52"° jaargang.
Vrijdag 11 November 1898.
N°, 9779.
Tweede Blad
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen.
uitgeverTTi. j. c. rqelants.
- EmNENLMD.
Amjxmihtsïius yooi Schiedam, per kwart aal f 0.90
1» omliggende plaatsen, p. kwart. - 1.06
n franco per post, p. kwartaal. - 1.30
Aftonderlijke nommera0.09
BUREAU BOTEKSTKA AT Telephoon No. 13».
ADYBSTENTiErttijs: ran 1—6 gewone regels met inbe
grip van cone Courant.f 0.52
Iedere gowono regol meer o.lO
Bij abonnement wordt korting vorleend.
Israülitlf clio bijzondere scholen.
Door den opper-rabbijn, dr. J. H. Dunner,
is, zooals wij reeds in het kort mededeelden,
aan do vermogende Israëlieten een circulaire
gezonden, waarbij hun steun verzocht wordt om
zoo spoedig mogelijk tob de oprichting van Is
raëlietische bijzondere scholen to geraken, waar-
zoowel godsdienstig als wetenschappelijk onder
wijs zal worden -verstrekt. Een toelichting tot
dit bericht is vervat in een brief van den op
per-rabbijn aan den redacteur van het „Cen
traal Blad voor Israëlieten in Nederland," waar
aan het volgende ontleend is.
Wie den aard en het karakter van het Jo
dendom kent, weet, dat onze godsdienst vaste
en bepaalde begrippen omtrent God, Diens
voorzienigheid, schepping, openbaarmaking,
straf en belooning verkondigt en van zijn belij
ders eiseht, dat zij deze als boven allen twijfel
verhevene waarheden erkennen; dat deze be
grippen met de zedewetten en ceremonieel»
voorschriften een. ondeelbaar geheel vormen,
zoodafc men zioh bij het ontkennen van één
dezer fundamenten buiten net Jodendom
plaatst. Het is aldus aan geen twijfel onderho
rig, dat alleen, hij aan deze strenge oisdien kan
voldoen, wiens wereldbeschouwing een opvoe
ding tot grondslag heeft, die van de prilste
jeugd in do genoemde geestesrichting zorgral-
dig gekweekt en ontwikkeld is. Het algemeen
lager onderwijs is echter onbetwistbaar een der
gewichtigste factoren der opvoeding. Hoe zou
nu een sohool, die met de bedoelde eischenvan
bet Jodendom geen rekening houdt noch hou
den kan, aan do Joodsche taak der opvoeding
kunnen beantwoorden? Reeds met heb oog- op
deze omstandigheid zijn Israëlietische scholen
voor het heil van. het Jodendom onmisbaar.
Evenwel zouden, de algemeene neutrale scho
len nog geen gevaar voor het voortbestaan van
het Jodendom opleveren, indien zij aan haar
oorspronkelijke bestemming waren getrouw ge
bleven, indien zij haar neutraal karakter ge
trouw bewaard hadden. Zij zouden, wel is waar,
den bloei van onzen godsdienst niet bevorderen,
maar evenmin zijne levenskracht verzwakken.
Wanneer het onderwijs werkelijk neutraal wa
re, wanneer de onderwijzers, belijders van een
godsdienst, wiens zedewetten met die van het
Jodendom in het algemeen overeenkomen, zich
bij het onderricht van zuiver eonfessioneele op
merkingen onthielden, en zioh alleen tot de hier
en daar onvermijdelijke zedelijke beschouwin
gen bepaalden, dan zou de neutrale school met
het Jodendom niet in botsing Komen. En deze
overweging was hel ook, die de meest uitste
kende mannen van heb vorige geslacht deed be
sluiten hun goedkeuring te hechten aan de op
heffing van de Israëlietische scholen voor kin
deren uit den mingegoeden stand in de Joodscho
gemeenten van ons land. Met het oog op den
geest, dio toen den onderwijzersstand bezielde,
mocht men zich verzekerd houden, dat heb on
derwijs neutraal zou zijn.
