/r
r
1
1
Laatste Nieuws.
Telegram m e n.
F i ii an ti c 1.
V i sschcr ij.
Sclieepyaa rt.
Handel.
EFFECTENBEURS VAN AMSTERDAM.
STAATSLEEMGEN.
Prov. en Steielijke
Leeniim
HptM-Möi.
M.Creiiet-Mell.
fiaCmt-Ontoneiim
TaMsoMeriiiiigei.
FaDrieten,
SctieeDvaart-MaatscL
Diversen,
Sprreleenimei.
Tramweg-Maatscli
Premieieeiiiiigen.
verklarende na niouw overleg, later bij de suppL
be°rooting don posfc opnieuw voor to dragon.
Het amondemcnfc-Lolunan, om geen subsidie
te govern aan de huishoud- en industrieschool te
Alkmaar, werd verworpen met 62 tegui 29
stemmen.
Naar aanleiding van eene opmerking van den
hoer Conrad zegt de Minister dat aan de am
bachtsschool te 's-Gr&vonhage uitzicht is gege
ven op een hooger subsidie van f 2000.
Bij de afdeehng Lager Onderwijs wees de
heer Lohman er op dat thans ook de geloovigo
Israëlieten zich plaatsen tegenover do openbare
school. Dit is een toeken des tijds. In de leer
boeken van deze school vindt men niets van
Christelijke opvoeding. Het orgaan van den
Bond van Ned. Onderwijzers vervangt de vroe
ger Christelijke stof. Als oen opoub. onderwij
zer redacteur van „Recht voor Allen" is, dan
beseft men den geest van liet openbaar onder
wijs. Spreker gaat voorbij de aanvallen waar
aan do opperrabbijn Diinuer heeft bloot ge
staan Men zegt: noem feiten, maar dat is zeer
moeilijk. „Boter" ear „surrogaat" gaan langzaam
in elkander over. Uitvoerig critiseert spr. do
tegenwoordige openbare school die niet be
schouwd kan worden als list symbool van natio
nale eenheid. In de bijzondere scholen moet men
zien het cement, der natie.
In zake de traotemesaton wensohb hij perio
dieke verhooging van Rijkswege. Omtront aan
wezig zijn van een wettelijk getal onderwijzers
op gesubsidieerde scholen moest de Regeering
niet to kleingeestig te work gaan.
De heer Do Waal Malefijt juicht toe de plan
nen tot pensioimeoring van weduwen en weezen
van onderwijzers van openbare en bijzondere
scholen.
In de bestrijding van de openbare school
die ontaard is in godsdienstiooze volksschool
door do meerderheid des volles niet gevensuhb
sluit spreker zich bij den heer Lohman aan.
Do heer Mutsaers bestrijdt de gelijktijdige
waarneming van de funebiën van burgemeester
en schoolopziener.
De heer Smeenge komt op tegen verschuiving
van de tractementsregeling tot bij de behande
ling van het Leerplichtentwerp.
Do heer de Klerk is niet zoo beducht voor
de aanvallen op de openbaie schooi; de beste
remedie tegen ontevredenheid van onderwijzers,
acht hij tractementsvei hooging.
Do heer Schaapman wenscht het wettelijk
minimum-salaris van den ondei wijzer verhoogd
zien.
De heer Seret bepleit de belangen der bijzon
dere school te Weikendam.
De heer Brummelkamp wenscht éénheid van
spelling en komt er tegen op, dat sommige
onderwijzers op eigen houtje gaan Kollesvijtipn.
De heer Ketelaar meent dat de regeering
met leoiplicht weinig haast maakt. Hij wenscht,
daar het geld er toch is, pensioenregeling voor
.weduwen en weezen van onderwijzers. Ook wil
hij de op grond van art. 24 ontslagen onder
wijzers doen deelen in pensioen.
Heden vervolgt spr. zijn rede.
Zitting van Woensdag 14 December.
(Per telegraaf.)
Bij het voortgezet debat over de afdeeling
Lager Onderwijs van de begrooting voor Buiten-
landsche Zaken, veidedigde de heer Ketelaar
uitvoerig het openbaar onderwijs tegen de
gisteren geopperde klachten dat het neutrale
onderwijs nadeelig is voor do kinderen, en de
ooenbare school niet neutraal in eer is. Dl'.
