vlIItMnoen;
Stateii-Greneraal.
Uit ile Staatscourant.
STADSNIEUWS.
I£eyIt en Scliool.
Laatste Nieuws.
Officieel telegram.
Urgent expeditie naar het vijandige
Pasanganwordt overmorgen van
Segli naar Telok Samaweh overge-
racht.
In lagen, ter westkust van Atjeb,
ageert een colonne.
Deze zal naar Melaboeh worden
overgebracht, ter vervolging van Toe
koe Oemar.
Blijft nog voor bet hoofdbestuur te onder
zoeken, of de geld middelen, nootlig om zulk
een inrichting te vestigen en te beheeren, te
verkrijgen zullen zijn. Het benoodigd kapitaal
voor het een en ander wordt geschat op 50 k
60,000 gulden. Alvoiens zich te wenden om
hulp tot vermogende, welwillende personen in
den lande, heeft het hoofdbestuur gemeend eerst
te moeten tiachten een door de onderwijzers
toegezegd kapitaal te verkrijgen, dat als bewijs
grond kan worden aangevoerd voor de werkelijke
behoefte aan zulk een stichting.
Dat een herstellingsoord voor onderwijzers
meer en meer noodzakelijk wordt, toont het
hoofdbestuur aan met opgaven, door 75 af-
deelingen verstrekt, loopemie over de jaren
1895, '96 en '97.
Het aantal longlijders, mannelijke en vrouwe
lijke, bedroeg in die jaren 68, hot aantal zenuw
lijders CO en liet aantal rustbehoevenden (her
stellenden van andere ziekten) 58. In 't geheel
'186 personen, aan welke het herstellingsoord
belangrijke diensten had kunnen bewijzen.
Waarschijnlijk is dat getal nog vrij wat beneden
de werkelijkheid gebleven, doordat men zich de
gevallen van voor twee en drie jaar niet nauw
keurig meer herinnerde. Hieruit toch meetil het
hoofdbestuur de stijging in de achtereenvolgende
jaren te moeten verklaren.
Het hoofdbestuur wendt zich dus alleeist
om financieeleu steun tot de onderwijze! es.
Sedert het evenwel bekend geworden is, dat
do Koningin-Moeder haar landgoed Qranje-
Nassau bestemmen zal voor een herstellings
oord voor longlijders, werd van verscliilende
zijde de opmerking gemaakt, dat de Bond nu
'zijn pogingen voor liet verkiijgen van een
sanatorium wel kon staken.
De commissie voor liet sanatorium is in 't
geheel niet van deze meening: Oranje-Nassau
zal bestemd worden voor longlijdersonbekend
is het nog, of dit herstellingsoord uitsluitend be
stemd zal zijn, voor on- en minvermogenden,
en vei der of dan de onderwijzers onder deze
rubriek zullen gebiecht worden. Maar al wordt
Oranje-Nassau voor de ki anke onderwijzers ge
opend, clan nog blijft het geraden, de pogingen
niet te staken.
Uit de ingewonnen inlichtingen blijkt dit
voor drie groepen van personen een sanatoi ium
hoogst gewenscht isIe. longlijders, 2e. zenuw-
zwakken en 3e. herstellende zieken.
Valt de beschikking van de Koningin-Moeder
ten gunste der eerste categoiie uit, dan nog
blijft de zorg voor de beide laatsten oier.
De commissie hoopt met de aanstaande alge-
meene veigadering de beschikking over een
voldoend fonds te hebben.
In-, uit- en doorvoer.
De uitkomsten der statistiek over '1897 ten
opzichte van de handelsbeweging in liet algemeen
zijn, dat hebben bedragen in '1897de aige-
meene invoer £22,425,033,064; de invoer tot
verbruik f '1,706,1-45,331de algemeene uitvoer
f14,075 178,335; de uitvoer uit het vijje verkeer
f 1,479,146,887de doorvoer met overlading
{867,653,209; de doorvoer zonder overlading
f 3,818,962,143.
