52?<e jaargang.
Zondag 18 en Maandag 19 December 1898.
1°. 9811.
Tweede Blad.
De ScMvischvangst.
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen,
üit de Staatscourant.
Gemeenteraad.
UITGEVER: H. J. C. ROELANTS.
BINNENLAND.
Sociale adviezen.
Vil A AiÏMMj E n!
jjosOTHEBTSPSui! voer Schiedam, pei kwartaal f 0.90
omliggende plaatsen, p. kwart. - 1.05
franco per peet, p. kwartaal. - 1.30
Afzonderlijke nommerso.02
BÜKBABBOÏERSTKAAH ffü, Telejslicon Mo. 123.
i ^^W5ga^a^^^^^gami^gBro^m8^^gm^CT^rayosggiEcognaoBC3B3eiaBaBBaOTMotaaBagi
Advertentieprijs: van 1—5 gewone regels met inbe
grip van eeno Courantf 0.52
Iedere gewone regel meer- 0.10
Bij abonnement wordt korting vorleend.
Bcgrooting Curagao 1899,
Blijkms het afd.-verslag werd wederom aan
gedrongen op vroegtijdigs indiening dezer be-
grooting. Inlichtingen werden gevraagd omtrent
de rampen welke voor eenigen tijd de kolome
Curapao hebben getroffen. Yrij algeetmeen bleef
men den toestand der koloniale geldmiddelen
bedenkelijk vinden. In plaats van verbetering
valt, meende men, veeleer achteruitgang te con
stateer en.
Met voldoening werd' gezien, dait reeds ver
schillende bezuinigingen zijn ingevoerd. De voor
nemens des gouverneurs tot het invoeren van
nieuwe belastingen vervulden, eenige leden met
bezorgdheid. Belastingdruk te vorhoogan scheen
hun ucdenkolijk. Gewezen werd op verscJullende
bronnen van inkomsten die meer productief
konden gemaakt worden.
Borgtochten van reken plicht ige ambtenaren.
De Minister van Financiën heeft eene her
ziening vastgesteld va.n de bestaande voorschrif
ten omtrent het stellen van zekerheid door amb
tenaren da' directe belastingen, invoerrechten
en accijnzen, en van den waarborg en de belas
ting der gouden en zilveren werken en omtrent
het opheffen van zoodanige zekerheid in ver
hand mot do borgtochtanwet.
Het bedrag der zekerheid, door ontvangers en
commies-ontvangers te stellein, wordt bij elke
nieuwe benoeming of bij uitbreiding van hun
beheer door den inspecteur, tot wiens inspectie
bet kantoor behoort, bepaald.
Wanneer de ontvangsten van een kantoor in
bdangrijiee mate toenemen, kan de minister ook
gedurende het beheer van den titularis venhoo-
ging van het bedrag der zekerheid vorderen.
In geval van achteruitgang van de ontvang
sten kan de minister op verzoek van. den titu
laris vermindering van het bedrag der zeker
heid toelaten.
Door surnumerairs wordt zekerheid gesteld
voor f 1500 (reëel).
To verpanden inschrijvingen op een van de
Grootboeken, der Nationale Schuld worden voor
80 procent harer nominale waarde aangenomen
wanneer heb 2^ procents- en voor 90 procent
dier waarde wanneer het 3 procents inschrijvin
gen betreft.
Een borgtochtplichbige, die aan den minister
van Pinanciën (afdeehng Generale Thesaurie)
den wensoh heeft te kennen gegeven eene ven
nootschap, als bedoeld in de derde af deeling der
borgtochtonwet, als borg te doen optreden, ont
vangt van den minister bericht, of die vennoot
schap al dan niet als borg wordib aangenomen.
Opheffing van zekerheid! wordt verleend wan
neer do saldostaat over het jaar waarin het be>-
heer van een borgtochtplichbig ambtenaar heeft
opgehouden, bij de Algeaneene Rekenkamer is
opgenomen en gesloten.
Alle kosten, vallende op heb stellen en op het
opheffen van zekeriheid, komen voor rekening
van den borgtochtpichtige.
