N°. 9735.
52"e jaargang.
Woensdag 21 September 1898.
Eerste Blacl
DE TROONREDE.
DE GELDDUIVEL.
FIrtJILLTóTOISh
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen,
UITGEVER: II. J. C. IlOELANTS.
Mijne Heeren!
Weinige dagen zijn voorbijgegaan
sedert bet plechtig oogenblik, waarop
Ik, na de rogeering aanvaard te heb
ben, in Uw midden den eed aflegde
en Uwe huldiging ontving. Talloos
waren de bewijzen van vaderlands
liefde en gehechtheid aan Mijn Stam
huis. De herinnoring daaraan zal bij
Mij onuitwischbaar zijn.
Thans roept U de aanvang van bot
zittingjaar tot hervatting Uwer gewone
werkzaamheden. Mogen zij, onder Gods
zegen, strekken tot welzijn van het
Koninkrijk
De toestand van Land en Yolk is
in menig opzicht bevredigend.
De betrekkingen met de Buitenland-
sclie Mogendheden blijven zeer vriend
schappelijk. Met bijzondere ingeno
menheid ontving Ik liet voorstel van
Zijne Majesteit den Keizer van Rusland
tot het houden eener conferentie,
waarin door vertegenwoordigers van
alle Mogendheden zal worden gehan
deld over beperking der krijgstoe
rustingen.
In Atjeh zijn uitkomsten verkregen,
die liet vertrouwen op duurzame ver
betering van den staat van zaken in
die landstreek wettigen. Ik breng lnilde
aan het beleid, de volharding en de
heldhaftigheid door liet Nederlandsch-
Indische leger en de vloot daarbij aan
den dag gelegd.
Belangrijk en veelomvattend is wodor
om de arbeid, die U wacht. Allenvpge
treden vraagstukken van grooto maat
schappelijke beteekenis op den voor
grond, tot welker oplossing de wet
gever geroepen wordt bij te dragon.
Voorstellen tot verzekering van werk
lieden tegen do geldelijke gevolgen van
ongevallen en in bet belang van het
onderwijs en de bescherming der jeugd
hebben U reeds bereikt. In dit zitting
jaar zal op den ingeslagen weg worden
voortgegaan. Ik hoop U ontwerpen te
kunnen aanbiedon tot verbetering der
woningstopstanden, tot het tegengaan
van overmatige», arbeid van volwassen
mannen in fabrieken en werkplaatsen,
en tot herziening der drankwet.
Voorstellen zullen U gedaan worden
betreffende secundaire spoorwegen en
tot vrijmaking van het verkeer op de
Rijks-, land- en waterwegenvoorts,
wat de Koloniën betreft, tot verster
king der geldmiddelen en tot verbete
ring des bestuurd inrichting in Nerior-
landsch-Indië, alsook tot wijziging der
Regeeringsreglementen van Surinamo
en Curasao.
De herziening van het tarief van
invoerrechten nadert hare voltooiing-.
Nog andere gewichtige ontwerpen
zijn in staat van voorbereiding.
Ik vertrouw, dat Uwe beraad
slagingen vruchtbaar zullen zijn en
dat door Uwen ijver en Uwe toewijding
veel tot stand zal komen ten nutte
van het Vaderland en zijne overzeesche
gewesten.
Ik verklaar de gewone zitting der
Staten-Generaal te zijn geopend.
BUITENLAND.
j8&£
AMiniMUHTar&ui voer Schiedam, per kwartaal f 0.90
omliggende plaatsen, p. kwart. - 1.06
franco per post, p. kwartaal. - 1.30
Afzonderlijke nommersq.02
H. M. tie Koningin, die zich hedenmiddag te
1 ure met het voor de opening van de ver
gadering der Stilten-Generaal voorgeschreven
ceremonieel naar het gebouw van de Tweede
Kamer begeven iieeft, hield de volgende openings
rede
door
S. WÓRISHÓFFER.
De landeigenaar was een oogenblik zijn tegen
woordigheid van geest kwijt geraakt, maar nu
vond hij dio wederhij bood de dame den brief
weer aan, dien zij intusschen niet aannam.
„Ik van mijn kant wenscli geen kennis te ne
men van schrifturen van anderen," zei hij uiterst
kalin.
Zij zag hem aan, voortdurend zoo vreemd
spottend en triomfeerend dab hij er heimelijk ou
der leed. „Uw weigering is in dit geval onuit
voerbaar, mijnheer Wolfram."
