N°. 9747.
52"° jaargang.
Woensdag 5 October 1898.
Eer8 le Blad
DE GELDDUIVEL.
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen,
FEUILLETON-
UITGEVER: H. J. C. ROELANTS.
BUITENLAND.
GDilRtlT.
isoHOTiMirasPMjB vost Schiedam, per kwartaal f 0.90
omliggende plaatsen, p. kwart. - 1.05
franco per post, p. kwartaal. 1.30
Afzonderlijke nommerB- 0.02
BUREAU s BOTEKSTRAAT ÏO, Tclepltoon No. 123.
AovBRTENTiBrsijs: Tan 1—5 gowone regels met inbe
grip van ceno Courantf 0.52
Iedere gewone regel meer- 0.10
Bij abonnement wordt korting verleend.
Algemeen overzicht.
Schiedam, 4 October '9S.
Strong, de Parijseho correspondent der „Ob
server" en een tijdlang Esterhazy's „vriend",
maakt thans, nu heb Engelsche syndicaat dat
Esterliazy's onthullingen zou exploiteeren uiteen
schijnt to zijn gespat, in de „Matdn" openbaar
al wat de majoor hem zoo al heeft medegedeeld.
Esterhazy dan vertelde dat het borderel in de
bladen niet was een reproduetio van heb origi
neel, maar van een copieheb kwam niet over
een met zijn handschrift en hij kon terecht voor
den rechter van instructie verklaren dat hij het
hem voorgelegde borderel niet had geschreven.
De beslissing van den rechter van instructie
Bertulus in de zaak van de telegrammen met
de ouderteekening „Blanche" en „Speranza"
noemde de majoor volkomen juist. Het waren
bewezen valscbe stukken, op bevel van Du Paty
de Clarn vervaardigd, die op zijn bourt weer
handelde namens den generalen stafdeze wilde
bewijzen in handen hebben tegen Picquard om
hem zoo noodig onschadelijk te kunnen maken.
"Den 9den November gaf de prefectuur van po
litie bevel op Picquai-d's brieven beslag te leg
gen den lOden werden de valsclie stukken ge
maakt en den llden werden de origineels stuk
ken op de post in beslag genomen.
Deze mededeelingen noemde Esterhazy zeer
gewichtig, en het is wel opmerkelijk dat terzelf
der tijd do „Droits de l'Homme" komt verzeke
ren dat men de beschuldiging van valsehhoid in
geschrifte tegen Picquard heeft laten varen,
maar dat de generale staf nog een geheel dossier
tegen hem bezit, op grond waarvan den kolonel
verraad en samenspanning tegen de veiligheid
van den staat wordt ten laste golegd.
Dat het „potib bleu" waarover straks
nog een door Picquard valschelijk opgemaakt
stuk was, kon na een verhoor van den kolonel
met langer worden volgehouden, zegt de „Droits
de l'Homme"; thans beschikt men echter nog
over voornoemd dossier, dat stuk voor stuk door
wijlen kolonel Henry is vervaardigd. Heb blad
tart elke tegenspraak.
„Wij herhalen dat al die zoogenaamde bewij
zen door Henry zijn bijeengebracht," resumeert
het blad, „en dat er niets anders is. Wij her
halen dat de gouverneur van Parijs de bedoeling
heeft kolonel Picquard met gesloten deuren te
laten berechten, en dat dit plan, waarmede de
regeering op heb oogenblik bekend is, reeds aan
leiding heeft gegeven tot een reeks besprekingen
waarvan de gevolgen zich niet zullen laten wach
ten."
Maar heb blad gelooft niet dat Brisson de
„misdadige plannen van de militaire overheid te
gen Picquard tot uitvoering zal laten komen".
Wat het „petit bleu" betreft, verneemt de
„Nette Freie Presse" te Weonen onder dagtee-
DOOR
m WÖMSiJÖFFER.
25)
„Ik blijf," had zij gezegd, „Om mijn Anton
hij moet het licht zien."
