N°. 9755.
Tweede Blad
52"e jaargang.
Vrijdag-14 October 1898.
<A1
lm
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen.
uitgeverThTj. c. ItOE LANTS,
BINNENLAND,
Uit de Staatscourant.
It o c li t z a k e 11.
Kerk en School.
Ned. Herv. Kekk.
Gemengd N i e uw s.
«vvwr
Pifjfw-
AbOsnbhehtsphus voor Schiedam, por kwartaal i f O.OO
omliggende plaatsen, p. kwart, - 1.05
franco por post, p. kwartaal. - 1.30
Afzonderlijke nommers- 0.02
BIHIEAllBOTISKWmAiVT 7(6, TclrpWn Ulo. J23.
Aevi:nTifNWKi'R[.TSvan 1—5 gewone regola met inbe
grip van cone Courant
Icdcic gewone regel mcor
Bij abonnement wordt korting verleend.
f 0.52
- 0.10
Rijksmiddelen.
De rijksmiddelen hebben over de maand
September '1898 opgebracht f 9.789.051 tegen
f 10.417.024 in bet vorige jaar, een rrndeelig
verschil dus van bijna 3/r miliioei.
Wel in de eerste plaats is dit verschil het
gevolg van de opbrengst der dir. belastingen,
thans bedroegen die ruim f2.000.000, tegen
f 3,000.000 ruim in 1897; dit verschil nu is
wel reusachtig en selder onverklaarbaar, maar
toch niet onrustbarend, aangezien de raming
der dir. belastingen voor 1898 niet minder is
dan voor 1897 en men zeer zeker niet beneden
die raming zal blijven. Directe belastingen
worden echter zeer ongewis aangezuiverd.
De invoerrechten brachten op f 779.009 tegen
f723.288 in '1897; blijkbaar wordt dus nog
voortdurend de schroef iets aangezet, zonder
flat dit belemmerend op den handel werkt. De
acc'tjnsen gingen eeu half millioen vooruit; de
indirecte belastingen daalden daarentegen twee
ton.
De posterijen daalden iets, n.l. 20 mille; de
rijkstelegraaf daarentegen maakte een goede
Septembermaand, n.l. 1155.739 tegen f 134.561
in het vorige jaar. De inhuldigingsfeesten heb
ben in dit verschil van f 20.000 zeker het hunne
bijgedragen.
De jacht- en vischacten brachten een paar
duizend gulden minder op, wat zeker niet op
een gunstigen tijd wijst, de loodsgelden, wat
bedeukelyker is, byna 10 mille minder dan
verleden jaar.
Wat de opbrengst van de eerste negen maan
den van dit jaar betreft, deze was f 88.109.920
tegen f83.844,762 in 1897het lln der raming
bedraagt f 91.429 034. Al is de vooruitgang by
het vorige jaar niet onbelangrijk, nog steeds
zijn wij vrij wat ten achter by de raming
het is te hopen dat de laatste maanden
het nadeelig saldo nog inhalen dat er een
overschot zal zijn, doet zich echter reeds nu
niet meer verwachten.
Staatsexploitatie.
In do Zaterdag te 's-Gravenhage gehouden
vergadering van het bestuur der Vereeniging
voor de Staathuishoudkunde, en de Statistiek,
waarin tot voorzitter werd benoemd mr. G. de
Bosch Kemper, secretaris-generaal aan het De
partement van Waterstaat, enz. werd besloten
in do volgende algemeene vergadering aan de
ordo te stellen de vraag: „Is het wenschelijk
het tegenwoordige stelsel van exploitatie onzer
spoorwegen to vervangen door Staats-cxploita-
tie of door exploitatie door één© Maatschappij V'
„Les idees marchent en snel ookDe leu
ze, waaronder in 1890 do spoorwegovereenkom
sten werden tot stand gebracht: concentratie
en concurrentie, heeft dus wat dit laatste betreft
reeds afgedaan.
Ook in den kring van dat bestuur is dus blijk
baar de overtuiging doorgedrongen, dat in zake
van monopoliën de voordeden der concurrentie
slechts een droombeeld zijn, waarvan in vele ge
vallen do exploiteeren.de Maatschappijen zelve,
maar altijd het publiek de dupe worden. Met
groote ingenomenheid wijzen vrij op dit merk
waardig verschijnsel en wachten wij van de be
handeling van dit vraagstuk in de genoemde
Tereeniging, dat zij een flinken stoot zal geven
aan eone beweging ten gunste van d& Staat-ex-
ploitatie, waai* wij ten slotte toch moeten be
landen.
