,
zag den graaf deels smeekend, deels vastberaden aan
Gisteren hebben de Philippijnen een onder
werp van bespreking uitgemaakt tusschen pre
sident Mc Kinley en de ministers van oorlog
en marine, naar aanleiding van belangrijke,
door de regeering ontvangen telegrammen, o. a.
een van generaal Merritt waarin deze 50,000
man versterking vraagt.
Do regeering laat over deze telegrammen
niets los, maar inen weet dat de generaal ook
nog heeft gemeld dat de houding der opstande
lingen een openlijke breuk doet voorzien. Ge
neraal Merritt zou het, in vereeniging met ad
miraal Dewey, daarheen trachten te leiden, dat
hij de opstandelingen vóór komt door Manilla
tot de overgave te bewegen.
Volgens andere berichten was de kapitein-
generaal Augustin voornemens, op 1 Augustus
de suul over te geven.
In het Britsche Lagerhuis heeft do staatsse
cretaris Curzon over de Philippijnen gesrpoken.
De minister verklaarde dat er geen onderhan
delingen gevoerd worden met de Amerikaansche
regeering over dezen archipel, terwijl de regec
ring evenmin berichten heeft ontvangen die de
geruchten bevestigen volgens welke Duitscliland
getracht zou nebben of nog zou trachten liet
eiland Luyon meester te worden. Dc regeering
weet dat de toekomst der Philippijnen ten zeer
ste de aandacht trekt in Australië; en daarom
volgt zij deze quaestie nauwlettend.
Voorts deelde de minister, op China komen
de, mede dat do Britsche vertegenwoordiger te
Peking instructies heeft ontvangen, hem aan
bevelende zóó te handelen dat de Engelsche
kooplieden in China deeleu in alle concessies
dio liet Cliineesche gouvernement verleent.
De minister sprak ook nog over de spoorweg-
quaestio in China, waarover lord Salisbury gis
teren in het Hoogcrhuis door lord Kimberley
iu de gelegenheid werd gesteld een en ander
medo te deelen.
Deze vroeg nl. welke stappen de regeering
zich voorstelde te doen tot waarborging der
Britsche belangen met betrekking tot dc spoor
wegen in de Yang-tse-Kiang provincies.
Lord Salisbury antwoordde, dat voorgesteld
was bet parlement uit te noodigen de Britsche
belangen te beschermen door Britschen waar
borg, doch de tradiüoneele staatkunde der re
geering gaat in tegengestelde richting. Er is in
gezaghebbende klingen geen aanwijzng tot een
dergelijke politek; daarom gelooft de minister
niet, dat de regeering do verplichting heeft
spoorwegen te bouwen of geld te vinden. Doch
indien eenige mogendheid zou tussclieubeide
treden omdat den Britten concessies waren ge
geven, zou men het recht hebben te worden ge
hoord.
De gezant Macdonald ontving daarom op
dracht der Chmeesclie regeering mede te doe
len, dat de Britsche regeering haar zal steunen
in het verweer tegen eenige mogendheid die
agressieve daden zou verrichten tegenover Chi
na, omdat China aan Britsche onderdanen ver
gunning heeft gegeven tot hot maken of steu-
en trachtte hem Imgjor door een zachte beweging
te ontrukken.
Maar op den tot razernij verwoeden man bracht
dit medelijdend tnsscbenbeide-treden juist een tegen-
overgestelden indruk te weeg.
«In mijn huiselijke aangelegenheden wensch ik
geen inmengingen, markies 1 Ik moet u dringend ver
zoeken klonk het met hoesche, gedempte stem,
terwijl hij ook de gravin die bemiddelend tussehen-
beide wilde komen, met een korte beweging ruw
op zijde schoof en Imgjor's polsen nog slechts
steviger vastgreep.
Maar thans wist Imgjor zeif een eind te maken
aan dit tooneel. Terwijl zij zich met een plotselinge,
maar omzichtige beweging bevrijdde, toen naar de
deur snelde en duar, om zich een onbedreigden
aftocht te verzekeren, met de rechterhand den
knop der deur vatte, zeide zij
«Ik kan niet, papa! Ik kan niet, omdat ik niet
alleen roeester mijner handelingen ben, omdat ik
mijn woord heb gegeven. Maar ik wil op een
andere wijze uw zin doen. Ik doe van heden aan
afstand van alle rechten, hoe die ook ooit ofte
immer mogen heeten, op het recht uw naam ie
dragen, en op materieele rechten 1 Ik zal mij
voortaan noemen zooals mijn moeder heet. Zoo
zal u bevrijd zijn van haar die u toch slechts
schande aandoet; zoo weipt u de verantwoorde
lijkheid voor haar daden van u af. Vergsef mij
Ik smeek het u Nooit zal ik vergeten, wat u,
wat gij allen mij goeds hebt beween Maar ik
kan niet anders. Ieder heeft zijn sigen natuur en
heeft daar het recht toe. Ook ik moet mijn natuur
volgen VaartwelVaartwel I Nogmaals vaart
wel 1 Vergeeft mij!"
non van een spoorweg of openbaar werk. De re
geering is bereid naar deze beslissing te han
delen. Haar bedoelingen zijn een deur open te
houden en de naleving van hot verdrag van
Tientsin te verzekeren.