Voor een ieder zonder onderscheid had Ruth
een vriendelijk woord van welkom, een warmen
dronk, een plaats waar de bedrukten herademen
en nieuwe hoop konden voeden, Zij had de
ouden sedert haar kindsheid gekend, zij was de
speelgenoote der jongeren geweest; allen hadden
haar lief en vluchtten tot haar in iederen nood
des levens. Ruth van den dominee was een ongel
daarover ging in het gelieele dorp maar één roep.
In dezen nacht der verschrikking was zij met
stille zorg overal bezig; ook Cecilia was een
oogenblik beneden bij do vrouwen in do zaal ge
weest en had haar gasten allervriendelijkst be
groet; maar toch niet lang, en toen zij heen
ging, keken haar van alle zijden medelijdende
blikken na.
Arme CilliHoogstens nog een paar jaar
zal zij het uithouden.
Ook Hans Adam waakte. „Er kan lnüp noo-
dig zijn," zeide hij. „De springvloed is hot waar
ik bang voor bon."
Ruth zuchtte. „Voor de pastorie?" vroeg zij.
„Voor alles," gaf hij ten antwoord. „Ook voor
kening van 30 September uit Keulen, dab de
laatste gebeurtenissen betreffende Picquard een
diepen indruk hebben gemaakt op von Sehwartz-
koppen, den gewezen militairen attaché van liet
Dmtsehe gezantschap.
Picquard is evenals Dreyfus het slachtoffer
van den concierge van het Duitsclie gezantschap
die in Eransclien dienst stond, en men vergist
zich te Parijs deerlijk wanneer men meent dat
von Sehwartzkoppen tegenover de tegen Pic
quard uitgebrachte beschuldiging het zwijgen zal
bewaren.
Uit oen bron, die in enge connectie staat tot
von Sehwartzkoppen, wordt bevestigd dat heb
„petit bleu" zoo echt is als goud. De geschiede
nis van dit briefje is aldus:
Von S. schreef op zekeren morgen het beken
de, overigens onbeteekenende briefje in zijn wo
ning en adresseerde hot aan Esterhazy. Von S.
had zijn hand verdraaid, en daarom dacht men
te Panjs wellicht dat een vertrouwde van den
attaché het had overgetrokken, te beginnen mot
Picquard, die niet geloofde dat hot „pefcit bleu"
van Von S. was, wiens schrift men nauwelijks
kon herkennen.
Toen deze het stadstelegram had geschreven,
v. erd hij plotseling op het gezantschap ontboden
en in zijn haast vergat hij het „petit bleu" in
de brievenbus te wei-pen.
Op de ambassade dacht hij er aan en gaf het
aan den concierge om het m de bus van den
pneumatischen postdienst te doen. Maar de con
cierge die ook heb borderel had geleverd, zond
het „petit bleu" aan heb ministerie van oorlog,
waar Picquard, destijds chef van den spionage
dienst, heb ontving. Evenals hij met het borde
rel had gedaan, had de concierge het „pelit
bleu" in stukjes gescheurd, hetzij om er de waar
de van te verhoogon, hetzij om een andere reden.
Het feit is dat in kringen, waar men Von S.
gced kent, heb „petit bleu" voor echt wordt ge
houden, en dat Von S. dit ook zelf verklaart.
De „Liberté" beweert dat Brisson in den mor
gen te houden ministerraad aan generaal Cha-
noine zal vragen de afzondering waarin Picquard
gevangen zit, te doen eindigen. Of Chanoine
daarin zal toestemmen, noemt heb blad evenwel
twijfelachtig.
Keeren wij nu nog even terug tot Esterhazy
en zijn onthullingen.
De majoor verklaart dat het bevel om de val-
selie telegrammen, geteekend „Blanche" en „Spe
ranza", te vervaardigen, nooit had kunnen gege
ven worden wanneer het niet door een zeer hoog
militair was goedgekeurd.
