52"" Jaargang. Vrijdag 31 Maart 1899. No. 9898. Evrste Blad. Strijdige Werelden. E e 1* i e lit. Kennisgeving. UIT DE PERS. BUITENRAM). SCHIEDAIISCHE COURANT. Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs per kwartaalVoor Schiedam en Vlaar dingen fl. 1.25. Franco per post fl. 1.6t>. Prijs per weekVoor Schiedam en Vlaar dingen 10 cent. Afzonderlijke nummers 2 cent. Abonnementen worden dagelijks aangenomen. Advertentiën voor het eerstvolgend nummer moeten des middags vóór een uur aan het bureau bezorgd zijn. Bureau lïoterstraat 08. Prijs der A d v e r t e n t i n Van 17 regels fl. 0.90 iedere regel meer 121/2 cents. Reclames 30 cents per regel. Groote letters naar de plaats die zij innemen. Advertentiën bij abonnement op voordeelige voorwaarden. Tarieven hier van zijn gratis aan het Bureau te bekomen. In de nummers, die Dinsdag- en Zaterdagavond verschijnen, worden zoo. "naaimle lileine advertentiën opgenomen tot den prijs van 40 cents per advertentie, bij vooruitbetaling aan het Bureau te voldoen. Int ere. Telefoon \o. 133. Met liet oog op den Ctocdcn Vrijdag verse Jiij nt de ehledaniselie Courant" Vrijdagavond 31 Maart n 1 e t. Burgemeester en Wethouders van Schiedam, Gelet op art. 5G der Verordening op de Brand weer van 18 Juni 1880 (getn. blad no. 11 van dat jaai) Brengen bij deze tor kennis, dat bij hun le- iluit van 27 Maart j.l. de volgende brand meesters zijn verpl natst: W. A. HOEK Jacz. van spuit no. 1 naar spuit no. 8. N, II. DE R00 j> s 6 »»1. Sihietlam, den 30sten Maart 1899. Burgemeester cn Wethouders voornoemd VISSER, L-B. Da Secretaris, VERNÈDE. Algemeen Kirsnrcirr. In ,.Do Sociaal-Democraat" wordt do vraag gesteld of een nieuwe strijd voor al gemeen kiesrecht noodig is? Het blad meent, dat een resultaat als dat te Veendam in staat is, om de arbeiders in slaap te wiegen en te doen concludceren dat met Van Houten's kieswet nog wel wat te doen is. Doch hier wijst liet er op, dat men in het Noorden te doen heeft met verlichte, ontwikkelde, breeddenkende kleine burger klasse. De arbeiders echter zijn op zich zelf staande met de tegenwoordige kieswet nog even machteloos als met het vorige kies recht. In Duitschland lieeft 21 der bevol king het kiesrecht, in Frankrijk 26 in Nederland gemiddeld slechts In de gunstigste districten is het 14| in de middelmatige 11, maar er zijn ook, zooals liet blad met cijfers aantoont, distric ten, waar 3600 kiezers op de 57,000 inwo ners zijn, d. i. 6 Haarlem telt slechts kiezers, Rotter dam II telt 5.20 kiezers, Amsterdam II maakt het 't ergst van alle en liaalt slechts 4 kiezers. Daartegenover liaalt Enschedé 14 Hoogezand 14A Alkmaar 15 on Enk- lmizen zelfs ll\ De „Sociaal-Democraat" ergert zich be halve aan de ongelijkheid van het kiezerstal ook aan de onrechtvaardigheid in de dis- trictenknipperij. Den Haag heeft 196,325 inwoners en kiest 3 afgevaardigden, daartegenover heb ben de districten Katwijk, Bodegraven en DOOB IDA BOY-ED. 76) Martina had reeds lang bemerkt dat zij op den weg der overwinning was. Zij dacht er over na of zij niet zou op springen oil Guy eenvoudig om den bals vallen. Maar als het te vroeg was mis schien een paar uren te vroeg nog maar, dan restte haar niets anders dan den gehce- len strijd van nieuws aan te beginnen of om vergeving te vragen. Het eerste was verve lend, het tweede wilde zij tot geen prijs. En Guy deed alsof bij in 'b gebeel niet naar zijn* vrouw keek. Maar in werkelijk heid zag hij haar alleen in bet gansclie ver trek. Hij nam baar tegenwoordigheid waar met al zijn zintuigen. Sinds veertien dagen leefde bij vijandig naast baar veertien