Üit de Staatscourant.
Ke rk cii S cli ooi.
Recht zak en.
Landbouw en Teetcelt.
Remengd Nieuws.
van geloovige Israëlietische ouders, In de laatste
twee tientallen van jaren echter verminderden
deze eigenschappen op eene bedroevende wijze,
ook bij kinderen van stipt godsdienstige oudeis.
En, wat het meest bij deze waarneming ver
ontrustte, was, dat teekenen van dit verval
reeds op zoor jeugdigen leeftijd, bij de scholen
van het lager ondeiwijs bezoekende jeugd,
zichtbaar werden. Ziedaar een feit, dat mij en
alle weldenkende», met droefenis vervulde, en
mij noopte, de ooi zaken daarvan op te sporen.
In de huiselijke opvoeding lag zij niet, want
deze is strerg godsdienstig evenmin, om dezelfde
reden, in hel godsdienstonderwijs zelf.
Naast dit feit stond een ander onbetwistbaar
feit, namelijk, dat de geest, die de onderwqs-
kinehten van het algemeen lager onderwijs be
zielde, tot de grondstellingen van bet positieve
Jodendom en Christendom in eene, om niette
zeggen, vijandige, dan toch bepaald antipathische,
ontkennende verhouding stond. De juistheid
dezer bewering zal wel niemand betwijfelen,
die de uitingen der onderwijzers in hunne alge-
meene vergaderingen en in hun orgaan De Bode
met aandacht nagegaan heeft. De wijze, waarop
in dit orgaan nog in den loop van dit jaar over
de kroningsfeesten gesproken woidt, moet den
gploovigen IsiaëKet, in wiens oogen het ko
ningschap eene onschendbare goddelijke instel
ling is, diep kwetsen. Evenmin maken niet
weinigen dezer heeren van hunne antiraditio-
neelo denkbeelden omtrent den eigendom een
geheim.
Was het nu niet geheel natuurlijk, dat ik een
innig verband tusschen de twee omschreven
verschijnselen zag, dat ik in het laatstgenoemde
feit de oorzaak van het eerstgenoemde, den
achteruitgang van godsdienstzin en eerbied voor
de gestelde machten zocht en vond?
Zeker, deze redeneering leverde slechts mo-
reele, geen juridische bewijzen op. Maar reeds
deze moreele overtuiging legt hein, wiens dier
baarste bezit, hetgeen de inhoud van het ge
loof voor de geioovigen is, met ondergang be
dreigd wordt, den onafwijsbaren plicht op, pm
alle geoorloofde middelen tot beveiliging van
dit bezit aan te wenden.
Doch de bedoelde moreele overtuiging werd
versterkt door bepaalde feiten, door mededee-
lingen omtrent bespottende uitingen der onder
wijzers over Bijbelverhalen en Bijbelscho be
schouwingen, alsook omtrent minachtende
opmerkingen over de vereering van #ns door
luchtig vorstenhuis."
Dr. Dunner noemt dan eenige voos beelden.
Op dit schrijven vroegen B. en "YV, ophelde
ring met verzoek feiten en scholen, waar deze
hadden plaats gegrepen nauwkeurig te om
schrijven. In antwoord hierop schrijft dr, D.
dat hij geen namen en feiten wil noemen, om
dat hem door zijn zegslieden daartoe de
vrijheid niet gegeven wordt en omdat een
eventueel onderzoek bij de besliste ontkenning
van de betrokken beschuldigden toch geen resul
taat kan opleveren.
B. en W. hebben hierop geantwoord dat,
nu dr. Dunner geen termen gevonden heeft
om zijne beschuldiging, als zouden de onder
wijzers zich bij het onderricht niet van zuiver
confessioneele opmerkingen onthoudente
staven door de namen te noemen van de over
treders of van de scholen waaraan de over
treding geschiedt, zij deze briefwisseling moeten
sluiten.
