"'st,idsnieuwsT™~
BDTNENLAJJP.
Uit de Staatscourant.
Tot eon varoordeelond vonnis is hot nog niet
gekomen: vooi honds kornon wij er met eon ernstige
üerhplng tif.
Ziehier het gowiaakte feit
Vrijdag-avond rosurneeide do sSch. Ct." uit do
gemeen1et aodstukken, tiio ilicrt middag verschenrn
waren den znkelijkim inhoud. En Zateidag-avond
ziet zij lianr resumés zoo maar klakkeloos in de
sNiunwo Sehiedarnscho Courant" overgenomen,
zells hot resumé beiioffendo de Singolsloolkvvestie
ïliotvveik gehi'ol liet kaïakter droog van Don redac
tioneel mtikol, omdat daarin telkens eon omdool
WBt'd uitgesproken."
Zoo luidt in html'd/.aak de beschuldiging der
rzustcrri'dacUe", en met opgeheven vingor staat
zij voor ons, loont ons haar grijttiond gelaat en
voogt uns too: wang liet eens dit te omkemien,
dan druk ik de beide stukken naast elkaar af.
In do meest deemoedige houding, gehoed temeer
geslagen onder de ernstige berisping die ons trof,
staan wij hior voor do vierschaar der Sch Cl,\
leeds z.ion wij do mode dalen, die ens stmks
geosrdt, en wel te meer, daar wij met geheel van
schuld zijn vrij te pleiten. Wat toch is het geval 1
In ons nummer van Zaterdagavond plaatsten
wij de resumé- van de stukken in de laatst Ver
schonen bijlage tot bot verslag der handelingen
van den gemeentel and vol mold. Die stukken kwamen
ook ons Vrijdag in den middag in bandon, op een
tijd rlio ons geen opname in hot eoistiutkonumde
nummer meer toohei, Toon het ons nu bleek, dat
onze sziistertedacuo" met haar uitgebreid perso
itool, de stukken nog iu huur nu mm er vari Vrij
dagavond had geresumeerd, hebben wij van dio
resumés, met uitzondering absoluut wat in hot
sluit betreffende dn Singelsloolltiiwslie een meer
redactioneel karakter droeg, werkelijk gobiuik ge
maakt, daar zij uris bij vergelijking mot de olti-
citiülü bijlugo juist bickon wij gebruikten slechts
wat niets moer was dan een resumé der
gemeenternmkstukkon. Kon verschrikkelijk feit dat
Loontjebuur", 't wolk zon wat dagelijks in tal
van bladen, grootere en kleinere, vooikornt 1
Voor dit foil staan wij voor do vierschaar dei
Sch. Ct. tmechlwij verzoeken eon genadig eer-
deel en bevelen ons in 's liefs cionnmtio nun.
Kamerverkiezing (o Eindhoven.
De vermoedelijke uitslag vttu de vetkiez.ing
von eon lid van de Tweede Kamer te Eind
hoven is, dat gekozen is de lieer V. van den
Heuvel.
Provinciale Staten rail Zuid-Holland.
Zitting van Dinsdaq 15 November.
(Slat.)
De stemming over liet rapport der commissie
voor de haven te Schcveningen, hetwelk, zooals
wij meldden, verworpen werd, was:
Vóór de heeren IJzerman», Drost, van Velzet),
v. Dtiel, Loopuyt, Vlit,ander, Schippers, Mees,
Hoogendoorn, Visser, Loder, v d. Laan, Juia,
Tukker, v. Vollenhoven, v. d. Grijp Baremlregt,
Iludig, Iiiey, v. Hobokcn, P. Ilavelanr h.,
Duynstee en Hein v. Roeknnje.
Tegen het voorstel van Gedep. Staten heb
ben gestemd de heeren IJzermans, Vari Velzen,
Van Uriel, Loopuyt Vlielander, Schippers, Hoo
gendoorn, Visser, Loder Juta, Van Voilenhoven,
Tukker, Swots, Kley, Van Hobokeo, v. d. Grijp
Barendregt, Duynstee en Ilein v. Rockanje.