Sedert dezen tijd echter is veel, zeer veel ver
anderd. Do wereldbeschouwing der tegenwoor
dige generatie is in hovigen strijd met die van
het verleden, niet alleen ten opzichte van eco
nomische, socialo en zuiver godsdienstige vra
gen,, maar ook van de zedelijkheidsbegrippen.
De onderwijzersstand wist zich niet te vrijwaren
van den anti-godsdienstigca invloed der nieuwe
wereldbeschouwing-. Niet weinige onderwijzers
worden door den modernen geest in zijne te
genwoordige gedaante niet alleen boheersaht,
maar treden als diens ijverige zendelingen op.
Onder zulke omstandigheden is het haast on
denkbaar, dat deze onderwijskracliten niob indi
rect zullen trachten, hetgeen zij voor juist en
waar houden in het hart en gemoed hunner
leerlingen over te planten. De godsd. Joodsche
vader zou nu, indien hij zijn kinderen niet van
zulko scholen op een verren afstand hield, zelf
er toe bijdragon het eeuwenoude, tevens hechte
gebouw van omen godsdienst to ondermijnen.
Tegen dit gevaar kan alleen een Israëlietische
school beschermen, niet alleen in ons land, maar
overal waar de geest van omen tijd een dusdar
irig overweldigenden invloed verkregen heeft.
Tlsschorij-Congrcs.
To Utrecht is gisteren liet eerste Nationaal
vissoherij-Congres gehouden.
Do voorzitter, de heer T. A. O. de Ridder,
burgemeester van Katwijk, steldo in het licht,
hoe de visscher ij-belangen aeer werden verwaar
loosd. en toonde aan hoe uit de visscherij een
machtige bron van inkomsten was te vinden.
Spr. bracht dank aan den Minister van Bin-
nenlandsche Zaken, die hot eere-lidmaatschap
wel hacl willen aanvaarden en betreurde de af
wezigheid van rm\ T. N. Rahnsen, voorzitter
van het college van zeevisscherijen te Amster
dam, dio reeds veel voor de vissoherij deed.
Het woord was daarna aan den alg. secretaris
den heer A. D. Vijgh, dio in 't kort mededeel
de '.no heb congres is tot stand gekomen, op
initiurief namelijk van do Amst, afd. der Ver-
eeuiging tot Bevordering der Ned. Vissoherij.
Kolonel Van Zuylen stelde aan het congres
den heer Cacheu uit Parijs voor, die, belang
stellende in do Ned. visscherij, van het bestuur
verlof had bekomon 0111 diC congres bij to wo
nen.
Uit de mededeelingen van den alg. penning-
moester, den heer H. J. H. Modderman, bleek,
dat de uitgaven de ontvangsten (f 702.50) wel
niet zullen overschrijden.
Op voorstel van den heer Anderheggen werd
het voorloopig bestuur tot definitief bureau van
het congres benoemd.
De huishoudelijke bezigheden waren hierme
de afgedaan, nadat het congres zijn goedkeu
ring had gehecht aan het Reglement van Orde.
Het woord was daarna, aan den. heer G. Dirk
zwager, van Maassluis, om. te spreken over
verzekering op v i s s c her ij gebied.
Do inleider wees er in de eerste plaats op,
dat in den laatsten tijd de verzekering een be
langrijke plaats inneemt onder de vele zaken
de visscherij betreffende Spr. juicht dit toe.
Want do arbeider is zijn I0011 waard. Hij heeft
aanspraak op de hulp en ondersteuning van
werkgevers in dagen van ziekte en ongeluk, niet
als een toegeworpen gift, maar als een recht.
Met deze beschouwing is evenwel de tegen
woordige toestand geheel in tegenspraak, en nu
ging spr. in bijzonderheden na hoe do toestand
z i. zou biïhooren te wezen, waarbij hij bij het
ter sprake brengen der tegenwoordig bestaande
vissohersfondsen in tal van vissehersplaatsen or
do aandacht op vestigde, dat bij al deze fond
sen liet verschijnsel valt waar te nemen, dat
het beheer gewoonlijk berust van geslacht tot
geslacht bij familieleden en daardoor niet ver
meden kan worden, dat de vriendjes en bijzon
dere geloofsgeiiooteü in de eerste plaats worden
geholpen.
