1
1
I
I
4
a
J
1
Ingezonden ïïecletleeliiigeii.
Rechtzaken,
4
m
STADSNIEUWS.
YLAARÜINGEN.
I
4
M
>1
.1
/ji
Af
J
<s
4
;f
sche vlag zonclor conig tcokon van eenlioid met
Zweden.
l'oynbec-work,
In het Volkshuis spruit gisteravond mej, E.
C. Knappei t, van Leiden, over Toynbee-weik.
Groot was hot gehoor niet, en waar ooit, daar
mug hier gezegd worden dnt de afwezigen
veol, zeer veel hebben gemist. Inleiding zoowel
als debat waren hoogst belangwekkend.
De voot zatter van bet Volkshuis, de lieer
M, C. M. de Groot, leidde do sproeloder van
den avond in met een herinnering aan het be
toog van don heer Wibaut op het Congres over
Toyabee-wei k, ter TentoonsteUiugg van Vrou-
wenaibeid gehouden, nis zou degelijk toynbee-
weilc niet mogelijk •zijn zonder erkenning tan
den klassenstrijd, door hein noodzakelijk geacht
.zoolang deze maatschappij bestaat. Die stelling,
welke veel tegenspraak had ge.ouden vooral bij
hen die broederliefde eikenden als da diijfveer
voor arbeid die lot vei tiroederiog kan leiden,
had het bestuur gelroffen en liet den wensch
doen koesteien van bevoegde zijde een bespre
king van toynbee-werk te doen plaats vinden.
Daartoe heeft het bestuur zijn keus gevestigd
op mej. Knappert die haar leven heeft gegeven
en nog geeft voor rnaatscliappehjken arbeid.
Mej. Knappert begon met als feit te
constateeren dat bij de mensuhen is opgekomen
asociaal bewustzijn", het bewustzijn dat het
niet to doen is om vei lichting van den nood
bij dit of dat individu, in dit of dat gezin
(philanthropic), maar dat veraudeting der maat
schappelijke toestanden een eisclt van recht
vaardigheid is. Tot dit bewustzijn kwamen
velen niet door theoretisch beschouwen, maar
door de practische waarneming, dat zoo vaak
de maatschappelijke toestanden gaarne ge-
wenschte opheffing onmogelijk maken.
Dit inzien staat niet gelijk met socialist-zijn.
Men kan die verandering willen op den grond
slag der bestaande maatschappij (niet-socialis-
ten)men kan ook meenen dat het noodzakelijk
is de basis der maatschappij te verleggen
(sociaal-democi aten).
Dit verschil van inzicht houdt verband met
toynbee-werk, want daardoor ontstaan ook te
dien opzichte vaak misverstanden.
In 't kort wees spr. op den arbeid van Toyn-
bee's voorgangers, Kingsley en Maurice, en op
dien van Toynbee zelf. De vraag of de toynbee-
arbeid, zooals die in Nederland wordt verricht,
beantwoordt aan Toynbee's inzichten, werd van
weinig belang genoemd niet of de vlag de lading
dekt, is de quaestiemaar of de lading zelve
goed is. Het komt aan op motieven, doel en
gevolgen.
Toynbee-werk noemt spr. iederon arbeid of
iedere poging van meer bevoorrechten om van
de geestelijken schatten, die thans bijna alleen
binnen hun bereik zijn, mede te deelen aan
minder bevoorrechten. Velen voelen dit als een
eiseh van rechtvaardigheid, niet van liefde alleen.
En toch, tejrvvijl philanthiopie zich wel heeft
vervormd tot armenzorg, heelt de schoone kant
van 't Christendom, dat het n.l, de waaide
erkent van lederen mensch op zichzelf', nog niet
bij allen geleid lot het bewustzijn dat het met
de maatschappij niet in den haak is, zoolang
niet alle mensehen de gelegenheid hebben bun
natuurlijke gaven te ontwikkelen.
Onder hen die aldus van bun geestelijke
gaven niet willen mededcelen, zijn er die eigen
lijk geen geestelijke gaven hebben mede te
deelen en toch vaak met bijna komische argu
menten tegen toynbee-arbeid voor den dag
komen.