In hefc „Centr. BI. v. Isr." komen adviezen
voor van rabbijnen, ongeveer 2A jaar geleden
openbaar gemaakt. Heden vinden wij in ge
noemd blad liet advies van dr. Bitter, opper
rabbijn te Botterdam, en door dezen, uitge
bracht in 1896. Het luidt als volgt
Gij vraagt mij uiting mijner meening om
trent hot nut van Israël, bijzondere scholen.
Ik heb de eer u op het volgende te wijzen
Io. In onze godsdienstscholen wordt onder
wijs gegeven na afloop der maatschappelijke
scholen, dus nadat do kinderen, reeds uien lang
gewerkt hebben en vermoeid zijn. Met hoe wei
nig lust zij dan heb onderwijs volgen, ja boo
vaak zij met eens gesclnkt zijn het onderwijs
naar behooren te volgen, daarvan weet ieder
opmerkzaam onderwijzer genoeg te verhalen.
Daarbij komt, dat do kinderen heb als een
last beschouwen uren lang nog op de school
banken te moeten zitten, terwijl hunne mede
scholieren die van de maatschappelijke
school reeds vrijheid genieten. Ook dit werkt
nadeclig op heb onderwijs.
Op eene Israelietósche bijzondere school kau
godsdienstonderwijs worden verstrekt op tijden,
dat de kinderen i'risch zijn. Heb onderwijs zal
dan ongetwijfeld betere vruchten opleveren.
Ook het tweede bezwaar valt dan natuurlijk
weg.
2o. De algemcene geest van heb onderwijs-, op
de maatschappelijke scholen verstrekt, is niet
altijd voor den godsdienst gunstig. Al wordt er
zelfs voor gewaakt, dat mets in strijd niet don
godsdienst wordt „uitgesproken" niets wordt
gesproken ter bevordering van godsgeloof en
godsdienstzin, althans naar Joodsche begrippen.
Iloe anders lean, ook bij heb maatschappelijk
onderwijs op Israel, bijzondere scholen worden
gehandeld. Neem het onderwijs in geschiedenis,
in natuurkunde: het kind kan loeren hennen
God in de geschiedenis, God in de natuur. Ook
de heerlijke instelling van vele onzer lofzeggin
gen kan daarbij nadrukkelijk worden ingeprent.
Daarna herinnert de schrijver nog aan de
moeilijkheden die het niot-bezoeken der school
op Sabbath- en feestdagen oplevert, 011 sluit zijn
„wegens vele bezigheden zoo kort mogelijk ge
steld antwoord" in het vertrouwen, dat, alhoe
wel „er nog meer in liet belang en ten gunste
van do Israëlietische bijzondere school is to zeg
gen, het vorenstaande toch zijne meening in
dozo aangelegenheid voldoende zal doen ken
nen".
Socialisten-Bond.
Zooals gemeld, wordt het Congres van den
Soeialistenboud gehouden op Zondag 25 en
Maandag 26 December in het gebouw „De Da
geraad" te Zwolle. De beschrijvingsbrief is zeer
uitvoerig; wij ontleoncn daaraan hot volgende:
Voorstel van do afdeelmg Amstoiclam: Do
bond bopalo zich bij de begmsel-verldanng en
tiekke m alle beperkende besluiten, voor on na
gonomeu, waardoor dan werkelijk blijkt, dat
zij een vrijheidslievend standpunt inneemt,
Voorstel van do afdeeling DordrechtHet
Congres spreke rich uit over sommige vraag
stukken, o. a. Staatspensioneoring, waarover bij
de socialistiche arbeiders do meenmgeu uiteen
loopen.
Voorstel van do afdeeling Den Haag: Het
Congres besluit:
le. Dab noch do Bond in zijn geheel, noch do
leden persoonlijk aan de verkiezingen mogen
deelnomen.
2o. Dat men zich onthoudo, om ten gunste
van Staatspensioneermg propaganda te maken.
Voorstel van de afdeeling Haarlem: Het con
gres bospreke en drukke zoo beknopt mogelijk
de meening van den Bond uit, aangaande de
houdmg der leden en afdeehngon ten opzichte
van
lo. De vakbeweging,
2 e, Het streven der sociaal-economie tob liet
in gemeentelijk beheer brengen dor verkeers
middelen, dor gasfabricatie, enz.