Bijdragen van Normaallessen.
Bij Koel, besluit is bepaald, dat het bedrag
In dezen tijd des jaars, nu de schdvisch het
best is on in groote hoeveelheden op onze mark
ten wordib aangevoerd, waarin d'eze smakelijke
visahsoort niet alleen op de tafels der rijken,
maar ook op die der minder bedeelden ver
schijnt, zal hot zeker menigeen niet onbelang-
,rijk voorkomon, iets meer omtrent dezen visch
izelven, alsook omtrent zij no vangst te vernemen.
De schelvisch is na de haring in alle wate: >n
ten. noorden van het Engelsch kanaal ui ten
westen van Jutland en Scandinavië om up*
smakelijk vleesch de belangrijkste zeeviseh. In
onze zeeën speelt hij dezolfdo rol als ten westen
van Jutland in de 'Baltisclio wateren zijn broe
der, de dorsch, en als verder naar het westen
op de kusten van Newfoundland: zijn neef, de
kabeljauw.
't Is intusschen waar, dat hij anders zoowel
voor don haring als voor den kabeljauw als
handelsartikel in belangrijkheid moet onder
doen deels wijl hij toch niet in zoo groote me
nigte als deze bedden, voorkomt, deels ook, wijl
men er nog niet in geslaagd is hem door zouten
u«jf drogen tot een duurzaam en vei' verzendbaar
Banjdelsajrtikel te maken. Hij moet overal versch
en dus in de nabijheid zijner plaats gegeten
■worden.
der Rijksbijdragen die aan gemeentelijko en aan
bijzondere normaallessen en aan hoofden van
scholen zullon worden verleend voor elk der dooi
hen in den loop van 1899 tor opleiding tot on
derwijzer aangenomen personen, nadab deze in
den loop van 1901 of later, de akte, bedioold in
art. 56 onder a der weit op liet lager onderwijs,
zullen hebben vorkregen, is vastgesteld als
volgt
io. voor hen die bij gemeentelijke of bijzon
dere normaallessen zijn opgeleid:
a. gedurende ten minste twee jaren, driehon
derd gulden;
b. gedurende ten minste drie jaren, vierhon
derd gulden;
c. gedxu-ende ten minste vier jaren, vijfhon
derd gulden;
2o. voor lien die door hoofden van scholen
zijn opgeleid
a. gedurende ten minste twee jaren tweehon
derd gulden;
b. gedurende ton minste drie jaren, tweehen-
derd en vijftig gulden;
c. gedurende ten minste vier jaren, driehon
derd gulden;
Voor eenige jaren werd door den hoor J. C.
van Marken te Delft het idee opgeworpen van
een commissie voor sooiale adviezen. Wie op dit
gebied iets wenschte te weten, bijv. ten opzichte
der arbeidersbeweging enz., kon zich tot zooda-
nig comité wenden.
Toen kwam van do zaak niets; sedert is zij
echter weder opgevat en thans zal er een cen-
stitueerende vergadering te Utreahb plaats heb
ben op 27 December a.s.
De eerste twee artikelen van do ontworpen
statuten luiden:
Art. 1. De vereeniging draagt den naam van
„Centraal Bureau voor Sociale advie^n'c,,
stolt zich ten doel
a. heb verstrekken van gevraagde raadgevin
gen ten opzichte van de oprichting, oiganisabie,
leiding en administratie van instellngmi, welke
ten doel of mede ten doel hebben, de arbeiden
de ldaese in hare pogingen tob verbetering harer
oeconomische positie op eenigorlei wijze te steu
nen
b. de verspreiding van gegevens omtrent so
ciaal-economische toestanden
e. de vorming van eene centrale bibliotheek,
bevattende werken over de sociale kwestie in
haar verschillende vertakkingen.
Art. 2. De vereeniging tracht dit doel te be
reiken door:
a, de instelling van een bureau, waar de bi
bliotheek zal worden bewaard en waartoe alle
in art. 1 sub. a, bedoelde aanvragen om advies
kunnen worden gericht;
b. de uitgave van al zulke geschriften, welke
zij daartoe geschikt acht.
