152 jaargang.
Vrijdag 28 October 1898.
N°. 9767.
Eerste Ëlad.
■sy
r
DE GELDDUIVEL
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen.
I.f;
UITGEVERH. J. C. ROELANTS.
lIÜItEAP: BOTEltgTOAAT 70, Tcleplioon No. 123,
BUITENLAND.
I«5>
'Abonnementsprijs voor Schiedam, per kwartaal
n omliggende plaatsen, p. kwart.
t franco per post, p. kwartaal.
Afzonderlijke nommers
ADVERTENTffiPBIJS: VBB 1—5 gCWOM TCgolS IDCt inbe
grip van ceno Courantƒ0.52
Iedere gewone regel moorq.IO
Bij abonnement wordt korting verleend.
j «a
h
Algemeen overulclit.
SCHIEDAM, 27 October '98.
President Faure is aan 'fc zoeken naai' een mi-
If'nisterie. De keus is niet gemakkelijkwant mt
l'fde verschillende vaak tegenstrijdige stemmni-
pfgenin do Fransclie Kamer is maar één ding ge-
IF'bleken: dat men, schoon de meerdorheid van het
F burgerlijk hoven, liet militair gezag erkennende,
fjiket toch opnam voor de generaals, voor een
iWMevcier, een de Pellieux, een Zuriinden, een
Cbanoine, tegenover bon die den stri]d voor de
I waarheid en heb gesohonden recht eindelijk
aandurfden, een Brisson en een Samen
'Want die twee waren dö zondebokken in een
Kamer cbe, al boging ze dö font enkele gene-
raals te vereenzelvigen met het leger, zich toch
15cniet vijandig toonde tegen de revisie.
Wie waren het die het nunistene ten val
brachten? De 28G afgevaardigden die tegen de
k' vertrouwens-alinea van Berteaux stemden, wa
rren alle ledeai der rechterzijde, alle ralké's, alle
anti-semieten op één na, op twee na alle natio
nalisten, alle gewezen boulangisteE, de meerder-
ithoid der progressisten, één radicaal (Cavaignae)
4» en vier afgescheiden socialisten. Met het minis-
f< terie warende radicalen, de socialisten, 25
,4.,'progressisten. Behalve de voorzitter Deschanel
Ik onthielden zich 27 afgevaardigden van stom-
^nnng, en 9 leden waren afwezig,
te Inmiddels heeft Faure geconfereerd met de
voorzitters en ondervoorzittei's van Kamer en
A'Senaat. De progressistische ondervoorzitter Loy-
F-'gnes achtte alleen een republilceinsch concen-
tratie-kabinet mogelijk, met een progressist aan
j| het hoofd.
De democratische linkerzijde heeft vergaderd
-ï;cn met algemeen© stemmen een motie aangeno
men, waarin zij haar medewerking toezegt aan
p^een regeering van vereeniging der republikei-
nen en verdediging der republiek, die besloten
tg, 13 do suprematie van liet burgerlijk gezag te be-
j'?vestigen en steunt op een uitsluitend republi-
Ipkeinsche meerderheid.
Wj 't Meest op den voorgrond treedt op dit
oogenblik Ribobvelen meenden dat aan hem,
§£Vden gemabigd-republikeinsahen oud-minister en
.bwoud-kabinetsfoimeerder, bovendien justitie-spe-
^ciahteit, de vorming van een mouw kabinet
Ipiuoet worden opgedragen. Anderen noemen
fplFreycinet, terwijl Delcassé opnieuw voor bui-
|®jtenlandsche zaken woi'dt genoemd De „Gau-
jlplois" aoht het voor Fehx Faure onmogelijk om
^ondanks zijn persoonlijke sympathie aan Ribob
'te de vorming van. een nunistene op te dragen,
^daar deze wegens een vroeger incident met
'pi,den Russischen gezant baron von Mohrenheim
Fransch-Russisch verbond bijna had doen
p'mislulrken, terwijl Ribob bovendien bekend
Instaat als een vriend van Engeland. Daarente-
0'gen. wordt een combinatie met Dosdianel, de
kamerpresident, gunstig beoordeeld, terwijl ve-
DOOR
4 S. WÖRISIIÖFFER.
Het was of zijn welbekende lach uit aller har
kten de vrees had weggevaagd. „Vaart maar
tegen mij nib!" voegde hij er bij. „Straft mij!
jilt ben een groot zondaar; dat erken ik."