dagen lang, naast een vrouw die zijn vrouw was, en met wie hij geluk kon smaken. Hij vond zich zelf een domoor die uit eigen be weging iii een sneeuwveld gaat staan, ter wijl hij aan het vlammende vuur dat voor hem brandt, zijn ledematen zou kunnen verwarmen. Zijn lippen waren koortsachtig droog. Terwijl Martina nog nadacht en Guy een inwendigen strijd voerde, sloeg de pendule vijf uur. Guy kromp ineen. Het was tijd om naar zijn bureau te gaan; zijn middagrust was voorbij. „Adieu, Nini," zei bij. Zij sprong op en liep naar hem toe. „Adieu", zeide ook zij, en zij reikte hem haar hand toe. Zij stonden dicht bij elkaar en keken elk- ander aan. Bridle te zamen 134,967 inwoners en kiezen ook 3 afgevaardigden. De kieswet is er op aangelegd meent bet blad om de arbeiders buiten het kies recht te houden. Waar veel arbeiders zijn, is bet kiezers-aantal gering. Een overzicht over het aantal uilgeslote- nen van het kiesrecht, geeft het blad ver der als volgt Op 31 Dec. 1889 reeds telde ons land 1,159,121 mannelijke ingezetenen boven de 23 jaar. Sinds dien tijd is de bevolking met ruim een half millioen toegenomen, dat is met 10 waardoor, naar gelijken maatstaf berekend, het aantal volwassen mannén ook mot 10 is toegenomen. Dat worden dus ruim 1,250,000 volwassen mannen. En in 1898 waren er 554,526 kiezers' Blijven dus van het kiesrecht uitgesloten ongeveer 700,000. Rekenen we al bier af een aantal krankzinnigen, gevangenen, vreemdelingen, van liun burgerrecht ontzet ten enz., dan blijkt toch nog dat een groote meerderheid der volwassen mannelijke inge zetenen uitgesloten is van het eerste burger recht. En daarbij alle vrouwen, een totaal dus van bijkans 2 millioen menschen.. Ziedaar, zoo besluit de „Sociaal-Demo-* craat, bet antwoord op do vraag of een agi tatie voor algemeen kiesrecht reden van be staan beeft Ziedaar het antwoord op de vraag in hoe verre Yan Houten's kieswet voldaan beeft aan den rechtvaardigen eiseli der arbeiders klasse om ook te mogen hebben bet recht om mede te kiezen de bestuurders van den Staat, onder wiens wetten we allen moeten leven. Commentaar is overbodig. Zoo er een vonkje van klassebewustzijn smeult bij de Nederlandsche arbeiders, dan loopon ze als één man te hoop en scharen zich om de banier waarop geschreven staat Weg met do knutselaars Leve het algemeen kiesrecht AniiEIDSKEHK EN S. D, A. P. In „Onze Kring" heeft de beer F. W. N. Hugenholtz hel plan besproken ter stich ting eener Arbeidskerk (Labour Church). De „Sociaal-Democraat" zegt hieromtrent In „Onze Kring" bepleit de heer Hugen holtz de wenschelijkheid, de noodzakelijk heid en de zekerheid der oprichting eener socialistische Arbeidskerk. Het liefst zag hij, dat deze i n de S. D. A. P. werd opge richt, doch indien de toongevers in de Partij dat beletten, dan zal zij daarnaast worden opgericht, wat de lieer H. zou betreuren. Mogen wij den lieer H. er opmerkzaam op maken, dat de S. D. A. P. nog nimmer in de gelegenheid is gesteld, zich over een Arbeidskerk uit to spreken Het is en zeker een goede gewoonte, nieuwe plan nen eerst in onze pers te bespreken, daarna op den beschrijvingsbrief voor ons Congres te plaatsen en dan het Congres, bestaande uit de lasthebbers der afdcelingen, te laten oordeelen. Indien de heer H, dergelijke nieuwe plan nen lieeft, brenge hij die langs dien weg Het waren eigenaardige blikken die zij wisselden. Er lag iets in als van verboden begeerte. Ware Martina de vrouw van een ander geweest, wier hart Guy trachtte te winnen, zonder nog wederliefde te hebben gevonden, zijn blik zou niet anders heb ben kunnen zijn. Hun blikken