(»Arnh. Ct.")
Do Ilogcrhuizeu-zaak.
Naar aanleiding van de aanhangig gemaakte
rechtszaak tegen. nu*. P. J. Troelstra schrijft het
„Vaderland"
Wij achten hot ter kalmeering der gemoede
ren en in 'fc belang der justitie zeker gewenscht
dat 't mogelijk zal blijken op deze wijze do
hoofdzaak aan do orde to brengen. Want het
13 niet to ontkennen, dat de wijze, waarop men
verleden week to Leeuwarden in het gedmg te
gen de mannen dien Dijkstra voor „den inbre
ker te Britsuni" hadden uitgemaakt, do zaak
heeft trachten te smoren, een alleronaangenaam-
sten indruk heeft gemaakt.
Wat toch was de quaestie! Dat do mannen
die dezo „beleediging" uitspraken, daarmede bc-
doelden Dijkstra te beschuldigen van de in
braak bij Haitsma, is aan geen redelijken twij
fel onderhevig. Do subst.-offic. erkende hot zelf,
waar hij bij zijn vordering tot straf de overtui
ging uitsprak, dat de beldaagden wel wisten dat
Dijkstra niet in do inbraak te Britsum (d. i.
dio bepaalde inbraak) betrokken was. Het is
dus duidelijk, dat do beklaagden Allaid Dijk
stra „een bepaald feit" ten laste legden, on dat
or derhalve aanleiding was hen wegens smaad
to vervolgen on met wegens eenvoudige helee-
diging.
Do vraag kan nog rijzon, of het bepaaldo feit
werd ton laste gelogd „met 't kcnlijk doel om
daaraan ruchtbaarheid te geven", oen ander on
misbaar element voor hot misdrijf van smaad.
Maar hot is duidelijk, dat als men iemand open
lijk navoept: daar gaat de inbreker van Bnfc-
sum, men dit niet doet om de zaak in den doof
pot to stoppen In elk geval had het O. M. we
gens smaad willen vervolgen, het bewijs dat alle
elementen aanwezig waren, lag voor het grijpen.
Kennelijk heeft dus de vervolging wegens liet
geringe delict van eenvoudige beleediging alleen
plaats gehad, om de mogelijkheid van bewijs
nit to sluiten. Immers bij een beschuldiging we
gens smaad wordt do beschuldigde, die beweert
m het algemeen belang (of tot noodzakelijke
verdediging) te hebben gehandeld, toegelaten
tot hot bewijs dor waarheid van hetgeen hij ten
laste legt, wanneer do Rechter het onderzoek
naar do waarheid noodig acht ter beoordceling
van dezo bewering. Dit boivijs der waarheid is
bij eenvoudige beleediging niet toegelaten.
liet O. M. heeft den schijn niet kunnen ont
gaan, clat hot dit bewijs niet wilde. liet heeft
daardoor zijn positie niet versterkt.
Wij hebben meermalen gezegd, dat wij van
de onschuld der Hogerhuizcn en. van de schuld
van andero met den vinger aangewezenen lang
niet ovei*tuigd zijn, maar terwijl wij alle opper
vlakkige agitatie togen een overeenkomstig de
wet gewezen vonnis afkeuren, willen wij toch
aan den anderen kant ten ernstigste waarschu
wen, als- wij symptomen zien, dat men ook bij
ons het onderzoek der waarheid tracht to be
lommeren, om de onaantastbaarheid der chose
jugée tot een dogma te verheffen.
