52"e jaargang.
Vrijdag 20 Januari 1899.
N°. 9838.
Eerste Blad.
Strijdige Werelden.
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen.
UITGEVER: H. J. O. ROELANTS.
BUITENLAND.
COUM
kwxviuurrsTMUt voor Schiedam, per kwartaal f 0.80
omliggende pl&atien, p. kwart - 1.05
franco per peit, p. kwartaaL - 1.80
Afzonderlijke nommeno.02
BUREAU r BOTER8TBAAT ÏO, Tclephoon Wo. 123.
Abvbhtestupkijs: van 15 gewone regelr met inbe
grip van eene Courantf 0.S2
Iedere gewone regel meer- 0.10
Bij abonnement wordt korting verleend.
Algemeen overzicht.
SCHIEDAM, 19 Januari '99.
Men, is het er nog niet over eens. Bevat het
rondschrijven van graaf Murawieff aan. de ver
schillende regeeringen werkelijk het program
der ontwapeningsconferentie? En luidt dat pro
gram zóó als de „Times" het mededeelde?
Wij weten het niet. Maar het heeft er allen
schijn van, ook al doet men te Berlijn nog wat
or.geloovig, dat d'e „Times" de plank niet ver,
misschien in 't geheel niet mis slaat.
'tZou jammer zijn voor de mooie, warm-ge-
voelde plannen van den Czaar. Want wanneer
men leest, lioe de Temps" over dit tweede
rondschrijven spreekt, wanneer hot regeerings-
orgaan in het land van den bondgenoot zich al
zóó sceptisch toont, dan zal men, vreezen wij,
luisterende naar de stemmen mt andere lan
den, den indruk van een sterk decrescendo
krijgen.
„Frankrijk moet met goed geopende oogen
naar de conferentie gaan," zegt de „Teanps"
eanigszins wantrouwend. „Waartoe zich te ont>
veinzen, dat er in het program van Murawieff
verscheiden, punten zijn die groote moeilijkhe
den aanbieden en die er op gemunt schijnen
deze of geane mogendheid in een staat van min
derheid1 be brengen
„De aanneming dei uitnoodiging van den
Czaar sluit geenszins instemming met een zóó
uitgebreid program in Het voornaamste is
dat wij niet te kort schieten in hoffelijkheid
jegens Rusland en vooral heit ideaal van menseh-*
lievendheid van ons eigen verleiden niet on
trouw worden
Ziedaar vrijwel het algemeen» gevoelen. Men
wil heel' graag ontwapenen o, men haakt zoo
naar vrede maar
En dan komen de dingen die wel gedlachb,
maar niet gezegd' worden, omdat zij zoo bitter
weinig in overeenstemming zijn met verminde
ring der krijgslasten. Men heeft plannen en be
rekeningen, waarvan de vervuiling vaak ligt in
verre toekomst, maar waar men gestadig op
aanrukt.
In Frankrijk zal wellicht bij de behandeling
der begrooting van buitemlandlsahe zaken de
quaestie tor sprake komen. Aan den minister
Delcassé nl. wordt bet voornemen toegeschre
ven, dan uitvoerig de buitenlandsclie staatkunde
bloot te leggen. Niets zou onbesproken blijven,
noch. Fashoda, noch de toestand in het Oosten,
noch. een. dear andere zwevende quaeistdes noch
eenige onderhandeling of bespreking waarin
Frankrijk betrokken is geweest. Kortom, de
minister zal de belangrijkste redevoering hon
den dio sinds lang ui de Fransche Kamer its
gehoord.
Eu wat zal, altijd volgens dte in liet gebouw
DOOR
IDA BOY-ED.
16)
„Maar Guy," riep zij uit, „doe toch. je oogen
open. Dien aard vindt je overal. Alleen wanneer
hij gepaard gaat met artistieken. aanleg, is men
er aam gewoon geraakt, dien als een exces van
genialiteit te verontschuldigen. Jammer gemoqg
Zonder dten vrijbrief van het kunstenaar-zijn
noemt men zoo iemand eenvoudig een ploert.