Aan de orde kwam hierna
9o. Rapport betrekkelijk de verpleging van
Zuid-llollandsche krankzinnigen, aangaande de
verhouding tusscben het aantal beschikbare
plaatsen voor armlastige Zuid-IIollatidsche
krankzinnigen en de daaraan bestaande behoefte.
10o. Afwijzend praeadvies van Gedep. Staten
op het verzoek van B. en W. van Leiden om
provinciaal subsidie voor de uitbreiding van het
krankzinnigengesticht Endegeest. Goedgekeurd.
Ho. Voorstel van Gedep. Staten om voor bet
geval de vergunning van de Kroon mocht ver
kregen worden, ten aanzien van den Bergweg
tusscben Bergschenhoek en IIiüegeisberg, ont
heffing te verleenen van de aan het subsidie
vroeger verbonden voorwaarde, dat geen tolhef
fing zal plaats hebben.
De heer v, <1. Grijp Barendregt, een lijdelijk
karakter aan deze tolheffing willende geven,
stelt voor, aan het voorstel toe te voegen: en
zulks voor den duur der aflossing van de voor
den wegaanleg aangegane geidloening.
De lieer Quarles neemt, namens de commissie,
dat amendement over.
Het aldus gewijzigd voorstel wordt goed
gekeurd.
42o. Wijziging bijzonder reglement vereenigde
polders Streefkerk c. a.
43o. Als voren voor de polders den Hoek en
Scbuwagt.
44o. Als voren voor den polder de Kleine
Droogmakerij.
45o. Als voren vcor den Bergpokler.
Deze verschillende wijzigingen wordeu achter
eenvolgens goedgekeurd.
Hierna interpelleerde de lieer Rujjsch over
den stand der waterverversehirigszank spr.
vraagt of Ged. Staten in deze niet meer kunnen
doeo. Hij dringt alsnog aan op meer krachts
betoon van pioviuciewege.
De beer v. d. Velden sluit zich hierbij aan.
De interpellatie is hiermede atgeloopen.
De najaarsvergadering wordt door den voor
zitter, in naam der Koningin, gesloten.
Haven to Sclierenlngea.
In een deel der oplaag van ons blad van
gisteravond koud -n we nog mededeelra dat de
Prov. Staten van Zuid-Iloliand hebben goed
gekeurd het voorstel van Ged. Staten, aan de
gemeente 's-Gravenlmge een subsidie voor die
haven van (300.000 toe te kennen. Daardoor
verviel liet voorstel der commissie, om aan den
gemeenteraad te antwoorden, dat de Staten
hun beslissing om al dan niet aan de gemeente
's-Grnvenhnge een subsidie too te kennen voor
den aanlog van een door die gemeente te maken
binnenhaven te Seheveningen zouden aanhou
den, totdat bij de wet zal zijn beslist, um van
rijkswege een buitenhaven te Seheveningen
aar» te leggen,
Da beslissing viel met 50 tegen 18 stemmen,
nadat namens Ged. Staten nog was verzekerd,
dat zal worden onderzocht of het plan ernstige
gebroken heeft. Blijkt ten slotte dat geen goede
haven is te krijgen, dan zul zij niet komen. Doch
Ged. Staten zijn overtuigd dut de haven voor
Seheveningen een levemquaestie is.
Dat een belangrijke beslissing genomen
moest woidon, was op te merken aan de
stampvolle tribunes waarop de Schevemngers
en andere belangstellenden schouder aan schou
der van de balustrade tot den muur opeenge
hoopt stonden.
De commissaris der Koningin mr. C. Fock,
deze belangstelling natuurlijk bevroedende,
had, zegt liet Dagblad", de hoffelijkheid ge-
bad ook de gereserveerde tiibune voor het
publiek open te srellen.
Dit bleek wel noudig, want de publieke
tnbune was geheel bezet door de besturen der
workliedou-vereenigingen en een aanzienlijke
meuigte werklieden der plaats uit alle vakken
en vele nan land zijnde vissehers, die er niet
tegen hadden opgezien opzettelijk van Vlnar-
dingen ot Maassluis, waar zij binnen waren
gekomen, naar bier te komeu.