Uit de cijfers over 1897, vergeleken met die
over 1896 bigkt, dat de algemeene invoer is
vermeerderd met ruim 9.30 pCt., de invoer tot
verbruik met bijna 4,36 pCt., de algemeene uit
voer met ruim 10.16 pCt., de uitvier uit het
vrije verkeer met ruim 10,59 pCt., de doorvoer
met ovei lading met ruim 6.25 pCt. en de door
voer zonder overlading met ruim 5,13 pCt.
Geen Federatief Yerband,
Men weet dat onder de typografen het ernstig
voornemen heeft bestaan om een Federatief Yer
band te stichten, waarover op congressen werd
beraadslaagd, met het gevolg dat werd benoemd
een „comité tot afwikkeling van do congresza
ken," 't welk deze aangelegenheid verder zou re
gelen.
Gemeld comité deelt thans echter, zooals wij
reeds in het kort meldden, in „O. V." mede dat
het opgehouden heeft te bestaan,en het dus geen
Federatief Verband zal stichten, wegenss onvol
doende belangstelling van de zijde der typogra
fen.
Toen hot comité 15 Augustus 11. een laatste
vraag de wereld inzond, namelijkzijb gij vóór
of tegen de oprichting van het Federatief Ver
band, natuurlijk met al den aankleve van dien,
koestorde het de hoop, dat elk beoefenaar der
graphische vakken het nut en de noodzakelijk
heid van een degelijk samenwerken zou inzien,
en voor het minst zijn stem zou uitbrengen, 't
zij vóór of tegen. Niettemin brachten van de
2947 leden, welke op het congres in. 1898 waren
vertegenwoordigd, slecht? 1240 lum stem uit,
van welke 1240 941 vóór en 319 togen de stich
ting van het Federatief Verband zijn, plus 1707
onthoudingen.
Het comité heeft zich nu gehouden aan de be
paling, dat wanneer geen 60 pCt. van de deel
nemers aan het congres van 1898 zich vóór de^
stichting verklaarden, heb de door liet congres"
aangewezen vereenigingen niet zou uitnoodigen
tob constitueering van het bureau van uitvoering.
Het Federatief Verhand komt dus niet tot
stand.
Tentoonstelling van Yronwenarbeló.
De Nationale Tentoonstelling van Vrouwen
arbeid werd van den dag der opening (9 Juli)
af tot op gisteren (21 Sept.) bezocht door92623
betalende personen.
Er werden 1215 couponboekjes verkocht.
Bij Kon. besluit zjjn benoemd in de orde van
Oranje-Nassau, tot groot-officier, de luik-gene
raal A. Kooi, adjudant van II. M. in builenge-
wonen dienst, chef van den generalen slaf, en tot
ridder, de kapt. A. li. Ophorst, van den gene
ralen staf toegevoegd aan den clicf van dien staf.
Naar de „Tijd" verneemt is do toestand van
den heer Smits van Oyen, lid der Tweede Ka
mer, zoon van hot dezer dagen overleden oud-lid
dor Eerste Kamer 3. Th. Smits van Oyen, zeer
zorgelijk Reeds sedert eenigen tijd kon do zoon
do zittingen der Tweede Kamer niet bijwonen
en ook was hij door zwakte verhinderd bij de In
huldiging der Koningin tegenwoordig te zijn.
De heer Do Sturler, onze consul-generaal te
Bangkok is naar zijn post teruggekeerd.
De generaal-majoor P. A. Schel tus, bevel
hebber in de lilde mil. afd. te Breda, zal
binnenkort den dienst met pensioen verlaten.
De directie der Nederlandscho Handel-Maat-
sehappij heeft in de plaats van wijlen den heer
O. E. Dutilh, met ingang van 'lo. October, tot
haren agent te Rotterdam benoemd den heer
P. N. Adiiani.
Den 19 en 20 October zal de jaarvergadering
van de Nat. Chr. Gelioel-Onthoudersvereenigitig
in Nederland worden gehouden to Apeldoorn.
Zondag zal te Amsterdam eene vergadering
plaats hebben van rijksambtenaren, verplicht tot
het stellen van zekerheid. Daarin zal worden
voorgesteld ééne algemeene vereeniging op te
richten in verband met art. '17 van de borg-
tochtenwet.