3e. De politiek.
Do afdeeling Haarlem stelt de volgende motie
aan het Congres voor:
„Het Congres enz.
overwegende
dab de economische ontwikkeling der maat
schappij heonwijst naar een steeds feller wor
denden klassenstrijd tusschen bezitloozen en-be
zitters van productie- on verkeersmiddelen;
dat elke pogmg van de bezitloozen om hunne
positio tegenover de bezitters te versterken, bij
voorkeur van zulke, die getuigeu van een vooraf
beraamd plan, den steun verdienen der socialis
tisch gezinde arbeiders,
besluitdat het de taak en de plicht is van
alle leden van den Soc.-Bond de vakvereenigm-
gen te steunen in hunnen strijd;
direct tob het verkrijgen, van meer maat-
schappelijkcn welstand
indirect tot uitbreiding van het socialisme.
De afdeeling Den Haag stelt voor, dab in
plaats van de commissie van redactie voor
„Beclit voor Allen" een redacteur zal worden,
benoemd, terwijl de afdeeling Sappemeer voor
stelt den tegenwoordigen redacteur niet weer
te benoemen. De toelichting tob laatstgenoemd
voorstel luidt: Sinds den tijd, dat de tegen
woordige redacteur aan „B. v. A." is, is alle
frissche geest gevloden. 'tBlad is een aaneen
schakeling van platheden en alledaagschheden,
vooral in den laatsten tijd en, op deze manier
gedoemd ten onder te gaan.
II. S. M. of S- S. te Botterdam.
De gemeenteraad van Botterdam heeft de
overeenkomst met de H. IJ. S. aangenomen met
29 Legen 15 stemmen.
Bij Kon. Besluit is benoemd tot ridder in de
Orde van den Nedeiiandschen Leeuw, jhr. mr.
G. W. A. van der Wijck, kantonrechter te
Steenwijk.
De Ministers van Justitie en van Binnen-
landsclie Zaken verleenen iu do volgende week
geen audiëntie.
Burgerlijke Stand tan Overseliie.
Getrouwd: 30. Nov. J. v. d. Meer, wed., 47 j.
en M. de Bruijn, jd. 49 jaar.
Geboren: 26 Nov. Hendriks Cornelia en Gorrit,
kinderen van K. Koster en J. van Dijk. 30, Frank,
z. v. F. v. Oosten en J. de Bruijn. 29. Theodora, d.
v. J. Schenk en II. Scbel.
Overleden: 28 Nov. II. don Uijl, 10 nind. I.
L. do Groot, 36 jaar, echtg. van A. Vogeiczaug.
Bij Kon, besluit is tijdelijk benoemd tot leeraar
aan de R. H. B. S. te Zwolle dr. A. J. Botermans,
te Rotterdam.
Bij Kon. besluit is de Oost-Indische ambtenaar met
verlof, Tb. C. Colenbrander, laatstelijk bouwkundig
ambtenaar la kl. bij den aanieg van Staatsspoorwegen
op Java, op zijn verzoek, wegens pkysicke onge
schiktheid, met ingang van 1 December 1898, eervol
uit 's Lands dienst ontslagen, met toekenning van
pensioen.
Bij Kon. besluit zijn benoemdbij bet wapen der
infanterie, bij het le rog., tot luit-kolonel de majoor
W. J. Harms, van hot korps; tot kapitein de lo
luitenant D. Makkink van den staf van het wapen,
werkzaam bij do Kon. Mil. Academie bij het 3o rog.,
tot kapitein, do le-luit. A. J. C. do Bruyn,.mede
van den staf van hot wapen en werkzaam bij de
Kon Mil. Academiebij het 7c regiment, tot majoor,
de kapitein J. J. Wieringa, van het 3e regiment;
bij het 8o regiment tot luit.-kolonel, do majoor J.
Klasing, van bet korps.
Bij Kou. besluit is do lo luit. J. Wolf, van het
6e regiment infanterie, met ingang van 1 Januari
1899, op pensioen gesteld en het bedrag van het
pensioen bepaald op f 1240 per jaar.
