a;
52,<e jaargang.
Zondag 13 en Maandag 14 November 1898.
N°. 9781.
ÏTÜ 5 fir® eet staatsjraj
uitvoert.
Derde Blad.
tm
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen.
uitgeverTh. j. c. roelants.
BINNENLAND.
Gemengd Nieuws.
*4
GQUR1N I.
Abcuhemestspkijs voor Schiedam, per kwartaal I f 0,90
b b omliggende plaatsen, p. kwart. - 1.05
b franco per post, p. kwartaal. - 1.30
Afzonderlijke nommers- o.02
BUREAUBOTEIISTRA.AT 20, Teleplioon Wo. 123.
ABVEBTENTrEPRijs: van 1—5 gewone regels mot inbo-
grip van cone Courant.f o,52
Iedere gewone regel meerq.IO
Ejj abonnement wordt korting vorleend.
Eenige weken geleden brachten verschillende
Fransehe bladen berichten omtrent een verijdel
de samenzwering beoogende een staatsgreep.
Tegenspraak volgde al spoedig, niet zóó cate
gorisch evenwel of het is gerechtvaardigd te
zeggen dab do zaak is „dood gebloed". Zoowel
toen als nu nog is een gewelddadige omzetting
van het staatsbestuur in Frankrijk geenszins
onmogelijk. Yan de wrokkende, in 't ongelijk
gestelde, door-dik-en-dun-militaire partij is zulk
een wanhoopsuiting allerminst buitengesloten,
en nog dezer dagen gewaagde de „Daily Chro
nicle" opnieuw van een ontdekt complot.
De vraag: hoo voert men in Frankrijk een
staatsgreep uit? mag daarom in zekeren zin ac
tueel heeten, en met een blik achter ons in de
geschiedenis is het antwoord op die vraag ge
geven. Hot loont de moeite de bijzonderheden
na te gaan die aan de tweede Fransehe repu
bliek den'genadestoot toebrachten en den toen-
maligen president prins Louis Napoleon Bo
naparte tot Frankrijks meester maakten, zoo
dat de kroon op het werk, liet Keizerrijk, nog
maar een vraag van tijd was.
In den laatstem tijd rijn er uit betrouwbare
bron belangwekkende bijzonderheden over die
historische gebeurtenis bekend geworden. In de
eerste plaats door de memoires van maarschalk
Canrobert en van graaf Fleury, die lango jaren
adjudant-generaal van Napoleon III is geweest.
Ofschoon de latere maarschalk Canrobert als
commandant eener brigade op den 2den De
cember 1851 en de volgende dagen deelnam aan
de militaire actie, vervulde hij toch volgens zijn
eigen mededeelingen daarbij niet meer dan do
rol van een werktuig evenals de meeste zijner
kameraden.
Voor de buitenwacht geleek d© toenmalige
minister van oorlog, generaal de Saint-Amaud,
de Fransehe Monk; op dien grond hebben de
republikeinen hem dan ook met hun bijzondo-
ren haat achtervolgd tot aan zijn dood vóór
Sebastopol. Maar liet is thans aan geen twijfel
meer onderhevig dat de eigenlijke ziel van den
staatsgreep, vooral wat do voorbereiding be
treft, de toenmalige opperstalmeester van prins
Louis Napoleon, de luitenant-kolonel de Fleury
is geweest.
Tot op het laatst van zijn leven in hot
jaar 1870 bekleedde hij nog het ambt van ge
zant to St. Petersburg is bij een der ver
trouwelingen van liet keizerlijk hof gebleven,
en de onwrikbar© trouw waarmede hij tot aan
zijn dood de zaak der Bonaparte's heeft ge
diend, is in ieder geval een sympathiek trekje
in het veelbewogen leven van dezen in ziju
soort verdienstelijken man.