TWEEDE KAMER.
Aanleg stoomtramwegen op de
Zuid-Hollandsche eilanden.
Aan de Tweede Kamer is oen wetsontwerp toege
zonden tot bevordering van den aanleg van stoom
tramwegen op de Zuid-IIollandsehe eilanden. Voor
gesteld wordt uit 's Rijks schatkist rontelooze voor
schotten beschikbaar to stellen ten bedrage van één
derde der annlcgkosten, doch te zamen tot geen
hooger bedrag dan van fl.500.000 ton behoeve van
den aanleg van stoomtramwegen.
lo. van Middelbands naar Ouddorp en van Middel-
harnis naar Ooltgensplaat.
2o. van Hellovoetslnis naar Rotterdam, met een
zijtak naar Briello en Oostvoorno.
8o. van Oud-Beijorland naar Goudswaard.
-lo. van Strijon naai den Blaakschendijk en van
Middeldijk (gemeente Barendreckt) naar het veer
Z wij ml recht -- Dordrecht.
Voor rekening van den Staat wordt voorgesteld
aan te leggen
lo. de havenwerken, welke to Middelharnis en tc
Hellevoetsluis noodig zullen blijken Toor het onder
houden van een gercgeldcn stoombootveerdienst tus-
schen de hiervoren sub lo en sub 2o genoemde
stoomtramwegen.
2o. eeno overbrugging van do Oude Maas nabij
Spijkemsso en den zijtak van den tramweg Briclle—
Oostvoorne;
3o. eene overbrugging van hot kanaal door Voorno
en den zijtak van den tramweg BriclleOostvoorno.
De rontelooze voorschotten worden onder nader te
stellen voorwaarden toegekend aan do concessio
narissen voor den aanleg van de genoemde stoom
tramwegen.
Met een bij het wetsontwerp gevoegde schetskaart
zijn de onderscheidene lijneu aangegeven, waarvan
de aanleg op de Zuid-IIollandscho lijnen thans be
doeld wordt. Uit de beschouwing dier kaart blijkt,
dat het net thans twee bijna Feijenoord te zamen
loopende hoofdlijnen omvat. Do eersto reeds aange
legde lijn van Rotterdam naar do Hoekscke Waard,
doorsnijdt het eiland IJselmonde tot aan de brug bij
Barcndrecht. De tweede hoofdlijn loopt van het ver-
eenigingspunt hij Hillesluis door Westelijk IJsel
monde langs Charlois, Rhoon, Poortegaal en Hoog
vliet om door middel van de hoofdlijn naar Helle
voetsluis en de zijlijn naar Briclle en- Oostvoorne
bijna allo gemeenten van Voorno en Putten tc be
reiken.
Naar do overtuiging van den minister van W., II.
en N. verdient het aanbeveling het gedeeltelijk reeds'
aangelegde tramwegnet op de nu voorgestelde wijzo
te voltooien, dnae in liet ontwerp zooveel mogelijk
met alle belangen rekening is gehouden en dat tevens
een net is vorkregen, dat voor rationcele exploitatie
vatbaar is.
Bij Kon. Bosl. zijn benoemd tot opziener 2o klasse
der visscherijen op do Schelde en Zeeuwsche Stroomeu
de heer A. Schipper, thans 3e kl. Tot 3e kl. de heer
J. G. Ilaeek Czn.
Bij Ivon. besluit is met het gezondheidsonderzoek
van uit zee te Vecre aankomende schepen voor den
tijd Yau drie jaren belast A, Geiil, geneeskundige
aldaar.
Bij Kon. besluit is, op zijn verzoek, eervol ontslag
verleend aan A. J. MijnliefF, als heemraad van het
polderdistrict Tielerwaard, provincie Gelderland.