Dunner moet zijn beschuldigingen bewijzen.
Wanneer waar is heigeen de «Residentiebode"
omtrent het optreden van een Ilaagseh onder-
wijzer mededeelde, dan moet dc/.e gestiatt
worden. Echter zij men zeer voorzichtig met
getuigenissen van kinderen. Sprekcr's eigen
ervaring heeft hem geleerd dat de seete-school
meer godsdiensthaat aanwakkert dan de open
bare school. Krachtig bepleit spreker de vrijheid
van handelen van den onderwijzer buiten de
school. Daardooi wordt ook wei ken in't geheim
voorkomen.
De minister staat vrijheid in spelling voor.
Naar aanleiding van de bedenkingen van de
heeren Lohman en De Waal Malefijt antwoordt
de Minister dat hij gaarne bereid is pogingen
aan te wenden om moeielijkheden voor do
bijzondere scholen uit den weg te mimen ten
aanzien van het verplicht aantal onderwijzers.
Del ontweip tot pensionneering van onderwij
zers kan niet voor 1901 in werking treden,
maar zal wel eerder worden ingediend.
De Mem. van Aniw. over Leerplicht zal niet
lang meer uitblijven. Eerst wanneer Leerplicht
is doorgegaan kan traeiemenisregeling, die in
middels wordt voorbereid, worden behandelt.
Ten aanzien van de rieutraliteitskweslie
wyst de minister er op dat voorstanders van
bijt, vakonderwijs weinig reden hebben om te
juichen over optreden van dr. Dunner, die
zijn grieven niet bewees, en wiens oproeping
weinig instemming en vele krachtige protesten
uitlokte.
De toestand van het openbaar onderwijs,
zooals de lieer Lohman dien schotste, is zeer
overdieven. De Minister merkt dien afgevaar
digde op dat hij door herhaalde aanvallen tegen
de openb. school den schoolstrijd aanwakkert.
Daarentegen erkennen de voorstanders van het
openb. ouderwijs liet nut van het bijz. onder
wijs. Hoewel de Minister «onbeperkte" vrij
heid voor den onderwijzer buiten de school
niet eikent, mag de medewerking van den
onderwijzer Bergmeijer aan a Recht voor Allen"
geen reden tot diens ontslag zijn, waar vast
staat dat deze onderwijzer een voorbeeld van
plichtsbetrachting te
Na eenige discussie, waarbij de Minister nog
opkwam tegen de bewering dat het openbaar
onderwijs godsdienstlooshekl en anaicliisme aan
kweekt, werd het debat over de ouderwïjs-
afdeehng gesloten.
Bij de afdeeling Landbouw, drong de heer
Van Asch van Wijelc (Ede) aan op eene wette
lijke regeling van de vertegenwoordiging van
den landbouw, en hij bepleitte het nut van
Kamer van Landbouw.
De heer Pijtteisen vroeg staatssteun voor
bebo^sching en ontginning, waarvan bij het nut
bepleitte, evenals van afstand van giond aan
min- en onvermogenden.
De heer De Boer, erkennende het vele dat
de Regeering voor den Landbouw doet, wenscht
echter in het belang van den kleinen boeken
stand een betere 'vei deeling van de Staatszorg,
die thans onvolledig en eenzijdig is, en uitslui
tend gericht is op productievermeerderirig en
afzet, hetgeen hoofdzakelijk ten goede komt aan
de groot-industiie.
liet eenige middel om sociale toestanden te
bevorderen is regeling van de lechtspositie van
de plattelandsbevolking tot den grond. Ook
spreker wil de ai beider meer profijt van den
grond doen trekken. Daarom dringt hij aan op
eene wettelijke regeling om den giond meer
toegankelijk te stellen voor de arbeiders, aan
wie hij land wil geven, gunstig gelegen en met
vast gebruiksrecht.
De hoer Jansen wenscht in het holang van
den landbouw betere handhaving van do wot
tob bestrijding van vogelmoord
De hoer Meesters beveelt de conclusion, van
hot Visselierijcongres te Utrecht bij de Regee
ring aan.
