Woensdag 10 Augustus 1898
IV. 9699.
ÜkiP
52"* jaargang.
Eersfe Blad.
VROUWENSTRIJD
FETJJXiLBTQISr.
ferschijnt dagelijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen,
J5Ï3EZ:3lL
OVER ONdIrWUZERS.
UITGEVER: H. J. C. ROELANTS.
BUITENLAND.
urA »jjv
jaojfHEMHTSpRija voor Schiedam, psr kwartaal
w omliggende plaatsen, p. kwart,
n franco per poet, p. kwartaal.
Afzonderlijke nommera
1 0.90
- 1.05
- 1.30
- 0.02
Gelijk onze lezers in eene advertentie in de
jSchiedamsche Courant" van gisteren hebben
kunnen lezen, weigerden wij de opneming van
een tweetal ingezonden stukken, naar aanlei
ding van ons hoofdartikel sOver Ondersvijzers",
door de hoeren G. van der Most en J. de Wit
ter opneming aan onze redactie gezonden. Niet
om de discussie te smoren weigerden wij deze
artikelen hoewel in 't algemeen natuurlijk
geen critiek op hoofdartikelen kan getolereerd
worden maar wijl dat van den heer Van der
Most het hart der quaestie slechts zeer slapjes
raakte en dat van den heer De Wit in het ge
heel niet in rechtstreeksch verband stond met
de onderhavige zaak. Voor een persoonlijk
feit hadden wij gaarne het woord gegund.
Vroegere polemiek met onderwijzers had ons
geleerd, dat, ten einde niet in eindelooze re- en
dupliek te vervallen, een zich-tot-de-zaak-zelve-
beperken onmisbaar is. Nu echter de heeren
Van der Most en De Wit iets wat wij voor
ons zeer aangenaam vinden hunne artikelen
toch in de wereld zonden en zij deze, blijkens
het opschrift daarboven, beide stukken als
verweer beschouwen, terwijl zeer zeker dat
van den heer De Wit als geen verweer op ons
artikel «Over Onderwijzers" kon beschouwd
worden, meenen wij wel te doen met de redenen
op te geven waarom wij deze stukken wei
gerden, waartoe wij de brieven geschreven aan
beide heeren uit ons copybook hier afschrijven.
Men zal dan kunnen zien, zooals wij in den
aanvang reeds zeiden, dat het ons volstrekt
niet te doen was om recht op het doel afgaande
polemiek te smoren, maar wel om wjjdloopige
over- en wederschrijving, dieniet zonder antece
dent was, te voorkomen.
De brieven luiden
Den lieer e G. van der Most,
Alhier.
Mijnheer,
Met afsnijding van de discussie over alles
wat niet rechtstreeks ter zake dienende is. geef
ik U in overweging, zoo Gij gegriefd gevoelt
door het woord „leugenachtig," voorkomende in
het artikel „Over Onderwijzers," afgedrukt in de
„Sehiedainsehe Courant" no. 9697, Eerste Blad,
eerste pagina, 3de kolom, regel 22 van boven,
de toelichting van het geïncrimineerde woord,
die in de aldaar eveneens afgedrukte volgende
alinea voorkomt, te wraken.
Is dit Teeds de verborgen bedoeling van Uw
ingezonden stnk, waarvan afschrift hierbij terug
gaat, dan verzoek ik U deze, door snoeiing der
DOOR
HERMANUi HEIBERG.
64)
«Wit je dan te Kopenhagen blijven, Imgjor?'
«Neen bier hebben wangunst en laster mij
het verblijf onmogelijk gemaakt. Ik weet maar één
plaats, waar ik zou passen
«En die is V'
«Ik wil naar Parijs. Daar, geloof ik, zou ik in
daden kunnen omzetten wat mij als ideaal voor
den geest zweeft. Daar is het terrein voor mij en
allen die als ik denken."