Voor mij blijft ook de allergrootste kunstenaar
die schulden maakt, vrouwen verbaadt, drinkt
of speelt, een ©ven groote ploert als een koop
man of een officier die hetzelfde doet."
„Ik weet dtet ja over die dingen zeer stenig
denkt," zied Guy.
„Met reehit," ging zij driftig voort. „Ik be
wonder de kunst te zeer dam d'at ik er niet met
verontwaardiging tegen zou opkomen dat kun»
stenaareeer hierin zou bestaan datb mem geen ear
heeft. Heb ik jo niet altijd trachten in te pren
ten. d'at het in alle eeuwigheid ©ven. belangrijk
blijft den m e n s c h te ontwikkelen als demi ar
tist
„En daarvoor ben ik je ook dankbaar."
Z,j vervolgde: „Er dioen zich daarbij fijne
wisselwerkingen voor, waarvan de gevolgen dik
wijls eerst op later leeftijd blijken. Wees een
groot kunstenaar en, een slecht manisch en
do ure komt waarop de eerste bankroet gaat.
Beloof mij niets, maar blijf altijd gedachtig aan
mijn woonden.ontwikkel niet alleen den kun
stenaar in je, maar ontwikkel vóór alles den
der Kamer loopeude geruchten, het doel daar
van zijn? De minister wil, terwijl hij Framk-
rijk's vredelievendheid op den voorgrond stelt,
toch dben uitkomen dat er een grens bestaat
voor concessies. Vooral evenwel hoopt Delcassé
dat zijn woorden zoo goed als het program dat
hij aan het Fransche parlement zal voorleggen,
de ontspanning zullen bevorderen die in de laat
ste dagen in de verhouding tusschen Frankrijk
en Engeland; is ingetreden.
Inderdaad, het valt niet te ontkennen dat
de verhouding tusschen Engeland en Frankrijk
wel iet» beter is geworden.
Da Faslioda-quaesrio is reeds lang dood en
begraven; slechts even wordt men er nog aan
herinnerd door Le Hérissé's voorstel cm beloo
ningen toe te kennen aan Marc-hand. en de zij
nen, of dcor dl? vrij oierbodige mode deelimg van
Franjoia Daloncle dat het plan om naast het
Gordon College te Khartoum een „Collége Mar-
ohanidl" te stichten, geheel is opgegeven. Oefen
de verklaart uit patriotism© het denkbeeld op
geworpen, maar weinig of geen steun ontvangen
te hebben.
Een tweede geschilpunt zal volgens een be
richt aan de „Daily Chronicle" uit Parijs, op
gelost kunnen worden, indien de Fransche re
geering ingaat op een aanbieding die het Br,b-
eche gouvernement voornemens is te doen. En
geland zou nl. aan Fiankrijk in Siam een ver
goeding willen geven voor den afstand van ze
kere rechten „elders', waarmede vermoedelijk
bedoeld wordt Neiw-FoundlancL
Een dei do geschilpunt, t. w. die beweerde
krenking der rechten van den Britsclien handel
op Madagascar, is reeds een onderwerp van di
plomatieke besprekingen. Dat de onverwachte
on onnoodige verschijning van hot in scherpe
bewoordingen gestelde blauwboek dier Enigel-
sche regeering geen goed heeft gedaan aan die
verstaavdhoudinig tusschen bedde landen, kaïn
niiet ontkend worden, maar op de eerste ver
ontwaardiging is, zij het ook door nood gedwon
gen, weer een betrekkelijk© kalmte gevolgd.
De schuld der gespannen verhouding werpt
man gaarne op de dagbladen van beide landen.
In zijn antwoord op een adres, hem door een
deputatie uit de commissie voor den intern.^
tionalen vrede aangeboden, verklaarde de nieuw
benoemde Fransche gtzant te Londen, de heer
Paul Cambon, dat er in Frankrijk geen vijandi-
sehap jegens Engeland bestaat, maar dat de
pers de kleine geschillen, die op de Faslioda-
zauk zijn gevolgd, zeer heeft overdreven. Die
geschillen zijn d'an ook niet van langen duur
geweest, en hij kou verzekereu dat liet Fran
sche volk noch zijn regeer in g den oorlog willen.