De heer Troelstra betuigt zijn leedwezen over
heb Zaterdag jl. voorgevallen incident toen hij
ondea- doni nvloed van plotselinge ontstemming
zich een uitdrukking heeft laten ontvallen, die
hij bij,een nadere overweging niet zou gezegd
hebben. Den toestand van don landbouw be
sprekende sluit spr. zich in hoofdzaak aan bij
den heer De Boer. Echter acht hij wel moge
lijk bolero regeling van hot pachtcontract, en
bijzonder hecht iiij aan spoodigo herziening van
hot on teigeningbi'ccht. Uitvoerig schetst hij den
ongunstigen cconomischen toestand van Fries
land, dat boveiidion nog zwaarder dan andere
gedeelten van het Rijk gedrukt wordt door
prov. on gemeentelijko bclastingem. Een der
grootste redenen van den achteruitgang van
Fiiesland is hot absenteïsme. Dit uitwonen van
do groote grondeigenaren, die niets dan hot
hoogst noodzakoLijito laten bewerken, doomt de
bevolking tot werkeloosheid. Nieuwo regeling
van do tuuncioele verhouding tussclien Rijk en
gemeenten helpt niet. Want al wordt door hoo-
gere Rijksbijdrage do Hoofdelijke Omslag ver
minderd, dan verlicht men daardoor wel do be
zittende klasse, maar wordt dat gedeelte van
hot volle, dat bohcefto lieofb aan steun, niob ge
holpen.
Algemeen hoopt men dab deze Minister zal
kunnen voorkomen afschaffing der progressie
voor 1901.
Da ongunstige toestand van Friesland breidt
zich uit over het golieolo land.
Spreker wenscht den grond te brengen in 't
bezit der gemeenten. De gemeenten moesten
grond luumen naasten om in bewerking aan in
gezetenen to geven. Verhooging van loonstam-
daard en vermindering van werkeloosheid! zou
hiermede bowerkb worden.
Ton slotte hoopt hij dat de Minister, zij 't
clan ook door voorbereidende maatregelen, aan
de door hem geschetste misstanden en bezwaren
zal tegemoet komen.
Do hoer Henmequin, dankbaar voor hetgeen
reeds gedaan is, wijst er op dat nog zeer veel
gedaan moot worden, o. a. wat betreft het land
bouwonderwijs.
De heer Van Kol, wijzende op den hoogst
treurigen toestand in Overijsel, speciaal in
Twente, waar arbeiders uit gebrek over do
gi onzen trokken om in Duitsehland werk te
zoeken, sloot zich aan bij den aandrang om door
ingrijpen van den Staat verbetering to brengen
voor de arbeiders en kleine pachters. Roofbouw
moet verdwijnen. Daarom moet de Staat hot
pachtstelsel regelen, opdat een einde kome aan
hooge pachtprijzen. Hij wenscht paclibcommis-
sien.
Do heer Van Kamebeek waarschuwt tegen
overdrijving op landbouwgebied. Men vorgoto
niet, dat do landbouw vrij is van belasting.
Dc Minister acht verbetering in organisatie
en vertegenwoordiging van den landbouw noo-
clig. Bij hot ontwerp, dat reeds- wordt voorbe
reid, zal op de wonken van den heer Da Boei-
worden gelet. Ook een Vissohorijweb wordt
voorbereid. Omtrent eene onteigeningswet kan
hij geen bepaalde toezeggingen doen. Mot de
schets, door don heer Troelstra van den tong
stand in Friesland ges/even, is do Minister heb
in hoofdzaak eens; ook hij beschouwt het ab
senteïsme als de hoofdzaak van den achteruit
gang in Friesland. Echter verwacht do AEnister
vrijwillige verbetering in den toestand. Er zijn
teekonon van verbetering van het gemeen
schapsgevoel. ArerlagLng van den Hoofd/dijken
Omslag, door verhooging van de Rijksbijdrage
aan de gemeenten komt ook aan don kleinen
man ton goede. En als do Woningwet bij do
Kamer inkomt, zal men zien dat do Regeering
wat doen wil. De Minister verheugt er zich over
dat men niob tegen het doen van uitgaven op
ziet.