„Op grond waarvan, als ik vragen mag 1"
„Is u niet juffrouw Assmann's voogd?"
„Dat wel, maar
„Er is hier geen „maar". Lees dezen brief ge
rost, mijnheer Wolfram. Hij zal u levendig be
lang inboezemen." En met een scherp lachjo
wendde zij zich naar de deur. „Mijn dank ooi-
al uw moeite! Derangeer u als 't u belieft
niet,"
Hij geleidde haar ondanks haar tegenspraak
naar het rijtuig waarin juffrouw Steffeu reeds
had plaats genomen. Wollen dekens, Hoffmanns-
droppob en wat wijn had do goede oude vrouw
reeds bij de hand om een mogelijke nieuwe on-
- macht met succes te kunnen bestrijden. Do
echoone weduwe merkte dat alles nauwelijks op
BlTUKllT: BOTE3ISTR.4AT ÏO, Telcplioon No. 13».
-g-* t r-r rar srscnestuMai
AnvBBTEHrrEriujs: van 1—B gowona regels met inbe
grip van cono Courantf 0.62
Iedere gewone regel meer0.10
Dy abonnement wordt korting verleend.
con wraakzuchtigo vreugde vervulde haar hart
zonder den landeigenaar meer dan met een vluch
tige buiging te groeten, leunde zij achterover in
de kussens en sloot als in groote vermoeidheid
heide oogen.
De huishoudster greep al naar haar druppels-
„Mevrouw voelt zich toch niet onwel?" vroeg
zij zeer bezorgd.
„Laat mij met rust!"
Die bitse bejegening sloot den mond der oude
vrouw. Het werd plotseling zeer stil in liet rij
tuig.
Nadat Erik den koetsier een teeken had ge
geven om weg te rijden, sloot hij de huisdeur en
ging terug naar de woonkamer. Tusschen. zijn
vingers hraiidde steeds nog de verkreukelde, aan
Ruth gerichte brief zou hij dien werkelijk
lezen?
In ietier geval nu toch niet. Grootvader wacht
te; het was derhalve onafwijsbaar plicht naar
hem toe tc gaan en met hem te spreken. Of het
geen hij te zeggen had, goeds zou brengen?
Stellig niet. Dat voeldo Erik nu al.
II.
Do oude heer liep op zijn kamer langzaam
op en neer, zeer bleek on zonder zijn gewone
lange pijp, waaruit hij anders den gansehen. dag
placht te rooken. Op do tafel voor do sofa stout'
een kleine stalen cassette, een van dio sierbjao
kistjes waarin men dingen van waarde en docu
menten bewaart. Zoo vaak do grijsaard /oorbij
do tafel liep, trof een bezorgde blik do assette.
Toen Erik binnenkwam, reikte zijn grootva-
dor hem de hand.
„Je hebt gedanst, mijn jongen; hoi is laat.
Dgrmcco verricht.
ycair.iJ.VM, '20 isi'ptembcr '98.
De „Mntin" weet ove.' den Frnnsehcn minis
terraad van Zaterdag nog een aantal bijzonder
heden mede te (kelen. Het. blad zegt dat na de
opening der veigadunng de minister v.tu jiislilio
Samen het wooul nam om de noodzakelijkheid
uiteen te zetten van het bijeemoepeii der revisie
commissie.
Als „nieuw feit", nootlig voor de hotziening
van het proces, voelde Sarrien in de eerste plaats
lu-l proces verbaal van Henry's bekentenis aan,
maar bovendien had de minister in het dossier
van 1891 nog meerdere motieven voor do revisie
gevonden. „11c loert geenszins van plan. mij uit
te laten over de waarde der verschillende docu
menten," reide Samen, „maar bij nauwkeurig
onderzoek ontdekte ik, dat verschillende daar
van elkaar tegenspraken, met nnuie de rappor
ten over het onderzoek van liet bonlerel."
Na Sarrieu nam president Fame het woord,
niet om de juridische gronden van den minister
te bestrijden, maar om to wijzen op de moeilijk
heden die uit de herziening van het Dieyfus-
proces zouden kunnen voortvloeien.
Hierin vond iins-on aanleiding, iu een lang
en sohorp betoog de meeniug van den President
der Republiek te bestrijden. De minister-presi
dent bepleitte de door San ion vooi gestelde op
lossing niet alleen van juridisch maar ook van
staatkundig standpunt uit.