Dat dit niet do gewensehte toestand is, zal
ieder inzien.
Naar sprekers meening zou de verzekering
behooren tc geschieden door deii reeder in ver
houding tot do verkregen besomming, zooals
door fabrikanten do verzekering hunner werk
lieden geschiedt in verhouding tot de betaalde
jaarloonen, en niet alloen voor overlijden, doch
ook voor levenslange invaliditeit zoowol als voor
tijdelijke ongeschiktheid tot arbeiden; geheel
op dezelfde wijze als bedoelde verzekeringen
voor werklieden op fabrieken en andere werk
plaatsen worden afgesloten.
Voor do zeelieden zou wat de uitkeering aan
de weduwen betreft in iedere plaats cene Com
missie moeten worden benoemd, dio zich mot
de regeling der uitkeering en al wat daarop
verder betrekking had belastte, bestaande uit
minstens een drietal Gemeentenaren, welke
Commissie jaarlijks verslag doet van de door
haar penomen bepalingen, tiet aantal leden der
Commissie zou mooten worden bepaald in ver
houding tot hot aantal van. iedere vissclierij-
plaats varende schepen.
Daarmede zou naar zijno meening iedere mis
stand worden vermeden en geheel worden voor
zien in de behoeften der visschers-weduwen en
weezen.
De thans bestaande particuliere fondsen zou
den hiermede tevens kunnen vervallen, doch
zouden voorloopig nog wel niet worden opge
heven.
Ter toelichting gaf de heer Dirkzwager een
beknopt overzicht van de Duitsoli© wet op de
verzekering van 13 Juli 1887, en van do Era 11-
sche wet van 21 April 1898, die 1 Jan. van het
volgende jaar in werking treedt, en waarbij
verplichte verzekering van zeelieden tegen on
gevallen en riekte, met him beroep verband hou
dende, wordt ingevoerd. Ook hier te lande kan
dergelijke wet tot stand komen.
Spr. zou wenschen dat de verzekering geheel
op dezelfde wijze werd geregeld als deze voor
de werklieden van maatschappijen bij de „Eer
ste Nederiandsrho Verzekering-Mij. tegen In
validiteit en Ongelukken" te 's-Gravenhago ge
schiedt, hl. tegen ceno premie berekend naar de
betaalde looncn, welke polissen ook bij de wer
ken voor rekening van den Rijks-Waterstaat
uitgevoerd, van kracht zijn.
De uitkeering bij overlijden of geheelo inva
liditeit geschiedt dan naar GOO maal het dag
loon, volgens de bepalingen der polis dezer
Maatschappij.
Men lroefb daar slechts de loonen naar de be
somming te berekenen, en daarnaar do to be
talen premie vast te stellen.
Spreker gaf hierna cenige berekeningen van
loonen in verhouding tot de besommingen. De
zaak is z. i. wel langs geleidelijken weg tot
stand te brengen, zij het dan ook misschien na
liet overwinnen van vele moeilijkheden uit den
kring van reeders en visseliers zolven.
Na dankbetuiging door den voorzitter aan
spr., zeide de heer G. E. V. L. van Euylen, dat
de eer»te rede van dit congres niet beter kon
worden gehonoreerd dan door een besluit, en
hij stelde voor, dat de „V. t. B. d. V." zorg
zou dragen voor de samenstelling van commis
sies, belast mot de regeliug der uitkeering aan
weduwen, zooals door den grachten inleider was
bedoeld. Dit voorstel werd bij acclamatie aan
genomen.
De heer W. van Gelder, oud-inspecteur van
het inl. onderwijs in O.-I., op prijs stellende
wat de heer Dirkzwager had gezegd omtrent
verzekeringen, meende, dat ook moest gewezen
worden op hetgeen op 't gebied van verzekering
door particuliere maatschappijen is gedaan. Met
een voorbeeld toont spr. aan, dat de premie
van de „Eerste Nederlandsche Verzükering-
Maatschappij", te 's-Hago, die f 30 per schip
vroeg, te hoog is in vergelijking met die van de
„Onderlinge Verzekering-Maatschappij tegen do
gevolgen van ongelukken", te 's-Hage, die f 10
premio per 1000 uitkeering en ƒ6.40 per
f 1000 gedurende de haringteelb van JuniDe
cember vraagt.