De rechter van instructie Bertulus koesterde
niet den minsten twijfel over den auteur der ver-
valscliingen en hij alleen was op den goeden
weg. Hij besloot dat ik gerechtelijk vervolgd en
veroordeeld zou worden. Ik kwam echter in hoo-
ger beroep voor de kamer van inbeschuldiging
stelling en toen gebeurde er iets zeer bijzonders
er werd door de regeering invloed
geoefend om Du Paty do Clam te
redden.
Enk's dijk, o.„ maar half klaar is. Hij zag er
van avond uit als iemand die aan den rand van.
het verderf staat, zoo veel kon heb geringe
verlies voor hem toch niet beteekenen, dacht ik."
„Luister!" riep Ruth uit. „"Wat was dat?"
Beiden hielden den adem in. Toen kwam het
geluid weer tot hen, van de zee gedragen door
den storm.
„De kerkklokken! O mijn God, nu staat
het water voor de deur der pastorie
De baron keek op de Hok. „De vloed kan op
gekomen zijn," zeide hij mot een stillen zucht.
„Ik ga naar beneden."
„Maar toch niet alleen, Hans V'
„Verscheiden mannen zullen mij wel begelei
den. „Voor den dominee eu zijn familie behoef
je niet het minste to duchten, kind. Die inuren
trotseeren den storm."
Rubli antwoordde niet, maar toen hij weg
ging, koele zij hem bezorgd na. Wat verschrik
kelijke nacht!
De jonge vrouw van den dominee was haar
liefste vriendinhet kind had zij zei! ten doop
gehouden. En nu zaten die monschen in doods
angst op den donkeren zolder, dien het gevogelte
mot hen moest deelen.
Onophoudelijk luidden de Hokken. „Helpt!
Helptriepen die haastig elkaar volgende Han-
kon.
Ook naar Dornau vlogen de gedachten van
het jonge meisje. Arme ErikNu stond hij mis
schien geheel alleen op het tooneel der verwoes
ting, zag de gevolgen van zijn stalen vlijt ver
brijzeld en vernield op de golven drijven eu nie
mand was bij hem om hem te troosten en hem
,een prettig woord toe te spreken.
Esteidiazy zegt verder geen gelegenheid te heb
ben gekregen om zich te verdedigen. Sedert het
begin van de Dreyfus-zaak had do generale staf
hem m 't geheim alle aanwijzingen doen toeko
men voor zijn eigen verdediging. Toen De Pel-
lieu o. a het onderzoek leidde w liet eersla pro
ces tegen den majoor, kroeg deze iederen dag ge
schreven mededeelingen betreffende liet verhoor
dor getuigen, on men zond hem de nooebgo ge
gevens opdat zijn antwoorden niet in strijd zou
den zijn met de getuigenverklaringen.
Ik werd uit het leger verwijderd, verHaarb
Esterhazy, omdat de generale staf den minister
•van oorlog Cavaignac niet wilde bekennen hoe
het eigenlijk met de zaak gesteld was. Cavaignac
was besloten mij overboord te gooien en mij mo
reel dood te maken; maar dat kon ik niet dul
den cn ik was besloten in mijn val verscheiden
anderen mee te sleepen. Verscheiden jaren was
ik de man van don generalen staf, en ik lieb dit
zelf geschreven in mijn laatste schrijven aan do
commissie van onderzoek.
Strong deelt nog medo dat Esterhazy afgewe
ken is van zijn oorspronkelijk plan. Hij w,as aan
vankelijk voornemens de medosclrald van den ge
neralen staf aan do vervalsching der beide tele
grammen te openbaren kort vóór het bijeenko
men der Kamers uia een mimsterieelo crisis uit
te lokken. Dat hij zelf de vervaardiger was van
het borderel had hij eerst op het laatste oogen
blik willen onthullenhet zou de bom zijn cho
geheel Frankrijk in de lucht zou doen vliegen.
Zelfs had hij het duivelsche plan gekoesterd
dien bom te bewaren tot na heb nieuwe proces-
Dreyfus, na de tweede veroordeeling van den ex-
kapitein die hij volstrekt niet onwaarschijnlijk
acht.