Men haalt de mensehen uit hun hui«, wordt
gezegd. Maar geen huisvader zal door meerdere
beschaving minder voelen voor zijn gezin, terwijl
jongens van de straat worden gehouden. En
genieten hoogere standen niet ook van muziek,
kunst enz Hebben daar dan niet allen recht
op? Viaagt spr. Bovendien is rust on stilte
noodig voor geestesaibeid, en in arbeidersge
zinnen zijn die vaak weelde.
Men maakt do arbeiders ontevreden. Spr.
vreest daarvoor niet. Laat hen maar voelen
dat een betere samenleving mogelijk is. En
komen bij de hoogeie 1;nissen ontevredenheid
en juloet'schheid niet ook voor? Meerdere ont
wikkeling zal daaraan ni»t bijdragen.
Toynbee-werk voert tot socialisme, zegt men
zonder vaak een duidelijke voorstelling te be
zitten van wat socialisme is. C oor een voorbeeld
uit eigen ervaring toont spr. aan dat juist ge
brek aan ontwikkeling gewoonlijk verbittering
doet ontstaan tegen peisonen waar de ont
wikkelde ai beider de schuld geeft aan maat
schappelijke toestanden.
Hei ontzenuwen van bezwaren wint evenwel
zelden mensehen voor toynbee-wesk. Daarvoor
is noodig dat men vervuld is van een ideaal»
Men kan nu bij toynbee-werk twerüilet
standpunt innemenden arbeider te willen
stei ken in den klassenstrijd of wel hem geeste
lijke schatten mededeelen zonder zicli om de
gevolgen te bekommeren. Maar in ieder geval
werkt men er toe mede het zelfbewustzijn op
te wekken. Voor dat zelfbewustzijn is men vaak
bang. Maar niet de maatschappij kan daaronder
lijden; wel de vootrechten eener bepaalde
klasse.
Terwijl spr. nu de laatste opvattjng van
toynbee-arbeid deelt, kant Wibaut zich sterk
tegen de neutraliteit van «Ons Huis" te Am
sterdam en andere volkshuizen. Ilij wraakt het
dat er geen pnitij gekozen wordt in den strijd
die er bestaat tps-chen werkgever en werk
nemer, zooals in Engeland geschiedt. Wibaut
ncht veibroedering niet mogelijk, wanneer geen
partij wordt gekozen.
Spr. ucht iiet niet wel mogelijk c-en lijn te
trekken tusschen Nederland en Engeland, waar
de omstandigheden zoo geheel anders zijn. Wat
neutraliteit is, weet spr. niet. Men kan niet
zwijgen op punten die juist den mensch het
meest ter luwte gaan. Maar dit beteckent niet
dat het volkshuis party moet kiezen, maar dat
men zijn persoonlijke gevoelens niet moet ver
helen, liet is van gioot gewicht wie in bet
volkshuis werken, maar nllereeist roept spr.
hun toewees uzelf.
Toynbee-wei k verrichten zonder partij-kiezen,
acht spr. zeer wel mogelijk. Hit welk oogpunt
men toynbee-arbeid doet, het resultaat blijft
hetzelfde, mits men 't doet in hot besef van een
eiscli van rechtvaardigheid. Daaibij moeten wij
ons niet te veel bekommeren om de gevolgen.
In 't gevoel van plicht handelt men, en voor
een deel zyn de gevolgen met voor onze reke
ning, Ook hier moet geloof ten giondslag liggen.
Men vreest dat halve kennis en daardoor
aanmatiging gekweekt zal worden. Maar, vraagt
spr., vindt men ook die niet hij de hoogere
klassen Bestaat er ook geen aanmatiging tegen
over 'tgroote raadsel dat niet half begrepen
kan worden
Na een korte bespreking van liet noodzakelijke
van een verkoiten arbeidsdag, uit spr. haar
geloof in Lojrribee-arbeid, in iedeie eerlijke
poging om de kennis en den levenstandaard
van den arbeider te verheffen, om belangstelling
bij hem te wekken voor wat belangstelling ver
dient, Dat komt ook ten goede aan de maat
schappij, die wel meer is dan de som der
individuen, maar tocli ten nauwste met de
individuen samenhangt. Het kan zijn tegen liet
belang eeacr klassemaar (toog daarboven
staat het belang der gemeenschap, die lioogei
staat en krachtiger is, wanneer zij bestaat uit
zich zelf krachtig bewuste individuen, dan
wanneer haar leden verstoken zijn van de
geestelijke schatten die binnen het bereik be
lmoren te zyn van ieder die hersenen en een
hart heeft om ze op te nemen.