brandden in elkaar. Zij zagen elkaar aan, zooals anders zondi ge begeerte kijkt. „Adieu," zei hij nog eens hecsch, en hij ging heen. Maar Martina wist dat zij hem weer ver overd had. En een toeval van bijzonder aangenamen aard kwam Guy ter hulp om zijn nederlaag te maskeeren. Nauwelijks was hij op zijn bureau, toen Teuscher Sr., de rijk geworden exportslach ter, de vader van zijn vriend Teuscher, met een vriend binnentrad. De vreemdeling was een te Hamburg geboren Amerikaan, die te Chicago met een groote varkenssl aoIi terij millioenen had verdiend, nu de vru:.i- ten van zijn arbeid wilde genieten en aan do mensclien bij wie zijn moeder vroeger gc wasschen, zijn vader eens zakken koffie had gesjouwd, wilde toonen wat Amerikaanscke in ar/ness was. Hij wilde zich een huis laten bouwen, waarover de geheele stad zou spre ken. En daar Guy toch in een wedstrijd door een vorstelijk persoon bekroond was, dacbt mister Notter dat hij het paleis, dat den vorst te duur was geweest, wel eens voor zich kon laten bouwen. Guy geraakte in opgetogenheid die hij slechts met moeite voor Teuscher en mr Notter wist te verbergen. Hij zou eeu werk uitvoeren dat meer nog dan de op speculatie gebouwde villa, 2ijn naam bekend en geëerd zou maken. En hij zou er een flinken duit aan ver dienen. Bij zoo'n werk kon en moest hij, als de ontwerper van de plannen en veraut- voor het forum der Partij, waar ze met alle aandacht, die ernstige zaken verdienen, kunnen behandeld worden. Niet met leiders of toongevers, doch met de Partij zelve heeft hij te maken en hij zal begrijpen, dat deze recht hoeft op rusti ge en grondige overweging, alvorens van haar een beslissing kan worden gevraagd. De toon, waaruit de lieer H. ditmaal over die zaak schroef, getuigt van een lieethoof- digheid, die noch zijn plan, nóch de Partij, ten goede kan komen. Sciiaepman Bolland. Slechts ten behoeve van de volledigheid, niet om het gewicht der zaak geven wij hieionder nog wat dc heer L. li. P. aan den heer 11., die in ons blad over deze ma terie schreef, antwoordt Gisteren-avond, -- daar komt me zoo waar een nieuwe strijder opdagen, -..et met vluggen veerkrachten tred ah Dr. V., maar zwaar van gang, zwaar om de maclit van wapenen die lnj torst. Tocli, hij komt niet om te strijden op leven en dood, alleen maar, hij is zoo strijdlustig uiet als hij er uit ziet, alleen maar om wat „in het midden te brengen 't Wordt te erg. Dr. V., Bol land in eigen persoon en nu weer R. Deze laatste nu verricht een niet onver dienstelijk werk. Hij deelt ons mede, dat men op de logica-colleges van prof. Bolland het schelden kan Icenm. Ik versta immers de drie woordjes „dat, dat, dat," in liun redekundig verband goed Dank voor do mededeeling. Ik gevoel echter weinig lust, noch om mij in dc kunst van schelden te bekwamen, noch om de logica van Bolland aan te leeren, vooral met na de bekende brochure. De waarde heer It. vervolgt zijn polemiek door te wijzen op een woord van Jezus, „op- geteekend in" Mattheus V vs. 38 en 39. (Ik dacht eerst aan een vergissing. Zie Mat theus III 7. XII 34. XXIII 33. Hoe noemt R. deze woorden Maar met alle respect voor zijn bedoeling, liij komt tc laat. Zie mijn waarde Heer, U liadt dat woord uit den Bijbel, voor den katholiek Sekaepman natuurlijk een gesloten boek, wat eerder hom bekeud moeten maken. U liadt bepaald succes gehad. Dr. Sciiaepman zou zijn wang gepresenteerd hebben, cn Bolland ja, U liadt succes gehad, Bolland de weten schappelijke klappen-uitdeeler zou den ar men docter tot gruis geslagen hebben. Ver der lezen wij een bescheiden, zeer beschei den poging om