Congressen op Zondag,
Het katholiek congres voor drankbestrijding
werd Zondag en Maandag 11. te Utrecht ge
houden. Te recht, zegt de sMidd. Ct.", schrijft
het »Utr. Dagblad"
Wanneer zai men eindelijk eens breken
met die ellendige gewoonte om op Zondag
(feestdagen als Tweede Paasch-, Pinkster- of
Kerstdag zijn ook geliefkoosde dagen) congressen
te houden Jaar en dag werkt men voor
Zondagsrust en nochtans gaat men voort op
Zondag te veigaderen en andere menschen
(hier waren bijv. een dertigtal verslaggevers'»
tot werken te dwingen.
sAUicht zal deze of gene zeggen, dat rne.i
met die enkele verslaggevers geen rekening
kan houden; maar dan vergeet men, dat juist
zij het zijn, die bet Congres het krachtigst
steunen. Wat geeft het of meeningen worden
verdedigd voor een gehoor van 1000, zeg 2C0O
menschen, als de Pers niet zorgt, dat zij onder
de oogen van het groote publiek komen
»IIet zou o. i. de meest ernstige overweging
verdienen, zoo de Pers zich voornam d'un
commun accord geen verslagen meer te geven van
Congres-arbeid, die op Zondag gehouden wordt.
»En dit betoog klemt te meer tegenover dit
Congres, uitgaande van geestelijke leiders."
Tegen deze terechtwijzing heeft »De Tijd"
geen bezwaar, mits men de beschuldiging niet
laat drukken op de Katholieken alteen, en niet,
zooals de sMiddelb, Couiant" doet, er de ïgees-
telijke leiders" voor aansprakelijk stelt.
Immers, zegt iDe Tijd" het is gansch onge
rijmd, te meenen dat onze katholieke geestelijken
hierin de leiders zouden zijn; integendeel, het
sUtrechtsch Dagblad" en de jMiddelb. Ct."
weten evengoed als wij dat het vergaderen op
Zondag geschiedt ten behoeve van hen, die niet
of zeer moeilijk op een weeksehen dag uit hun
werk kunnen gemist worden.
PlanCoolen.
Naar wordt gemeld, zouden Gedeputeerde
Staten van Noord-Brabant hun goedkeuring
hebben veileend aan de besluiten van som
mige gemeentebesturen om bijdiagen uit de
gemeentekas te ver'eenen voor militie-vry-
willigers, doch zou de Commissaris der Koningin
van die beslissing der Gedeputeetde Staten in
hooger beroep zijn gekomen bij II.M. de Koningin,
Gustaaf Adolf-Yoreenlglng.
Terwijl gisteravond in de Groote of St. Wal-
burgskerk to Zutphen in eeno openbar© verga
dering optraden do lieeren: ds. H. Pierson t©
Zetten, dr. A. F, H. Blaauw te Eist, on dr. J.
Herderschee te Deventer, dio het doel en stre
ven van de Gustaaf Adolf-Ycreeniging uiteen
zetten, werd hedenmorgen te 10 uur do Algo-
inceno Vergadering dier verecniging door den
voorzitter, eten heer dr. II. G. Ilagon, mot gebed
geopend.
In zijn openingsrede werd door don voorzit
ter herdacht do aanvaarding der regcering door
II. M. do Koningin en werd gewezen op het
geen liet Protestantisme aan Oranje verschul
digd is.
Prof, Bernhardt bracht groeten over namens
do Duilsehe Veiceniging en do afgevaardigde
der Evangelische Maatschappij namens deze
maatschappij.
Het volgende liulde-tolegram werd aan H. Al.
de Koningin gezonden
„Do algemeene vergadering der Gustaaf
Adolf-vereeiuging to Zutplion, gevoelt zich ge
drongen ter gelegenheid van haar 1ste samen
komst na de aanvaarding der regeering, Haar
aan wie de verecniging zooveel verschuldigd is,
enne eerbiedige en dankbare hulde te brengen."
Uit liet verslag van den secretaris bleek, dal
er 4135 leden zijn; daarin werd ook herdacht
het afsterven van dr. Drost, to Delft Blijkens
het verslag van den penningmeester is do finan-
cieele toestand goed.
De rekening, sluitende met een batig saldo
van f 13,69893, weid goedgekeurd.
Pi of. Valeton te Utrecht herdacht liet 50-
jai*i|, Jubileum dor promotie op den 12n Oct.
1843 van den aanwezigen dr. T. K. M. von
Bai mhauer, uit Zuthpen.
Na de pauza weiden behandeld de inge
komen aanzoeken om ondersteuning. liet onder
steuningsplan werd goedgekeurd behalve de
post Spanje, waarbij op verzoek van ds. "Van
Stee voor Barcelona en Madrid, wegens de
zware tijden, die, ook ten gevolgo van den
Spaansch-Ameriknanseheri ooi log, de protes-
tfintsclie gemeenten daar drukken, nog voor
eik CO mark werd bestemd. De totale som voor
ondersteuning uitgetrokken bedroeg f12156.