Hierop werd gelegenheid gegeven der luide
toegejuichte spreekster vragen te stellen.
De heer J. Koorengevel noemde toynbee-
arbeid een noodzakelijk kwaad, dat wij" over-
boodig moeten maken door opheffing van pri
vaat-eigendom. Meerdere ontwikkeling van den
een boven den ander is mogelijk door het bezit
van kapitaal. Voortts meende hij dat het Volks
huis, door neutra1' ,t voor te schrijven, inbreuk
zou maken op rit. o der Grondwet. Dat er
veibroedering zal komen, zoolang er privaat
eigendom is, gelooft liij niet.
De i n 1 e i d s t e r verklaarde zich nogmaals
tegen neutraliteit, terwijl zij ook in toyribee-
opheffing niet zag het middel tot verwijdering
van alle kwaad. Zij wraakt het in de maat
schappelijke toestanden dat de zoon van den
tijke, die wellicht dom is, de middelen bezit
tot ontwikkeling die de veelbeloovende zoon van
den arme mist. Verbroedering van standen zal
niet door toynbee-werk worden bereikt, wel
van individuen.
Een koit debat ontspon zich lussclien den
heer M. C. M. de Groot en de inleidster
OTer het standpunt der sociaal-democraten. De
heer De Groot verklaarde voorts dat het bestuur
van het Volkshuis onder ^neutraliteit" verstaat,
dat iedereen in hel Volkshuis wordt toegelaten,
en dat ieder daar vrij mag spreken binnen de
perken van welvoegehjkheid.
De opmerking van den lieer De Groot dat,
daar de sociaal-democratische maatschappij
meerdere ontwikkeling van haar leden eiseht,
voor de bereiking van het socialistische ideaal
toynbee-ai beid gesvenscht is gaf hierop aan
leiding tot een debat over socialisme, door mej.
Knappert een uitei mate moeielijk vraagstuk ge
noemd, bij de beoordeehng waarvan gevoel met
voldoende is maar ook groote kennis wordt ver-
eischt.
Met een opwekking tot toynbee-arbeid sloot
de Voorzitter hierop de vergadering.
Het „Nut."
Gisterenavond werd in xMusis Sacrum" eene
niet al te talrijk bezochte ledenvergadering van
liet departement Schiedam van de Maatschappij
tot Nut van het Algemeen gehouden. De agenda
was zeer belangrijk.
Na opening der vergadering door den voor
zitter, den heer A. A. Beekman, de lezing der
notulen en ingeko «en stukken, werden eenige
nieuwe leden aangenomen, nadat vooraf door
een der aanwezigen verzocht was de convoca
tiebiljetten tydiger rond te zenden.
De rekening en verantwoording van het
departement over 1897/98, benevens over de
huisvlijtschooi werden nagezien en goedgekeurd.
De afgevaardigde ter aigemeene vergadering
te Amsteidam op i en'2 Juni gehouden, bracht
hierop verslag uit over die vergadering.
Tot directeur der bewaatschool werd benoemd
dr. J. Endtz, tot bestuurders der Spaarbank de
aftredende ieden D. F. W. Prins en A. Seliie
veen, tot bestuurslid der Huisvlijtschooi de heer
P. J. van Harderwijk.
Tot candidaten van het departement Schie
dam voor hoofdbestuurder, waarvan dezer dagen
de voordrachten in dit blad voorkwamen wer
den gekozen de heeren W. Spakler te Amster
dam (vacatureBoot), ds. Keller van Hoorn te
Dordrecht (vacatureSmeenge), (mevrouw
GoekoopDo Jong van Beek en Bonk stond
no. I op de voordracht) en jhr. mr. Marees van
Svvinderen te Groningen (vacature--Stegheis),
Door den voorzitter werd hierop een zeer
belangrijk rapport uitgebracht van de commissie
belast met het instellen van een onderzoek naar
den toestand van liet bevvaarschoolwezen hier
ter stede dit rapport zal gedrukt worden en
aan de leden worden rondgezonden; desgelijks
werd rapport gedaan over den uitslag der
enquête, ingesteld naar de behoefte aan vacantie-
koloniën alhier.