te bewijzen, dat de stijl van Dr. Schaepmau slecht genoeg is om hem het recht te benemen zijn tegenstander gebrek aan stijlvorm te verwijten. (Er is anders voor sommigen in „Bolland en Petrus" nog wel wat stijl te leeren, waarde Heer R Ik hoop voor de eer van Bolland, dat hij in zijn woord van verweer hierin beter zal slagen. Enfin, de zin, die R. gevonden heeft, kan hem van dienst zijn. „Ten slotte iets over letterdieverij", en nu wordt de hoogsternstige lieer R. bijna kluchtig, of onnoozcl. Let op, hier moet door schrijver bewezen worden, dat Bolland zicli in zijn „Petrus en Rome'' niet aan let- woordelijk leider er zijn honderdduizend mark uitslaan De vorst kon geen rcclitcn op de plannen laten geldenGuy had uit drukkelijk alleen een premie gekregen de vorst had van den aankoop der plannen af gezien. Dat eenige architectonische wijzigin gen noodig waren, wilde liet gebouw bij de veranderde bestemming tocli smaakvol blij ven, zag mr. Notter terstond m. Nauwelijks kon Guy bet oogenblik af wachten waarop hij van zijn gelijkvloers lig gend bureau do twee trappen kon opsnellen naar Martina. Maar mr. Notter wilde eer.-.t de zaak bespioeien, zooals hij het uitdrukte, en liij nam Guy en den ouden Teuscher mode naar een restaurant. Zoo werd het las t, en liet duurde twee uur voordat Guy eindelijk van de beide mannen afscheid kon nemer.. Hij „nelde huiswaarts. In den geest /.ng liij weer den erterenden blik dien hij 's middags met Martina had gewisseld. Hij stelde zich haar verrukking voor bij de heerlijke boodschapde beide laatste weken waren als weggewisclit uit zijn herinnering door het feit dat zijn po sitie als architect voor verscheiden jaren, misschien wel voor altijd, verzekerd, zelfs schitterend verzekerd was. Gaarne had liij nog een cadeautje voor Martina gekocht. Maar alle juwelierwinkels waren gesloten. Het sloeg al negen uur van den Petri-toren. Hij vloog letterlijk de trap op en kon in zijn drift den sleutel van de deur niet vin den. Hij schelde als een razende en rende eindelijk het verschrikte dienstmeisje voor bij naar het salon. Daar zat Martina zich in de heldere schemering gruwelijk te vervelen. Zij bad zich verbeeld dat Guy vandaag heel vroeg en heel berouwvol en verliefd tot haar zou zijn teruggekeerd. Zij zouden dan een v. r- zoenings-souper bij Pfordte hebben kunnen nemen. Guy moest baar een paar brillanten tcrdieverij heeft schuldig gemaakt. Ilij wil toch „iets" bewijzen? Ie. Bewijs, lil Bollands (andere') werken staan veelvuldige aanhalingen en verwijzin gen. Dat slaat door1 2e. Bewijs In „Petrus en Rome" zijn deze „om don aard van het betoog zooveel doen lijk „achterwege" gelaten. Een vreemde aard beeft dat betoog, en gemakkelijk ook. „Ten slotte" om met mijn waarden tegen stander R. te spreken, ten slotte nog een kleine terechtwijzing aan Dr. ^chaepman. Had hij „Rome cn de geschiedenis maar gelezen; had liij „de Protestant" van 1 Juli 1898 maar gelezen liij had niet behoeven te vragen aan BollandKent Gij het llandbueh etc. van dr. Kail Ilasc? Hoe dwaas tocli die Sciiaepman. Ilij had zelfs in Holland's brochure" achttien plaatsen uit Dr. Karl Ilase, achttien plaatsen gele zen, en nog vraagt hij BollandKent Gij Dr. Karl Hase Neen lioc dom; en hoe tegen beter weten in Wat krijgt die prof. Bolland liet toch gemakkelijk als hij tegen Dr. Schaepmau zijn openbrief de wereld zal inslingeren. Van alle zijden worden hem argumenten aan de hand gedaan. Laat hij vooral een goed gebruik maken van de bijbelteksten, die gewillige Christelijke vrienden hem zul len verschaffen. Wij zullen dan het verhef fend gezicht