Heb subsidie voor de oprichting van coöpera
tieve leenbanken werd met 55 tegen 27 stom
men goedgekeurd.
Morgen voortzetting.
Hofbericht.
Hare Majesteit de Koningin bracht heden
middag een bezoek aan de tentoonstelling der
schil lerijen (dé vlooit evue 15 September 1898)
van den beer H. AV. Mesdag in Pulchii Studio.
Hare Majesteit werd ontvangen en rondgeleid
door den vooizitter en betuigde Ilare ingeno
menheid dat dit hïstoi iscli feil op deze wijze op
velschillende momenten zoo getrouw werd
teruggegeven.
11. M. de Koningin beeft een bedrag van
f250 beschikbaar gesteld ten behoeve der na
gelaten betrekkingen dei' slachtoffers van den
biaiul te 's-Gravenhage van den llden Decem
ber jl en ten behoeve der gezinnen die door
dien brand schade hebben geleden.
Onder zeer talrijke blijken van belangstelling
werd lieden te 's-Gravcnlinge op (oud) «Eik
enduinen" ter narde besteld het stoffelijk over
schot van professor mr. C. Asser, oud-rechter
in de Ilaagsche rechtbank.
PRETORIA, '14 Dec. Do toestand van presi
dent Kruger is veel beter.
[President Kruger is lijdende aan een oog
ziekte die wellicht, volgens een bericht uit
Pretoria aan de «Daily Mail", een reis naar
Europa noodig zou maken. Red
Overztoht van do Beurs van den dng.
Do buitenl. Staatsfondsenmarkt had heden een
gunstig verloop, in het bijzonder voor Venezuela en
Portugal. Amcrik. sporen openden wat lager, liepen
daarna cenigszins op om in zeer vaste stemming te
sluiten.
Petroleumaandeolen voor Koninklijke zeer rast.
Nationale Staatsfondsen a boter. Buitenl.
soorten stegen a
Iloogcr: Amst. Sumatra li/s, Deli-Mij. 10, Deli
Tabak 4, Mcdan 1, Senembah 6, Wester Suikorr. 4
Amcrik. vaart i/s, Roll. Rum. Petr. 1%, Kon. Petr.
2, Nederi. Petr. 1, Palombang Saranrang Cheri-
bon 1/3.
Lager: Besoeki 1, Langkat Cult. Sakoeda 1,
aand. Cultuur 1.
Binnonl. sporen voor aand. Deli 1/2.
Russische sporen kleurloos.
Ainerikaanscke sporen per saldo 1/4 a 1 pet, hooger.
3LOTKOERSEN
Mexico Binnonl. Seh. 100—1000 Afl. Obl. 5 pet,
35. N. Western ad, Pae. Cert. 70%. Kon. Ncd. Mij.
Expl. Petr. br. aand. 252. Senembah Mij. aand.48Ö.
Atch. Top. Cert. v. aand. 18%. dito Cort. v. prof.
aand. 513/,,. Denver Rio gr. Cert. v. aand. IO1/3.
Miss. Kans. Texas 2e Hyp. 65y,.
KRALINGSCHE VEER, 14 Dcc. Hedpmnorgen wer
den aan de markt alluei aangevoerd 25 wintel zalmen,
f2.50 a f2.63, per l/j kilo
SCHIEDAM, !4 December. Vei trokkenPeaconn/ieU,
kapt. John Lincoln, naar Lowestoft.
SCHIEDAM, 14 December 1898.
ROGGE zonder handel.
GERSTzonder handel.
M A ISzonder handel.
SPOELING: f 1 10.
MOUTWIJN: Nol. van de Makelaar, f tl.perllL. Ct,
Stemming: willig.
IENEVERf15.pei ill..
Ainst, proel f 10.50
zonder lust en zonder belasting
MOUTWIJN: Not. Uiniideisboml f 103a f!0%.
SPIHI'JUS: f 173/4 a I I8I/4.
AMSTERDAM, 14 December.