Daar niet algemeen de behoefte hieraan werd
gevoeld en men bovendien wanhoopte de noo-
dige middelen to zullen kunnen vinden, weid
besloten de zaak voorloopig, voor zoover het
departement betreft, te laten i usteu.
Ten slotte kwam een voorstel in behandeling
waarvan de strekking was om te komen tot
een reglemenlsherziening aan "de Spaaibank.
Daar echter de vergadeiing niet te best bc-4
zocht was en het al tegen elf uur liep, besloot
men dit punt aan te houden tot een volgende
veigadering.
Hedenmorgen met den trein van 11.45 uur
arriveerde alhier het stoffelijk overschot van
wijlen mevrouw M. W, A. Nolet-Van der Ven,
die, zooals wij reeds meldden, te Rome is over
leden. Te ongeveer 2'A uur werd de kist per
lijkkoets naar de woning van den lieer Nolet
aan de Warande overgebracht.
Volgens belichten uit Christiania heeft het
Noorsche s.s. Christiania 4 dezer vau
daar naar Schiedam vertrokken, aan den grond
gezeten en is teruggekeerd io het droogdok om
te repareeren de boot zal vermoedelijk begin
volgende week kunnen vertrekken naar
Schiedam.
De afd. Schiedam van den Ned. Protestan
tenbond zal Vrijdag 18 November, 's avonds
te 8 uur, eene algometono vergadering houden
in Musis Sacrum. In dezo vergadering zal do
vaststelling van het nieuwe reglement aan do
ordo komen.
Om het goedo dool vestigen wij gaarne op
verzoek de aandacht onzer lezers op achter
staande annonce betreffende een door do O.-K.
Damosveroeniging „Tahitha" op 16 en 17 No
vember ti.s. te houden bazar.
In de sigarenfabriek van den heer Louis van
Emden aan de Lange Haven, waren heden
morgen te 7Va uur twee jongens met een fiets
aan het spelen, met het ongelukkig gevolg dal
een van hen, C. Steenbeigen, wonende Achter
de Teerstoof, met den vinger tusschen den ket
ting en bet rad beklemd geraakte, waarbij de
vinger zoodanig werd geblesseerd, dat de hulp
van een geneesheer moest worden ingeroepen.
De handelaar in aardappelen en groenten
O, M. Deijl, wonende in de Breedstraat, reed
hedenmiddag te ongeveer 3 uur van de Appel-
marktbrug met zijn wager. bespannen met een
hit, waarbij de hit viel en het lemoen brak.
Deijl zelf viel door den schok op straat en
kwetste zich eenigszins aan het gelaat.
De hit was spoedig weder op de heeneo.
Hedenmiddag werd de 5-jarige A. van dei-
Sloot, wonende in de ,Laan Ons Genoegen door
een wagen niet een paard bespannen overre
den. Het voorwiel der gelukkig lichte wagen
ging over do borst van heb kind, dat daarbij
eenigszins gekwetst werd.
Geneeskundige hulp werd onmiddellijk ver
leend.
bevonden voorwerpen.
a. Aanwezig aan het commissariaat van politie:
een zwart schorteen stalen rozenkranseen
kinderzak met zakdoek een wollen handschoen
en 2 sleutels aan een touwtje.
I. Terug te bekomen aan de volgende adressen
een heerenparapluie bij van Dop, Proveniers
huis 3 een gouden damesring, bij v. d. Broek,
Grofbann 64, een blauwe dames-pelerine, bij
van Deventer, Polderstraat 24*, een paar witte
wollen handschoenen, bij van Pinxteren, Boter-
stiaat 27, een zweep by Moerman, Oostsingel
7, een zwarte keeshond, bij Nauman, Grofbann
253, een pukhond, bij v. d. Heijden, Roosbeek
49> een zwart en wit gevlekte fox-terrier, by
van 't Hoff, Hoogstraat 133.
BURGERLIJKE STAND.