Bij beschikking van den Minister van Binnen-
landseho Zaken is aan don heer P. C. Evers op zijn
verzoek een eervol ontslag verleend als lid der
commissie van toezicht over de Koninklijke Muziek
school te 's-Gravenhage, en dit onder dankbetnigiug
voor de doorhem in die betrekking bowezen diensten,
en is als zoodanig benoemd de heer mr. W. J.
Snouck Hurgronjo.
Bij Kon. besluit is aan Louis Charles Napoleon
Nicod vergunning verleend de geneeskunst uit t
opfenen op Ncdorlandscho zeeschepen, mot uitzonde
ring van oorlogsvaartuigen, onder voorwaarde, dat
hij do wettelijke bejmiingen omtrent de uitoefening
der geneeskunst in Nederland stiptclijk nakomc.
Nnn. Hbiiv. Kerk.
Beroepen: to Vuren en Dalem C. van dor
Voort van Zijp, cand. to Hilversum.
Aangenomen naar Rispeet, door W. R.
Kalshovcn, te Kesteron (vcrbeteid bericht). Naar
Staphorst, door II. A. lieijer, te Licndcn. Naar
Nanrdeu, door F. Drijver, te Avenhorn.
Bedankt: voor Midvvoud, door J. Buyscool, eand.
Het provinciaal kerkbestuur van Overijsel heeft
den heer G. Bruna, voormalig predikant der Ilerv.
Gemeente te Enter, schuldig verklaard aan openbaren
Sb ijd met den geest en de beginselen van de be
lijdenis der Herv. Kerkvervallen verklaard van de
bevoegdheid tot bet uitoefenen van kerkelijke rechten
en tot het aanvaarden van kerkelijke bedieningen
voor onbepaaldon tijdon hem tevens van hot lid
maatschap der Nod. Hcrv. kerk ontzet. (De heer
Bruna is, gelijk men weet, Roomsch-Katkolick ge
worden.)
Ge rep. Keuren.
Beroepen: te Oudshoorn, W. A. van Es, theol.
cand. te Rotterdam.
Aangenomen naar Knijpe, door L. G. Goris,
te Veenwondstcrwal.
R.-K. Kraut.
Do aartsbisschop van Utrecht hoeft aan don pator
N. Cromer eervol ontslag verleend als kapelaan te
Tiel, en als zoodanig benoemd den pater L. J. van
Gent.
Hooger Onderwijs.
Amsterdam. Candidaats-examen in de Nedcrland-
sebe letteren D, E, van Weelcandidaats-examon in
de pharinacie (met lof) L M. van den Berg.
Leiden. Candidaats-cvawen in de rechten N. J.
Zebinden Baggerman en E. B. F. F. Wittert van
Hoogland.
Utrecht. Prop. ex. genecsk.Th. II. Ivock. Aanv,
cx. dier- en delfstof kunde: Mcj. J. II. Sucrhof en
Mej. M. H. Gockoop. Bevorderd tot artsJ. G. Fischer.
Voor de Hangschc Rechtbank had zich Donderdag te
verantwoorden do heer J. M. D. baron van L., be
klaagd van mishandeling van een hoofdcomlucteur
der Staatsspoorstoorntram in don avond van 11 Sept. 11.
na afloop van het vuurwerk te Scheveningen, toen
er daar een sterk gedrang was van het publiek om
in do stoomtram te komen.
Bekl. beweerde dat bij niet dr;" dames daar aan
wezig, den hoofd-conducteur slechts een tikje opzijn
pet had gegeven naar aanleiding van het z. i. on
handig optreden van don bcambto tegenover het
publiek. Verschillende getuigen verklaarden dat de
slag zeer hevig was.
Do substituut-officier van justitie mr, Macliunc
Pont deelde mede dat hij op den bewusteu avond
zelf ter plaatse was cn toen met verschillende andere
personen den indruk kreeg dat wel degelijk gesla
gen is. Z. E, A. eischte f 50 boete of 10 dagen hech
tenis.
Vee-invoer In België.
