52"° jaargang.
Zondag 9 en Maandag 10 October 1898.
N°. 9751.
Tweede Blad.
VERMOORDING
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen.
Vorstelijke vaoantie.
Ét
UITGEVER: H. J. C. ROELANTS.
TOONEELHELDEN.
UIT DE PEliS.
AjftKmnourasPBWS voor Schiedam, por kwartaal f 0.90
n omliggendo plaatsen, p kwart. - 1.05
franco per post, p. kwartaal. 1.30
Afeonderlijke nommetsq.09
BUREAU: BOTERSTRAAT 70, Tclephoon STo. 123.
AnvEnTBSWESPMJS: van 1—B gewone regels mot inbe
grip van eone Courantf o.52
Iedere gewone regel meero.lo
Bij abonnement wordt korting verleend.
De door der 81-jarige Deensche Koningin
heeft nog eens de herinnering opgewekt aan het
eenvoudige, huiselijke leven der Deensche lco-
ningsfamilie op Bemstorff, waar vooral de kei
zerlijke schoonzoon, czaar Alexander III, zoo
gaarne eenige weken van het jaar doorbracht.
Het is aardig kennis te nemen van hetgeen
een journalist die jarenlang te Kopenhagon ver-
blijf hield, en die gelegenheid had heb familie
leven op Bemstorff meermalen van. nabij gade
te slaan, daarover weet te vertellen.
Hem zij dus het woord verleend.
Ieder jaar, in Juli en Augustus, wanneer het
koude Scandinavische klimaat zachter wordt en
den Denen heb genoegen van liet buitenlevon
mogelijk maakt, riep koningin Louise haar tal
rijke kinderen en kleinkinderen tot zich. En
geen hunner die doof bleef voor die uitnoodi-
ging en, behalve wanneer ernstige redenen van
staat het verhinderden, bevond de geheele fa
milie zich op Bemstorff bijeen.
Koningin Louise gaf de voorkeur aan dit ver
blijf dat haar aantrok door zijn eenvoud en lan
delijkheid. Een groot, wit gepleisterd huis, om
ringd door een park van geringen omvang, maar
met praehtigen plantengroeiziedaar Bem
storff.
Ecu publieke weg doorsnijdt het park en
loopt vlak voorbij het kasteel welks koninklijke
bestemming uit niets anders blijkt dan uit de
scharlaken jassen, de liooge mutsen en de witte
bandelieren der grenadiers die aan den ingang
op wacht staan.
Nergens ter wereld heeft een vorstelijke wo
ning een zoo eenvoudig, landelijk uitzien. Toch
heeft Bemstorff in tien jaar meer koningen ge
zien dan het schitterendste paleis in een eeuw
herbergde. Zij die er te gast waren en die er
ongetwijfeld, ondanks het heengaan van haar
dio hun al haar liefde wijdde, nog vaak te gast
zullen zijn, hechtten weinig gewicht aan dit ge
mis aan decorumintegendeel, wat hen zoo aan
trok in Bemstorff, was juist de algeheele vrij
heid van beweging die hun vergund was wan
neer zij daar vertoefden.
Bemstorff, dab bcteekende volkomen vrij--
heid van goede burgermenschen die eon picnic
houden en zich weinig bekommeren om „wat
men er van zeggen zal"dab beteekende de kal
me rust en de vergetelheid voor de ouderen,
voor hen wien het noodlot den last van het ko
ningschap had opgelegd; dab beteekende een
feest voor de jongeren, voor de kleinen vooral,
die bij hun koninklijke grootmoeder onuitput
telijke schatten van toegevendheid en onme
telijke voorraden snoeperijen vonden.
Wat verwende, wat vertroetelde zij do klein
tjes, die goede koningin Louise; zij wist pre
cies welk snoeperijtje elk der kleine mondjes het
aangenaamst was; wist zij dat een der vorste
lijke dreumesjes bijzonder hield van een of an
dere soort kook, dan bakte zij die eigenhandig.
