52sto jaargang.
Woensdag 5 October 1898.
N°. 9747.
te1
Tweede Blad.
mgA
m
Ifi
posy***! fl
Brr
*y
[%3r<
1^5
•;Vr
herschijnt dagelijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen.
uitgeverThTT c. roelants.
EÏJiaïSAUT: BO'B'ElfiS'mAA.'ff ff®, ITelepïsa©!» Wo. 123.
BINNENLAND.
lm
per
'ft
|%t
Fit
IC<
Ifj5
|f,
l;|,l
P
It;
te;
•te; Voor rivierverbetering is f 808,000 uitgetrok-
r§;kon, waarvan f 245,000 voor de Vecht in Ovcr-
lyijsol en ƒ191,500 voor de Maas; voor uitbrei-
yjVdingswerken te IJmuiden is f 459,000 geraamd.
V Onder de nieuwe werken on ^ubsidiën zijn uit-
getrokken f 8000 voor de geologische kaart,
wjr 50,000 voor aanschaffing van een ijshreker,
pte; 117,000 voor verbetering der Heldersche zee-
pfweering, ƒ25,000 voor verbetering van zeowor-
p('ken op Wieringen, ƒ160,000 voor verdediging
lp van do Noordzeekust in Noord-Holland (J ge-
?|te deelte), 30,000 voor. verbetering der haven te
pr. Delf zijl, ƒ74,000 voor verbreeding der Zuid-Wil-
iplemsvaart, 5200 voor telephonischo verbinding
-f'!'7an Schokland en TJrk, f 12,000 voor een wacht-
4p; P°st tevons telegraafkantoor en woning van den
Kanaal wachter aan de Hembrug, 17,000 voor
pte verbetering der -westelijke waterleiding te Ter-
te Neuzen en knechtswoning, 16,000 voor eeno
tweede doorvaart van de Postbrug, 18,500
voor vernieuwing van de schutsluis in de Veen-
I w
pfZ
/^Kjilln n. .i.
JtiLÏÜ
GOUHANT.
V
i«,:V4
I <A»YA>
19** s
|4»A
fX.-s
&S»
/V
^tpY/
ABOirNKMKNTapRijs 70ör Schiedam, per kwartaal
ontliggcndo plaatson, p.kwart.
franca pa? post, p. kwartaal.
Afzonderlijke nommera
«ra y
AnYr.TiTEïrTrp.pRHBvan 1—5 gewono regoln mot inbe
grip van ceno Courantf 0.5$
Iedcio gewone regel moero.lO
Bij abonnement wordt, korting verleend.
S<aa<L»!»egr0ötSeïg 18®®.
Nationale schuld.
iMi I)e eerste afdeeling van het hoofdstuk betrei-
"".'ojfende de Nationale schuld (interesten enz.) wordt
den dienst 1899 voorgedragen tot
t|',31,601,635.96, dus meer f 1,303,640.52. Voor
1S99 is wegens rente en kosten der onclerworpe-
k'lijke Staaoslceniug van 1898 meer benoodigd
Voorts wordt aangevraagd voorden
wegens rente door Nederland aan
pèBelgië v-v"->V'igd (overneming van eenige in.
1 voor
IS^Nederland en België gelegen spoorwegen)
198,000, zoodat het totaal dor verhoogingen
liWiJbedraagt f 1,487,450. Tegenover die verhoogin-
lfevï gen staan eenige verminderingen tot een bedrag
,,?SVan f 183,809.48. Voor den dienst 1898 werd
LsÜ/tot amortisatie en aflossing van Nationale
Schuld toegestaan f 2,683,100, welk bedrag zoo
"''hna mogelijk is besteed tot inkoop van een nomi-
$$|jfiiaal kapitaal van 2,691,300 3 pCts. Nationale
Schuld en tot afkoop tegen penning XXV van
il;-)eene erfpacht ten laste der domeinen groot f 90.
Mfj Volgens art. 9 der wet van 27 Sopt. 1841 nopens
den vervroegden overgang van uitgestelde in
jjt'h werkelijke schuld, moet jaarlijks eene som ten
minste gelijkstaande met het bedrag der bespa-
ring door dio wet verkregen, op de begrootingen
van Staatsuitgaven worden gebracht om te kun-
nee strekken tot vermindering van den rente-
last. Te dier zake is een ronde som van f 114,600
opgenomen.