„Je hadt wel cenig bericht kunnen zenden,"
zeide Ruth, terwijl Cecilia, haar hoofd tegen de
;rborst van haar man leunde en half bewusteloos
jfmaar dit één© voeldedat hij in haar nabijheid
Srwas, dat zij zijn stem hoorde en zijn hand in de
IJhare voelde.
||- Adèle was stil weggeslopenop haar geluid-
tg'looze manier was zij onbemerkt do kamer uit
"gegaan.
„Ik wilde juist een telegram wegbrengen,"
^verdedigde de baron zich, „toen ik verscheiden
ftpfficieren ontmoette, kameraden van vroeger,
en. toen kon ik niet wegkomen. Ik werd meege-
fnomen naar de sociëteit; mij ter eer© werd
§t«a schitterende fuif gegeven en zoo werd
|do zonde begaan. Maar wie kon ook denken dat
..-[jullie in angst zouclb zitten of zelfs de nachten
|vt>'wakend zoudt doorbrengen Met jullie vrou-
wen is het altijd de oude geschiedenis; jullie
fgdenkt nooit na."
'ti„"Wie heeft je dab allemaal verteld 1" vroeg
Rutli. „Wilhbald wilde je om ons gerust te
l^sjellen, nareizen."
•„„Dab heeft hij ook gedaan."
Ion toelacht oen ministerie DupuyCavalg-
nac.
Goeie hemel, een nunistene waarin de hoofd
mannen zijn Dupuy, cho als minister-president
Dreyfus onwettig liet veroordeclen, en Cavaig-
nac die zweert bij Dreyfus' schuld als bij oen
evangelie
Gisteren stond m het „Journal Official" de
benoeming van Lockroy tot minister van oorlog
ad interim, zonder dat er, waarschijnlijk we
gens het late uur der beslissing, reeds melding
werd gemaakt van het aftreden van het minis
terie.
Generaal Chanoine beproeft intusschen zijn
hoogst vreemde houding te vei'klaren en te ver
dedigen. Tegenover een redacteur van bet „Pe
tit Joiunal" die hem kwam interviewen, gaf de
generaal zijn hart lucht.
Hij protesteerde tegen do door Brisson na
het bruuske aftreden van den minister van oor
log gesproken woorden Brisson wist zeer wel,
zeide Chanoine, dat wij het over meer dan één
punt oneens waren, vooral sedert die belache
lijke historie van het militaire complot che ik
onmiddellijk heb tegengesproken. Vooral was ik
van een andere mecnhig dan de minister-presi
dent m de zaak-Picquard die in het nauwste
verband staat met cle zaak-Dreyfus.
Ik deelde evenmin zijn cpmie, vervolgde de
generaal, toen de heer Brisson mij uitnoodigde
zelf de bladen te vervolgen die liet leger aan
vielen of die bladen te doen vervolgen door de
generaals die er dagelijks door beleedigd wer
den. Ik zag daarin een soort boeienbedrog, om
dat de wetten en do strafbepalingen ten eenen
male onvoldoende waren.
Nog heel wat meer zou de generaal kunnen
zeggen, want met den dag werd de toestand
meer gespannen. Maar boven alles hadden den
generaal getroffen, de verwikkelingen die zich
met heb buiten /and zouden Jamnen voordoen,
en waarop do Russische bladen vooral ten dui
delijk-te wezen. Ouder die omstandigheden en
wetende dat hot hem niet zou gelukken veran
dering te brengen in Brisson's politiek, kon de
generaal niet hanger in liet Kabinet blijven en
was de aanval van Déroulètie voor hem ook
slechts een gelegenheid geweest om te zeggen
wat hij dacht. Hij had die gelegenheid aange
grepen en in de Kamer zijn ontslag genomen.
