53"" Jaargang.
Zondag 2 en Maandag 3 Juli 1899. No. 9974.
C. A. van Deventer.
M. Kranen.
J. Plooij Jz.
J. H. van Westendorp J.Dz.
Dr. B. de Bruijn.
A. van Buijsen.
Eerste Blad
STEMMING
GEMEENTERAAD.
CIRCUSSLAVEN,
Na gezette overweging hebben
wij de overtuiging gekregen, dat in
de gegeven omstandigheden, het de
meeste aanbeveling verdient om a.s.
Maandag te stemmen op de
volgende candidaten, die wij met
warmte steunen:
District I.
District II.
District III.
De stembus is geopend van des
ochtends 8 tot des namiddags 5 uur.
Voor district I stemt men op het
Stadhuisvoor district II in de Doele;
voor district III in het Gymnastiek
lokaal aan den Buitenhavenweg.
SOCIALE ADVIEZEN.
Stadgenooten
BUITENLAND.
SCHI EDAM CHE 30UIRIHT
Deze courant verschijnt dagelijks, met uilzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per kwartaal: Voor Schiedam en Vlaai-dingen 11. 1.25. Franco
per post fl. 1.65.
Prijs per weekVoor Schiedam en Vlaardingen 10 cent.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen.
Advertentiën voor het eerstvolgend nummer moeten des middags vóór een uur
aan het bureau bezorgd zijn.
BureauBotcrstraat OS.
Prijs der Advertentiën: van 1—7 regels 90 cents; iedere regel
meer 12 ',s cents. Reclames 30 cents per regel. Groote letters naar de plaats die zij
innemen.
Advertentiën bij abonnement op voordeelige voorwaarden. Tarieven hier
van zijn gratis aan het Bureau te bekomen.
In de nummers, die Dinsdag- en Zaterdagavond verschijnen, worden
zoogenaamde kleine advert ent iSn opgenomen lot den prijs van 40 cents
per advertentie, bij vooruitbetaling aan het Bureau te voldoen.
Intcrc. Telefoon Xo. 123.
VOOR DEN
(Twee vacatures).
(Drie vacatures).
(Twee vacatures).
Het arbeidersvraagstuk slaat in onzen tijd
vooraan. Dit is een feit dat niet geloochend
kan woeden en geen verklaring meer behoeft.
Het is geworden de quaestie die alle andere
op zijde dringt, die even gewichtig als moei
lijk op Je lossen is.
Dat het particulier initiatief, zoo van de
zijde der werkgevers als van die der arbei
ders, tot die oplossing belangrijk zal vermo
gen bij te dragen, is een even onbetwistbare
waarheid. Hier komt de ernstige roepstem
tot ons allen: ïDoe wat uw hand te doen
vindt."
Dat er niettemin zoo weinig nog geschiedt,
waardoor het lot der arbeiders verbeterd,
hun levensstandaard verhoogd, hun zedelijk
peil opgeheven kan worden, vindt zijn oorzaak
DOOR
AMYL REAIDE.
De Nab's Head. Rock.
Wat was het voor klank die de stilte van
don zomerdag verbrak? Was het de kreet
van iemand in bitteren nood of was liet het
rauw gekrijsdh van een zeevogel
Rust, volkomen rust scheen overal te keer-
schen zoover het oog kon zien. Zelfs het Wei
na-dorp Sandcliffe met zijn lieve huisjes en
zijn herberg, lag te baden in de stralende
hitte van dozen Juli-dag, De ongeplaveide
straat was zoo goed als verlaten, want alleen
een paar koeien, gedreven door een kiemen
jongen, zag men langzaam voortstappen naar
de boerderij op den heuvel
Nu en dan slofte een winkelier zijn deur
uit, wart het was stil' in de zaak, en hoe den
langen, saaien namiddag dood te krijgen?
Vreemdelingen waren er ook niet die de
aandacht tot zich konden trekken, want
Sandicliffe lag te afgezonderd voor Zondags-
menschen, en er was maar een omnibus-
dienst van ééns per dag tussdhen het dorp
en de stad Rayhaven, drie mijl vandaar.
In zekeren zomer wdren tweei groote schil
ders'eens een zeegezicht komen schilderen.
Hun Vex-schijning had heel wat opschudding
teweeggebracht; de '"irpejingen Helden zich
druk met hen bezig. En. het was inderdaad!
een gebeurtenis om lang in herinnering te
blijven.
In dit zomerseizoen waren er geen schil-
derê die de rustigheid der .brave menschen
voor een zeer groot deel niet in onwil, maar
in on kunde. Hoe menige werkgever is er niet,
die o, zoo gaarne instellingen in het leven
zou roepen tot verbetering van de maat
schappelijke positie zijner aibeiders, hoe
menige groep van loontrekkenden anderzijds
die gaarne zelf de hand aan de ploeg zouden
slaan, indien zij maar de gegevens bezaten,
noodig om met kans op succes aan het werk
te kunnen tijgen.