Met verwijzing naar het bericht in de
„Staatscourant" van 29 November 1S98, no.
279, betreffende de tijdelijke sluiting van. Es-
schen voor den iuvoor van Nederlandsch melk
vee, wordt ter kennisneming van belanghebben
den gebracht, dat die sluiting het gevolg is van
het ontdekken van drie gevallen van mond- en
klauwzeer bij uit Nederland aangevoerd vee in
de quarantaine-inrichting te Essdien.
Intussehen schijnt verwacht te mogen "wor
den, dat de sluiting spoedig zal worden opge
heven en dat de kantoren te Esschen welheht
reeds voor den invoer op 15 December e. k. we
der geopend zullen worden. („St.-Ct.")
Ongeluk.
Den heer Pijls, lid van de Eerste Kamer
voor Limburg, is Donderdag te 's-Gravenliage,
op zijn weg naar het Buitenhof, een ongeluk
overkomen. Terwijl hij een voorbijrijclonden
wagen wilde passeeren, kantelde dat voertuig
om en viel den lieer Pijls op het lichaam. Hij
werd terstond opgenomen en naar zijn hotel
vervoerd, alwaar bleek, dat zijn toestand geluk
kig niet gevaarlijk was.
De diefstal te Botterdam.
Er wordt vermoed, dat de persoon, die van
een kantoorlooper uit de Boompjes te Rotter
dam een portefeuille met geldswaarde heeft ge
rold, iemand is als heer gekleed, ongeveer 40
jaar oud, gezet, roode kleur, rossigon knevel,
dragende een liclit-bniinen deukhoed en eene
overjas van dezelfde kleur. Althans een aldus
aangeduid pers-oon heeft don looper tegen hot
lichaam geloopen. Hij was vergezeld van trwee
andere, als heer gekleede personen.
Memento trori.
Vrijdagmorgen gingen eenigo werklieden te
Ridderkerk als dragers in een begrafenisstoet
mee. Nadat zij hot lijk grafwaarts hadden ge
dragen liet plotseling een hunner de baar los
eu zakte in elkaar.
Een ijlings ontboden geneesheer kon slechts
den dood constateeren.
Op do baar, die hij even te voren nog hielp
dragen, werd zijn lijk huiswaarts gebracht.
Door Irand vernield.
Een geweldige brand heeft gistermorgen do
grooto drukkerij Zech, te Braine-le-Comte, ge
heel vernield.
Dezo drukkerij is gosticlib door den va-der
van den tegenwoordigen eigenaar, die een wel
verdiende ïeputatie geniet als bibliopliiel en
uitgever van prachtwerken. Zij is een der groot
ste drukkerijen in België.
Om 7 uur gistermorgen brak de brand uit,
waarschijnlijk doordat een gasvlam in een der
papiermagazijnen in aanraking kwam met den
daar aanwezigen voorraad. Onmiddellijk schoot
een geweldige vlam- hoog op en drong door het
dak naar buiten. Er werd alarm gomaakt en
een vreeselijke paniek ontstond, daar de brand
zich weldra, mededeelde aan de verschillende
andere gebouweu. In de verwarring werden
eenige personen onder den voet geloopen, maar
ernstige onheilen kwamen gelukkig niet voor.
De oude lieer Zech, dio sedert eenige weken
aan keelontsteking leed, moest in een deken o-e-
wikkeld uit zijn huis worden gedragen.
Do fabriek is bijna totaal vernield.^Do schade
wordt op drie millioen francs geschat, verze
kerd bij verscliiliende maatschappijen. Door
den brand zijn 200 arbeiders hroodeloos.
ILleedar drachten.
In Berlijn wordt thans voor een liefdadig
doel een internationale tentoonstelling van Idoe-
derclraohfcen gehouden. "Uit de meosto landen
van Europa, ook uit ons land, zijn rijke inzen
dingen gekomen. 'bZijn meestal kleine figuren.
Dc tentoonstelling is ontworpen door de prin
ses-weduwe von Wied en hare dochter de ko
ningin van Rumenië (Carmen Sylva). Ook onze
koningin heeft tot de verzameling bijgedragen.