De schrijver lieeft haar meer dan eens zelf
een kinderwagen zien duwen, waarin een harer
kloinkindeien rustig lag te slapen. En die moe-
YAN
De vraagt lijkt dwaas, maar de beantwoor
ding is nog dwazer. Eenmaal aangenomen dab,
ten minste volgens het oude recept, in een dra
matisch tooneelstuk gemoord en gestorven moet
worden, doet zich, en ditmaal zult ge er niets
vreemds meer in vinden, do vraag voor: „Hoe
maakt men zijn held dood V'
Er bestaat helaas geen statistiek die de oor
zaken van den dramatisohen dood netjes in vak
jes geschikt keubaar maakt. Om gegevens to
krijgen, moet men bergen lectuur verslinden en
dat is voor een feuilleton als dit wel wat te veel
moeite.
Een feuilletonnist in de „Frankf, Ztg." hoeft
m deze materie pionierswerk verricht. Wij ont
kenen onze gegevens aan liom.
Is heb u nooit opgevallen, vraagt hij, dat trots
allo erfelijke belasting, trots do verzwaring van
don strijd om het bestaan, de moderne drama's
en tooneolspelen zooveel gezonder geworden zijn
dan vroeger 1 Kijkt eens honderd jaar terug, Dij
behiller. De gezondheidstoestand is verschrikke
lijk slecht. Een overzichtje zal dit aantoonen
Frans Moor (worgt zich) Schwoitzer (schiet
derlijke zorg stiekte zich uit over allen die door
koningin Louise zijn opgevoed, men weet in
welko tradities van burgerdeugd en kinder
liefde.
Men kan zich dus voorstellen dat het geze
gende uur der vacanbie door die allen met blijd
schap werd begroet. Yan Rusland, Griekenland
of Engeland kwamen zij in alle haast aan, en
de brein van Kopenhagen had hen nauwelijks
neergezet op heb perron van hot station Char-
lottensund of zij daalden af van de hoogte hun
ner souveremiteit om eon oneindig veel dai te
ler beginsel te aanvaardendat van het ridder
tje leggen oftewel spijbelen.
Het protocol en de hof-etiquette lieten zij lig
gen in liet bagage-net, en men haastte zich om
de hof-i ij tuigen te vullen, die naar Bemstorff
zouden rijden. Het gebeurde wel eens dat de
rijtuigen te Hein en te weinig in aantal waren;
de Czaar aller Russen zou eens hebben moeten
blijven staan, indien hij niet op hot gelukkig
denkbeeld was gekomen om plaats te nemen
naast den koetsier. Hij nam het geval heel
goedmoedig op, kruiste de armen, zöoals 't be
hoort, over elkaar en bootste verrukkelijk goed
de stijve, correcte houding na van den deftigen
palfrenier. Men kan zich voorstellen lioe het
ideine volkje dab hem vergezelde, hem toe
juichte.
Alexander III was trouwens een der vroo-
lijkste gasten van Bemstorff. Hij leerde de jon
ge prinsjes allerlei spelen, en de voorbijgangers,
te bescheiden gewoonlijk om te blijven staan
kijken, verrasten hem dikwijls op handen en
vooten in het gras, wanneer hij „voor paard
speelde" tot groot vermaak der bengels op zijn
rag, terwijl op eenige passen afstand de groote-
ren ongedwongen een partij tennis of crocket
speelden.
Wanneer het uur voor heb middagmaal geko
men was, dan vereenigden allen zich om een ta
fel clie in de open lucht, in de schaduw van een
der grooto hoornen van het park, was gedekt.
En dit alles, wij herhalen het, op eenige pas
sen afstands van een druk beganen weg, voor
heb oog van vreemden wie zooveel ongedivon-
genheid wel cenigszins in verbazing bracht. Wat
zouden die zelfde vreemden gezegd hebben, zoo
zij de patriarchale levenswijze der gaston van
Bemstorff in haar geheel hadden kunnen vol
gen? Zij zouden hun oogen en him ooren niet
hebben geloofd.