Zijn memoires vergunnen bovendien een zeer
belangwekkenden blik op de geschiedenis van het
tweede keizerrijk in 't algemeen. Reeds sedert
verscheiden jaren is de geschiedenis veel nuch
terder en veel onbevooroordeelde!- gaan oordee-
len over het tweede keizerrijk dan onmiddellijk
na den val der dynastie in. 1870. Napoleon III
was in zijn tijd de voor Frankrijk noodige man,
en tegenover de plotselinge catastrofe hebben
ajn landgenooten volkomen vergeten dat hij
hm behalve een buitangewonen bloei van han
del en industrie, behalve den roem van twee
groots, gelukkige oorlogen ook jarenlang het po
litieke overwicht in Europa heeft verschaft. En
wat de verdorvenheid van heb tweede keizer
rijk betreft, de derde republiek doet wijs
wanneer zij daartoe het zwijgen afdoet.
Was de groot© massa van liet Fransehe volle
niet rijp geweest voor het caesarisme, dan zou
de staatsgreep van 1851 geheel onmogelijk zijn
geweest. Het volk verlangde naar een heer-
soher, en die heerscher Icon, in aanmerking ge
nomen de verwarde toestand in heb jaar 1851,
alleen de president der Republiek zijn.
Den lOden December 1850 was Loiüs Napo
leon met een overweldigende meerderheid
van 7,327,345 uitgebrachte stemmen had hij or
5,434,226 op zich vereenigd tot president
gekozen. Louis Napoleon was burger; zijn me
dedingers, Cavaignac en Changamier, waren
verdienstelijke generaals. Niettemin gelukte het
kom, heb leger voor zich to winnen.
Hier moeten de onthullingen van Fleury en
Canrobert ter hulp worden geroepen om aan
te toouen hoe de staatsgreep werd voorbereid.
Toen de president den lOden December 1850
voor de eerste maal openlijk voor de Kamer
kwaxn, werd hij door het publiek met geest
drift begroet. Toen hij evenwel generaal Ca
vaignac de hand bood, weigerde deze che aan
te. nemen. Dab was een niet te misduiden aan
wijzing dat op de republikeinsch gezinde aan
voerders van het leger in geen geval gerekend
kon worden. Toen meende de pmis door ten
gunste van den Paus tusschenbeide te komen
en door het krijgssucces te Rome do sympathie
der legitimistische generaals tot zich te trekken.
Tot dezen behoorde ook generaal Lamoncière,
die door zijn roemrijk militair verleden m Afri
ka in hoog aanzien stond. Maar ofschoon do
prins generaal Lamoncière tot gezant to St.
Petersburg benoemde, ontstond or spoedig een
gespannen verhouding tussclien hen, en Lauio-
rieièra werd do verklaarde vijand van Louis
Napoleon. Ook de commandant van Parijs, ge
neraal Changamier, nam een vijandige houding
aan. Hij verbood de troepen den pmis met don
kreet van „Vive Napoléon'" te begroeten.
Op de toenmalige militaire grootheden viel
dus niet te rekenen. Alleen een ingrijpende re
organisatie kon baten. Maar de prins schrikte
daarvoor aanvankelijk terug, totdat Floury
hem een weloverwogen plan voorlegde, dat dan
ook zeer handig ten uitvoer werd gebracht.
Eerst viel Changamier, die van zijn ambt als
gouverneur van Parijs werd onthoven Toen
Icwam het er op aan, een don puns onvoorwaar
delijk toegedanen minister van oorlog mot hot
opperbestuur van hot leger te belasten; want
do minister van oorlog is in Frankrijk met voel
meer macht toegerust dan in eenig ander leger.
Onder de oudere en meer bekende generaals
was er geen die de hand zou geleend hebben
voor een staatsgreep. Men moest naar Algiers
gaan om daar een geschikt man te vinden. Het
gelukte Fleury prins Napoleon over te halen
dat hij den hem. persoonlijk onbekenden gene-
iaal-majoor de Samt-Amaud met do portefeuille
van oorlog belastte. Fleury kende den generaal
uit zijn eigen diensttijd.
Nu ging het evenwel met aan een zoowol in
het land als in het leger tamelijk onbekenden
gen ex-aal-majoor aan heb hoofd van heb legerbe
stuur te plaatsen Ook daarvoor was raad te
vinden. Allereerst werd het noodig bevonden
een expeditie uit te zenden naar heb zooge
naamde „Petite Kabylie". De leiding daarvan
werd opgedragen aan generaal de Saint-Amaud
Fleury kreeg bevel deze expeditie te begeleiden,
m opdracht van den prins en om dezen op do
hoogte to houden.