De moordenaar Vacher.
Hot cassatie-beroep van Vacher, ter dood
veroordeeld wegens heb vermoorden van een
aantal herdersknapen en -meisjes, is verworpen.
Een lom.
Dinsdagmiddag werd in de advocatenbank
van de Rechtbank van Koophandel to Marseille
een bom gevonden. Deze bom, den vorm heb
bende van een blikje ter bewaring van geconser
veerde gioenten, was voorzien van een lont, die
bad gebrand, doch was uitgegaan. Overgebracht
naar het gemeentelijk laboratorium, bleek heb
te bevatten 140 gram buskruit, spijkers en een
lont.
Wanneer het werktuigje ware ontploft, ware
de vernieling groot geweest.
De bom werd ontdekt door een werksters,
belast met heb schoonhouden van het gebouw,
terwijl zij aan 't vegen was.
De jongste storm.
In de Amerikaansche Noord-Atlantische ha
vens kwamen verscheiden schepen bmnenloo-
pen met de bemanningen van gezonken zeil
schepen. Minstens 30 schoeners zijn gezonken,
86 aan de kust van Niouw-Engeland gestrand;
iu de haven van Boston zijn 30 schepen wrak
aan Kaap God zijn 40 schepen op strand gezet.
Op enkele plaatsen had dc storm een snelheid
van 90 mijlen per uur.
Gruwelijk.
Op een plaatsje bij Biholo (Italië) had zich
onlangs een achttienjarig meisje verloofd met
een jongman, Spediacei. Vernemende, dat dozo
vijf jaar wegens manslag gevangen had gezeten,
gaf zij hem zijn afscheid. Spediacei schoot met
een revolver haar in heb geziöhb, zoodat zij voor
haar leven mismaakt zat zijn, en doodde ver
volgens een zestigjarigen houtvester en een vijf
tigjarig landman, die bij hot proces tegen hem
getuigd hadden. Hij was ook naar do pastorie
gegaan om wegens dezelfde reden den pastoor
te vermoorden, maar deze was afwezig. De boos
wicht is voortvluchtig.
De sociale guaestio.
President Eauro heeft dezer dagen een bezoek
gebracht aan een kolenmijn. In de „Figaro"
schrijft Alfred Capus nu heb volgende
Do heer Felix Faure stijgt af, in mijnwer-
kerseostuum, in de mijnen van Lens. Dus
dab is hu, wat men noemt een mijn.
De chef van het protocol. Een steenkolen
mijn.
De heer Felix Faxu-e. En heb mijnwerk,
het zware mijnwerk, waarin bestaat dab? He
verzoek u wel, mij dit te zeggen.
De directeur van heb werk. Een houweel
te nemen, en de kool te hakken.
De heer Felix Faure. Ik heb in de bladen
gelezen, dat dit een zwaar werk is.
De dir. d. werkz. Zeer.
De heer Felix Faure. En dat de werklie
den somwijlen het werk staken en meer geld
eischen tot loon van hunne werkzaamheden.
De dir. der werkz. Dit doel beoogen zij
ook werkelijk.
De lieer Felix Faure. Ik wil mij zelf over
tuigen of zij er reden toe hebben. Geef mij een
houweel.
De dir. dor werkz, met bewondering. Oh!
De dief van het protocol. Heb protocol,
de etiquette
De heer Felix Faure (bevelend)Geef mij
een houweel 1
De chef van het protocol, zacht tot den direc
teur. Ik heb zooals gij weet, het geval voor
zien on ik heb er een extra houweel voor
doen vervaardigen. (Luider.) Ben houweel voor
mijnheer don President van do Republiek!
(Men komt aandragen met een elegant, liclib,
vernikkeld houweel met zilveren greep.)
D© heer Felix Faurs. Geef. (Hij maakt
oen beweging mot het houweel.) 'bis kinder
achtig Waar is de kool die bewerkt moet
worden
De dir. der werkz., (nemendo stiekempjes
tweo stukken kool uit den zak van zijn jas, ze
daarna op den grond werpende zonder dat de