Brisson noemde Sarrien.'s juridisch betoog on
weerlegbaar en meende dat uit staatkundig oog
punt do overgave van het dossier-Dreyfus aan
do rovisie-comniissie het eenige middel was om
aan de zaak haar politiek karakter te ontnemen
en haar op juridisch terrein te brongen, waarop
zij liacl behooren te blijven.
Faure hield toen zijn mond, en allo ministers
behalve Zurlinden en Tillaye, vielen Brisson bij.
Het bekende besluit werd genomen, en nog
denzelfden avond zond Sarrien Hot dossier aan
den rapporteur der herzieningscommissie, den di
recteur van strafzaken en van gratie Couturier,
die eerst persoonlijk liet dossier zal bestudooron
om daarover mondeling rapport uit te brengen
in de eerste zi ''ng der commissie, Woensdag
middag te twee uur-
Men heeft liet intuoschen druk over den afge,-
treden en den nieuwen minister van oorlog.
Van Zurlinden verhaalt men dab hij, na Za
terdagmiddag den minister-president zijn ont
slagaanvrage te hebben gezonden, zich naar het
Elysce begaf, waar hij met Faure een onderhoud
van drie kwartier had. Cavaignne'-s onderhoud
nu damde onder gelijke omstandigheden maar
reu kwartier, zoodat men moest aannemen dat
er nu iet» bijzonders aan de hand was.
I).it „bijzondere" zou zijn Zurlinden's toe
komst. Hot door hem voor het ministerschap
prijsgegeven ambt van gouverneur van Parijs is
nog open. Do liandteekening van zijn opvolger
Voel jo je wel krachtig genoeg om een lang ver
haal aan to hooren en Jan een slag, die je
zai treffen, moedig heb hoofd te bieden, en flink
en bedaard te» blijven?"
Erik verschrok niet; hij had iets dergelijks
verwacht. „Een slag?" herhaalde hij. „Wat kan
dat zijn, grootvader?"
Do oude heer bleef staan en leunde met de
hand op de tafel waarop de cassette stond. „liet
is niets goeds, niets verkwikkelijks," klonk zijn
antwoord. „Helaas niet, mijn arme jongen, maar
evenmin is het ïet i bij het hooren waarvan jo
je zult behoeven te schamen. Het is geen slecht
heid of schande waarover ik met je moet spre
ken
Erik haalde adem. „Ccddankzcido hij. „Dus
althans niet het ergste, liet onverdragehjkato.
Spreek dan maar, grootvader. Maak het kort,
wat ik u bidden mag."
Zij zaten mi tegenover ell ander, beiden zeer
bleek maar de jongere, krachtige man met kal
mei! blik en zijn gedachten vaM op één doel ge
richt, de grijsaard in zulke hevige opgewonden
heid dat zijn vingers trilden en zijn licele bouw
vallige gestalte als gebroken in elkaar zonk.
Enk boog zich liefdevol >ver den grijsaard
heen.
„Het gaat in ieder goval om geld, grootva-
dmi iuj„liet „hoe" der zaak begrijp ik
wel is waar hoe langer hoe minder; maar, Luit
ons toch vóór alles bedaaul blijven. Ik denk toch
niet dat het een bcstaansquaestie zal zijn die u
mij heeft mee te doelen."
Do oude man sloot oen oogenblik do oogen.
„Dat is er naar, Erik! Dat hangt et van af
Het zijn twaalf duizend thaler die in
„Grootvader!"
en van president Faure is noodig om hem zijn
vroeger ambt neer te geven, en daarover zou
het langdurig outlet houd geloopen hebben.
Eenige ladiulie bladen verzetten zich editor
tegen tic hei benoeming van Zurimden, ook al
zou Fame hom beloften dieunarig uiinle hebben
gedaan. Door zijn ontslagaanvrage zeggen
rij laaft Zurlinden openlijk partij gekozen
tegen de ïegtermg, liet zou daarom gcvnailijk
zijn hem liet opperbevel over liet- geheelo garni
zoen van I'anjs toe te vertrouwtu
Wat Ch.uioiw; belieft, gisteren deelden wij do
ongelooflijk klinkende sewering tier „Sou»" medo
dat de generaal er alleen in toegestemd had om
Zin linden op te volgen om voor de oir van liet
leger te waken Faure's persoonlijk ingrijpen zou
daartoe naothg zijn geweest.