De verplichte amortisatie bedraagt in 1899
f 1,388,249.25. Daar niet te bepalen is of inkoop
inschrijvingen of van schuldbekentenissen de
voorkeur verdient, meent de Minister voor 1899
wegens amortisatie f 1,392,000 te moeten uit-
Mrekken, Voor amortisatie van rentegevende Ne-
tionale Schuld, daaronder begrepen de van tot
Ifj.- het domem beheer behooronde renten, vaste las-
|MU,ten en uitkeoringen is voor don dienst 1899
uitgetrokken f 3,152,600.
Als gewoonlijk geeft artikel 2 der begrootings-
wet de bevoegdheid om de renten van het waar
borgfonds der muntbiljetten tot amortisatie van
Nationale Schuld aan to wenden, indien er tor-
men mochten bestaan om van die bevoegdheid
gebruik te maken.
Waterstaat,
fefr- Hot ligt in de bedoeling nog in don loop van
1^' dit ja.tr tot de oprichting der Noordooster Lo-
'V caalspoorwegmij. over ,te gaan. V001* een tram-
wegliaven te Lemmer, welke door een verbin-
dingsspoor met het tramemplacoment zal worden
verbonden, en welke buiten de schutsluis zal uifc-
niomloi., f 15,000 subsidie uitgetrokken.
Een college van curatoren zal worden inge-
j»,
steld voor het Kon. Ned. Meteorologisch Insti
tuut.
De 3 ton voor do Parijsche tentoonstelling
strekt om te bestrijden de kosten, voortvloeien
de uit de bemoeiingen ten behoeve der inzendin
gen uit Nederland en voor de inzendingen van
'f do Dept. van Oorlog en Waterstaat,
te. Voorgesteld wordt aanneming van een vast
lijk stelsel van bevordering der ambtenaren van het
stoomwezen en vermeerdering van het korps mot
fjeen adspirant-ingenieur en een opzichter. Voorts
J_ twee ambtenaren, een chef de bureau en een
I'fehldcrk toe te voegen aan de inspecteurs on ad-
s-f junct-inspecteurs van het toezicht bedoeld bij de
|.|r veiligheidswet en de arbeidswet, hot korps aan
||p), te vullen met twee adjunct-inspecteurs en over
te gaan tot do benoeming van een adjunefc-in-
Ifespectrice van den arbeid.
gr Bij de uitgaven voor de posterijen is gerekend
op een vast jaarlijkscli verlof voor de ambte-
g|\.nareu.
huizorvaart, 50,000 bijdrage aan hot water
schap Hegge, .66,700 bijdrage voor de haven
te Philippine, 10,000 bijdrage voor kunstwe
gen te Emmon, 16,200 bijdrage voor een weg
VriesPeize, ƒ21,600 bijdrage voor een weg
ZundertBelgische grens, 15,500 bijdrage
voor oen weg HaaksbergenDuitsclio grens on
22,000 bijdrage voor verbetering der Oudo
Vaart.
Verder f 30,000 voor onderzoek en herstel dor
grafelijke zalen, 20,000 voor aankoop van een
huis in den Practizijnshoek te 's-Gravenhagc,
406,000 voor aanleg van havens 111 verband
met den aanleg van stoomtramwegen, f 300,000
subsidie voor den aanleg van stoomtramwegen
en 167,300 subsidie voor do Parijsche wereld
ten toonstelling van 1900.
Op de begrooting van waterstaat is gerekend
op aanstelling van machinisten voor de electri-
schc verlichting en waterleiding bij te sluizen te
IJmuiden en aanstelling van het personeel voor
den visehafslag aldaar; 3 ton is geraamd voor
gemeenschappelijk met Noord-Holland verster-
kon van de zeewering, allereeiaC der zwakke pun
ten en het aanleggen cn in stand houden van
flinke zanddijken, zoodanig dat de algcmeenc
toestand geen ongerustheid behoeft to veroorza
ken.
Zoodra het overleg met de Holl. IJzeren
Spoorwegmaatschappij zal zijn afgeloopen, zal
de uitvoering van het werk der vernieuwing van
het westelijk viaduct alhier met kracht onderno
men worden.
W e t o p d e M i cl d e 1 e n.
Lettende op de vermoedelijke vermeerdering
van de belastbare opbrengst, kan de grondbelas
ting voor 1899 gestold worden op f 12,530,000.
Do raming der personeelo belasting bedraagt
ƒ8,675,000; die der belasting op bedrijfs- en
andere inkomsten 5,044,000 en die der vermo
gensbelasting f 7,000,000. De opbrengst van den
suikeraccijns wordt voor 1899 geraamd op
11,550,000; die van den wijnaccijns cp
f 1,800,000die van den accijns op het gedistil
leerd op ƒ26,200,000; op het zout op
1,500,000; op bieren en azijnen op 1,350,000
en op het geslacht op f 3,200,000. Do indirecte
belastingen worden voor 1899 geraamd op
8,900,000 voor de hoofdsom en op 3,382,090
voor de 38 opcenten.