In het eerste oogenblik kwam er vuur in Cur-
hière's oogen. Zij sprak met zulke geestdrift van
zijn vaderland, van Parijs. En dat streelde hem.
Maar oven spoedig kreeg het verstand in hem de
overhand. Alles was verloren, wanneer hl haar
tiet juist die gedachte uit het hoofd praatte
dovendien wist hij dat zij daar niet alleen niets
bereikte, maar wellicht ten onder zou gaan. In
den zin sprak hij toen met haar en schetste haar
m breede kleuren een beeld van het leven in de
Seine-stad, dat geenszins aan de verwachtingen en
tenschen die zij koesterde, beantwoordde. Nadat
dj al haar tegenwerpingen overtuigend weerlegd
bad, besloot bij
«En wil je mij, je vriend, nog een offer brengen,
1® ook aan je eigen edel Ik weoigevert, trouw dan
BTRI3AUs BOTERSTRAAT 70, Tclcphoon Ifo. 123.
ADvsnrEimsTKuavan 15 gewone regel# met labs-
grip van eene Courant0.6S
Iedere gewone regel meer- 0.10
Bij abonnement wordt korting verleend.
lyriek, duidelijker aan het licht te doen treden
en h tot wat de hoofdzaak is tc bepalen, daar
ik slechts voor deze ruimte kan atstaan en op
deze eventueel kan antwoorden.
Met verschuldigde hoogachting,
Be hoofdredacteur van dc jSchiedamsche Ct."
Aan het in dezen brief uitgesproken ver
langen weigerde de neer van der Most te vol
doen, waardoor zijn stuk dus niet kon opge
nomen worden.
De brief aan den heer J. de AVit is als volgt
Den Ileerc Jan de Wit.
openbaar onderwijzer,
Alhier.
Mijnheer,
Daar ik het verband tusscbcn het hoofdarti
kel. voorkomende in de „Schiedamsche Ct." no.
9d97, Eerste Blad „Over Onderwijzers" en het
door U heden ingezonden artikel niet kan inzien,
cd de bedoeling Uwerzijds stellig bestaat om
als 't ware eene repliek op genoemd hoofdarti
kel te leveren, ce niet geheel onafhankelijk
daarvan eenige leering ten beste te geven, heb
ik gemeend, door opneming, de discussie niet
incidenteel te moeten uitbreiden, maar deze tc
moeten beperken to.' de nauwst mogelijke gren
zen. waarbinnen Uw artikel niet valt.
Met verschuldigde achting,
De hoofdredacteur van de „Sthied. Cf."
Minder om rekenschap te geven van onze
daden, die wij niet verschuldigd zijn, doch om
bij enkelen een misverstand, dat, misschien,
bestaat weg te netnen omtrent de beweeg
redenen, die ons tot weigering leidden, drukken
wij bovenstaande brieven af. Wij hadden billijker
wijze mogen verwachten, dat de heeren van
der Most en de Wit, door opneming der brieven
in hunne circulaire, ons van het hier-afdrukken
zouden ontheven hebben.
Algemeen overzicht.
Schiedam, 9 Augustus '98.
Geteekend Is de vrede tu.wehen Spanje en
de Vereenigde Staten nog niet. Maar den ding
is thans zeker: de Fransche gezant te Washing
ton, Jules Cambon, heeft gistermiddag te 2 uur
40 minuten Spanje's antwoord ontvangen.
Niet zoo zeker is de inhoud dezer motie,
liet telegram uit Washington, dat de ontvangst
van het antwoord door den Fransehen gezant
meldt, voegt er bjj dat het wel geruimen tijd
zal duren, eer het ontcijferd is, daar het nog
al lang is.
Toch, al is de inhoud vau Spanje's antwoord
nog niet officieel publiek gemaakt, lijdt het
geen twijfel dat Spanje de door de Vereenigde
Staten gestelde voorwaarden aanvaard. Naai
de sTemps" uit Madrid verneemt, zou Spanje
er alleen op wijzen dat het wijkt voor overmacht,
terwijl het nogmaals verzekert dat het don
met graaf Dehn. Ik verzweeg je ring zijn komst.