Op de gereserveerde tiibune waren de bt1-
stuurderen der verschillende overige \eieeni-
gingen met de permanente commissie uit de
reedorij aan 'thoold, verschonen, omstuwd door
de meeste reeders, van wie velen bun vrouwen
en dochters hadden medegebracht, en tal van
andere belangstellenden, onder welko de Sche-
veningsehe predikanten, leden van den Gemeen
teraad uit de achtste wijk, verschillende ge-
neesheeren, leden van de Kamer van Koophandel,
kortom de geheele gegoede burgeiij der vis-
schersplaats.
Verschillende sprekers die naar 't hart der
Schevenitigers spraken, werden luide toege
juicht, al bedwong do voorzittershamer spoedig
dit enthousiasme.
Toen de gelukkige uilslag bekend was, ging
er van de tribunes een luid hoera op, dat
zeker niet 't minst gold den sprekers die zoo
krachtig en welsprekend de haven hadden ver
dedigd.
Seheveningen was gisteravond in viaggen-
tooi.
Bakkerij-tentoonstelling.
tn tegenwoordigheid van bestuur en jury
van de internationale tentoonstelling van bak
kerij, maalderij en kookkunst, van 4 Juli-—2
Augustus dit jaar in Den Haag gehouden,
werden gistermiddag in de Dicrentuinzaal aldaar
de op genoemde expositie behaalde bekroningen
aan de inzenders uitgereikt.
Alvorens hiertoe werd overgegaan, richtte de
voorzitter, de heer P. J. Eussen een welkomst
woord tot de talrijke van heinde en ver op
gekomen prijswinneis, waarbij hij een terugblik
sloeg op de tentoonstelling, welke genoemd
mocht worden. Hulde brengende aan inzenders
en juryleden, eindigde spreker met het uiten
van de hoop, dat de thans behaalde bekronin
gen voor de prijswinners een prikkel mochteu
zijn, om krachtig voort te werken.
Bij verhindering van den voorzitter van de
jury-commissie, reikte de vice-president, de heer
Em. Koechlin, daarna de pi ijzen uit. De uitrei
king vari de door Ilare Majesteiten uitgeloofde
medailles lokte een daverend applaus uit.
Bij deze en overige medailles enz. behoorde
een haai uitgevoerd diploma.
De Kaarsenfabricaga.
Gisterenavond hield dr. L. E. O. de 'Visser
uit Schiedam voor do leden van hot „Rottev-
daanscb Natuurkundig Genootschap" in het ge
bouw „Caladonia" aldaar eene voordracht, met
lichtbeelden toegelicht, over de Kaarsonfabii-
cage.
Aan deze voordracht ontleenen wij het vol
gende beknopte overzicht:
Hoezeer do nieuwere lichtbronnen als het elec-
Uïsch boog- en gloeilicht, liet gasgloeilicht, hot
petroleiuu-glooiüclit, do acetyleenvlam en ande
re, in Bchtkracht do kaars overtreffen, toch
neemt het verbruik van kaarsen veeleer toe dan
af. Do oorzaak hiervan ligt in do goode eigen
schappen, welko do kaars als li u lp ver lie h-
bingsmiddel in zich vereenigt, die haar
doen uitmunten boven andere hnlpverlichtings-
middelenmaar als zoodanig heeft zij geen con
currentie to duchten van do nieuwere voiiich-
tingsmethoden die hot produceeren van groot
lichteffect ten doel hebben. Zoo vindt zij bijna
in ieder huis een plaats; en afgezien van dio
streken, waar zij als uitsluitend verliclitiugs-
middel wordt gebruikt, vindt zij bij de mijn
bouw, bij tunnelboringen enz. een vrij algemee
ns aanwending. Reeds de Grieken en Romeinen
leenden waskaarsen en vetkaarsen. Het waren
ochtor artikelen van groote weelde en bleven
dit geruime» tijd. Later is do vetkaars populair
geworden, terwijl naast de waskaars, de sper
ma cotika ars ontstond. Spermaceti
is het vaste bestanddeel van het vet uit den
kop van don potvisch.
De spermacetikaars is vrij wel volledig ver-
drongon door do paraffinekaars, die, in door
schijnendheid daarop gelijkende wal eens ver
keerdelijk aldus genoemd wordt. Zelfs ziet do
'firma Brico to Londen er niet togen op kaar
paraffinekaarscn „spermeandlos" te doopon.