Geboren s
'11 Nov. Sophia Maria, dochter van W. J-
M. Walbeek en S. M. Hendriks, Maasstraat
Floiis Johannes, zoon van M. Kool en G. Parie,
Stationstraat.
BU RGERLIJKF» STAND.
Geboren t
12 Nov. Bernardus, zoon van J. van Resteren
en M. M. Odijk, Oed. "Biersloot
k 30 ets. per regel.
HilKDIlOOHIGIIJEIID. Een rijke dame,
welke door dr. Nicholson's kunst-trommelvlies
van hardhoorigheid en oorsuizen is genezen,
heeft aan zyn Instituut een geschenk van
20.000 Mark aangeboden, ten einde daarvoor
doove en hardhoorige personen, die geen mid
delen bezitten zich het kunst-trommelvlies aan
te schaffen, dit gratis te verschaffen. Brieven
te adresseerenRichardson Bros. 9, Great
Russell Streff, London, W. O.
Voor eenige weken werden, zooals wy hebben
medegedeeld, in civiele zitting der Rotterdam-
sche rechtbank do pleidooien gevoerd tusschen
curatoren in een faillissement van een graan
handelaar te Schiedam en een kassier, mede
aldaar.
De gedaagdo kassier boiveorde van den gefailleerde
een eoguossement, botreffendo een partij graan, iu
pand gekregen te Lebben, terwijl curatoren dit pand
recht ontkenden en hot cognossement opvorderden
voot den boedel. Eischers voor wie mr. Zaaijer
pleitte verdedigden do stolling dat zij slechts hun
eigendom hadden te bewijzen, hield gedaagde hier
tegenover pandrecht vol, dan had hij dit waar te
maken.
Dit eenige brieven, facturen en andero documenten
meenden cischers hun eigendomsrecht bewezen to
hebben en uit een exploit van den gedaagde dat
deze boudcr van het cognossement was.
'Stond dus' vast' dat do gefailleerde eigenaar van
het cognossement was, dan moest de vraag of ge
daagde zijn beweerd pandrecht bewezen had, be
handeld worden.
Volgens cischers was dit het geval niet. Do door
gedaagde hiertoo bijgebrachte vermoedens waren
onvoldoendo. Dat do kassier kort v6ór hot faillisse
ment meer zekerheid verlangde, was niet waarschijn
lijk, want toen was wel door den kassier veel uit
gegeven voor den gefailleerde, maar toch "-as do
gefailleerde in dien tijd voor nog meer gecrediteerd,
zoodat juist toen zijn schuld iets minder was ge
worden.
Waarom was het cognossement don kassier dan
ter hand gestold?
Volgons curatoren geschiedde zniks om den kassier
van den gang van zaken des graanhandelaars op do
hoogte te houden en vooral om don gefailleerde te
beletten het cognossement aan anderen te verpanden.
Waren alle bovenstaande stellingen onjuist dan
was do pandovereenkomst, die dan 31 Augustus 1896
tot stand gekomen zoude zijn, dus één dag voor het
in werking treden der nieuwe Baillissementswct,
ingevolge art. 774 AVotboek van Koophandel (thans
afgeschaft) nietig, er zoude toch in dat geval pand
recht Terleend zijn, binnen den tijd van veertig dagen
roor den aanvang van het faillissement voor eono
oude schuld uit do verhouding van rekening-courant
voortvloeiende. Pleiter racende toch dat dan do des
tijds gesloten overeenkomst van den beginne het
bov ^staande gebrek had aangekleefd. Meende men
nut in dit geval de nieuwe Faillissementswct, die
weer geheel andere oischen stelt, toegepast kon wor
den, dan gaf men dezo wet terugwerkende kracht.
De gedaagde kassier, voor wicn mr. Jos. van
Itaalto pleitte, deed in het midden brengen dat
eischera hadden te bewijzen lo. dat de graanhande
laar het eigendomsrecht op hot cognossement had
toen het faillissement werd uitgesproken en 2o. dat
op datzelfde tijdstip gedaagdo houder was.