De heer R. van Wijk, ingevolge Koninklijke
machtiging benoemd tot vice-consul to Patras, is in
die hoedanigheid door do Griekscho Regeering erkend'
f Fïedennamiddag ten twee ure -werd door
'Burgemeester en Wethouders ten Raadhuize
aanbesteedhet leggen van een riool van
cementbeton in do Gedempte Broersvest en de
Korte Smgelstraat alhier.
Volgens de voorwaarden van aanbesteding
moest do inschrijving plaats hebben a. bij vrije
keus der werklieden en b. waarbij de aannemer
zich verplicht een gedeelte Scliiedamsche werk
lieden te gebruiken.
Hiervoor waren ingekomen de volgende
inschrijvingen G, van der Drift te 's-Graven-
hage, had alleen ingeschreven met vrije keus
der werklieden voor 1 979,A, Lodder te
Oud-Bejjerland a. f'1130.—b. f1450; W. A,
Hoek alhier a. f1339.— b. f1339.— .T,
in 't Veld te Dordrecht f1400.--b. f 1480,—
De gunning weid nog aangehouden,
Hedenmorgen waren aan de1 visclimnrkt
alhier aangevoeld 3 partijen schol en spiering
de prijzen waren voor schol van f 0.30 tot
f 1spiering van f 0.25 tot f 0.40, alles per
koop.
YJevonden voorwerpen.
a. Aanwezig aan hel commissariaat van politie
een zwart vrouwensciiorije, een guttapeicha
band van een kindei wagen, een muziekboek;
een vrouwenzak waarin een Prot. kerkboek,
een porlemonnaie met rozenkrans eu een 2V«
centsluk; een witte stroohoed.
b. Terug te bekomen aan de volgende adressen
een gouden ring bij II. Schoenmakers, tiee-
senstraat 53, een zwait imndje bij J. Zijdeveld,
Stationsstraat 8, een nikkel horloge bij G. H.
Boorman, Gi oenelaan 54, eon portpmonnaie
met f 1.05 en 4 loterijbriefjes, bij Th. Schippers,
Maiiastraat 30, een porlemonnaie met 10.25 bij
M. Bm^saaid, Hoofdstraat 183, een zweep bij
J. Seheffer, Villastrnat 50, een poi temonnnie
met f 0.15 bij J. Eelast, Raam 27, een poite-
monrmie met f0.20 bij.C. Vester, Hagastiaat
12, een biuine oorknop bij A. de Koning,
Broersvest 75, een kimlerparapluie bij J. den
Uijl, Visscherstraat 11, een kanarievogel bij J.
v. d. Boom, Polderstraat 29B, een bruin geitje
bij P. v, Wolferen, Kreupeistraat 52\ 5 ledige
zakken in de stoombianderij van Gebr. Meijer,
Willenmkade 5, een gouden oorbelletje bij J.
iloman, St.-Annazusteistiaat 12, een zwart
bont geitje bij J. Heggers, Gasstmat 21, een
handzaag bij C, de Bruin, Maasliofje Hoofd
straat,
BURGERLIJKE STAND,
Geboren
21 Sept, Jacobus Lambertus, zoon vim J. Pb.
Roetman en G. Soeters, tNieuwsticht.
Het diakoniehuis van do Nederl. Herv. Ge
meente nadert langzamerhand zijne voltooiing.
Wie hot gebouw aan de Enimastraat ziet, worclt
direct getroffen door het rustige, eenvoudige
voorkomen, zoo geheel in overeenstemming met
het doel van het gebouw. Toch zij hiermee niet
bedoeld, dat daaraan schoonheid zou ontbreken,
'lis zelfs een fraai gebouw, dab een sieraad is
voor do omgeving. De inrichting is bovendien
zeer doelmatig. Van alles wat do tegenwoordige
wetenschap loert omtrent verlichting, verwar-
- ming, ventilatie, enz. is uitstekend gebruik ge
maakt- De mime vestibule, binnentredende vindt
men rechts de zitkamer voor vader en moeder,
daarachter de zitzaal voor de vrouwen, buks be
stuurskamer en daarachter zitzaal voor de man
nen. De achterzijde van. liet benedengedeelte
wordt ingenomen door een ruime eetzaal in liet
midden, rechts dc keuken, linies wijklokaal voor
de pleegzuster. Een breede trap leidt naar de bo
venverdieping, waar men slaapzalen vindt, rechts
voor mannen, links voor vrouwen, beide mot
wasehlokalen. Verder vindt men daar ziekenza
len voor mannen en wouwen en een zit- en
slaapkamer voor de pleegzuster en voor vader
en moeder.