De opbrengst der invoerrechten wordt ge
raamd op 8,800,000 terwijl de raming der op
brengst van het formaatzegel wordt gesteld op
11,300 voor de hoofdsom en ƒ5650 voor de
opcenten.
De opbrengst der posterijen wordt voor 1899
geschat op ƒ9,447,000 (zijnde ƒ471,000 hooger
dan die voor 1898) die der Rijkstelegrafen op
1,795,000. De raming der Staatsloterij wordt
wederom op 695,000 gestold; die der loodsgel
den op 1,950,000 100,000 meer dan het vo
rige jaar). Do inkomsten, voortvloeiende uit clcn
aibcicl der gevangenen, worden gesteld op
186,700, dio uit den arbeid in de Rijkswerkin
richtingen op 206,990. Dc uitgaven voor 1899
werden geraamd op 152,613,958.64, de midde
len op 140,796,900, zoodat het nadeelverschil
bedraagt 11,817,058.64 te vinden door uitgifte
van schatkistbiljetten en schatldstpromeessen.
Het 5e internationale pers-congrcs.
Yan den gedelegeerde van clen Ned, Journa
listenkring te Lissabon dd, 29 Sept.
Het uitstapje naar Cintra heb ik toevallig
niet kunnen meemaken, maar ik denk nog eens
op mijn gemak, als de anderen naar Porto gaan,
het Portugeeschc Paradijs te bezoeken. Wat de
receptie ton hove betreft, die was nog al onbe
duidend. In het Ajuda-paleis (een der drio, wel
ke de Koning hier heeft) een groot, vuilwit, ver
veloos gebouw, dat op een der hoogste heuvels
van Lissabon ligt, hield het vorstelijk paar een
felicitatie-cour. De journalisten werden hot eerst
ontvangen. Daar de aanvankelijk ontworpen
voorstelling door de gezanten in dc war liep,
werd het een eenvoudig défilé. Ieder gaf de Ko
ningin de handkus en den Koning een hand
druk en daannce was het uit. En wat eindelijk
het avondje van gisteren te Cascaos aangaat, dat
was genoegelijk, maar ook niet meer. Cascaes,
-het Zandvoort van Lissabon, ligt een half uur
sporens van do hoofdstad aan zee, dicht bij
Cabo Raza. Wij zaten op een esplanade, hoor
den wat dragelijke muziek en zagen een ordente
lijke illuminatie van de kust (die daar een baai
vormt), benevens een vuurwerk dat uitsluitend
uit vuurpijlen en gekleurde bommen bestond.
Op de reede lag één verlicht schip.
De terugkeer was het mooist. Met een trein
vlak langs do zee, die van den Atlantisclien ho
rizon de helderste maanstralen op haar golven
kwam aanspoelen
Van morgen weer aan heb nuohtere work. Het
belangrijkste in deze sluitingszitting was het rap
port van dc heoron Bataillc cn Oekcs omtrent
het professioneel onderricht van journalisten. Da
hoer Bataillc had hiermede meer succes clan
met zijn rapport van gisteren, het zeer gematigd
en voorzichtig gestolde voorstel werd met alge-
meene stommen aangenomen. Het beoogt de in
stelling van cursussen in de journalistiek, gelijk
er roods ecu te Heidelberg met veel succes werkt
cn gelijk cr een Ic Parijs zal worden tob stand
gebracht (naar dc lieer Bataille mededeelde),
maar daarnevens clc vergemakkelijking van prac-
tischc bekwaming door wederzijdsche hulp aan
jonge journalisten van verschillende lauden.
Nadat voor het volgend jaar Rome als plaats
van bijeenkomst was aangenomen, sloot cle vice-
president van deze zitting, Jules Clarctic, het
congres. Niet echter dan nadat een der Pran-
sclic leden den wensch had geuit dat men deze
congressen eens wat anders zou gaan inrichten
cn wat minder tijd aau feesten zou besteden.