Uit do vetkaars heeft zich de stcarinokaars
ontwikkelddo stearine toch wordt bereid uit
vet. In vergelijking mot de stearinekaars kan
slechts de paraffinekaars treden. Echter heeft
paraffine do eigenschap, reeds bij een matige
temporatuur plastisch te zijn, waardoor de kaar
sen uit deze grondstof bereid, krom buigen, en
dus in een warm klimaat minder bruikbaar zijn.
De paraffine komt ais delfstof in meer of
minder zuiveren staat voor onder de namen
van ozokoriot en cere sin; het wordt vor-
volgens ook gewonnen uit de bruinkolonteer. Do
hoofdmassa wordt tegenwoordig verkregen uit
de ruwe petroleum, waarvan het hot vaste be
standdeel voimt, terwijl hot door fraotionnairo
destdlatio on daarepvolgende persing v..u de
vloeibare bcstanddeolon bevrijd wordt.
Mem- speciaal behandelde spreker de berei
ding van stearine en steaiiuekaarsen,
Stearine is de naam welko de nijverheid
heeft gegeven aan hot hier bedoolde kaarsen-
materiaal, hetwelk hoofdzakelijk bestaat uit een
mengsel van palmitinezuur en stearine-
z u u r.
Chevreul, do Fransche scheikundige, die den
hoogon leeftijd van 103 jaren bereikte, heeft
ons do samenstelling der vetten doen ken
nen. In 1813 toonde iiij aan dat de vetten go-
splitst konden worden in vetzuren on gLycerine.
Deze vetzuren bestaan uit eou vast en een vloei
baar bestanddeelhet vaste bestanddeel is stea-
rinezuur on palmitinezuur; liet vloeibare het
oliozuur; althans voor zoover betreft do in do
industrie voor het doel dor kaarsenfabrikage
aangewende votsoorten, zooals do dierlijke talk
en de palmolie. Door persen kan men de steari
ne van hot oliezuur ontdoen, en aanwenden om
er kaarsen vati te gieten.
In gemeenschap met Gay-Lussac bestudeerde
Chevreul do praktische aanwending van zijn
ontdekking.
Cambacèrcs (1825) heeft hel gewaagd op
raad dezer twee scheikundigen een kaarsenfa
briek op te richten, welke slechts een kortston
dig bestaan geleid heeft, omdat do produktie-
kosben te hoog liepen. Hij splitste nl. het vet
door middel van soda- en potasohloog in zijn
nadere bestanddeelon.
Do Milly en Motard (1831) wondden daartoe
kalk aan, een veel goedkooper middel, waardoor
de industrieelo stearinebereiding levensvatbaar
heid verkreeg. Zij richtten hun fabriek te Pa
rijs op, dicht bij de barrière de l'Etoilo", waar
aan hot merk„Bougies de l'Etoilo" zijn naam
te danken heeft, een nu nog in Frankrijk zeer
gewild merk. Deze methode om het vet te split
sen noemt men de kallcverzeopingsmo-
b h o d e.
Later beproefden Erémy, Dubnuifant en an
doren de vetten to splitsen door middel van zu
ren; met zwavelzuur verkreeg men goede re
sultaten. Deze methode heeft zich gehandhaafd,
en wordt do zwavelzuurverzeopings-
methode genoemd.
In 1854 ontdekten Melsens, Berthelot en
Tilghmann dat heb water bij hooge tempera
tuur en daarmede correspondeerende hoogen
dampdruk do splitsing der vetten kon bewerken
in vetzuren en glycerine. Deze methode noemt
men do autoclaveoringsmetliode,naar
het gesloten vat (autoclaaf) waarin deze bewer
king gesduedt.
Deze methoden hebben zich onderling ge
combineerd en wel als volgt:
lo. kalkverzeepiug en autoclaveoring
2o. genoemde combinatie en zwavelzuurme
thode.