In het Lagerhuis sprak Chamberlain nog over
den opstand in Swazi-land. Hij deelde mode dat
de regeering van Transvaal mot het oog op dc
opwinding die door het dooden van M'baba. op
last van het opperhoofd van Swazi-land, ont
staan was, een groote troepenmacht van vrijwil
ligers naar Swazi-land had gezonden. Do Trans-
vaalsehe regeering had verklaard dat dit een
politic-maatregel was dio mede moest dienen
tot geruststelling der blanke bevolking, Bunu
iwas voor ejon raad :van onderzoek gedaagd,
maar vluchtte, waarop een bijeenkomst van
hoofden de Koningin-Moeder tot regentes had
verkozen.
De Transvaalsehe regeering, aldus besloot
Chamberlain, doet alsof zij overeenkomstig do
conventie wil handelende Britsche regeerings-
commissaris overlegt met liaar.
Cemcngdc TOedcdeelingen.
In de „Aurore" en de „Siècle" worden thans
eenige brieven gepubliceerd om te bewijzen hoe
Esterhazy zijn neef, graaf Christian Esterhazy,
voor 38,500 francs heeft opgelicht- Een voor-
loopig gerechtelijk onderzoek is hierover ge
opend. Gisteren is Picquard langdurig verhoord.
De Senat-or Scheurer-Kestner is te Belfort coin-
missarisch verhoord in do za-ak-Picquard. Gene
raal dc Gallifet is te Parijs aangekomen om
getuigenis af te leggen.
Do dichter Maurice Bouchor heeft aan Sully
Prudliomme, die lid is van den raad van orde
van het Legioen van Eer, geschreven dat hij,
na de beslissing van den Raad ten opzichte van
Jules Barbier's schrijven, niet diens voorbeeld
zal volgenmaar dat hij het rozet van hot Le
gioen niet meer zal dragen. Bouchor verklaart
er prijs op te stellen do reden daarvan uiteen
to zetten aan Prudhommo, dien hij hoog ver
eert en die de schrijver is van een gedicht dat
tot titel heeft: La Justice.
Zola is nog steeds zoek
Te Albi is weer eens duchtig geklopt, toon
de zangvereeniging der arbeiders van de Ver
eenigde Glasblazers te Carmaux daar op een
concours kwam zingen.
Do Potte wilde nieuwe troepen naar Kreta
zendende admiraals stonden dit niet toe. Van
daar een protest van de Porte bij de mogend
heden, waarop Duitscliland geantwoord heeft
met den raad dat de Potte goed zou doen, wan
neer zij het bij dit eenvoudig protest liet.
Frankrijk, Engeland, Rusland en Italië Lob
ben do Porte doen weten dat do admiraals op
het oogenblik de middelen overwegen om den
toestand der Mohammedanen op het eiland te
verbeteren.
Na die woorden verliet zij, met een hartver-
scheurenden blik voi weemoed en smart, het vertrek.
In een achterkamer van het hotel-restaurant
dicht bij Tivoli zat op denzelfden avond de reizende
prediker Koilund met Imgjor Lavard. Zij had hem
geschreven, dat zij hem wilde spreken, en b'j had
geantwoord, dat hij zich 's avonds na erft rede
voering in den omtrek te harer beschikking stelde.
Nu juist had hij den kellner geroepen en spijs
en drank besteld, terwij! zij, naar Aaar verlangen
gevraagd, hem alleen verzocht had een fleseh
selterewater te brengen.
Zij had noch honger nor.'i dorst. Zij verlangde
alleen naar eon uileonze'ting, naar de uitvoering
van haar, gedurende dieri dag tot steeds grooter
rijpheid gekomen plannen. Zij wilde, als hij, het
land doortrekken, maar zij wilde zich niet verge
noegen mot redevoeringen, maar er met alle mid-
dolen naar streven dat in iedere stad, in ieder vlek
en in ieder dorp een vereeniging voor welvaart
werd opgericht.
Deze zouden zich ten taak stellen dat in het
leven te roepen, waarover zij eens met Prestö
plannen had gemaakt.
Daar zij zich nu had bevrijd van alle banden,
daar zij zich nu niet meer in acht behoefde te
nemen voor haar familie, wilde zij haar grootere
ideeën pogen te verwezenlijken.
Misschien zou Koilund haar medewerker worden
wellicht vond zij bij dezen, van de reinste bedoe
lingen vervulden volksvriend een ondersteuning
voor haar onbaatzuchtig streven.
{Wordt vervolgd.)