Alles liep uitmuntend. Fleury won geduren
de deze expeditie generaal de Saanb-Amaud
voor den beraamden staatsgreepde expeditie
zelve had natuurlijk een schitterend verloop;
do „Moniteur" stale luide de loftrompet van
den verdienstelijken generaal de Samt-Amaud,
en de President kon er niet buiten hem tot di
visie-generaal to benoemen. Spoedig daarop
werd hem de portefeuille van oorlog toever
trouwd.
Maar er kwam een kink in de kabel Ook
hier geldt liet bekende Fransehe spreekwooul
Cheichez la femme! Ook hier ontbrak de vrouw
niet. Fleury had, toen hij zijn opdracht in Al-
gerië vervulde, voor zijn politieke plannen een
kraclitigen steun gevonden bij mevrouw de
Saint-Arnaud, Eigenlijk was dit wel eenigszins
onverwacht, daar de vrouw van den generaal
van legitimistische familie was. Maar zij was
zeer eerzuchtig, daarenboven zeer verstandig en
beheei-schte haar echtgenoot volkomen.
Des to grooter was de verwondering toon ge
neraal de Saint-Arnaud plotsenng weigerde deel
te nemen aan den staatsgreep dio aanvankelijk
op den 17den September 1851 was bepaald.
Den 4den September schreef hij den prins of
deze hem zijn woord wilde teruggeven daar hij
niet meer op hom kon rekenen. De ontsteltenis
op het Elyséo was groot, vooral daar generaal
Magnan, die in Cliangarnier's plaats bot gou-
vemeiu- van Parijs was benoemd, zonder de
Saint-Arnaud niet wilde meedoen. Evenzoo wei
gerden de generaals Baraguay d'IIilliers en Cas-
tellano de portefeuille van oorlog.
Het gehcele plan scheen in duigen te zullen
vallener waren ook reeds geruchten in omloop
gekomen, zoodat de republikeinen wantrouwend
begonnen te worden.
Toen besloot Fleury persoonlijk generaal de
Saiut-Arra*\ud op te zoeken en hom een verkla
ring te vragen van zijn zonderlinge weigering.
De generaal verdedigde zijn houding hierdoor,
dat hij heb oogenblik nog niet gekomen achtte
omdat de Kamer niet bijeen was. Zoodra dit
hot geval was, zou hij bereid zijn, handelend
op te treden, d. w. z. de gehecle Kamer van
Afgevaardigden in eens uiteen te jagen.
Fleury vertelt zelf daarvan: „Het goval lag
zóó dat men heb woord van Talleyrand kon her
halen: Waar is d© vrouw? Welnu, ik wil niet
verzwijgen dat heb mevrouw de Saint-Amaud
was dio mij overtuigd heeft, en op liaar raad
schreef ilc aan den prins."
Er werd nu een bijeenkomst mogelijk go
maakt van den prins en de Saint-Arnaucl, waar-
ui alle „misvci standen" uit den weg werden
geruimd. Den 27sten October maakte de „Mo
niteur" de benoeming van de Saint-Arnaud tot
minister van oorlog bekend.
Uit opgewonden kamerzittingen bleek intus-
schen dat de meerderheid der Kamer niet op
do hand van den prins was. Heb scheen dus
de hoogste tijd om te handelen. Den 2 6sten No
vember had een beslissende geheime vergade
ring der samenzweerders plaats. Allo generaals
van liet garnizoen van Parijs men had er
vooraf zorg voor gedragen dat cle geschikte man
nen naar Parijs waren overgeplaatst ten
getale van 21, legden toen in handen van ge
neraal Magnan den eed af van „trouw on toe
wijding aan den prins ten dage waarop het hem
zou behagen te handelen".
Die dag kwam spoedig.