Ned. Jongl. Verbond.
In het gebouw „Iraie" te Utrecht werd Don
derdag eeme buitengewone algameene vergadei-
ring gehouden van het Ned. Jongel. Verbond,
ter herziening van de statuten en van liet Huis
houdelijk Reglement.
Do vertegenwoordigende afdeelingen brachten
te zamen 106 stemmen uit.
.De vergadering werd geleid door den. heer B,
In den laatsten tijd trouwens is men begon
nen hem te roeken en vooral munten de Schot
ten hierin uit. Dezo bereiden dcai visch voor de
Engelsehe markten, waar dan ook reeds gerook
te schelvisch (smoked haddock) een vrij gewilde
toespijs bij ontbijt of thee geworden is.
Sinds eenige jaren hebben de Schotten dan
ook zoowel op Helgoland als op Nordemey een
etablissement tot het drogen van schelvisch op
gericht.
De schelvisch is een trekvisch, die het koude
water opzoekt, In den zomer schijnt hij zichan
de koeler diepten der zee en naar het hooge
Noorden to begeven. Aan de kusten van Noor
wegen vangt men hem het gansdie jaar door.
Bij Helgoland en Norderney langs onze Hol-
landsche kusten, zoo ook bij Schot' nd ver
schijnt hij eerst tegen het midden van'Septem-
ber en wordt vervolgens don gelieven herfst
door gevangen. In December houdt tia vangst
aan de Duitsche kusten gewoonlijk op 'en storm,
ijs en koude, doen haar ook in Februarien
Maart meest stilstaan. In Schotland 4'aarente-
gen, waar zich langs de kusten niet zooveel ijs
vastzetten kan, op de zandbanj'gn en de wad'dem
onzer Nederlandsche oilandea duurt de vangst
den geheelen winter door. 1
Voor het overige blijft de \'i"ch in den win
ter ook niet ver van onze kusten, want terstond
in Maart en April, als die vrij van ijs worden,
J. Gerretson, uit Rotterdam, 2o Bondsvoorzit
ter, nadat de hoer A. J. Hoogenbirlc baar niet
gebod, psalmgezang en een korte toespraak bad
geopend.
Van de belangrijke besluiten in zake do Sta-
butenwijziging genomen, noemen wij hier de vol
gende: Verworpen werd een voorstel der Utr.
Chr. J. V. om geen algemeeuo Bondsleden toe
te laten in plaatsen waar een afdcoling is ge
vestigd, welk voorstel, blijkens de toelichting,
bedoelde de Studenten-Bondsleden te doen toe
treden tot de afdeelingen.
Hierover werd uitvoerig gediscuteerd. De moes
te voorstellen van het hoofdbestuur werden, en
kele mot kleine wijzigingen, aangenomen; o. a.
het voorstel betreffende het stemrecht op do al
gemeens vergadering, waarop mot minder dan
zes amendementen waren ingediend. Bepaald is
nu dat de afdeelingen een stem zullen uitbron-
gen voor elke 25 gewone loden of minder, die
hun nfdeeling bonedon do 250 gewone leden
telt, plus één stem voor elke 100 gewone loden
of minder die hun afdeehng telt boven do 250
gewone leden.
Hot voorstel-Alkmaar om elke afdeeling jaar
lijks 5 harer gewone inkomsten te doen af
staan aan den Bond, werd verworpen. Da be
paling om jaarlijks minstens een algomeone ver
gadering to houden, bleef behouden, terwijl bij
de behandeling van liet huish. reglement na.
uitvoerige bespreking werd aangenomen heb ar
tikel dat den arbeid van liet alg. secretariaat
regelt.
Een belangrijk voorstel kwam bij art. 14 in
behandeling, waarbij hot bestuur voorstelde ook
Vereenigingen als afdeelingen te erkennen die
een moer speciaal kerkelijk karakter dragen,
terwijl het Bondsbeetuurshd, de heer K. Muller
voorstelde zulke ve-reenigingen niet toe te laten.
Het eerste voorstel werd, als zijnde tegen het
beginsel des Verboiuls, bestreden.