Dit is een zeer juiste klacht, dio reeds na het
congres van Stokliolm is geuit en die ditmaal
111 elke aangesloten vcreemging ernstig behoort
te worden overwogen. Heb wordt hoe langer hoe
gekker. Wij zijn nu toch waarlijk van alle oor
den der wereld naar Lissabon gekomen om on
geveer 3 maal 14 is 44 uur to vergaderen
Nog iets anders trok veler aandachtdc mok
kende ontevredenheid tegen cle Franschc hege
monie op deze congressen, welke zich in allerlei
min of meer duidelijke teekenen uitte. Dat cle
Pransche overlieerschmg sterk is, blijkt wel het
best uit het aautal Pransche loden; 64 op een
totaal van 203. Terwijl er maar 43 Porbiigeczen
waren die dan toch, na de Pranschen, natuur
lijk verreweg hot sterkst vertegenwoordigd wa
ren.
Vanmiddag hebben wij, nadat het congres de
finitief was gesloten, iets werkelijk interessants
gezienccn Portugecsch stierengevecht. Hot is
maar ccn schaduw van het Spaansche, daar dc
stier met leer omkleede horens heoft en niet ge
dood woidt, maar al heeft het dus voel van het
gemoeclelijk-banale, dat mij hier in veel dingen
reeds trof, toch blijft het voor een vreemdeling
curieus genoeg. De Arena is een wijde cirkel,
omgeven door con ontzaglijk gebouw van rooden
baksteen, dat buiten cle stad ligt. Do zitplaatsen
zijn, voor zoover zo zich niet m het overdekte,
omringende gebouw bevinden, van steen, zoodat
menigeen een kussen huurtde overige zitplaat
sen zijn klajistoelen of (in cle loges) gewone stoe
len. Het geheel ziet er zeer primitief, maar wel
solide uit eii clc kleurige damasten en zijden dra
perieën dio uit do loges hangen, cloen heel goed.
Van de 9000 plaatsen die chb gebouw bevat, wa
ren er hedenmiddag allicht een 6000 bezet.
Nadat een tweetal ruiters, cle „caballeiros",
op mooie paarden gezeten en in Oud-Portugee-
sche klcedij gestoken wat voor hot publiek had
den geparadeerd (cle Koning '011 cle Koningin
waren ook aanwezig), verdwenen zij weer en in
hun plaats kwam een viertal mannen, te voet,
de „banderillios" eveneens in ouderwebschc, kleu
rige klecding.
Tweo van lion droegen wijnroodo doeken, cle
twee anderen elk twee puntige, met vele gekleur
de papiertjes versierde stokjes. Een van deze
gewapende „banderillios" plaatste zich midden
ju de arena om den stier op te wachten, dio in
den stal reeds kwaad was gemaakt.
Een deur m de omheining ging open en op
eens rende met wilde sprongen een mooie zwarte
stier binnen. Hij stoof recht op don man af, die
hem met een vluggen stap ontweek en do twee
puntige stokjes den stier tusschen de schouders
plantte. Dat gebeurde zoo nog een paar malen,
waarna cle stier werd weggeleid doordien men
eon troop ossen met klokken om den nek in cle
arena dreef, welke do stier dan vanzolf volgde
all zo werden teruggedreven.
Dan kwam er weer oen ruiter, die hetzelfde
te paard deed wat cle „banderillios" te voet
hadden gedaan. Maar cr bicven altijd een paar
„bandorilhos" met roode dookon in do nabijheid
om don stier af te leiden als bij wat al te hard
nekkig don ruiter achtervolgde en ook om hom
op te hitsen. Sommigen van deze kerels waren
verbazend stoutmoedig en ontsnapten vaak maar
even aan dc horens Dan ging er een kreet op
in het rond en er weerklonk een ruischend hand
geldap en een stormsuizencl gejuich. Maar als
de „banderilho" het publiek mishaagdo, dan
werd hij uitgefloten en uitgejouwd, dat do lucht
er van daverde. Wie een bijzondere gunsteling
van het publiek was, zag soms, als hij voor de
omgeving boog, een hoed van den eenen of an
deren bewonderaar voor zicli neerzijgen, dien hij
dan met een handigen zwaai terugzond.
Een enkele maal er werden zoo twaalf stie
ren „opgevoerd" werd tot slot een schijnvoor-
stelling van cleu „toreador" gegeven, die met
'"vit jota v
zijn „spada" don stier moot dooden Hier bleef
liet echter slechts lnj manoeuvreeren met ccnfel-
ï'Qoden doek en een stokje Soms, was er een
komisch slot. Er kwam dan een troop van tien
of twaalf kei els binnen, die don stier omringden
cn hem uitdaagden totdat een van hen zich tus
schen do horens liet vallen, waarna clc andoren
don stier overmeesterden. Dit was niettemin een
lang niet ongevaarlijk grapje; als do man zich
in plaats van tusschen clc horens, er op liet val
len, dan kon hij, al was liet ook op hot stompe
loeren omhulsel, leelijk terecht komen. Het, Is
onlangs nog gebeurd dat iemand op die manier
een paar ribben brak.