Don Isten December werden de laatste be
slissende toebereidselen getroffen. Aan de daar
aan gewijde vergadenng namen, deel prins
Louis Napoleon, Morny, Maupas, Mocquarcl en
de Saint-Arnaucl als de eenige minister. In den
zelfden nacht nog werden de generaals Chan
gamier, Cavaignac, Lamoricière en Leflö ge
vangen genomen. En toon de afgevaardigden in
den morgen van 2 December in heb gebouw
der Kamer wilden vergaderen, vonden zij die
door militairen bezet.
Een poging om zich in heb stadhuis van het
tweede anondissement te eonstitueoren werd
door de troepen verijdeld, en tegelijkertijd wer
den do afgevaardigden, gevangen genomen; on
der hen Berryer, Dufaure, Barrot, de Bro-
glio e. a.
Heb eigenlijk historische oogenblik van den
dag kwam evenwel eerst toen de prins te paard
steeg en overal door de troepen met levendige
toejuichingen werd begroet.
De „straat" daarentegen nam de zaak minder
kalm op, en tot den 5den December vonden er
herhaaldelijk straatgevechten plaats, waorin de
troepen evenwel zonder groote mceito overwin
naars bleven. Die gevechten zijn later door de
republikeinen zeer overdreven voorgesteld;
ovenzoo is het later onwaar gebleken dat op
bevel van de Saint-Amaud een groot aantal ge
vangenen zouden zijn doodgeschoten. Het to
tale verlies der troepen bedroeg 26 dooden en
184 verwonden, terwijl liet „volk" 175 dooden
en 115 verwonden te betreuren had. Zelfs Vic
tor Hugo* geeft trouwens in zijn „Hist-oire d'un
Crime" toe dat het volk niet veel lust scheen
te bezitten om te vechten.
In de provincie bleef het gedmende den
staatsgreep, afgezien van eenige wanordelijkhe
den die evenwel het meest gemunt waren tegen
eigendommen, over het geheel rustte.
De staatsgreep was volkomen gelukt. Louis
Napoleon nam nu de rol van don „eersten con
sul" over om liet „tweede keizerrijk" voor te
bereiden.
Kadaster en landmeetkunde.
De Vereeniging voor Kadaster on Landmeet
kunde hield jl. Maandag te Amsterdam in het
American Hotel haar gewone algemeens verga
dering.
"Uit het door den secretaris uitgebrachte jaar1*
verslag bleek o. m. heb volgendeHet ledental
steeg tob 185.
Als correspondent voor Indië is weder opge
treden de lieer R. Suringa te Batavia i. p. v.
den heer Veenstra die, wegens ziekte, onthef
fing van clie functie had gevraagd.
De financieele toestand der vereeniging is
gunstig.
Do kwestie der verantwoordelijkheid van
ambtenaren voor hun dionstwerk werd, krach
lens opdracht der vorige vergadering, door hot
bestuur onder do aandacht gebracht van den
minister van Financiën.
De begroeting voor 1S99 werd goedgekeurd
tot eou bedrag van 1766 aan inkomsten en
van f1290 aan uitgaven.
Als plaats van bijeenkomst voor 1899 werd
Amsterdam aangewezen.
Do voorzitter van het comité, door hot be
stuur der vereeniging ingesteld, betreffende de
tracteinentsrpgeling der landmeters van hot kar
daster, bracht een uitvoerig verslag uit, waaruit
bleek dat een ontwerp van con regeling, die
nagenoeg allo anibtouaren zou bevredigen, den
minister van Financiën is aangeboden.
Tot voorzitter der vereeniging, in de plaats
van don heer F. G. Stucki, die wegens drukke
bezigheden z ijn mandaat laad neergelegd, werd,
gekozen do heer C. W. Hoffmann, thans be
stuurslid in de plaats van den aftredenden se
cretaris-penningmeester, den heer de Vries (met
herkiesbaar), zal optreden de heer M. do Vos,
te Leeuwarden, terwijl als derde bestuurslid,
voor den tijd van een jaar, zitting zal nemen
de lieer P. Vierkant, te Haarlem.