Volgens pleiter was noch het een noch het ander
bewezen. Hot eigendomsrecht trachtten cischers to
bewijzen door verschillende bovenstaande documenten,
doch deze waren van veol vroeger dan het tijdstip
der faillietverklaring, hoe konden die stukken nu het
eigendomsrecht van deu handelaar op het toonder
papier ten tijde der faillietverklaring bewijzen
Dat gedaagde houder van het cognossement was;
hadden eischers evenmin bewezen. Wol hadden zij
getracht zulks to bewijzen door een exploit van ge
daagdo uitgegaan, doch ook in dit exploit stond to
lezen dat gedaagdo pandhouder was.
Nam do rechtbank echter wel aan, dat eischers
hadden bewezen dat de graanhandelaar ten tijde als
voormeld eigenaar was en gedaagde toen het cog
nossement ouder zich hield, dan meende pleiter dat
gedaagdes pandrecht door tal van vermoedens was
bewezen. Gedaagde was kassier had het cognossement
onder zich.
Dat dit zou geweest zijn, zooals eischers wilden,
om des graanhandelaars positie te overzien en hem
te beletten het cognossement aan een ander to ver
panden, was eene al te eenvoudige voorstelling. Vast
stond dat, de graanhandelaar vóör het ter hand stel
len van het cognossement bij den kassier, voor onge
veer een ton gouds in hot krijt stond, dat tezelfder
tijd weer voor duizenden aan wissels stonden te
vervallen. Wat was natuurlijker dan dat do kassier
toen weigerde weer meer geld te gaan uitbetalen
tenzij tegen eenige zekerheid?
Een beroep op het afgeschafte bovengenoemde art.
774 K. kon niet opgaan, daar het faillissement onder
do nieuwe wetgeving uitgesproken was en art. 774
dus toen juist wns afgeschaft. Al nam men echter
aan dat dit art. wel nog toegepast kon worden, dan
nog had mon hier niet te doen met eene pandover
eenkomst tot waarborg van vroeger aangegane ver
bintenissen, zooals dit art. verlangde, daar juist de
pandovereenkomst voornamelijk met het oog op de te
doene nnbetalingcn word aangenomen. Bovendien
was de nietigverklaring der overeenkomst niet in de
stukkon gevraagd.
Nog meende de kassier, die zoo ontzettend veel
meer "van den boedel te vorderen had, dan do waarde
van het cognossement uitmaakte, dat hij, zelfs wan
neer allo zijno andere verweermiddelen mochten falen,
zich op compensatie mocht beroepen, en wel op grond
van art. 1463 B. W. dat zegt; „vergelijking heeft
„alleen plaat3 tusschen twee schalden, die beide tot
„onderwerp hebben eeno geldsom, of ecno zekere
„hoeveelheid van zaken, die door het gebruik teniet
„gaan, van dezelfde soort en die wederzijds voor
„eeno dadelijke vereffening enopeischingvatbaarzijn."
„Levering van granen en levensmiddelen welke
„niet betwist worden, en waarvan de waarde bij
„prijscouranten bepaald is, kunnen in vergelijking
„gebracht worden tegen vereffende en opeischbnro
„geldsommen", en welk artikel hij hier in alle deelen
toepasselijk achtte.
Tegen dit laatste voordo mr. Zaaijer voor cura
toren nog aan, dat het ondorwerpelijko graan uit
een bepaald schip geen „vervangbare" zaak vormde,
dat van „dadelijk vereffening" hier geen sprake kon
zijn, dat hier niet levering van granen gevraagd werd
maar van eon cognossement, en eindelijk dat hot
geeiteerdo artikel sprak van leveringen van granen
„welke niet betwist worden," terwijl hier toch nog
al betwisting had plaats gevonden.
Heden in deze zaak uitspraak doende be
sliste de rechtbank dat de eischers hun positie
bewezen hebben. De gedaagde moet liet pand
recht bewijzen, waarvan door vermoetlens liet
gedeeltelijk bewijs geleverd is. Aan gedaagde
werd daarop een suppletoire eed opgelegd.
De compensatie werd verworpen, omdat de
vordering voor dadelijke vei effening vatbaar is.
By weigering van bedoelde eed wordt aan ge
daagde het panndrecht ontzegd en aan eischers
hun vordering toegewezen.
f4
M
TrA
1
Lt
5 fog
'p.
m
•i