Geen der Europeesche naties- heeft eenige
oorlogzuchtige neiging, meende de gezant uit
persoonlij lm ervaring te kunnen verzekeren. In
tegendeel verlangen alle naar vrede. De diplo
maat bracht hulde aan de vredelievemidei bedoe
lingen van czaar Nieolaas, di© z. i. evenwel op
menseh. Want dte een leeft van den rijkdom
van den an'der."
Meegesleept door haar vuur, diat door zeker©
sombere bezorgdheid «enigermate gedoofd! werd,
waardoor het echter slechts dieper indruk maak
te, sprong Guy op eu omarmde Charlotte.
Toen hij voelde dat zij kalmer werd, vroeg
hij: „Mag de kunstenaar je iets. laten zien?
Als een mooi besluit van dezen dag?"
Zij vreesde dat hij met een portret van Mar
tina voor den dag zou komen, maar knikte toch
toestemmend.
„Ik heb mijn bekroond ontwerp voor het
paleis meegebracht; zal ik het halen?"
„Ja, ja," riep zij verheugd uit.
En toen zaten zij nog lang, heel lang hijeen.
Het ontwerp moest toegelicht worden, en bij
die toelichting werdten allerlei herinneringen in
hen wakker. Zij spraken over Siena eru Flo
rence. Zij leefden in den tijd van Giotto, Brun-
neJlesco, Sansovino. Zij waren te Parijs in de
kapel van Lodtewijk den Heilige. Charlotte luis
terde ear deed zulke verstandige vragen, en
Guy sprak en legd'e alles uit, ien de een wekte
nieuwe gedachten bij den ander.
III.
In da huiskamer liarer woning zaten me
vrouw Asniinda Kalkowski, haar dochter Mar
tina en een naaister dicht bij 'het eenige ven
ster.
Het was tamelijk licht in die kamer, want de
muur van het reusachtige fabrieksgebouw dat
aan den overkant de binnenplaats afsloot,
baadde in geel zonlicht. Vijfmaal boven elkaar
strekten zich dte rijen vensters uit. In blauw
zwarten glans schitterde het glas in zijn ge
groete practische bezwaren zouden stuiten,
waardoor de verwezenlijking lang zou duren.
Cambon juichte het door de commissie voorge
stane middel toe, nl. een propaganda, op uitge
breide schaal der denkbeelden van internatio
nalen vrede.
Een verblijdend verschijnsel is het dat een
blad van hoog aanzien als de „Manchester Guar
dian'" een quaestie ais die van den Britsehen
handel op Madagascar even bezadigd al» zake
lijk bespreekt.
Het blad, dat de belangen voorstaat van den
grootliandd en de groot-industrie in Noord-En-
geland, die juist d'oor liet op Madagascar inge
voerde protectionistische stelsel zwaar worden
getroffen, "blijft niettemin eeu tkaimem toon voe
ren. Het ontraadt Fiankrijk de tot nu toe ge
veerde zelfzuchtige politiek, eu 'hoopt dat er
Fransche ceconomen zullen gevonden worden
di© ds feiten, zooals ze in waarheid bestaan,
blootleggen, en dat een loyale gedUelitenwisse-
ling de Fransche regeenng zal doen inzien dat
er een misverstand in doze bestaat.
Maar ook ander© bladen, van wie men hol
minder gewend is, laten zich gematigder cm
vreedzamer uit. Zoo zegt de „Standard", naar
aanleiding van Camboa's bovenaangehaalde
woorden, dat er een verkoeling heeft bestaan,
maar dat op het oogenblik elk gevaar voor een
breuk tusschen Frankrijk en Engeland verdwe
nen i». Beide regecringen zoeken met dc meest
vriendschappelijke gezindheid naar een oplos
sing voor d'e bestaande quaesties.
Een gevaar blijft mevtemrn liet steeds veld
winnend imperialisme in Engeland, dat zich
ook van de liberale partij heeft meester ge
maakt.