Hij is gisteren aangekomen en keert morgen met
je familie naar Rankhoim terug. Dat hij je nog
bemint met de oude liefde, weet ik."
Imgjor had doodsbleek en met neergeslagen
wimpers naar die woorden geluisterd, en haar
handen hadden herhaaldelijk en onwillekeurig naar
een steunpunt gegrepen. Dat was weder een nieuwe
aanval op haar innerlijk wezennu kwam ook
nog de verzoeking.
Maar haar strijd was slechts kort. Presto had
zij lief gehad, omdat zij gehoopt had door hem
haar idealen to kunnen verwezenlijken. Axel Dehn
beminde zij met de kracht eener liefde die uit
achting en bewondering ontstaateen levendige
belangstelling voor den Franschman was bij haar
opgekomen, omdat liij naast zijn beschaving als
man van de wereld ook herhaaldelijk had doen
blijken dat hij een man van verstand en geest was,
er> dat hij tegelijk eene edel hart bezat. Maar
Prestö had zij intusschen leeron haten, graaf Axel
Dehn wilde zij niet liefhebben en Cnrbière be
hoorde haar zuster toe. Het was dus beslist. Terwijl
zij Cnrbière aanzag met een blik die hem repds
deed bogrijpen dat haar gemoed zich alleen bezig
hield met de ernstige zijde van dit ernstige vraag
stuk, zeide zij
«Ik vermag niet te beoordeelen of je een juisten
weg hebt gekozen. Het zou immers ook mogelijk
zijn geweest dat je door zulke openhartigheid juist
het tegendeel had uitgewerkt. Je hebt mij bij al
wat ik reeds te dragen heb, nog een zwaren last
opgelegd. Je hebt echter een beroep gedaan op
mijn vriendschap, en dat zal niet vergeel, zijn
geschied, Cnrbière 1 Ik zie er van af naar Parijs
oorlog, waartoe het gedwongen is, noch uitge
lokt noch begeerd heeft.
Voorts zou de nota coneludeeren tot staking
der vijandelijkheden in het belang der defini
tieve onderhandelingen, terwijl aangeboden
wordt gedelegeerden te benoemen om met
Amerikaansi-he afgevaardigden tot overeenstem
ming te komen omtrent bet toekomstig regee-
ringssteKel der Philippijnen. Als Spaansche
gedelegeerden worden genoemd de hertog \an
Almoilovar, Leon v Castillo en Merry del Val.
Dat do Spaansche regeering zich in haar
nota beroept op de overmacht, wordt ook aan
de «Daily Mail" bericht. Zij zou n.l. verklaren
dat het haar niet mogelijk Is over de vredes
voorwaarden der Vereenigde Staten te beraad
slagen, dat zij ze aanneemt omdat ze haar
eenvoudig worden opgelegd.
Volgens »E1 Liberal" echter heeft de Spaansche
regcering de voorwaarden der Vereenigde Staten
alleen sad referendum" aangenomen, omdat zij
zich niet bevoegd acht, zonder een besluit der
Cortez. grondgebied af te staan.
Mocht president Mc. Kinley die beperking
niet aannemen, dan zou de Spaansche regeering
nog deze maand de Cortez bijeenroepen. In dat
geval verwacht men vóór het eind dezer week
een nieuwe nota van Mc Kinley.
Is de mededeeling van «El Liberal" juist
clan zal de Amorikaan=che regeering niet. zoo
als zij volgens een bericht aan de «Standard"
uit Washington voornemens is, kunnen eischen
dat reeds over een maand inet de ontruiming
van Cuba en Porto-Rieo worde aangevangen.