Beide voorstellen werden ingetrokken, nadat,
bet Bondsbestuur had verklaard zich voortaan
te zullen houden op den door het voorstel-Mul-
ler aangewezen weg. Bij het einde der vergade
ring werd nog gesproken over wat in den aan
vang der vergadering de st.udenten-quaestie
werd genoomd, en sprak do voorzatter de wen-
sclielijkheid uit van heb toetreden der studen
ten tot de afdeelingen, hoewel heb Hoofdbestuur
geenerlei dwingende macht heeft. Ton slotte
werden, naar aanleiding der radactie van hot
orgaan „De Jongelingsbode", nog eenige zaken
van huishoudcilijkon aard besproken.
De heer J. Zevarhoom van Rotterdam sloot
de vergadering met gebed.
Bij de Tweede Kamer is een nieuwe wet tob
wering van vervalschingen in den boterhandel
ingekomon.
De Minister van Buitenlandsche Zaken geeft
den 28en dezen een diner aan een gedeelte van
de leden der Eerste Kamer.
Ta Amsterdam is plotseling overleden do gep.
luit.-kol. van het O.-I.leger A. G. Geloudeanans.
In zijn kamer was door een onbekend gebleiven
oorzaak brand ontstaan, die door de brandweer
spoedig was gebluschb. Men vond toen voor het
ledikant het lijk van den heer Geloudemans. De
oorzaak van zijn dood is onbekend.
is hij er weer en wordt dan de geheele Mei
maand door tot Juni gevangen. Dan echter
wordt heb hem vermoedelijk bij ons te heet en
verdwijnt hij om naar het Noordon te trekken.
Bij ons geschiedt de vangst evenals die van
den kabeljauw met den beug, d. w. z. met lij
nen, waaram hoeken bevestigd zijn, die beaa-sd
worden met koelover, prikken, haring, geep enz.
al naar den tijd des jaars dit medebrengt.
Van alle plaatsen echter, in of aan do kusten
dei' Noordzee, heeft de grootste, de belangrijk
ste sehelvischvaugst op het eiland Norderne/
plaats, deels wijl dit eiland mot uitzondering
van Helgoland, heb meest bevolkte is, en dus
natuurlijk ook de grootste vloot bezit, deels
echter ook wijl de natuur bet heeft voorzien
van een voor dein schelvisch eigenaardig soort
aas, dat anders nergens gevonden wordt. Dit is
een op de zandbanken huizende soort wormen,
die men zelfs op het nabij gelegen Helgoland
niet aantroft, wijl dit eiland verder in zoe ligt,
en de bedoold© worm of pier (pierer genaamd)
in die dieper wateren.
Toch zijn en blijven, de Helgolanders, wat de
schelvisch vangst betreft, de grootste concurren
ten der Norderncyers. Daar de worm te teer is
om vervoerd te worden en de Helgolanders zich
dien ook niet door den handol verschaffen kun
nen, hebbep. zij op een ander aas bedacht moe
ten zijn. Zij werden daarvan, toen de walvisch-
Botiocmd tot directeur dor gasfabriek cn wa
terleiding to Enschedé de lieer J. H. A. Al-
hrecht.
Bij Kon. Besluit is mr, J, J. Vau Meorbcke opnieuw
benoemd tot voorzitter van den Pensioenraad voor
burgerlijke ambtenaren.
Bij Kon. besluit is benoemd tot kantonvecbter-plants-
vervauger in bet kanton Bergum J. G. Lijbcring, ont
vanger der registratie on domeinen te llardegarijp.
Bij Kon. besluit islo. do kapt ter zee M. P.
Tijdeman op zijn verzoek op pensioen gesteld en het
bedrag van dat pensioen bepaald op f3073 's jaars;
2o. bevorderd tot kapt. ter zee de kapt.-luit ter zee
A. W. F. 0. Van Woerden tot kapt.-luit. ter zeo
de luit. ter zee lo kl. II Backer, en lot luit. tor zee
le kl. dc luit. ter zee 2o kl. J. Souteudam.