John Mor ley heeft in een redevoering, de
Fashoda-quaestie aanstippende, er de regeering
ren verwijt van gemaakt dat zij te spoedig met
een ultimatum voor den dag was gekomen.
Frankrijk kon toch de bezetting van FashodSa
niet handhaven. En met de tussehenkemst van
eenige Engelsche liberalen had Frankrijk ver
hinderd den oorlog te aanvaarden, maar het
bewustzijn van de minderheid der Fransche
marine, en het feit uat Rusland zich zeer stellig
vóór den vrede had uitgesproken.
De „Daily Graphic" beantwoordt dio rode
met de verklaring dar liet liberalisme, waarvan
Har court en John Morley de woordvoerders
waren, dood' is. Wil cue partij in leven blijven,
dan moet zij andere, nieuwere mannen als lei
ders zoeken. Met andeic woordende Gladato-
niaansche staatkunde is, verdrongen door het
imperialisme.
Do „Times" en de „Standard'' n«rr°n. het
tegenover Morley op voor de d'oor de r "■•mg
gevolgde politiële.
Alleen d'e „Daily Chronicle" vraagt zich. met
bezorgdheid af wat er van die liberale partij
moet worden, wanneer de meest invloedrijke
leden de leiding der partij van de hand wijzen.
goten ijzeren kozijnen. Uit de benedenhoeken
der vensters liepen dunne groezelige strepen
over den grijs-gelen muur naar beneden1, even
als rimpels van uit de mondhoeken eener oude
vrouw. Achter de vensters der eerste verdie
ping zag men op- en neergaande dikke, zwarte
rechte lijnen, het ronddraaien van raderen.
Mannen in lichtblauwe blousen snelden achter
hot glas heen en weer. Op de beide verdiepin
gen daarboven zag men vrouwenhoofden aan
de vensters zij war sa naar eikaar too gekeerd,
de profielen naar elkaar toe; de vrouwen zaten
blijkbaar over hun werk gebukt, dat zij op de
tafel tusschen haar in onderhanden hadden.
Do groote schitterende muur die zoo onver
holen zijn geheel gebrek aan bekoorlijkheid in
het zonnelicht tentoonspreidde, wierp niettemin
den weerschijn van beo licht op de vensters van
de woning dei- Kalkowski's.
De kamer was tamelijk groot. Ann den lan
gen wand tegenover hel venster, stonden dicht
tegen elkaar gedrongen naast elkaar op een rij
een kleerkast met twee deuren, geschilderd in
lichten eikenhoutldeur, Martina's bed! van na
gemaakt mahoniehout, een notenhouten wasch-
tafel met marmeren blad en een notenhouten
sofa, bekleed met gevlekt en gescheurd groen
rips.
Midden in de kamer .stond eau vierkante
tafel, waaronder een paar Weaner stoelen ston
den geschoven. Aan die .tafel at de familie. Nu,
in don ocli tand, stond er een dubbel petroleum-
toestel op. Ondier het ééne gat brandden de
twee vlammen met breede tongen. Tan de pot
die er op stond, werd nu en dan het deksel een
kiertje opgewipt, en het zachte geklep en een
sterke geur van boonen, boomkruid en vleesch
Eu het blad is liet niet John Morley eens dat
Frankrijk, ook zonder dc heftige, snorkende
taal der Engel-the jingo's, Fashcdu zou ont
ruimd hebben.
Gisteravond laat Ester hazy te Parijs aan
gekomen. De majoor zou zijn intrek nemen in
een afgelegen hoekje der groote wereldstad om
geen laat te hebben van reporters Van zijn
aankomst zal door inr. S.iurol kennis worden
gegeven, aan het Hof van Cassatie dat dan den
dag zal bepalen, waarop Eherhazy zal verhoord
worden. Dat verhoor zal vermoedelijk loopen
over het b ©"de rel ej. de brieven op liet bekende
mailpapier, wellicht ook nog over andere stuk
ken.