Een plat boven do eetzaal geeft gelegenheid
aan de bewoners om de buitenlucht tc genieten.
Het geheel is netjes afgewerkt, het houtwerk
van woon- en zitkamers is geverfd in ombrekleur
in drie tinton, in gangen en corridors is het een
imitatie van oud eiken.
Binnen een paar weken zal het gebouw ge
reed zijn en in gebruik kunnen worden genomen.
Woennlag a.s. zal het trio Ore lio-Mann-
Walters hur een conceit geven.
15 U R G E II L IJ KE STAN D.
Overleden
22 Sept. Sophia Josepha Johanna Spee, oud
5 maanden, Hoogstraat. Helena Stoffelina
Muller, oud 63 jaar, wed. van J. v. d. End,
Hoogstraat.
Ned. IIerv. Kerk,
Beroepen: Te Ingen, J. R. van Kooij, te
IJzendoorn. Tc Sckorpenzcel, H. de liaan, to
Langezwnag. Te Beets, L. Ingelse, te Langeweer.
Te Heer Hugo waard, II. Vermaas Jz. to ncnsbrock.
Bedankt: Voor Assendelft, door G. Lolcama,
to Boskoop. Voor Hoogeloon, door J. Schouten,
to St. Filipsland.
Geiief. Keeken.
Aangenomen: Naar Baarland, door G. Hck-
kert, te Appelscha.
Atjeli.
De Sportbotooglng te Clingciulaal,
Per telegraaf
Heden bracht de sportwereld op het renter-
- - V i I - t
rein. te Clingendaal hare ridderlijke liulde aan
H. M. do Koningin. In elf afdeoliugon waren de
deelnemers gesplitst: de afdeehng jacht on
paardrijden met eene vereeniging; de aidoeling
ijssporb mot 48de afd. watersport met 6; zot
ten en roeien met 8kegelen mot 13schennen
met 16wieh'ijden met 6boksen met 1kaat
sen met 3kolven met 9atlfietiek cricket en
voetbal niet 22schieten met 3 vercenigingon.
ïo zamen ongeveer 2000 personen.
Bij do koninklijke tribune was eon eerowacht
opgesteld, uit leden der Nederl. wcerbaarheids-
vereenigingen gevormd. Ilct weer was mooiliet
publiek was zeer talrijk.
In afwachting van de komst der Koninginnen,
togen 2,15 uur aangekondigd, deed do muziek
zich van tijd tot tijd hooren. Met belangstelling
volgden de toeschouwei's een soort van proefrij
den door officieren cn ledeu van jaclitveieeiu-
gingen die straks deel zullen nemen aan een
jaditrit,
Precies op tijd reden H-H. M.M. het terrein
op, met het Wilhelmus eu gejuich verwelkomd.
Do begeleidende eerewaclit der Veluvvschc jacht-
veroeniging in den rooden rok en de Engelsche
gentleman famiersliocd vormde alweer een voor
ons land geheel nieuw schouwspel, op de feeste
lijkheid den stempel drukkend van iets heel bij
zonders.
Ruikers werden aangeboden door de- freules
van Tuyll en van Brieuen, en gracieuselijk aan
vaard.
ÏI.H. M.M. werden ontvangen door leden van
het eere-comitc dat onder het voorzitterschap
van den prins van Wied deze betooging onder
patronaat had genomen bestaande uit de hoe
ren: baron van Bricncn, C. J. van der Ouder-
nreulen, luit--kol. J, G. Blaauw, ft. baron van
Zuylen van Nyeveldt, burgemeester van Wasse
naar, baron van Pallandb van Oud-Beijerland en
baron van Nagell tot A mpsen, in heb coMuiun
hunner waardigheden bij het Hof, benevens door
leden van het hoofdbestuur, voorzitter W. C. II.
baron van Tuyll van Serooskerken en door eeno
commissie voor liet défilé, bestaande uit de hee-
ren A. Koolhoven, W. F. Margadant en F. J.