De „Siècle" herhaalt haar beschuldigingen te
gen Du Paty de Clam en tart hem het blad te
vervolgen.
De „Kóln. Ztg." komt op tegen de bewering
van de „Courrier du Soir" dat „men in diploma
tieke kringen stellig verzekert dat de Duiteclie
staatssecretaris van buitenlandsche zaken Von
Biilow op bevel des Keizers de Fransclio regeo-
ring een verHaring zal geven van de rol cho Von
Sehwartzkoppen in de zaak-Dreyfus heeft ge
speeld". Deze verklaring zou op de meest vriend
schappelijke wijze geschieden.
Dc Pressensé, Vaughan en Mohrhardb protes
tperen m de „Aurore" tegen het optieden der
politie Zondag jl. en tegen hun arrestatie. Do
bladen van den generalen staf juichen natuurlijk
het gebeurde toe.
De procureur-generaal van het Hof van Cas
satie heeft intusschen reeds een deel van liet
dossier doorgezonden naar den voorzitter der ka
mer van strafzaken, en denkt he ""en of morgen
de rest te doen volgen. Niet vóór Zaterdag zal
vermoedelijk de raadsheer-rapporteur worden be
noemd.
De „Fronde" deelt onder voorbehoud mede
dat er een "bevel tot inhechtenisneming tegen
Esterhazy is uitgevaardigd.
Zondag was de eerste dag van den sociaal-
Als in een droom ging Ruth van de eene
plaats naar de andere. Zij was zoo droef te moe
de alsof de zon voor eeuwig onder geweldige don
kere wolken bedolven was en als zou de dikke
duisternis nooit weer wijken.
Intusschen hep Hans Adam over het slot
plein. Hij had zijn regenjas van boneden tob
boven geheel toegeknoopt en zijn hoed diep in
't gelaat gedrukt. Met gebogen hoofd ijlde hij
zoo snel als maar mogelijk was voort.
Een licht geruisch deed hem opzien. Sloop
daar niet een vrouwelijk wezen den heuvel af
Maar dat was immers onmogelijk. Een scha
duw had hem bepaald misleid.
„"Wie is daar riep 'hij.
Geen antwoord.
En toen werden zijn gedachten plotseling af
geleid Een dof donderen en kraken, een breken
en pletteren dab van het dorp Honk, ovei-stemde
alle andere geluiden, en toen het geraas had op
gehouden, waren de kerkklokken verstomd. Men
hoorde niets meer.
„De toren is gevallen," dacht Hans Adam, en
een koude huivering voer hem door de leden.
„Hoe treurigde lieve, oude toren
Vier of vijf mannen sloten zicli bij hem aan,
allen vrijboeren van Moldb die hun vriendohjken
landheer hartelijk lief hadden en voor hem door
een vuur zouden zijn gegaan. Thans gmgen zij
zwijgend aan zijn zijde, in do vaste overtmging
dat zij van hun arme, met stroo bedekte hutten
geen spoor meer zouden terugvinden. Verder
dachten zij niet; do toekomst was voor de een
voudige mannen duistere nacht.
De baron ried wat er in het gemoed zijner be
geleiders omging. „Jullie krijgen een hooger ge-
democralischen pai tijclag to Stuttgart, gewijd
aan de ontvang»! der afgevaardigden, 's Avonds
was er een luisteirijk feest in het circus, waal-
nevens verschillende muzikale en vocale voor
drachten ook liet woord werd gevoerd door Kloss
(Stuttgart) die dc verkiezingen herdacht en aan
toonde dat hot Zwabische socialisme steeds voor
uit was gegaan, met onderbroking alleen door de
„schandwct" van 1878. De bedreiging van Oeyn-
hausen (do aankondiging van den Keizer van
eon wet tegen het verhinderen om te werken bij
stakingen) had geen doel getroffen; do partij
had reeds voor andere dreigementen gestaan;
in clit geval was tuchthuis mot onteerend.