Niet ieder bezit organisatorische gaven, en
weinigen hebben tijd en gelegenheid kermis
te putten uit den arbeid van anderen. Veel
zow er tot stand komeo, indien ieder die
wilde, in staat werd gesteld te kunnen.
Welnu, dat kan.
Op een 27 December 1.1. te Utrecht ge
houden vergadering, is, door eendrachtige
samenwerking van mannen van zeer ver
schillende overtuigingen, tot stand gekomen
het Centraal Bureau voor Sociale Adviezen,
dat zich ten doel stelt:
a. het verstrekken van gevraagds raad
gevingen ten opzichte van de oprichting,
organisatie, leiding en adminHtiatie vao instel
lingen en regelingen, welke ten doei hebben,
de maatschappelijke positie der arbeiders op
eenigerlei wijze te verbeteren;
b. het verzamelen en verspreiden van ge
gevens omtrent instellingen en legelingen,
als onder a bedoeld;
c- het vormen van eene bibliotheek, be
vattende wei ken en bescheiden over bet
maatschappelijk vraagstuk in zijne verschil
lende vertakkingen.
Uitdrukkelijk is daarbij bepaald dat het
doel der vereenigi-g nimmer mag en kan zijn
de bevordering van eenig partij-belang.
Het bestuur der vereemging, is thans
aldus samengesteld: Mr. A. Kerdijk, voor
zitter, 's-Gravenhagedr. Alph. Aniens,
Enschedé; J. C. van Marken, Delft; ris. A. S.
Talma, Arnhem W. 11. Vliegen, Rotterdam
dr. J. C. Ëringaard, secr.-penn., Delft, terwijl
mr. M. W. F. Tieub, hoogleeraar te Amster
dam, zich bereid heeft verklaard als direc
teur op te treden.
Voor het sehoone doel der vereeniging is
echter de sympathie en de gtrideljjke steun
van zeer velen onmisbaar; immers voor haar
veel-omvattenden en uiterst belangrijken ai-
beid zai een som van minstens i 6 a 7000
per jaar noodig zijn.
De ondergeteekenden vragen voor het Cen
traal Bureau voor Sociale Adviezen ook Uw
steun. Voor f5 per jaar kunt Gelid worden
en al de rechten der leden genieten; voor
f2.50 per jaar donateur. De contributie van
leden-rechtspersonen is vastgesteld op f 20,
behoudens werklieden en daarmede gelijk te
stellen vereenigingen, voor wie liet lidmaat
schap per 100 leden fl bedraagt.
Al deze contributies zijn minimaeeti
maximum is niet gesteld. Ook bijdragen in
eens, die de oprichting gemakkelijk kunnen
maken, zijn zeer welkom.
Een opwekking om mede te werken tot
het doel dezer veieemging moge bier haar
plaats vinden. l\ia res agitur, het is ons
aller belang, het belang der geheele maat
schappij, liet geldt de kalme en geleidelijke
voortgang naar gezondere maatschappelijke
verhoudingen.
Voor inlichtingen stellen de onderge
teekenden zich gaarue beschikbaar; aanmel-
kwaonen storen; zoo kwamen en gingen de
dagen en er was weinig afwisseling in liet
eentonig leven, waaraan zelfs de jeugd in het
dorp gewoon was geraakt. Nu en dan gaf een
begrafenis, die plechtig voortschreed, naar
het kerkje uit den tijd: der Noormaunen, stof
tot langdurige gesprekken aan de eenvoudige
dorpsbewoners die achterbleven, of wekte een
huwelijk in het dorp voorbijgaande ontroe
ring bij hen die de moeder der bruid! hadden
gekend van „toen zij zóó groot was", en de
bruid hadden zien opgroeïfen tot een lief,
mooi meisje dat haar huis in het dorp bijna
nooit had verlaten en niets kende van de
rustelooze, zorgbrengende wereld daar buiten.
Op een mijl afstand van het dorp daalde
de kust af, naar de zee. Gedurexide den win
ter donderden de golven vaak in toornende
majesteit en beuikten hevig de starre, grauwe
klippen. Vrecselijk was het gebrul der gol
ven, wanneer zij"' braken op de kust, en het
leek dan wel of wolken, klippen, storm, en
zee met elkaar wedijverden om een tooueel
van ongebreidddo woede te scheppen.