aanschouwen, hoe prof. Bol land zijn linker of rechter wang 't komt er niet op aan welke Dr. Sciiaepman zal aanbieden, en wat ons tot tranen toe zal bewegen is ditde Christus-loochenaar Bol land zal dan met „liet woord van Jezus", door geloovige protestantsche vrienden voor hem tot een tweesnijdend zwaard gewet, dr Sciiaepman verslaan cn vernietigen. Wij wachten af. Algemeen «verlicht. SCHIEDAM, 30 Maart '99. De militaire vakptrs bad zich Dinsdag jl. te Parijs aan een gastmaal vereenigd. Ook de minister van oorlog, Dc Freycinet, zat aan en hield er een toespraak, waarin hij er op wees dat de uitwendige verwikkeling die korten tijd geleden dreigde, bijgelegd had kunnen worden. Maar Frankrijk heeft nu nog een andere beproeving te doorstaan de zaalc-Dreyfus. Het bloed der natie aldus de minister wordt verontreinigd door eeu sluipend ver gif. Evenwel, de beslissing van bet hoogste rechtscollege zal spoedig den normalen toe stand herstellen. De vraag is maar wat men onder den nor malen toestand verstaat. De vrienden der revisie zijn lang niet gerust over den uit slag vandaar het krachtig doorzetten der campagne in de revisionistische bladen, in „Siècle" cn „Voltaire" vooral. Cornély doet in de „Figaro" of hij heel gerust is, en misschien is hij wel de wijste. Want inderdaad is dc korte opmerking die hij in het boulevard-blad maakt afdoend. oorknoppen geven, en dan zou zij hom daar voor een paar heerlijke kussen geven. Maar het sloeg aelit, liet sloeg negen uur. De lange zomerdag begon bleek cn mat van tint te worden. Plotseling werd de deur opengerukt cn Guy kwam binnen. „Nini," riep hij uit. „Nini nieuws iets ongedachts een kolossaal geluk." Zij vloog in zijn armen en onder innige kussen hoorde zij van hem wat er gebeurd was. Van een uiteenzetting over het verledcnc, van bekennen, van berouw, van ander in zicht of van belofte was in 't gelieel geen sprake meer. Zij fluisterden alleen over hun verlangen naar elkaar, over al den glans waarmede hun rijkdom de „lieve vrouw" zou omrin gen, over al den roem dien do „eenige man" zou oogsten. Den volgenden morgen na het eerste ont bijt dat zij in dezelfde stemming gebruik ten als dab na hun huwelijksdag, zei Guy dat hij den vorigen avond zoo graag nog een mooi cadeautje zou hebben meegebracht, maar dat alle winkels ongelukkigerwijze reeds gesloten waren. Maar liij zou er van daag om denken. „O," riep Martina uit, „dat was een heer lijk idee van je. Je bent mijn lieve schelm. Ik kan ook niet boos op je blijven. Maar weet je wat: geef mij het geld maar, dan kan ik er zelf wat voor koopen." Hij wilde juist zijn kopje naar zijn mond brengen. Hij zette het weer neer. Het was of hij hevig schrikte. Hij voelde zich plotseling treurig to moede. Koel zei hij „Als je dat liever wilt En hij nam zijn portemonnaie uit den zak en legde honderd mark op tafel. Blij en dankbaar haalde Martina de tien kleine, „Laat ons geen rekening houden met de ontboezemingen van kapitein Freystatter," zegt liij „Laat ons wachten tot wij officieel Casimir-Périer's verklaring voor het Hof van Cassatie kennen, voor lat wij er over redetwisten. Er is ecu beslissende brief van kolonel Piequurt, waarin hij alle len van den generalcn staf oproept om te y,tuigen. El* is nog een zeer loyale en zeer waardige bescheidenheid van generaal Mercier die in liet proces-ZoIa weigerde te loochenen dat hij geheime stukken naar de militaire rech ters had laten brengen. Eindelijk liebben wij ook nog een paar duizend bladen die juist vandaag een officieele nota afdrukken, meldende dat het Hof van Cassatie het ge heime dossier onderzoekt. „Welnu, kende