Dat er zijn, die in Chanoine's vertrek int de
zaal heb bewijs zien van het bestaan van een
samenzwering, noemde de generaal belachelijk.
Volgens de „Liberie" heeft Chanoine Dins
dag nog aan verschillende afgevaardigden te
kennen gegeven dat hij vooral ook op gespan
nen voet stond met Brisson, omdat deze voort
durend er bij hem op aandrong het diplomatie
ke en geheime dossier over Dreyfus mede te>
deelen.
In velband daarmede vertelt hetzelfde blad
ook dat Lockroy noc Dinsdagavond een civiel-
attaché naar het ministerie van oorlog zond om
den boel daar op te nemen. Toen de attaché
zich bij den portier aanmeldde vroeg deze heel
En Hans Adam lachte weer uit volle borst.
„Maar om je te laten zien dat mijn gedach
ten toch bij jullie waren," ging hij daarop voort,
„houdt de handen eens op; ik heb voor jullie
wat meegebracht."
Cecilia glimlachte gelukkig, de blijdschap
schonk haar voor een oogenblik nieuwe, bedine-
gelijke krachten.
„Mijn Hans!" fluisterde zij, worstelende met
haar tranen.
„Steek je hand uit, mol."
Hij haalde uit zijn borstzak een zwart étui
en nam twee volkomen gelijke armbanden
uit de zijden bekleeding. „Dingetjes zonder
waarde," zeido hij hij wijze van verontschuldi
ging, „een modem speelgoed voor mooie hand
jes."
Goud en paarlen glansden in het lamplicht.
TTa.nH Adam kuste eerst het eene, toen het an
dere handgewricht. „Ben jullie nu tevreden,
kinderen 1 Zijn al je wenscheu vervuld?"
En teen. beide zusters hem haar dank wilden
betuigen, keek hij plotseling in alle hoekeu van
het vertrek.
„Juffrouw Malton is weggegaan; dat kennfc
prachtig uit," voegde hij er bij. ,Tk lieb ook
voor haar een kleinigheid meegebracht, maal
later zijn er bezwaren bij mij opgekomen. Wat
dunkt je, Cilli, zal ik haar cht medaillon geven
of liever niet?"
„Hans!" riep Ruth uit. „Hans!"
Cecilia had een eenvoudig gouden medaillon
met een ver geet-mij-nietje op de voorzijde uit
de hand van haar man genomen en met een
tevreden lachje bekeken.
naïef van welken minister van oorlog hij eigen
lijk kwam De haast waarmede Lockroy te werk
ging, on ook die waarmede Brisson* ei- voor
zorgde dat Chanoine vervangen werd, strekte
alleen om te voorkomen dat hot zgn. geheime
dossier werd meegenomen.
Scherp, maar ten volle verdient klinkt liet
eenparig afkomend oordeel der repnbhkom-
sche hidden over het gedram van den derden
munster van oorlog m het kaomet-Brisson. Zie
hier wat de „Maten" over Chanoine schrijft:
„Generaal Chanoine („un dróle de mihtan'e"
noemt het blad hem) heeft in het ministerie
een vreemde comedie gespeeld; want, terwijl
hij had kunnen woigeren zitting te nemen m
hot ministerie of er mt had kunnen gaan, zoo
dra de politiek zijner collega's hem kwetste in
zijn overtuiging, blijft hij er in, woont de be
raadslagingen bij, keurt alles goed of althans
niets af, en dan, zonder te waarschuwen, licht
hij het masker op, vliegt achter het hoofd van
het kabinet en geeft hem van achteren een.
dolkstoot.
„Hoe mon ook oordeele, of men vóór of tegen
do revisie, vóór of tegen het ministerie zij, de
houding van den generaal zal een ieder smarte
lijk aandoen." De afgevaardigde Bos drukt zicli
in de „Rappel" op gelijke wijze uit. Hij meent
dat generaal Chanoine het eerst had moeten
gevangen genomen worden; dan zouden de an
dere generaals niet hebben durven kikken.