Rogge op levering vast; ppr Maart f144, 145;
pei Mei f 138, 130.
ROTTERDAM, 14 December,
r.opgp up termijn: per Maait f142, f143, f—per
Mei f 130, f 137, f—
Pond Sterling.
Frank of Lire.
Zilveren Roebel.
i 12.—
0.50
2.—
Papieren Roebel f 1.
Oostenrijksche Florijn 1.20
Zmdduitsdha florijn 1.
De met gemerkte Fondsen zijn noodlijdend. Wanneer in de laatste vier weken
een fonds niet is genoteerd, vervalt de opgaaf van den vorigen koers.
Duitscbe Reichsmark f 0,60
Portugeesche Milreis. 2.70
Spaansche Piaster 2.50
Spaansche Peseta O 50
Deensche Kroon 0.66
A merikaansche Dollar »2.50
AMSTERDAM.
14 Dcc. 1898,
EUROPA.
NEpr.RI.AND. pCt.
Cert. N. W. Sch. 2ys
Cert. dito 3
Hongarije.
Obl. Goudl. 1876 5
Italië.
Inschr. 1802/81 5
Paus. Ln. '00/64 5
Oostenrijk.
Obl.I'ap. Mei/Nv. 5
Jan./Juü 5
Portugal.
'Obl. met ticket 3
'dito met ticket 4%
Rusland.
Cert.llamb.1820 5
Ob),'80Gc.GR.125
do.'89/90 Hope
StCo.GR.1254
d.'67/69o£20 4
in goud 1884 5
Spanje.
Pp. Sch. pes.6000 4
lo. pes. 12-240004
Binn. Ara, Sch. 4
dito Perpetueelo 4
Turkije.
Douane Obl. *86 5
dito Leen. 1888 5
dito Geev. serie D.
dito Geev. serie O
V. K.
8513/16
963/18
100%
88%
931/4
84%
83%
22%,
33%.
77%
971/2
971/4
101%
103
40%
393/4
31%
931/2
97%
2-23/4
27%
L. K.
851%g
9ö'/4
3%
84%
83%
22%
336/8
97%
103!3/18
40
II. tv
227/s
27%
86
90%
883/4
841/4
83 y,
2213/jo
33
1037/g
403/i
27%
N.-AMERIKA.
Mexico.
Obl. AU. Dinnl. 5
Amst. Obl. '61 3 'Z
dito 1886/90. o\i
Rott. L. '94/07 3
Schiedam 1895 3
Alg.IIyp.Bk.Fbr. 4
do. do. (m.uitk.) 31/.
do. do. (z. uitk.) 3%
Amst.IIyp.Bk.P. 4
'sGrav. Ilyp. Bk. 4
IIoH. Hyp.Bk.Pb 4
Nat. Hyp. Bank 4
N.W.&Pac. II,Bk.
C. v. Pb..
Rott.IIyp.Bk. Pb. 4
West). Hyp. Pb. 4
Cult.-Mij. Vorst. A.
Ned. Ilandlm.Aand.
dito dito resc. 5
Deli Cult. MijAand,
Deli-Maatsch. Aand.
Rott. Deli-Mij. dito
Senembah-Mij. dito
Ned.Fabr.v. Wrkt. 011
Spw.-Mat. ser.A.A.
N. Gist en Spir. F. A.
V. IC.
347/g
1003/,
1001/9
93K
IOD/4
98%
9 81/5
101
101%
1007/8
1021/a
70%
1021/0
101
6i
153%
151%
1441/4
486
1751/3
473
100
L. K.
343/,
100
100
93%
99
1003%
70
03
51%
497
477
11. K.
35
711/»
1513%
480
Pakotv. -Maatseh. A.
Rott. Lloyd Aand.
Dordt. Petr.Mij.prA.
Elzasser Petr.Mij.A.
K. Mij Ex. Petbr.A.
M. Moeara Er,. A.
Nod. Petrol. Mij. A
Sum. Paiemb. M. A.
V.-S. v. N. Amer.
Ark.Cnst.Synd.TC. f
Kans. CyPittb. G. 4
Maxw.Pr. afg.C.v.A.
dito Cert. v. Incom,
Nederland.
lloll, IJzeren Aand.