Gisteren heeft dt strafkamer een drietal
schriftkundigen gehoord. Volgens de „Siècle"
zal da artillerie-generaal Sebort, lid van do
Academie der Wetenschappen, weiden gedag
vaard om gehoord ic worden, over technische
bijzondei heden, die betrekking hebben op de
in het borderel genoemde stukken. De „Eolio
de Paris" wil weten dat de strafkamer aan den
minister van buitenlaudseho zaken, overlegging
gevraagd heeft van verscliilleude diplcma.l.eke
stukken, o. ,a. telegrammen der vroegere gezan
ten te Berlijn en te Rome, Herbette en Billot.
Aan dat verzoek zou voldaan zijn.
Volgens dan Parijselien correspondent dar
Brusselsche „Soh" heeft de minister van oorlog
De Freyeinet zijn o\ ertuiging te kennen gege
ven van Dreyfus' onschuld. Het geheime dossier
zou geen bewijs, dn eet of indirect, bevatten
van zijn schuld, maar wel do stellige bewijzen
dat or vóór, tijdens en na Dreyfus' veroordee-
ling stukken verdonkeremaand zijn. Binnen drie
weken aldus de „Soir" zijn er onthulün-
gen te wachten, die een groot scliandaal ver
wekken en de harten van alle Fraiisohen met
droefheid zullen vervullen. De beslissing der
strafkamer zal nl. beiusten op bewijzen, die de
geheele openbar© meening zal inlichten, over den.
werkelijken verrader. Dc strafkamer moot niet
minder dan 17 valsche stukken hebben ont
dekt.
Intusscheu beproeft men van d'e zijde der
anti-ravisionisten nog altijd de zaak aan de
strafkamer te onttrekken.
Rose in de Kamer en De Beseuil in don Se
naat wildeu een gelegenlieidswetj© indienen, ten
einde d'e zaalc-Dreyius zelf te doen behandelen
door het Hof in zijn geheel. Zij gronden dit op
do wet van 8 December 1897, bepalende dat
een rechter van instructie niet mag medewerken
tot ©en vonnis in een door hem geïnstrueerd©
zaak.
Rose evenwel heeft zijn voorstel reeds weer
ingetrokken.
Daarentegen zou de groep voor de Nationale
Verdediging in de Kamer heden voorstellen,
Vrijdag de conclusion te behandelen der rap
porteurs Renault en Mornière wer Garvilie
ver rieden dat het middagmaal flink aan de
kook was. Onder de theeketel die in het tweede
gat stond, brandden lage vlammetjes. Het wa
ter weid immers door de vlammen daarnaast
toch reeds eonigermate verwarmd.
In de smalle wanden voerden twee deuren
naar voren naar de beide aan de straat gelegen
„goede" kamers en het kleine portaal, dat toe
gang gaf tot de woning, terwijl een deur naar
achteren op de nauwe gang uitkwam, waaraan
de slaapkamer der Kalkowski's, can garderobe
enz. gelegen waren, en die uitliep in de keuken.
De drie vrouwen hadden zich om de naai-
macliine aan liet venster gegroepeerd.
Martina zat met hot rechterbeen ever hot
linker, den rug tegen het venster, mot de elle
bogen leunands op de vensterbank achter
haar; zij 'had haar heide duimen van voren in
de geel zijden ceintuur gestoken die haar zee
blauwe japon omsloot. Op haar knie lag een
breede witte leant, die zij verstelde; naald en
draad' hingen er hij neer.
Do naaister zat, met een stuk hemelsblauwe
zij do van slecht© qu-iliteit op de naaimachine
voor rich, ijverig te trappen en schoof dte stof
behendig naar de snel op ©n neerwippen de mali
toe. Zij had een grauwbleek, nietszeggend ge
haat met heel lichte oogen en een wipneus. Haal
barst was plat, haar gestalte moest zeer lang
en slank zijn. Maar haar donkerblond haar was
zeer pretentieus naar dc laatste mod© gekapt.
Hot beige manteltje en die roode vilten hoed
met veel zwarte opstaande veeren, die aan een
spijker hingen, welke in een der deuren was
geslagen, waren ook van haar.
Wordt, vcrvo'gtl).