B. en W. maken bekend, dat de zitting van
den Militieraad voor deze gemeente val worden
gehouden to 's-Gravenhuge, in liet gebouw Wa
genstraat 119, aldaar, op Donderdag den 2'2n
December a.s., des voormiddags te 10 uien.
Voor den Militieraad moet verschijnen lo. hij,
die zich als vrijwilliger voor de militie beeft aan
geboden en 2o. de loteling, die vrijstelling ver
langt wegens ziekelijke gesteldheid of gebreken
of wegens gemis van de gevorderde lengte.
Door do plaatselijke Schoolcommissie zal op
Woensdag 21 December as. dos avonds ten 8
ure zitting gehouden worden op het Raadhuis
tot het aannemen van leerlingen voor do tns-
schenschool (aan het Westnieinvhuid).
liet bestuur dei' Spaarbank alhier val zitting
houden op Zaterdag 17 en 24 December eu op
Vrijdag 30 December ek. telkens des avonds
van 6— 8 uur, om spaarbankboekjes in ontvangst
te nemen van hen die de rente of interest
wenschen bijgeschreven te hebben tot 31 De
cember e.Ic.
De afgegeven Spaarbankboekjes kunnen tegen
teruggave van liet ontvangstbewijs in de vol
gende zitting worden afgehaald.
Op bovengenoemde avonden om 8 uur gewone
zitting, doch dan uitsluitend tot het in ontvangst
nemen en uitbetalen van gelden,
Vanwege de vereeniging voor Geref. Onder
wijs zal op 25 December a.s. des avonds ton
o ure in het lokaal der Jongelingsvereeniging
„Liefde on "V rcclo"' eeno openbare samenkomst
en bidstond gehouden, worden, waarin als spre
ker zal optreden de heer ds. H. Bavinck,
Vergadering van Vrijdag 16 Dec., 's av. 7 uur.
Tegenwoordig zijn 11 leden. Afwezig do lieereu
v. Linden v. d. Heuvel, W, J. v. Dnsscldorn, A.
Ifoogondyk en C. H. Hummelinck.
Het secretariaat wordt waargenomen door den
heer IJ, Schuitmaker, 1c ambtenaar ter secretarie.
De notulen worden ongewijzigd goedgekeurd.
Ingekomen zijn:
Van God. Staten goedkeuring der raadsbesluiten
o. tot het aanschaffen van een stel sluisdeuren
b. tot vaststelling der rekening over 1897 en der
bcgrooting voor 1899 der d.d. schutterij;
vangst nog bloeide, uit Groenland voorzien. Do
walvischvaardea's brachten van daar de inge
wanden der zeehonden mede, ook bezigde men
enkele doelen van de ingewanden van den wal-
visob. Zijn deze echter niet voorhanden, dan
gebruiken zij, ewenals onze Nedoriandscho vis-
sehers, ossenlever en andere surrogaten, die den
schelvisch echter op verre na niet zoo aantrek
ken als de Nordemoyor pier.
Is de tijd daar, waarop men de aankomst van
den visch verwacht (in October), dan gaan eerst
eenige schepen uit, om de vangst te probeeren,
^dagelijks een of twee. Eerst vangen zij niets da,u
kleine haaivlsochfcn, botten en andere meer ge
wone visschen, maar al spoedig daaronder ook
een paar sclielvisschen, eenige van de voorhoede
van het nadei-ende gx-oote leger. Deze eerstelin
gen zijn doorgaans klein, onaanzienlijk, weinig
smakelijk en worden dan ook op heb eiland zelf
vea'bmikb.
Blijft liet goed en stil weer, clan neemt do
schelvisrihvangst allengs toe, dooh langzaam,
daar het groot© leger niet van snelle marsohon
schijnt te houden. Komt er echter een storm,
dan is hot, of de geheele massa op eens in be
weging geraakt, on naar hot land gedreven is,
want na zulk een storm hangen den volgenden
dag al de hoeken der op verkenning uitgezeilde
schepen met spartelende sclielvisschen vol.
Nu komt alles in oproe-s. De schelvisch is er 1
lp-.