Backer.
Onmiddellijk nadab Hare Majesteiten plaats
hadden genomen, begon de voorbijinarsch van
alle korpsen, opgestold aan het uiterste punt van
do renbaau naar don kant van do stad. In de
groote verscheidenheid van allerlei kleedijen,
met muziekkorpsen voor en in het midden in
keurige orde, werd de marsch met do grootste
ingenomenheid door do Koninginnen en heel liet
publiek aanschouwd.
De roode rokken der Veluvvsche miters, de
groene van die van Nimrod, dan onder de schaat
senrijders Groeve in snclrrjtoilet voorop
dames met bloem-omkransde ijsstokkende
boerinnen en de boeren; de zwarte rok en de
burgermansjas, de zwemsters en de zwemmers
.groetend daalden de banieren, blootshoofds
ging de inarschpas, kranig, netjes.
Al de oogen rechts, flink militair, snelle pas.
Fietsers, lietsters, de wielen aan de hand. Geen
enkele vereeniging ging onopgemerkt vooibij,
want de Koningin raadpleegde getrouw de lijst
der voorbijtrekkenden.
Alweer een muziekkorps. Dan de atbleten,
een etalage van biceps in natuurstaat. De boog
schutters. Bogen en schijf in den stoet. Man
nenborsten tc klein voor ai de zilveren en gou
den onderscheidingen. Een mooi défilé.
Zoowel de Koningin als de Koningin-Moeder
onderhielden zich met leden van hot eere-comitó.
Geen ongcnblik baast zonder muziek.
Als bet eene korps zweeg, nam bet andere
liet over. Toen na hot défilé liet oude Wilhelmus
werd gespeeld, stonden do Vorstinnen op en
heel de menigte juichte Haar uitbundig toe,
zoodra tlö heer Koolhoven lot de hulde het sein
had gegeven.
De muziek van het tweede regiment veld
artillerie met dat der jagers en een burgerkorps
speelde 't "Wilhelmus zóo uitstekend dat een
afzondeilijke vermelding niet achterwege mag
blijven.
Achtereenvolgens werd nu op het plankier
figuurgereden door negen leden 'der Ilaar-
iemsche Velocipèdeclub, onder bevel van den
heer M, Loosjes en geschermd met geweer,
sabel, degen en lange stok in colonnes door
militairen eu burgers. De veiocipédisten ver
dienden applaus en de schermers, zoo groot in
aantal dat ze zich ver buiten het plankier uit
strekten, niet minder.
Liefhebbers, leden van den Nederlandschen
Atliletenbond, toonden limine kunst in hard-
loopen over een vlakke baan van 200 meter.
Voorzitter-kamprechter was de eerste luitenant
C. II. Smets, startor de beer P. M. Schreurs.
Voorts behooiden eenige partijen boksen en
een vootbpalartij door twee elftallen van den
Nederlandschen Voetbalbond tot het programma
dat wel he. interessantste was door de jacht-
rit der leden van de Veluwsche Jachtvereeniging
achter de honden der Vereeniging.
ilierbjj fungeerde mr. S. W. B. graaf van
Limburg Stirum als Master of the hounds.
Het slotnummer was een caroussel in draf en
galop uitgevoerd door 20 leden der Rotterdam-
sche manége onder bevel van den heer L. M. A.
Hofl'mann.
Behalve door het gewone oscorto van de
cavalerie, werd de stoet, waarmede Hare Ma
jesteiten hedenmiddag naar Clingendaal roden,
begeleid door een escorte in jaehtcostuum. Het
waren 15 ruiters der Veluwsche jachtvereeni
ging, gekleed in roode hunting-role met blauwen
kraag, witten rijbroek gestoken in rijlaarzen met
gele kappen. Het hoofddeksel bestond uit een
dof zwarten half cylindervormigen hoed.