Het hoofdbestuur had een vooidracht van
eeu drietal gemeenten opgemaakt, n.l. Floten-
stein in IV. Pruisen, Kölckse in Hongarije en
Konigsberg in Galicië, waaruit de algemeene
vergadering een keuzo moest doen om de feest
gave aan uit te reiken. Doze gave werd op
voorstel van den penningmeester vastgesteld op
800 mark.
Na nog eenige discussie over da keuze van
de plaatsen werd door stemming uitgemaakt,
dat Flölenstein de feestgave zou ontvangen.
Toen gevraagd werd, in welke plaats de vol
gende algemeene vergadering gehouden zou
worden, verzocht de afgevaardigde van Dord
recht, d^. Keller van Hoorn, die eer voor de
stad /ijner inwoning, welk vooi stel met grooten
bijval ontvangen werd.
Daarna dankte de Voorzitter het bestuur van
de afdeehng Zutfen voor de hartelijke ontvangst,
en paste de woorden, gebruikt door de Koningin
bij de inhuldiging in de Nieuwe Keik: levens
taak, roeping, plicht, voorrecht en levensdoel
ook op deze vereeniging toe.
Straatbelasüng.
De gemeenteraad van Delft heeft gisteren
het vooistel tot heffing eener straatbelasting
verworpen.
Te Dordrecht, waar eveneens een straatbelas
ting wordt voorgesteld, is een druk bezochte
vergadering van huiseigenaren gehouden, waar
een aches is geteekend, waarin wordt aange
drongen dn belasting niet aan te nemen.
liet adres aan den gemeenteraad van Leeuwar
den, om het voorstel tot het invoeren eener
straatbeiasting niet aan te nemen, is voorzien
van ruim SUQ handteekeningen.
De Opper-Ceremoniemeesler maakt bekend,
dat het Hof, ingevolge de bevelen van H. M.
de Koningin, wegens het overlijden van H, K.
11. Mevrouw de Prinses Albert van Pruisen,
den iouw zal aannemen voor den tijd van drie
weken, ingaande 12 October, te verdeelen in
eene middelbaren en twee weken lichten rouw.
(»St.-Cl.")
Bij Kon. besluit is benoemd tot ridder in do
orde van Oranje-N assau de heer A. v. Somden,
Oost-Indisch ambtenaar mot verlof, laatstelijk
controleur le kl. zij het binnenlaiidscli bestuur
in de bezittingen buiten Java en Madura.
Door de anti-revolutionaire Kamerclub zijn
tot bestuursleden hei kozen de heerendr. A.
Kuyper, voorzitter; J. van Alphen, 2e voor
zitter Joh. Krap, secretarismr. II. A. v. d.
Yelde, 2e secretaris; jhr. mr. 11. v» Asch van
Wyck, penningmeester.
De gemeenteraad van Amsterdnm heeft gis
teren met 31 tegen '13 stemmen besloten de
concessie van de Amsterdnmsche Omnibus-
Mnatsclmppij tegen 1 Januari 1900 in te trekken.
Do tram zul dus genomen worden in eigen
beheer. Eerst de duinwaterleiding, daarna de
telephoon, toen de gasfabriek en nu de tram.
Slechts ïest nu nog de eleotiische verlichtings-
maalschappij en Amsterdam zal zelve de voor-
deelcn genieten, die nu veelal in de zakken van
buitenlandsche aamleollioudeis komen.
Bij de door Burg. en Weill, van Nijmegen
ingediende gemeente begroeting voor 1899 wordt
voorgesteld eene 3Vs pets. leening aan te gaan
van f233,000, ter voorziening in de kosten van
don bouw van een openbaar slachthuis.
De Haagsdie briefsclu ijver van hot „N. v. cl.
D." deelt mede, dab dr. Seliaepm.m eerlang zal
worden benoemd tot een liooge korkolijke waar
digheid.
Bij Kon. besluit is Emiu Boy erkend cn toegelaten
als eonsul-gonoraal van Turkije, te Batavia.