Daarentegen verdedigt de „Gaulois" generaal
Chanoine. Misschien is hij niet volkomen cor
rect geweest, zogt het blad, door in het parle
ment zijn ontslag te nemen, maar dat is van
geen belang. Een soldaat kon niet anders dan
verontwaardigd zijn over de rol die men hem
wilde laten spelen. En in de „Petit Capor.il"
juicht de bonapaxtist Cimeo d'Omano den ge
neraal toe en hoopt dat de volkssoevereiniteit
spoedig de parlementaire republiek moge ver
dringen.
Zien wij nu eens wat de voornaamste bladon
over de crisis schrijven.
De „Figaro" verwijt Brisson oniiandigheid
hij wist geen antwoord te geven aan. de afge
vaardigden die eischten dat hij zijn handelin
gen in overeenstemming zou brengen mot zijn
woorden. In de „Siècle" dringt Yves Guyot er
op aan dat er spoedig een kabinet worde ge
vormd, met het oog op de buitenlancLsche aan
gelegenheden. Voor een coup d'état vreest Guyot
niet, daar heb ministene-Brisson voorloopig nog
aan het bowind blijft; de regeering beschikt
over wetten en zal die ongetwijfeld tegen sa
menzweerders aanwenden, als die probeeren
hun plannen ten uitvoer te brengen. Alle po
gingen om hot aan den dag komen van Dreyfus'
onschuld te verhinderen, bevestigen che on
schuld slechts.
Heftiger is de „Am-ore" waarin Clémenceau
het gelukken va.n den coup van den generaleu
staf wijt aan de medeplichtigheid van hot Ely-
sée „Maar men zal ons moeten doodslaan,"
zegt hij, „om ons verzet tegen de laagheden
„Dat is aardig van je, Hans," riep zij uit.
„Zeker, mijn trouwe, liefderijko Adèle moet dit
cadeautje hebben."
„Maar CiUi!" bracht de jongere zuster in 't
midden.
„Wat heb je tooli op het arme meisje aan. te
merken, Ruth l Zij beklaagde er zich nog kort
geleden bij mij over dat je nooit een woord
tegen haar spreekt."
„Omdat ik haar verafschuw en haar voor heel
valscli en huichelachtig houd."
Cedha glimlachte. „Ik geloof dat ik eer mijn
rechterhand dan Adèle Malton zou kunnen mis
sen," zeide zij. „In de twee jaar dat ik haar hij
mij heb is zij werkelijk mijn ander ik gewor
den."
„Geef haar dan in mijn. naam het medaillon,
Cilli."
Do barones schudde driftig het hoofd. „Neen,
neen, zij moet het uit jou hand ontvangen,
Hans; zij moet zion op lioe lioogen prijs zij
door ons wordt gesteld, juist te meer omdat
Ruth eon zoo onbegrijpelijkten afkeer tegen het
anno moisjo koestert."
Het jonge muisje wendde zioli af zonder te
antwoorden. Cecilia stond volkomen onder don
invloed barer gezelschapsjuffrouw; dat wist zij
immers.
En zoo werd Adèle geroepen om kaar ge
schenk in ontvangst te nemen. Niemand zag
daarbij de uitdrukking in de door de wimpers
geheel beschaduwde oogenniomand vermoedde
dat het stille, in zichzelf gekeerde meisje moeite
had in het dooreenwarrelen barer gedachten
©enige woorden van uiterlijke beleefdheid te sta
die op iiet getouw worden gezet, te verstikken."
In de „Fotite Rópubliquo" dreint Jaurcs met
het proletariaat. „Nu zullen dus do Caesananen
het roer ui handen nemen," zegt hij. „Maar van
morgen aan zal heb proletariaat georganiseerd
zijnhet zal zijn politieke zoowel als zijn oeco
nomische krachten bijeenrapen. Moedig aan den
arbeidDe sociale republiek is liet doel waax-op
wij vertrouwen, en welke ook de gevaren en. de
dreigementen mogen zijn, wij zijn gereed. Wij
zijn reeds op weg; niemand onzer zal het hoofd
buigen eu niemand' zal den pas markeeren."