Deze tweedo wijze vau werken is in Frank
rijk brirend onder den naam van: „sysbème
mixte
Na bespreking der grondstoffen, welke tor
stearinebereiding dienen, in hoofdzaak talk en
palmolie, behandelde spreker meer in détails
de bovengenoemde methoden.
Do kaarsenfabrieken in Nederland volgen do
zwavelverzcepingsmebliode. Tal van tussclien- en
eindproducten, zooals doze in do stearrtKHkaar-
sonfabriek „ApoUo" te Schiedam gewonnen
worden, verden getoond.
Heb ontstaan der kaars uit stearine en pit
vormde heb slat van deze voordracht, die met
groote belangstelling werd aangehoord.
De minister van Oorlog verleent deze week
geen audiëntie.
In de gisteren gehouden zitting der Prov.
Staten van Noord-Hoiland is tot lid van Ged.
Staten gekozc jhr. mr. C. J. den Tex te Amster
dam, met 49 van de 70 uilgebrachte stemmen.
Te 's-Gravenhage is overleden de heer W.
J. Uavenga, gepens. kolonel, chef van den
topographischen dienst in Nod.-Indië, ridder
in de orde van den Nederlandsche Leeuw.
Bij Kon. besluit zijn opnieuw benoemd
tot scboolopziener in het arrondissement Apeldoorn
H. Lauer to Arnhem
tot schoolopziener in het arrondissement Gouda,
mr. M. H. Schim van der Loeff te Gouda
en, tot schoolopziener in het arrondissement Gel-
dermalsen, J, J. Naeff te Zalt-Bommel.
Bij Kon. besluit is aan P. Krnysse, apotheker te
Amsterdam, op zijn verzoek, eervol ontslag verleend
als lid van dan goneeskundigon raad voor Noord-
Hollaud.
Bij Kou. besluit is do personeele rang van majoor
verleend aan den le-luit-kwartiermeester, mot den
personeelen rang van kapitein J. van Raven, van de
dienstdoende schutterij te Utrecht, wicn hij Konin
klijk besluit van 31 Augustus 1898 no 30 als go-
pensionneerd kap.-kwartierxneester van hot leger hier
to lande, de rang van majoor is toegekend.
Bij Kon. besluit zijn benoemd hij den grooton Btaf,
tot majoor, Rarer Majestoits adjudant, do kapitein
jhr. W. J. P. van don Bosch, van dien staf; hij het
wapen der artillerie, bij den staf van het wapen,
tot majoor en zulks met bestemming om te worden
toegovoogd aan den inspecteur vau het wapen, de
kapitein F. van Hasselt, van dien staf, toegevoegd
aan den commandant der bereden artillerie; bij hot
1ste regiment veld-nrtillerie, tot majoor, dokapitien
H. G. J.Swaving, van het 2e regiment vcld-artillerio-
bij hot 4de regiment vesting-artillerie, tot majoor,
do kapitein J. A. D. de Fremery, van den staf van
het wapen, lid der commissie van proefneming; bij
het korps pontonniers, tot luitenant-kolonel, do majoor
D. M. Engelhard, commandant van hot korps.
Bij Kon. besluit is de directeur van het post- en
telegraafkantoor te Rousdoa, G. Vos jhr., eervol van
zijn tegenwoordig beheer onthoven, zullende hij
tijdelijk mot eeneu anderen werkkring worden belast.
Bij Kon. Besluit is benoemd tot inspecteur der
belastingen to Zaltboinmol W. L. van der Vcgtc,
thans to Valkenburg; te Valkenburg H.H.Vv,liaan,
thans waarnemend inspecteur te Hoorn.
l Tabitha.
I 't Verrichten van een goed werk is uit den
aard aan tijd nocli plaats gebonden. Voor wie
wil, bestaat er altijd, het gnnsche jaar door,
gelegenheid een wankeleude te steunen, een
wien het water tot de lippen is gestegen, de
reddende hand toe te steken. Maar niet altijd
valt dit een ieder even gemakkelijk. Niet ieder
is om zeer verschillende redenen in staat per
soonlijk den maatschappelijk minder bevoor
deelde te naderen.
"Waar evenwel op zoo gemakkelijke en aan
gename wijze de mogelijkheid wordt geboden
om mede te wet ken aan de verlichting vau
veler nood, als in de heden door de O. R -K.