Het agentschap llavas heeft evenwel aan do
bladen ten nota gezonden waarin die med.dee-
hug geheel ongegiond wordt genoemd.
Trouwens, de „Mntin" vertolt fuel wat an
ders. Alvoiens aan Clutuome die, 'b zij ter
loops üpgomeikl, een boezemvriend van Léon
iiourguus is de portefeuille van oorlog too
te vel trouw en, lief ft Brisson eerst ten onder
houd gehad met den generaal, met alleen over
th icvi-ic, maar ook over ten aantal andere aan
gelegenheden die de aandacht en do waakzaam
heid van den minister van oorlog eischen.
Do ministers laten zich hieiovcr niet verder
uil, zegt de „Matin", maar het blad denkt dat
Hu r sprake is van de veranUvoudciijke perso
nen. Er zullen nieuwe onderzoekingen worden
ingeleid, eti geilt mal Chanoiue is vast besloten
er voor to zorgen dab aan de personen die met
dio onderzoekingen worden belast, geen bewijs
materiaal worde onthouden.
Opgemokt worde hierbij nog dat Clianoino
een persoonlijk tegenstander is van generaal
Mcrcier, onder wiens ministerschap Dreyfus ver
oordeeld werd.
Wat Picqunrd's rapport aan den minister van
justitie betreft, blijkt thans dat do kolonel eon
authentic had aangevraagd bij Brisson, die hem
liet antwoorden dat Hij maar schriftelijk moest
zeggen wat hij had mede to doelen. Daarop stel
de i'iequ.'ird con uitvoerige memorie op, waar
van door den minister van justitie in den minis
terraad do voornaamste punten werden medege
deeld.
Intusschen is bet aantel der tegen.-.tenders dei-
re visie aanmerkelijk geslonken, maar onder uio
tegenstanders komt momand minder voor dan
dc hertog van Orleans, Frankrijk's wettige ko
ning, zooals de orlcaniston meenen.
Dc troonpretendent heeft een manifest de we-
icld in gezonden, waarin hij zegt dat do minis
ters zich tot medeplichtigen hebben gemaakt aan
liet c-omplot tegen liet vaderland, ondanks de be
tuigingen van verschillende ministers van oorlog
clio Dreyfus' .-,< huid erkend hebben zij weigeren
de Kamer te» raadplegen. Niettemin hebben zij
do nationale quaestio doorgehakt onder voor
wendsel van de onschuld van een als verrader
veroordeeld man.
sa ajwaaan
„Toe, geef mij wat water, mijn jongen Ben
je erg geschrokken? O, mijn arm kind, wat
lijd ik, wat lijd ik!
De landeigenaar liet hem met moeite den gc-
vmagden drank dunken; de oude heer beefde
zóó, dat hij bijna niet kon slikken.
„tspieck toch, Enk, spreek toch! O, mijn lie
veling, mijn eenige jongen, ik heb van dio grooto
som geen cent onnoodig uitgegeven; er is ook
geen cent van vet kvvist of voor persoonlijke doel
einden gebruikt; dat zweer ik met den lieilig-
sten eed!"
Enk had zijn bedaardheid teruggewonnen.
„Word kalm, grootvader," smeekte hij op
vriendelijke!! toon. „Laat ons vóór alles geen
boosheid in dc qu.ie-tie brengtn tn niet aan el
kaar twijfelen. Vertel mij alles zonder het go-
rtugsto te verzwijgen; ïk geloof ieder woord,
iedere bijzonderheid van il."
„Daal voor zal God jo boloonen, mijn hoveling.
Kijk, ik wil bij het eerste begin beginnen jo
zult dingen hooren waarvan je vaak hebt hooren
sproken» Ik moest meer dan een halve eeuw ge
leden een knecht ontslaan wegens oneerlijkheid;
dat kon niet anders om het andere volk, maar
ik schold hem zijn straf kwijt, zag van aangifte
bij de justitie geheel af on gaf hem, toen hij in
den heifst do boerderij moest verlaten, nog een
goeden teerpenning op den weg mee. Niettemin
stak de ellendeling nog in denzelfdeu nacht du
hoeve in brand; do deuien van de veestallen
had hij dicht gespijkerd, de schuren elk afzon-
deilijk aan alle vier de hoeken aangostokon
alles verbrandde tot op den kuitsten halm."
Wordt vervolgd.)