Zij die als wij het zeldzame voorrecht hebben
gehad de koninklijke familie van Denemarken
to naderen in die men van rust en burgerlijke
kalmte, weten dat die minachting der etiquette,
die geringschatting van statie, volstrekt niet
voortvloeiden uit een zucht naar vertoon, of ge
maaktheid, maar eenvoudig liet gevolg waren
der lessen en voorbeelden die koningin Louise
aan liaar kinderen gaf. Zij had hun geleerd dat
men vorst kan wezen, ook al doet men afstand
van de majesteit en de praal van het koning
schap, En nooit is een „Hof" tegelijk meer
„burgerlijk" van zeden en groober door deugden
van hart en verstand geweest dan dit Deensclie
Hof waar de volkeren vaak hun vorsten en vor
stinnen zijn komen zoeken.
Zeker, te Kopenhagen zelf bleek van dien
eenvoud der koninklijke levenswijze niet veel;
maar buiten, te Bemstorff vooral, vertoonde die
zich in al zijn bekoorlijke ïiatuurlijldieid. Nu
zich voor het hoofd) De oude Moor (geeft den
geest) Amalia (wordt vermoord) Spiegcl-
berg (wordt doodgestoken). Bovendien ster
ven nog Roller en een aantal andere roovers.
Gianetbino Doria (wordt doodgestoken) Fies-
ko (wordt verdronken) Muley Hassan (wordt
opgehangen) Leonore (wordt doodgestoken),
Louise Miller (wordt vergiftigd) Ferdinand
von Walter (vergiftigt zich).
Posa (wordt doodgeschoten) Carlos (valt
als slachtoffer der inquisitie).
Wallenstein (wordt doodgestoken) Max
Piccolomini (wordt door paarden vertrapt)
Tekla (verdwijnt) Terzky (wordt doorstoken)
Illo (wordt doorstoken) Een kamerdienaar
(wordt doorstoken) De Hertogin (worstelt
met den dood) Gravin Terzky (zinkt vergif
tigd neer).
(Maria Stuart (wordt onthoofd) Mortimer
(doorsteekt zich).
Johanna (sterft doodelijk gewond) Talbot
(rukt het verband zijner wonden af) Pas toll
(stort neer) Montgomeiy (wordt verslagen).
Don Manuel (wordt doorstoken) Don Ce-
sar (doorsteekt zich).
Gessier (wordt doodgeschoten) Attmghau-
sen (sterft aan zwakte van den ouderdom)
Eeu leidekker (stort van het dak).
Dat is dus in negen tooneelstuldcen 33 sterf
gevallen. Dit maakt voor de ongeveer 180 han-
eons waren heb lange wandelingen in het vlak
bij gelegen heerlijke bosck dab door honderden
reeen en herten bevolkt is, gevangen binnen een
omheining van verscheiden mijlen; dan weel
waren heb langdurige zwerftochten door de tui
nen van de tuinbouwschool, die aan Bemstorff
grensden, en waar ieder lid der koninklijke fami
lie in een voor hom persoonlijk gereserveerd en
door den directeur der school, den heer Nye-
laud, met nauwlettende zorg onderhouden tuin
tje de bloemen vond waarvan hij hot meest
hieldlelies voor prinses Marie van Orleans,
chrysanthen voor de Czarina, rozen voor konin
gin Louise.
Gedurende die wandelingen lieten, de hooge
bezoekers nooit na de leerlingen of hun onder
wijzers toe te spieken en zicli met hen op den
toon van uiterste welwillendheid te ondeihou-
den, als goede buren die belang stellen in liet
welvaren van lien die om hen lieen wonen.
Koningin Louise vooral hield veel van do
tuinbouwschool, en wij herinneren ons dat wij
op zekeren dag, toen wij ondoordacht een der
salons van liet gebouw wilden doorloopen, daar
vier eenvoudig geklecdo dames familiaar zagen
praten met de vrouw dos huizes; hot waren
vier koninginnen die haar buurvrouw vaarwel
kwamen zeggen, alvorens Bemstorff to verla
ten de eerste, de Czarine, koorde naar St Pe
tersburg terug; de tweede, de koningin van
Griekenland, vertrok naar Athene; do derde,
de prinses van Wales, ging naar Londen; de
vierde, koningin Louise, zou den volgenden dag
op Amalienborg liaar intrek nemen.