Een voorstel van den heer J. A. Op do Macks
van Ubbcrgen, om alle visscherij-vereenigingen
in één groote op te lossen, door een afzonder
lijk bijvoegsel van de „Vlaardingsehe Courant"
aan de leden van 't congres nader bekend ge
maakt, werd als niet volgens den vorm van 't
congres ingediend, voorloopig door den heer Op
de Macks, teruggenomen.
De vooi middagzitting werd alsnu beëindigd.
Zoetwatervisscherij.
Op voorstel van den heer Dudok de Wit
werd tot voorzitter van het bureau voor do sec
tie benoemd de heer J. Meesters, lid van de
Tweede Kamer, en tot vice-voorzit ter do heer
Van der Palm.
Door den lieer Dudok de Wit woï'dt voorts
mededeeling gedaan van eenc uitnoodigmg van
de directie voor do restauratie van liet kasteel
„Do Haer" bij Vleuten om Zaterdag over acht
dagen tegenwoordig te zijn op dat kasteel, waar
dan door den lieer Kuyton van Woerden cenige
mededeelingen zullen worden gedaan, over den
teelt van Belgische karper», welke aldaar wordt
gehouden.
Door den lieer Van der Palm wordt voorge
steld hij acclamatie aan te nemen oen motie,
waarin verklaard wordt, dat do noodzakelijk
heid van een afzonderlijk wetsontwerp op do
visscherij niet nadrukkelijk betoogd behoeft te
worden. De vergadering vereenigt zich hiermee.
De motie strekt 0111 aan do regeering te vra
gen
1. een nieuwe of vernieuwde wet op de vis
scherij
2. wetsbepalingen die het stroopen onmoge
lijk maken;
3. dat een scherp politietoezicht zal worden
voorgeschreven
4. dat aan do schoontijden doeltieffende re
geling gegeven worde zonder uitzonderingsbe
palingen voor stroomen en afgesloten waters
5. dat liet visohbroed beschermd worde te
gen vernielers;
6. dat geen schadelijke vangmiddelen meor
worden toegelaten, als vergif, geluid gevende
mechanische middelen, en de sleepnetten in de
stilstaande waters
7. dat een maat worde bepaald, die onze
prijswaardige vischsoorten moeten hebben be
reikt, alvorens te mogen worden bewaard, ver
voerd of verkocht;
8. dat doeltreffende straffen worden uitge
schreven tegen hot bezigen van ongeoorloofde
vangmiddelen
9. dat de schadelijke dieren worden ver
delgd, en
10. dat liet loozen van schadelijke besta nd-
cleelcn in de waters worde belet.
Do heer Frans Anderleggen, van Amsterdam,
leidde do bespreking in van de noodzakelijk
heid van een afzonderlijk wetsontwerp op de
visscherij en de grondslagen waarop die rege
ling moest rusten, welke inleiding reeds in ons
blad van gisteravond is medegedeold.
De heer W. F. Dil Jzn., Koog aan do Zaan,
maakt enkele opmerkingen, met het oog op
Noord-Holland,
Z o u t w a t e r v i s s ch 0 r ij.
Tot voorzitter werd bij acclamatie benoemd
do heer G. Dirkzwager Mz., tot secretaris de
heer A. Iloogondijk Jz. Een twintigtal leden
waren tegenwoordig.
Aan de orde was putib 2„Is do invoering
van certificaten van bekwaamheid voor schip
pers, stuurmansmaats en machinisten tor zoe-
visscherij noodzakelijk eu zoo ja, op wolko wijze
zou men daartoe kunnen geraken?" Inleider do
heer C. Planteydt, te IJmuiden.
Spr. acht certificaten zeer gewensdit; echter
•wil hij ze niet verplichtend stollen; hij zou
examens wenschen in don geest van „Mercu-
rius".