M. t. E. v. S.S. Aand.
Ned. Centr, Aand.
Ned. Z -A.Sp.do. 6
N.-Br.-Bokstel A.
Itauë.
Spwg!.'87/89A-E3
Z.I.Spw. A-Hdo. 3
Polen.
Wars.-Weenen A.
Rusland.
ir.Spw.Mij.Obl.41/
Wladtk.ZR. 1250.4
Z.-0ost.Spw.0bl. 4
Zuid-W. Sp. Obl. 4
V.S. v. N.-Amer.
Atch.Tp,C.v.gew.A.
dito Crt. pref. dito
do,Alg. Ityp.Obl. 4
V. 1(.
L. K.
177
119 K
1193/a
115
123
245%
120%
21%
86
231 2
120 1
22
80
220
96
3
515/16
5%
114%
UJ3%
35
20:
18
114%
18
56 3/10
587/b
563/ia
58%
155
99
97%
997%
97 7/i6
98%
97%
175/8
503/s
98%
187/ia
50%
I 97%
H. K.
22%
87
58%
tSis/10
51%
V. K.
do Adjust. Obl. 4 776/8
Atl. Pac Trustb. C
Centr. Pac. Aand. 3 4 3/a
CI.Ak. Gol.C.v.A. 18%,
Denv.-Rio-Gr. dito16%
Erie Sp. Mij. Aand 14%
Fl. C. P. C. v. g. A. 121%,
Lllin. Centr. C. v. A. i 0D!/a
Kans.Ct. B. v. A. N.M.
Sub Belt Railr. Co. 50
Louisv. Nashv. Cert. 65%
Miss K.&T.C.v. A. 12%
do.Crt.v.4pCt.prf.A. 35%
do. Ie Hyp. Obl. 4 89%
do. 2e Ilyp. dito 4 Cta/y
Wabashafg.C.v.p.A. 2i>9/w
W.N.Y. Pens.O.v.A. 0%
Canada.
CanadianPac.C.v.A. 84%
Rott. Tram w. Aand. 206
Westl. Stoomtr. A.
Nederland.
Amsterd./1000 3
N.-fl. V. Witte Kr.
P.v.Vulksvl.'67 ƒ10
do. 1869 A/2.50
België.
Antwerpen 1887 2%
Brussel 1886 2'%,
M. v. Brt.-Spw. 2%
Hongarije.
Theissloten 4
Italië.
Roode Kruis
106
72%
160
1.65
9915/ia
991%
UOVs
L. K.
773%
33
18%
16'%
14%
121%
50
65%
12%,
30
90
65
227%
6%
H. K.
34 %e
10%
14%
127/a
127/ig
65
23
67/s
Oostenrijk.
StaatJl, 1854. .4
dito 1860. 5
dito 1864
Bod.-Cr.-Anstalt 3
Stad Weenen 1874
Spanje.
Madrid 1868 3
Turkije.
'Spoorwegl. 3
Koers van het geld.
Prolongatie
Iv.
V,
130
118
lOOi/g
10-2
143%
33%
26
L. K.
32%,
20
Beleening
H. K.
33%
pCt.
21% pCt.
Wisselkoersen te Rotterdam.
14 December.
Londen kort 1 12.11% Disc. 4
Parijs - 47.90 3
Antwerpen - 47.65 3
99%
pCt.
Frozen vnn Coupons.
Amsterdam, 14 December.
Met. Pap. p. 11. 21
v Zilv. Jan. ti 21
Ëngelsehc per o£
Engelscho met affi.
Portugeesche
Fransche
fdgische-
Diversen in Reichsmark
Hamburger-Russen
Russen in Gouden Roebel
Russen in Zilveren Roebel
Russen in papieren Roebel
Polen per Zilveren Roebel
Spaansche buitl, in frs. p. Juli
Spaansche blimenl. in piasters
Amerikaansehe Dollar Goud
Mozicaanscbe Dqllar
20.95
20.95
11.53
11.93
47.40
47.30
58.85
1.22
1.90
1.25
1.241%
47.30
1.20
2.47
t.10
jsjLv»