In de namiddagzitting werden besprekingen
gebonden over:
lo. De regeling der vergoeding van rois- en
verblijfkosten aan de landmeters van liet ka-
das-ter.
2o. Het door do regcering gevolgde stelsel bij
do aanstelling van teekenaars bij het kadaster.
Zondagsrust.
De algemeen© vergadering van de Nod. ver
eeniging tob bevoi-dermg van Zondagsrust,
wordt Dinsdag den 29 November as., dos voor-
micldags tc half 12 uur, in do kleine zaal van
Tivoli te Utrecht gehouden,
O. m. zal dan worden behandeld een voor-
stol van hot hoofdbestuur dat de vereeniging
zich, met verwijzing naar de vroeger aan de
regcering ingediende requesten, wende tob de
Tweede Kamer der Staten-Generaal cxm bevor
dering van wettelijke regeling der Zondagsrust.
Leger des Ileils.
De „Gil Bias" maakt de opmerking, dat het
Leger des Heils onder de Vorsten en Vorstin
nen van Europa ijverige beschermers vindt.
Zoo zegt hot blad dat de Koningin dor Neder
landen en liaie Moeder geon gelegenheid Laten
voorbijgaan om hare sympathie aan do soldaten,
van generaal Booth te betuigen. Een garnizoen
v.in het Heilsleger is georganiseerd in de voor
naamste Holiandsche steden. Koningin Viili&l-
nuna draagt voor een groot deel tot het onder
houd van de troep bij.
De geheelo koninklijke familie van Denemar
ken, en inzonderheid do Kroonprins, zijn met
do beste gevoelens bezield voor heb Leger des
Heils. Zijne stichtingen verkeeron in zeer
bloeienden toestand, vooral op IJsland.
In Zweden beschermt Koning Oskar de pro
paganda van het Heilsleger vooral onder de ar
men. Maar bovenal in de Engelsche kolomen
staat het Leger des Heils op den besten voet
met de Staatsinstellingen. Deze steunen offi
cieel eu metterdaad dab godsdienstig en menseh-
lievend werk onder leiding van maarschalk
Booth.
Fransehe postpakketten.
De „Cote Europ," schrijft het volgende
Men weet dab heb maximum gewicht der post
pakketten in Frankrijk van 5 op 10 KG. is ge
bracht. De heer Maruejouls, de vorige minister
van handel en nijverheid, posterijen en tele-
graphie, had onderhandelingen aangeknoopt
met het buitenland, opdat hetzelfde voordeel
zou worden toegekend aan internationale post
pakketten. De Fransehe administratie der pos
terijen is op dit punt overeengekomen met Bel
gië, Luxemburg en Zwitserland en postpakket
ten van 5 tot 10 KG. zullen tusschen deze lan
den kunnen worden verzonden, zoodra de nood
zakelijke diplomatieke regelingen zullen zijn tot
stand gekomen.
Een schoon vooruitzicht voor de winkeliers
in die landen, die zich laten overhalen tot de
overeenkomst toe te treden, want dan lean in
nog ruimere mate er gebruik van worden ge
maakt door hot publiek om te Parijs in de
groote, sterk advorteereade magazijnen te be
stellen en deze van hun restanten af te helpen,
dan thans reeds het geval is. Van welken om
vang deze pestpakketverzonding is, blijkt uit
de opgaaf der handelsbeweging naar en van heb
buitenland met Frankrijk in liet eerste half
jaar van 1898, waar die verzending voorkomt
met een waarde van fr. S0,481,000.
Nieuw Qloeilicht.
De »Figaio" vertelt dat de glazen gloei
lampjes met de licht breekbare kooldraden
weldra zullen kunnen woiden vervangen door
een nieuw sooit gloeilamp. Deze bestaat uit
een aluminium buisje omgeven door een alimi-
nium m tje, waardoor de eleetrische stroom
wordt geleid. Dientengevolge begint het netje
te gloeien, waardoor het buisje de vereischte
temperatuur krijgt om een helderwit, zeer intens
licht uit te stralen. Deze lampjes behoeven
geenerlei bedekking en kunnen in de open
lucht 700 uur branden zonder dat zij in kracht
vermindei en.