Er ontstond cenige discussie, waarna do ver
gadering rich vereenigdo met de volgende con
clusie
Aan de „Ver. t. B. v. d. V." wordt in over
weging gegeven maatregelen te beramen, opdat
or gelegenheid kome ter verkrijging van certifi
caten voor do bekwaamheid van schipper, stuur
man on machinist ter visscherij en liet visscho-
rij-ondenvijs zooveel mogelijk to bevorderen,
ook op de lagere scholen.
Deze conclusie werd met algemeene stemmen
aangenomen. Alsnu kwam aan d© orde punt
3 van de agenda„Middelen tor bevordering
van het gebruik van versche visch in Neder
land'. Inleider de beer Jan Sohippers, te Vlaar-
dingen.
Spr. wijst er op, dat de versche visch nog
schier uitsluitend delicatesse is en als volks-
vocdsel door het gebrek aan afslagen, winkels
in 't algemeen, door hot gobrek aan een goedo
verspreiding door het geheele land, weinig ge
bruikt wordt. De groote steden der provincies
Groningen, Friesland en Drenthe zijn op enkele
uitzonderingen nat, van vervoor van versdbo
visch zoo goed als verstoken.
Uit een tabel, door spr. aan. de aanwezigen
overhandigd, blijkt, dat in vele steden in Ne
derland behoefte bestaat aan een afslag of ten
minste een winkel waar versche zeovisch is to
verkrijgen. Indien een vereeniging werd ge
sticht^ 't zij als ondorafdeeling eener andere vis-
seherij-vereemging, 't zij als lichaam afzonder
lijk, welke door sub-af deelingen, het terrein zou
effenen, markten zou stichten om die, nadat zo
levensvatbaarheid hebben getoond aan den han
del vrijelijk over te laten, zou z. i. do versoho
visch grootere verbreiding vinden. Spr. stelde
ten slotte de volgende conclusies:
1. Het gebruik van versche zeovisch is in ons
land als luxe-artikel niet algemeen, nog veel
minder is zulks het geval als voks-voediogs-
muldel.
2. Voorname oorzaken daarvan zdjn: a. dat
de versche zeovisch niet voldoende in hot klein
aangeboden wordt; b. dat hot velen aan kennis
ontbreekt om de versche zeovisch smakelijk to
bereiden.
3. Als middel tor wegneming dezer oorzaken,
dient er een vereeniging te worden opgericht,
welke zich o. m. ten doel stelta. het in 't klein
te koop aanbieden van zeovisch in plaatsen, waar
zulks niet in voldoende ma to plaats heeft; b.
het daarvoor in uitgebreideii zin bekend ma
ken van verknopingen.c. het verbreiden der
kennis, hoe versche zeovisch smakelijk te bo-
reiden.
Deze conclusies werden, na eenig debat, aan
genomen.
Heden zal de heer Schippers, met drie an
dere congresleden voorstellen doen omtrent do
oprichting eener vereeniging als door hem. iu
zijn inleiding is bedoeld.
Thans kwam aan de orde punt 4 van do
agenda„Waarom is het niet wenscheiijk, dat
door het Rijk een vLschafslagor te IJmuidon
wordt aangesteld f'
Inleiderdo heer C. Planteydt te IJmuiden.
Spr. zette het wensdielijke van vrij-lating van
den afslag uiteen; anderen bestreden dit in
een zeer levendig debat. Ten slotte nam de ver
gadering de volgende conclusie met 13 tegen 5
stommen aan: „Het congres geeft do Vereeni
ging ter bevordering der zeovissëierij in over
weging, om bij het rijk aan te dringen in ieder
geval den vischafslag te IJmuidon vrij te laten,"
Des avonds te Suiir werden do leden van het
congres ton Stadliuize ontvangen door den bur
gemeester, de leden van bet Dag. Bestuur en
van den gemeenteraad.
Heden voortzetting van hot Congres.
Do Minister van Waterstaat, Handel en
Nijverheid verleent in de volgende week geen
audiëntie.
In de gisteren te 's-Gravenhago ten huizo van
mevr. Waszklewiez, geb. Van Sehilfgaardc, ge
houden eerste algemeene ledenvergadering van
den „V r o u w e n b o n d ter internationale ont
wapening" is met algemeene stemmen besloten
tot oprichting eener nationale Yereonigiug on-