Maar nu was ar geen storm en de wolken
joegen elkaar niet in woeste vaart na; de zee
was rustig eu alleen een gemurmel als een
melodieuse zang werd gehoord, flauw gehoord
nog maar op de kust, want het was laag tij
en een breede vlakte van gouden zand strek
te zich uit voordat de blauwe golven, die in
luchtig g«dartel voortrolden, bereilrt konden
worden. Verderop, waar het strand breeder
en kaler werd, klonk het gemurmel luider,
want daar brak de zee op een grauw, puntig
rotsblok welks toppen boven de golven opre
zen. Wanneer het eb was, staken zij trotsch
boven hert water uit, maar de vlood deed ze
onder de golven «druil gaan. Mooi als zij wa
dingen voor het lidmaatschap kunnen bij
hen worden ingelegerd.
K. i. M. BEUKERS.
A. M. F. VAN DEVENTER.
SIMON A. MAAS.
A. Ed. MEN DELL.
W. VAN DER MOST Piiz.
G. \V| SNEL.
Dr. C. J. V1NKESTEYN.
Arm. ZOETMULDER L.Jz.
Met ingenomenheid nemen wij boven
staande mededeeling te dezer plaatse op.
Wij achten dat de heeren, wier namen
wij hierboven afdiukteu, een goed werk doen
door ook hier ter stede te trachten belang
stelling voor de nSociale Adviezen" te wekken.
Waie het niet, dat wij wisten, dat een
comité weidt a met eene oproeping zich tot
onze stadgenooten zoude richten, reeds vroe
ger hadden Wij op het belang dezer zaak nog
eens nadrukkelijk gewe/.en.
Wij mogen die ovengens bekend onder
stellen na de taliijke berichten, die wij er
aan wijdden, vooral ook na opname van
bovenstaandpn oproep.
Het geldt hier geen zaak van partijbelang
het geldt hier het dienen der arbeidersbe
langen en daardoor het belang van het alge
meen.
Reeds uit de samenstelling van het be
stuur blijkt, hoe men overal gezocht heeft
naar mannen, wier hart voor de arbeiders
warm klopt en hoe men daarin slaagde;
van het hoofdbestuur is het Schiedamsche
comité een gelukkige woei spiegeling.
Van harte hopen wij dat het succes moge
hebben; «lat onze korte opwekking daartoe
mede een weinig moge helpen.
Vigcmern uvcrticht.
SCHIEDAM, 1 Juli '99.
Vandenpeereboom capituleert. Na. drie ru
moerige zittingen en twee avonden van
straatgevechten ziet de regeering wel in dat
zij niet kan voortgaan dan ten koste van
stroomen bloed. En of Père Boom daarvoor
de verantwoordelijkheid op zich zou durven
nemen ?-
De zitting der Kamer begon gisteren weer
even onrustig als de vorige diageu. Do sociar
listen beklaagden zich dat zij niet behoorlijk
waren opgeroepen ter sectie-vergadering, en
dat nog wel terwijl een voorspel van De
Lantsheere c. a. was ingekomen tot wijziging
van het reglement van orde in dien geest,
dat voortaan het malleen van lawaai belet
kan worden.
De Lantsheere verdedigde zijn voorstel,
maar durfde in tegenstelling met den voor
zitter, baron Snoy, niet beweren dat de op
roepingen naar behooren hadden plaats ge
had.
Furnémont schold den voorzitter een leu
genaar. Maar hij wilde zich niet met derge
lijke kleinigheden bezig houden. Er werd ge
moord, met voorbedachten rade gemoord, in
de stratendaarover alleen wilde hij spre
ken. Nu kon niet meer van zenuwachtigheid
der gendarmerie worden gesproken. Er waren
dooden gevallen.
ren in hun somberheid, weiden er door de
dorpelingen heel wat verhalen gedaan van
liet verraderlijk gevaar dat de Nab's Head
Rock opleverdewant tussdhen de klippen
en de kust liep bij vloed een onderstrooming,
waarvan zoo weinig te bespeuren viel dat een
vreemdeling uit de lichte trilling in het wa
ter niet zou hebben opgemaakt dat daar een
vreeselijlte vijand op de loer lag. Steeds hoo
ier kwam de stroom opzetten, totdat het wa
ter zwart en diep weid., en de eemge weg van
Nab's Head Rode naar do kust door de Val
lei des Doods ging.
De vloed kwam nu op, en iedere seconde
deed de klippen een weinig zakken in het
wassende water, terwijl tusschen de kust en
Nab's Heaict de stroom niet groote kracht
binnendrong. Spoedig zou de verbinding ge
heel verbraken en de klip voor verscheiden
uren ondergedompeld zijn.
Nog eens klonk die snerpende, rauwe
kreet; hij scheen op te rijtzen van den bo
dem der zee en dan weg te sterven over de
verlaten, doodsdhe kust.
Nog eens klonlc de scHeeuw, van angst
vc-rvuld, merg en been doordringend. Het
kon geen zeevogel zijn, want de woorden
„Help! Help! Ik vexdrink!" in doodsangst
geuit, bereikten de kust.