Vereotiiging »Tabitha" voor Armenzorg geo-
penden bazar het geval is, zullen er zeker
velen zijn die met gretigheid daarvan gebruik
willen maken.
Groote zorg is door het bestuur der veree-
nigirig aan dezen bazar besteed. Aan de nieuwe
zaal van sMusis" is met groen en planten een
vroolijk aanzien gegeven met goeden smaak
zijn de ten verkoop aangeboden voorwerpen
uitgestald.
Een ieder kan er zijn gading vinden, De dames
zuilen er een keur van handwerken en dames-
artikelen vinden; de heeren zullen er vee! zien
dat hen tot koopen verlokt; de kleinen dio met
mama of zus meekomen kunnen ïdiengeleri"
naar tal van begeerlijke zaken. En de grooten
mogen gerust meedoen aan het hengel vermaak.
Bijzonder zal de aandacht der naar wij hopen
zeer talrijke bezoekers trekken, een uitgebreide
verzameling van liet hier nog niet erg bekende
en toch zoo smaakvolle brandwerkhouten
voorwerpen waarop letters, bloemen, arabes
ken, teekeningen zijn ingebrand.
Niet onvermeld mag blijven een mooi vvinter-
gezichtje van Louis Apol, waarvoor echter we!
liefhebbers zullen te vinden zijn.
Waar zooveel moeite is gedaan om bezoekers
te trekken, zal de belooning voor de dames
die dezen bazar arrangeerden, niet mogen uit
blijven. Een ieder kan daaraan medewerken.
Eu wat velen soms afschrikt, behoeft hier geen
reden te zijn om weg te blijvende prijzen zijn
niet te hoog opgedrevener is op groote en
kleine beurzen gerekend. Wie veel geld kwijt
wil wezen, koopt ApoTs winterlandschap, wie
weinig te missen heeft, kan zich tevreden stel
len met een snuisterijtje of een stuk chocolaad.
Allen zijn even welkom.
Wij vernemen dat het concert van »0rpheus"
een dag uitgesteld is. Het zal dus niet Donder
dag, maar Vrijdag a.s. plaats vinden. De reden
vau dit uitstel is hierin gelegen, dat de heer
Urlus, van de Ned. Opera te Amsterdam,
Donderdag verhinderd is.
De slotrepetitie blijft op hedenavond bepaald.
De datum der lezing over vakonderwijs voor
a. s. ambachtslieden van den heer H. J. de Groot,
waarvan wij onlangs melding maakten, is thans
definitief vastgesteld op Dinsdag 22 Novem
ber a. s. des avonds te acht ure in »Musis
Sacrum".
Gelijk men weet gaat deze lezing uit van de
afd. Schiedam van het sAlgemeen Nederlandsch
Werkliedenverbond."
Terwijl een gistwagen van den vrachtrijder
J, Kooijman hedenmiddag te 4% werd geladen,
passeerde een wagen van den stoommolen
sNederland" die het paard van den gistwagen
schijnt te hebben aangereden. Het paard week
daardoor op zijde, ongelukkig juist tegen den
spiegelruit van den heer Wittkampf, waarvan
de scherven kletterend op de straat en naar
binnen vielen.
Hedenmorgen waren aan de vischmarkt aan
gevoerd 3 partijen schol, houting en spiering
de prijzen waren voor schol van f 0.50 tot
f I.17l/s, houting van f0.15 tot f 0,30, spiering
van f0.20 tot f0.32'/s, alles per koop.
BURGERLIJKESTAND.
Gehuwd
46 Nov. J. Kool, 28 jaar, en J. van Leeuwen,
25 iaar. - H. J. Putters, 22 jaar, en P. G.
Wuisman, 24 jaar. B. de Jager, 35 jaar,
en W. Tettelaar, 40 jaar.
Gieboron t
45 Nov. Jan Hendrik, zoon van J. H. Stek
en J M. Schram, Botterddijk. Theodora,
dochter van B. de Bruin en T. van Zanten,
Dirkje-Meest erstraat. Antonius Jielis, zoon
van B. J. Meyer en M. J. van Diggelen, Breedstr