Er zijn honderden gelijksoortige feiten, die wij
zouden kunnen aanhalen en. die den zin voor
eenvoud en de behoefte aan vriendelijke huise
lijkheid bevestigen, welke de koninklijke familie
van Denemarken bezat.
Wij hebben zelf den kroonprins in vollen ga
lop den weg van Charlottensrmd zien afkomen
om aan koningin Lornse de geboorte van een
zoon mede te declen, en zijn paard e\ on zien in
houden om eeu onzer reisgenooten van de heu
gelijke gebeurtenis in kennis te stellen. Wij heb
ben den Koning zelf aan een zijner jeugdige on
derdanen van nauwelijks tien jaar zien leeren
hoe men een vlieger moet oplaten. Wij hebben
de kleine prinsen zien spelen op de publieke
aanlegplaatsen der stoon booten En hoeveel an
dere voorbeelden zouden wij niet nog kunnen
opsommen
Maar wij willen ons tot deze bepalen en ten
slotte constateeren dat theorieën die ons de vor
sten afschilderen als tijgers, dorstende naar
bloed en slachting, als beulen die onophoudelijk
beheersclit worden door do begeerte om hun. vol
ken nieuwe en verfijnder martelingen te> doen
ondergaan, wel eens wat al te veel bezijden de
waarheid zijn.
Hun die daaraan gelooven. of voorgeven te
gelooven, bieden wij als voorbeeld aan het ge
heel e leven van toewijding en edelmoedigheid
der overleden Koningin, die bijna alleen konin
gin was door hart en verstand, door liaar voor
treffelijke deugden als moeder en echtgenoo-
tedie van meening was dat een voorbeeld van
alle huiselijke deugden te geven aan haar volk,
evenzeer regecrou was en wol goed rogeeren.
delende personen, die in dezo stukken optreden,
bijna .18 percent. De sterfelijkheid is dus in
Schillers drama's meer dan tienmaal zoo groot
als die te Frankfort a/M„ welke 15 por mille
bedraagt.
Gaat men nog 200 jaar terug, naar Shakes
peare, dan worden de cijfers nog veel eiger. In
„Hamlet" sterven van de 16 hoofdpersonen 8
van de overige 8 is er eeu een geest en twee
zijn doodgravers in „OtheUo" komen 5 van
de 12 om, m „Maclicth" 6 van de 16, in „King
Leal-" b van de 15, in „Romeo en Julia" 5 van
do 14. Wanneer men in aanmerking neemt, dat
in de historische en Romeinsche tragediën van
Shakespeare bijna nog meer personen sterven
dan er optreden, dan zal men moeten toegeven,
dat de sterfelijkheid bij Shakespeare minstens
30 percent bedraagt.
Gelijk gezegd, de moderne schrijvers zijn veel
minder bloeddorstig geworden, lbson, do stren
ge, koude Ibsen, lieeft in 12 moderne stukken
met moer dan 100 handelende personen slechts
acht ten doodo opgeschreven. Daaronder zijn er
nog twee kinderen. Sudennami heeft in zes stuk
ken slechts twee personen omgebracht. Ludwig
Fulda heeft het tot dusver slechts gebracht tot
een enkel sterfgeval
in „De Zoon van den
Katif" en dit is nog niet eens eeu echt af
sterven, want do gestorvene is slechts schijndood
en leeft in liet laatste bedrijf weer op.
ACCUNSVEliltOOOINO.
In het „Sociaal Weekblad", waar de vorige
week do lmer Menalda aan liet woord was, lieeft
nu de lieer M. M. L. Rutten het over de vooi-
gesteldc accijnsverhooging. Hij zegt:
Indien het voorstel van den minister werd
aangenomen, zouden nieuw© lasten op den mid
delstand gelegd worden. liet verdient daarom
aanbeveling bij invoer op flessclicn don wijn
zwaarder te belasten, al is do aanvoer gering;
wordt dan minder aan de eischen van do fisca
liteit voldaan, met do eischen van do rechtvaar
digheid is dan tenminste rekening gehouden.