Bij Kon. besluit is D. IIorn, leeraar aan de Hijks-
hoogero burgerschool tc Yenlo, benoemd tot directeur
van en leeraar aan de Bijks- boogere burgerschool
to Helmond, met toekenning van eervol ontslag uit
ccistgonoomdo betrekking.
Bij Kon. besluit is tijdelijk benoemd tot leeraar
aan de Bijks- koogcro burgerschool to Gouda, dr. J.
neinsius, thans tijdelijk leeraar aan de Bijks- hoogcro
burgerschool tc Zwolle, met toekenning van eervol
ontslag uit laatstgenoemde betrekking.
Bij Kon. besluit is aan niej. G. J. M. Holler, geb.
te Stassfurt in Duitsehland, vergnnuing verleend tot
het geven vnu middelbaar onderwijs hier to lande,
mits zij overigons aan do daartoe bij de wet gestelde
eischen voldoe.
Bij Kon. besluit is benoemd tot directeur van hot
post- en telegraafkantoor te Sappemecr J. II. v. d.
Pool, thans in gelijke betrekking te Klundert,
Bij Kon. besluit is do heer W. P. Smit Sibinga,
arts, bij het personeel van den geneeskundigen dienst
van het leger in Nod.-Indié, benoemd en aangestold
tot officier van gezondheid der '2e klasse.
Bij Kon. Besl. is jhr. F.X, A. Verhoyen, advocaat-
procureur en kantonrcchter-plaatsvervanger te 's-IIer-
togenbosob, benoemd tot rechter van do rechtbank
aldaar.
Bij beschikking van den Minister van BinncnI.
Zaken is met wijziging eener vroegere beschik
king, waarbij word bepaald dat de Bijkstuinbouw-
leeraar C II. Claasseu, werkzaam zal zijn binnen do
provincie Zuidholland en waarbij hem als standplaats
werd aangewezen de gemeente Naaldwijk aan
genoemden Bjjkstuinbouwlcoraar do gemeente Bos
koop als standplaats aangewezen.
Do rechtbank te Leeuwarden heeft Geert Hoitcuga,
Barend van der Ploeg en Daan S, Bakker, allen
werkzaam te Beetgumerinolon dio, zooals reeds
vroeger is vermeld, dsn 10 Juli j.l. op don openbaren
weg m Monaldumadcel tegen Allard Dijkstra hobbon
gezegd„Dit is de inbreker van Britsuni, inbreker
te Biitsum, moordenaar" schuldig verklaard aan
beleediging on ieder veroordeeld tot 6én maand ge
vangenisstraf.
Door het Algemeen College van Toezicht op het
beheer der kerkelijke goederen en fondsen zijn tot
leden der commissie voor spoedvereisehende zaken
benoemd de hoeren: mr. Ph. baron van Verschuer
to Arnhem, mr. E. vau Loon te Groningen, II. J.
Calkoen te Edam, mr. J. Beckeringh van Locnen to
Dwingelo on mr. A. A. W. van Wulfftcn Palthe te
Oldenzaal.
To Maassluis is overleden ds. G. P. Kruyff, pred.
bij do Ned. Ilcrv. Gemeente aldaar.
De overledene in 1885 in Zeeland candidaafc ge
worden, werd 20 Sept. 1885 to Domburg beroepen
cn 13 April 1890 to Maassluis.
R.-K. Keek.
Mgr. "Van do Wetering heeft benoemd tot assistent
te Eist don heer C. Kars, priester van het Seminarie.
Hoookii Ouderwijs.
LeidenDo heer A. A. II. -uy Jicn is bevorderd
met lof tot doctor in do rechts, tenschap.
Examen voor don Indisehen dienst mr. O. J. D.
Herman; voorbereidend examen geneeskunde N, A,
Stuttorhciin; eersto natuurkundig examen J. Hoog
land; candidaatscxanion in do klassieke letteren II.
Bosseher; doctoraal examen geneeskunde do heer H.
Pameijer; theoretisch geneeskundig examen S. A.
W. Yrijlaml en L. Polak Daniels,
Utrecht: Cand, ex. Theol. H: W. R. Boerendans
en U. J. Oskam.
JPauwcveeren.
Ook te Ameisfoort stellen B. en "W. thans
aan den gemeenteraad voor in de politie-ver-