En in hetzelfde blad publiceert het comité
van waakzaamheid een proclamatie, waarin ge
zegd wordt dab de strijd in de Kamer gesmoord
is, daar een generaal van den coup d'état op
zettelijk zijn plicht heeft vorzankt door op da
tribune der Kamer zijn mandaat neer te leg
gen. Men heeft ook de schande beleefd, gaat
het manifest voort, dat eenigc zoogenaamde re
publikeinen zicli bij den staatsgreep aansloten
door dezen oproorigen generaal tot te juichen.
„Tegenover dien militairen coup zijn wij hot
met alle republikeinen eens om te protesteoren.
Het mag on kan niet geduld worden dat de ge
matigde partij van do handelwijze, van generaal
Chanoine profiteert, nadat zij van de zwakheid
der regeering heeft gebruik gemaakt om do ver
antwoordelijkheid voor eene ministerieel© crisis
op zich te laden. Burgers, de socialistische partij
staat gereed voor alle gebeurtenissen en voor de
verdediging van het burgerlijk gezag. Op, bur
gers, tegen de reactie, die de republiek be
dreigt."
En daartegenover de anti-semietische en na
tionalistische schendbladen! Hoor Drnmontjui
chen m de „Libre Parole"„Drie maanden
lang triomfeerde het verraad. Daarvoor heeft
Frankrijk op dezen dag wraak genomen. Hot
ministerie dat in de geschiedenis den gelaten
naam van Dreyfus-kabmet zal dragen, is inden
modder neergestort. Gansch Parijs, dronken van
vreugde en geestdrift, verspreidt zich door do
straten om deze overwinning te vioren." En zoo
gaat het voort met schelden op Brisson en Sar-
rien en verheerlijken van Chanoine voor wiens
„edele handelwijze die geestdrift moet verwek
ken" Drumont patriottischen dank betuigt.
„Gisteren was het de dag onzer tegenstan
ders," aldus een der radicale leiders, „maar mor
gen zal heb onze dag zijn, en. wel voor hot Hof
van Cassatie."
Inderdaad, lieden is het de dag, die brengen
moet wat de radicalen on met hen zoovelen
c-ischenwaarheid en gerechtigheid. Zal de zit
ting van hot Hof van heden en morgen goede
resultaten opleveren
Er zijn uitgebreide voorzorgsmaatregelen ge
nomen met het oog op de zitting van het Hof
van Cassatie. En met reden. Want de „Libre
Parole", er aan herinnerend dat lieden de be
handeling der revisie-aanvrage begint, voegt
daaraan deze oproeping toe:
„De nationalistische en anti-semietische afge
vaardigden zullen zich alle naar de strafkamer
melen; liet medaillon viel op den grond; de
trillende handen hadden het niet kunnen vast
houden.
Ruth nam heb schitterende kleinood' ophaar
blik vloog daarbij oven over het lachende gelaat
barer zuster als wilde zij zeggen„Ben je dan
heelemaal blind 1"
Cecilia schudde zacht heb hoofd, Zij was op
dit oogenblik te gelukkig om toe ta geven aan
eenige onaangename gedachte.
Later eerst, veel later dacht zij weer aan de
noodlottige geldelijke aangelegenheden.
„Hoe staat het nn mot hot geld, Hans?"
vroeg zij angstig. „Je liebb het toch gekregen 1"
„Natuurlijk, mol. Denk toch geen oogenblik
aan die dingen."
En zijn zorgeloosheid stak als gewoonlijk ook
haar aan. Het was te vei'lokkend zich na al den
dooi'gestanen angst nu zoo onbezorgd over te
mogen geven aan liet gevoel van geluk en her
kregen gerustheid,
Aohtor de gesloten, deur lag Adèle op haar
kamer neergeknield. Ia de gevouwen handen
hield zij liet medaillon gekneld; zij snikte als
waanzinnig, buiteal zich zelve van opgewonden
heid. Zij drukte het koele goud togen haar
voorhoofd, tegen haar lippen en dan. weer tegen
haar gloeiende wangen die nat avaren van tra
nen.
Goud, onvergankelijk goud eu van hem,
van Hans Adam!
(Wórdt vervolgd.)