Een eigenaardige bepaling wil de «Epoca"
nog in het vredestactaat zien opgenomen
Overeenkomstig den wensch van geheel Spanje,
verlangt het blad dat de overbrenging van
Cliristophorus' Columbus lijk van de kathedraal
van Havanna naar Spanje worde toegestaan.
Intusschen is de Cubaansche quaestie met
den afstand door Spanje en het vertrek der
Spaansche troepen nog lang niet opgelost. Reeds
nu zijn de Cubaansche insurgenten slecht te
spreken op de Amerikanen, zóo zelfs, dat, naar
de correspondent dei' «World" te Santiago be
richt, Calixto Garcia met '1200 man de pro
vincie verlaten heeft om zich bij Maximo Goniez
te voegen en den guerilla-oorlog voort te zetten,
zonder zich er om te bekommeren of de Ameri
kanen met de Spanjaarden een wapenstilstand
sluiten.
En hoe Cuba zich zelf zal moeten regeeren,
begrijpt nieu volstrekt niet. 't Is dan ook de
vraag of de Vereenigde Staten niet zullen be
sluiten riog verscheiden jaren Cuba bezet te
houden en te besturen, totdat de bevolking
van liet eiland rijp is voor een zelfstandig
regecringsstelsel.
Een artikel dat de «Tribune" te New-York
aan deze quaestie wijdt, en waarin men een
weerspiegeling van de meening der Anieri-
kaansclie regeering ziet, verdient ten dez" de
aandacht.
Daarin wordt gezegd dat de Vereenigde
te gaanmaar jo verzoek, graaf Dehn te huwen,
kan ik niet inwilligen. Ik zal nooit huwen, noch
hem, noch een ander."
B.j deze woorden zag zij hem aan met een zoo
zwaannoedigen en tevens zoo hopeloos-gelaten blik
dat hij in diepe ontroering haar hand greep en
terwijl hij afscheid nam, woorden van troost on
van bemoediging tot haar sprak. Nog een blik
wisselden zij beiden raet het innige gevoel van
reine zielen. Toen ging hij heen, nadat hij zich
nog eens over haar hand had gebogen. En terwijl
het geruisch zijner schreden op de trap wegstiorf,
zonk zij in ontzettende gemoedsbeweging, in
diepe, zwijgende ontroering achterover.
Dien middag stapte Imgjor op een tramwagen
en begaf zich naar de woning der oude vrouw
Ohlsen. Het trok, toen zij daar was aangekomen,
leeds haar aandacht dat zij een aantal vrouwen
en mannen in levendig gesprek op het erf vond, en
zij schrok niet weinig toen haar op haar vraag,
wat er gebeurd was, geantwoord werd, dat de
oude man 's morgens vroeg in eene beroerte dood
was gebleven.
Door een toeval had men het ontdekt en had
ook de oude vrouw het bemerkt. Zij had gemeend
dat hij reeds was weggegaan, toen zij een zwaren
val in de keuken bad gehoord.
Imgjor's eerste gedachte bij dit nieuwe ongeluk
was dezewat er nu van de weduwe zou worden.
Door dezen dood waren haar na alle middelen om
te leven ontnomen. En van die overweging sprongen
haar gedachten over op het allereerst noodige. De
Staten niet gebonden zijn door do verklaring
van het Congres, dat Cuba niet zal worden
ingelijfd. Md verklaring toch berustte op de
veronderstelling dat de Cubanen in staat zouden
zijn op eigen beonon te staan. Nu hun onge
schiktheid tot zelfbestuur gebleken is. moot
wel deze verklaring niet verloochend worden,
maar moeten de Vereenigde Staten toch Cuba
blijven besturen, totdat de Cubanen getoond
hebben dit zelf te kunnen volgens de in Amerika
geldende begrippen van vrijheid, recht en orde.
De evaeueering der Ameriknaiwche troepen
naar Montauk Point is inmiddels met kracht
begonnen.
Op Porto-Rieo duurt do krijg nog voort.