mr Demange dat gehei me dossier? Heeft hij bet in zjjn pleidooi behandeld. Noeu. Welnu dan! Welnu dan' Ja, dat zegt de onpartijdige beoordeclaar sinds lang niet betrekking tot de onwettigheid van het in 1894 gewezen vonnis. Maar liet Hof van Cassatie 1 De vrienden der revisie vreezen. Daarom staken zij den strijd niet. Vooraan in het eerste gelid staan nu do onthullingen der „Voltaire", het vooruit- strevend-republikemsche blad, dat door zijn kalrnen, bezadigdcii toon grooten invloed beeft. Uit de laatste mededeelingen van het blad blijkt dat generaal Billot, minister van oorlog in het kabinel-Méline op het oogen blik van Seheurer-Kestner's interpellatie, thans zeer geschokt is in zijn overtuiging van Dreyfus' schuld: Toen in de Kamer het wetsvoorstel van liet tegenwoordig ministerie werd behan deld. beoogendc de Zaak aan de strafkamer te onttrekken, zou de generaal in de cou loirs der Kamer hebben verklaard„Zij hadden beter gedaan met hem te laten ont vluchten zooals Bazaine." Die woorden gaven niet alleen Billot's mceiling weer, maar ook die van andere of ficieren, o. a. van generaal Zurlinden, die op zekeren dag moet gezegd hebben „Ge neraal Mercier heeft verkeerd gehandeld Wanneer men een verrader snapt, dan zendt men hem naar de koloniën en legt het zóó aan dat liet is of die verrader den helden dood sterft." Zouden die generaals wel aldus spreken wanneer zij overtuigd waren van Dreyfus' schuld Waarschijnlijk niet. De „Voltaire verzekert aan den anderen kant ook dat generaal Billot verscheiden maanden na Eslcrhazy's vrijspraak „op be vel", deze nog veel belangrijker verklaring moet hebben afgelegd: „Ik geloof aan Dreyfus" schuldmaar al is Dreyfus schul dig, geloof ik dat Esterliazy het even goed is." Die overtuiging van Dreyfus' schuld be- ïusttc, volgens de „Voltairo", bij den oud- minister in hoofdzaak op liet valsclie stuk IJenry. Zeil lieeft Billot dit meermalen ver klaard. Volgt daaruit dat, nu deze grondslag aan gele, ronde stukken één voor één naar zich toe over liet tafellaken. Zij bemerkte er niets van dat het plotseling was of een ruwe hand in eeu zwoele broeikas een ven ster bad opengerukt, zoodat de koude luclit naar binnen stroomde. Zij vermoedde niet dat zij een onkiescli- hcid had begaan. Eerst toen Guy haar eeuïgszins verstrooid goeden dag zei, viel liet haar op dat er een andere uitdrukking op zijn gelaat lag. „Bah, wat zijn mannen toch grillig," dacht zij lachend, en zij kuste hem met on verminderde innigheid. Toen dartelde zij een beetje rond in haar woningin al liet moois om liaar heen «cliepte zij steeds nieuw behagen. Zij zette luer een stoel anders, schikte daar weer wat bibelots op een andere wijze en neuriede vergenoegd. Tante Wies werd aangediend. Vroolijk ging Martina baar te gemoet. Die kwam juist van pas1 Die kon zij zoo een en ander vertellenZij kon haar zeggen dat Guy zoo'n groote belangrijke opdracht liad ge kregen, dat hij razend verliefd was op zijn vrouwtje en dat hij haar in zijn eerste blijd schap zoo n mooi cadeau had gegeven. Tan te Wies kon dat nu eens warm uit den oven overbrengen aan de Baumeister's, En tante Wies werd aldus door Martina bepaald feestelijk ontvangen. Martina bluf te op de vele bezoeken die zij altijd ontving en de mooie zomertoiletten die zij bij Ha°*e- dorn had besteld. Tante Wies feliciteerde haar met het groote werk dat Guy was opgedragen, en meende dat liij dubbel van geluk kon spre ken dat hij juist in dezen tijd zoo'n mooi werk had gekregen. (Wordt vervolgd.)

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Schiedamsche Courant | 1899 | | pagina 1