Eene verhooging van den accijns op het ge
distilleerd komt vooral ton laste van den min
deren man, omdat do ldare m ons land volks
drank is) behalve in het zuiden, waar liet goecl-
koope bier de jcneverflesch wel niet verdringt,
maar toch e en geduchte concurrent is.
Dat de verhooging van dozen accijns een een
voudige maatregel is, blijkt uit zijn herhaalde
toepassing door versehiller 1c ministers van fi
nanciën, die gewoonlijk hun desbetreffend voor
stel door de Sfaten-Generaal zagen aannemen,
omdat eon sooit van bestrijding van den volks
banken, het misbruik van sterken drank, er
mode verbonden was.
Dat de minister Pierson nu nog durft komen
mot een voorstel om den accijns op het gedistil
leerd van f 63 op f 66 te brengen, vervult mij
met bewondering voor zijn moed tegenover de
gevaren waarmede dezo kolossaal hooge premie
op de clandestine vervaardiging en den clan-
destinen invoer den fiscus bedreigt.
Het beste argument voor de indiening is, dat
voorloopig niets te wachten is van directe be
lastingen.
Naar aanleiding van een en ander schrijft nu
ook de redactem haar meening afdie luidt
niet gunstig, omdat het liier een fiscale maatre
gel treft.
Docli verzwaring van den jeneveraccijns mot
een bloot fiscaal oogmerk, als hier wordt voor-
gestold, verdient niet alleen geen aanbeveling,
maar is ook niet verdedigbaar. Yan tweeën één:
men stelt zich ten doel het joneververbruik to
bestrijden, en een „sociaal" ministerie, gelijk
het zittende ministerie wil zijn, behoort zich dat
ten doel te stellen maar dan is het in surijd
niet alleen mot alle regelen van belastingpoli-
tiek, maar ook met het gezonde verstand, do
staatsinkomsten hoe langer hoe meer te doen
afhangen van het verbruik, dat men wenscht
tegen te gaanof wel, men ziet in het jenover-
gebraik een „eenvoudig" object van belasting
heffing, gelijk het zittende ministerie in wer
kelijkheid doet maar dan moet men dat
„eenvoudige" object ook niet afbreken.
Na gewaarschuwd te hebben tegen, het gevaar
van vervalsching en voor smokkelarij, komt do
heer Treub op tegen de wijnaccijnsvorhooging,
die hij ook moor regelmatig zou wenschen ten
einde den fijnen wijn op flesschen te belasten.
Hij zegt hiervan ten slotte
De opmerkelijke afneming van het wijnver-
bruik is klaarblijkelijk minder te danken of to
wijten naar men liet nomen wil aan een
Ten slotte zullen er geen dooden meer op het
teoueel voorkomen. Integendeel, de naturalisten
doen liun best om in plaats van met minder met
meel' personen te eindigen dan zij begonnen
zijn.
En de verklaring Heb zich ontwikkelend ku-
maniteitsgevoel De veredeling der menscholijko
natuur! Verzachting der zeden? Zeker, de ge
schiedenis van onze dagen is voor geen behoor
lijk historisch stuk meer geschikt. De helden ver
dwijnen met de heldendaden. Maar tocli, do
ware dramaturg, die van nature bloeddorstig is,
zou zijn bloed wel kunnen vinden-
De zaak ligt in de techniek. Het publiek is
zoo ontwikkeld geworden, dat heb geen ecnvou-
digo-moorden meer slikken wil. De technische
moeilijkheden van heb doodmaken zijn zoodanig
gestegen, dat zij in vele gevallen zelfs onoverko
melijk ijn.
Werkelijk1 Wanneer men het even doen kan,
laat men do helden achter de coulissen sterven,
maar dat gaat niet altijd. Het moet niet zelden
op open tooneel gebeuren, en daar zit de moei
lijkheid. Enkele soorten van sterven zijn ten
allen tijde van het tocnecl verbannen geweest,
maar het aantal derzulke is onrustbarend geste
gen. Gelijk bij de decoratie word in vroeger tij
den ook in andere onderdeelon aan do illusio
veel overgelaten. Thans vraagt men waarheid, de
meest mogelijke realiteit. Een paar grimassen