Daarop voerde als oudste afgevaardigde Liel>-
kneeht het woord, die met fanfares en geestdrif
tige toejuichingen begroet werd. Deze bracht
hulde aan dc overwinning der sociaal-democraten
te Stuttgart; in Wurtemberg was jiust daarom
de overwinning veel moeilijker, omdat daar liet
kapitalisme niet zulke afschrikwekkende vormen
aannam als in Noord-Duitsehland en het moei
lijker valt de grenzen tusschen sociaal-democra
tie en bourgeoisie in 'b oog te houden daar waar
zelfs de staat democratisch is getint
In landen met democratie, die iets eigenaar
digs conservatiefs is, gaat do sociaal-democratie
langzamer vooiuil.
De bedreiging van Oeynlmusen noemde Lieb-
knccht eenvoudig tuchthuisstraf voor ieder dio
het recht van verceniging wil uitoefenen.
„Wij zullen door dezen, strijd nog grooter wor
den," ging hij voort. „Onlangs is tie machtige
man ten grave gedragen, die ons met kon koo-
pen of verleiden en voor zijn wagen spannen, en
die ons daarom wilde vermelen; hij is door do
sociaal-democratie verpletterd."
Liebknechb eindigde met een betoog over de
noodzakelijkheid der sociaal-democratie en een
„hochop do Internationale.
Namens de buitenlanders dankte de Zwitser
Greulich, die verklaarde dat het asyl-reclit van
Zwitserland niet mag worden aangetast.
Gisteren werd daarop de eerste vergadering
gehouden. Politie was er niet, maar wel word er
een officieel stenografisch verslag gemaakt.
Liebknecht hield een redevoering, waarin hij
nog eens het den vorigen avond gesprokene her
haalde, maar bovendien aantoonde dat do so
ciaal-democratie de vijand is van liet anarchis
me dat een kind van het kapitalisme is.
Ten slotte besprak hij in afkeurenden zin de
vredesvoorstellen van den Czaar.
Daarop werd Singer tot voorzitter gekozen.
Een verzet daartegen van den Bielefeldschen af
gevaardigde werd overstemd door spottend ge
lach.
Gemengde Mededeelingen,
^Koningin Louise van Denemarken wordt den
1 oden begin ven. De Czaar en de Koning van
Zweden zullen er bij tegenwoordig zijn.
De »Vor\varfs" publiceert een vei trouweüjke
missive van den Pruisischen minister van bin-
legen plaats om te wonen, mannen," zeide hij.
„Wecst maar gerust; wij zu'len stevige huizen
bouwendat komt alles wel in orde, en voor-
loopig wonen jullie op Moldt. De groote schuur
zal voor jelui worden ingericht."
Zijn ziel verheugde zich op de veelomvatten
de, aan anderer welzijn gewijde plannen. Het
geld om die uit te voeren, nu, dat zou wel
terecht komen. Eerstdaags kwam immers de
gioote erfenis.
Dat was het, wat Hans Adam „rekenen"
noemde. Anders clan zoo ging hij bij geen en
kele quaestie des levens te werk.
En nu lag de plaats der vreeselijke verwoes
ting open voor aller blikken. Geen huis stond
er meer ongedeerd in de schuimende branding;
zelfs de meeste boomen waren omgerukt of leun
den schuin tegen elkander, evenals de strooda-
ken waaruit geknakte sparren naar buiten ke
ken, die op de afgaande, woelende golven vreemd
schenen te schommelen, speelballen die door een
overweldigende kracht nu hier- dan daarheen
werden geslingerd evenals de morgenwind met
een bloembed speelt.
Zij huiverden toch, de verweerde mannen;
het weid hun zoo bang om het hart, zoo treu
rig te moede, alles, alles weg!
Ook de kerk. Hans Adam's gedachte van 200-
even was juist geweest. De kerk, waarin reeds
de overgrootvader en de overgrootmoeder als
kleine kinderen gedoopt waren nu dreven
balken en planken op de woedende golven.
Alles, alles weg.
Wordt vervolgd.)