Zelfs liepen te Washington geruchten dat het
bombardement van San Juau begonnen isdie
geruchten zijn echter niet bevestigd.
Een telegram uit Ponce zegt dat de vreemde
consuls te San Juan een neutrale zone zullen
vaststellen, waarbinnen vreemde onderdanen
in geval van een bombardement de wijk zullen
kunnen nemen.
Wil men sommige ongeluksprofeten gelooven,
dan zal de Spaansch-Amerikaansclie oorlog
spoedig gevolgd worden door een geweldiger
strijd met de wapens in de hand die tu$«ehen
Engeland en Rusland om de suprematie in
Oost-Azië.
Nu is het zeker, dat de Russische invloed
op de Chineesche regeering voor Engeland's
oeconomisclie belangen in het Verre Oosten een
groot gevaar is; de handhaving en uitbreiding
zijner handelsbetrekkingen in het ontwakende
Chineesche rijk is voor Groot-Bri'tannfl een
levensbelang.
Toch is het de vraag of een gewapend con
flict wel zóo aanstaande is als men het wil
doen voorkomen. Daar zijn er, die de oorzaak
der onrustwekkende geruchten terugbrengen
tot de Chineesche regeering zelve, die, het
oude adagium huldigend, door verdeeling wil
heerschen.
Hoe het zij. met name in de Vereenigde
Saten verwacht men «iets", vooral op grond
van de redevoering van lord Goshen in het
Lagerhuis bij de crediet-aauvrage voor uitbrei
ding der Britsche vloot.
Eu daarmede gaat de verzekering vergezeld,
dat Engeland bij een eventueel conflict den
steun zou genieten van de Vereenigde Staten,
dank zij de toenadering die in den laatsten
tijd tusschen de twee stamverwante natiën
heeft plaats gegrepeu.
De «Standard" verneemt daartegenover uit
New-York, dat de incidenten in het Verre
Oosten in de Vereenigde Staten wel in voor
Engeland gunstigen zin worden gecommenteerd,
maar dat het voorbarig is te zeggen, dat de
Vereenigde State.i te eeniger tijd een rol zullen
te spelen hebben in het Engelseh-Russisclie
conflict.
De «Nevv-York Times" en de «Sun" bevelen
man moest begraven worden. En dat kostte geld.
De buren zouden zeker van meening zijn dat de
rijke freule, die nu evenwel zelf weinig of niets
meer haar eigendom noemde, daarvoor wel zou
bijspringen. Maar daar lang nadenken niet hielp,
integendeel krachtig handelen vereischt werd, droeg
zij een man dien zij daarvoor betaalde, op een
vrouw te halen om het lijk te wasschen en een
kistenmakor te laten komen om de maat te nemen
voor de doodkist. En nadat dit gebeurd was, ging
zij naar de oude vrouw toe, sprak liaar met zachte
troostwoorden toe en deelde haar zoo omzichtig
mogelijk mede dat zij nu naar liet bestjesliuis zou
moeten vei huizen. Ook vertelde zij haar dat zij,
Imgjor, eerstdaags Kopenhagen zou verlaten en
op geenerlei wijze in staat zou zijn voor haar te
zorgen.
En de blinde vrouw boog het hoofd onder dezen
slag, terwijl tranen uit haar van licht beroofde
oogen druppelden. De gedachte viel haar nu dubbel
zwaar dat zij haar trouwe verpleegster in de toe
komst niet meer om zich zou hebben nadat zij
reeds haar man vorloren had. En ook Imgjor
scheidde met moeite van de eenige arme die de
beleekenis van haar zorg ten volle begrepen en
voor de vele bewijzen barer menscheriliefde steeds
een woord of toch een gevoel van dank had ge
had, in tegenstelling met de velen die steeds alleen
aan zichzelf hadden gedacht en er op uit waren
geweest Imgjor's goedheid op vaak onbeschaamde
wijze te misbruiken.
{Wordt vervolgd.)