Daar de stielen met meer dan een keer of drie
gebruikt worden zijn ze altijd zeer wild. Sommi
ge dieren loeiden 011 sprongen zóó woest togen
clc omheining op dat zo or haast overheen tui
melden.
Werilicim-inoniunciif.
Men ithiijftons uit Amsterdam vari 3 October:
Toen dc bekende bankiei'-diehIer-staalsmuti-
plnlantroop A. C. Wort hei 111 was ovei leden,
vormde zich, onder leiding van tien lieei ,1.
Boiwvain, een comité om een blijvende hulde
tot zijn nagedachtenis te stichten.
Daar de gemeenteraad besloten had don
vioegeren Paiktuin tot openbare wandelplaats
in te lichten, diende liet comité daaraan eon
verzoek in om deze win dol plaats vooilaan te
noemen A. C. Weitlieim-park on too te
staan daarin een monument op te rich ton.
Dit denkbeeld viel natuuilijk bij den raad in
goede aarde.
liet ontwei pen van hot monument weid op
gedragen aan den secretaris van liet comité, den
aiclntect .T. Ingenolil, die een rrionumeritalen
lonlein ontwierp, welke uitgevoerd wei d in gra
niet en brons.
Uit een bassin, dat uit één stuk steen is ge
itouwen, en door acht kleine zuilen wordt ge
dragen en waaronder zicli weer een tweeden
bassin van 10 M. in doorsnede bevindt, verheit
/ach een kolom van giauiet met ecu bionzen
kapiteel. Ter balver hoogte ziet men liet portioL
van den heer Weilheim in bronsreliëf. In don
rand \an bet boienbasrin zijn de volgende woel
den gebouwen
»Dor armen hulp, dor zwakken slat, der
menscliheid vriend. Een wekstem tot leven,
den kunstnaar tot steun, den tragen tot spoor
slag. Dom stad en knul betieurd."
Hedenmiddag te drie uur verzamelde zich
in hot nieuwe park een tnltijke schare om
getuige In zijn van de onthulling van het
monument. Behalve de wetlieudeis Van Hall
en Van Leeuwen en de leden van het comité,
waren 0. ni. legonwonidig inr. Gleioliman,
voor/ittei van do Tweede Kamer, dr. Scliaop-
man, de oud-minister Gceitsema cn vertier
leden van de Kamer van Koophandel en van
de vele stichtingen, in welker bestuur de heer
Woithoim zittmg had.
Nadat hot eerste deel ccner cantate was ge
zongen (wooiden van den heer S. A. Touts,
muziek van Daniel de Lange) nam de heer
Boissevain het woord, die A. C. Weilheim als
meiisch en staatsbot ger schetste, warm voot-
standeis der liberale beginselen, onvermoeid
ijverende voor de economische welvaait van
Nederland. Wettheim was veel verplicht aan
Amsterdam, maar zijn schuld van danlcbaaiheid
had hij op Koninklijke ftij'/e voldaan.
Toen het monument onder liet zingen van
het tweede deel dei cantate was onthuld en
de waterstralen omhoog '•polen, richtte de beer
Boissevain zich tot allen, die mede geholpen
hadden aan het lot stand biengcn en einde
lijk tot de weduwe, kinderen en kindskinderen
van den man, aan vvien, volgens spr., de spreuk
bewaarheid weid, dot lielde liefde kweekte.
Vervolgens droeg hij liet monument aan het
gemeentebestuur van Amstealam over.
De wethouder van onderwijs, mr. I. N. van
Hall, waarnemend burgemeester, nam daarna,
ondei hel uitspieken van haiteliike en warme
vvomden voor de na«;edacluenis van A. C. Wert-
heim en zijn daden het moitument in don naam
der gemeente in bezit.
Met het vingen van liet derde doel der cantate
weid de plechtigheid besloten.
Atjoh.
De cor,espomlenl van do »N. R. Ct." seint:
Onze troepenmacht, die naar l'asangan trok,
nam en verwoestte twee boiitengs. Zij onder
vond geen tegenstand. Bij het oveisteken van
de Nukustivier /ijn een sergeant, e"n cavelettst
en een paard vei dronken.
Een tweede telegram luidt
liet tierde bataljon marcheerde irnv Pantai