Een ruiter galoppeerde over het mulle
zand dat nog niet door de zee was bereikt,
Hij nam plotseling de teugels kort en luister
de; ziju hond stiet een lang, zacht geknor
uit. Toornig wendde liij zadb tot den hond.
„Koest, stom beest, liggen!"
Het dier gehoorzaamde onmiddellijk aan
zijn bevel, en ging op oenige meters van het
onrustig snuivend paard liggen. De ruiter
keek vlug in het rondkust, strand, zee trok-
Moor den aarschreeuwde Hubin den mi
nister-president toe, en Furnémont vroeg of
de rechterzijde die redenaars, geleerden,
•tooto mannen en alle waarborgen der grond-
wet bezit, ook nog het moorden van burgers
van het vrije Belgie nood'ig heeft om aan het
bewind te blijven. Het geheele land zul Brus
sels voorbeeld volgen; de regeermg zal niet
ongestraft blijven. Spreker wilde geen in
trekking der wet noch verandering van mi
nisterie; hij wilde een beroep op het volk.
Vaudonpeereboom zeide het gebetirde te
betreuren. Hij had bevolen dat alleen na wet
tige en regelmatige aanmaning geweld mocht
worden gebruikt.
„Wie heeft dan de gendarmes gerequi-
reerd vroeg Lorand.
Vandenpeereboom antwoordde: „Noch de
minister van binnenlaaidsche zaken noch ik
noch de gouverneur hebben de gendarmerie
zonder aanmaning laten oprukken wat
levendige protesten uitlokte. „Wie dan
riep men van links. „De burgemeester van
Brussel
Toen Vandenpeereboom beweerde dat de
gendarmes waren aangevallen en niet zonder
sommatie gechargeerd hadden, rees Jouniez
op, strekte zijn hand uit naar den minister
en riep. „Ge zijt een leugenaar, ik was er
bij". En hij vertelde dat hij zelf twee keer
bloot had gestaan aan het vuur der gendar
mes zonder sommatie. Wie het tegendeel be
weerde, noemde hij een bra talen leugenaar.
Smeet» bestreed het ontwerp der regee
ring. „Ais ge uw ontweip niet intrekt," ein
digde hij, „zullen wij onze toevlucht nemen
tot de revolutie; want zij lieeft ons de
grond'wet gegeven; zij zal die ook hand
haven."
Grooten indruk maakte Denis daarop met
zijn schildering van den toestand der gewon
den in liet ziekenhuis, waar hij geweest was.
Een tramconducteur had van achteren een
sclxob gekregen, toen de betoogers reeds te
ruggedreven waren; oen 17-jange typograaf
was ernstig gewond. „En niemand op de bank
der regoering die de verantwoordelijkheid
durft aanvaarden! Niemand die zelfs een
woord van medelijden heeft!" riep hij uit.
Die verantwoordelijkheid nam de minister
president echter op zich. „I lc heb bevel ge
geven de troepen samen te trekken," ver
klaarde hij. „Maar de troepen zijn reglemen
tair gerequireerd,
Lorand constateerde dat Vandenpeere
boom dus de gebeurtenissen had voorbereid,
en Denis zeode ernstig: „Dan liebt ge een
zware verantwoordelijkheid op u geladen,
mijnheer do minister".
Denis wendde zich daarop tot de meerder
heid „Het komit er op aan te weten of de
meerderheid overeenstemt met liet nationaal
bewustzijn. Indien ge dat beweert, verheft
u dan als wij. Het ministerie-Vanden peere
boom zal wellicht door de historie verdoemd
worden; maar terwijl gij het voordeel wilt
plukken van zijn werk, moet hot ministerie
niet liet zoenoffer zijn van uw lafhartigheid."
Mot langdurige toejuichingen werden die
krachtige woorden begroot.
Theodor Icwam toen met een bemiddelings
voorstel. Hij, die zich de gekozene noemde
niet alleen der behoudenden, maar ook der
liberalen verklaarde dat het wetsontwerp
dooi- de publieke opinie niet is aangenomen,
waarmede de linkerzijde warm instemde en
Lorand deed zeggen „Gij hebt moed!" Tlieo
ken onder zijn haastigen blik voorbijmaar
niet voordat zijn oog op de klip viel, ont
waarde hij vanwaar de kreet tot hem door
drong.
Daar zag hij een zoinerjapon fladderen,
en een gelaat, bleek en starend van hevigen
angst en ontzettende vrees. De bezitster van
dat o-elaat klemde zich aan de ruwe rots
vast uit al haar macht, terwijl de zee telkens
over haar lieen sloeg. De man zag dat er
spoedig gehandeld moest worden of het zou
te laat zijn.
Hij gaf zijn paard een snerpenden slag
met zijn zweep, en het toch reeds zenuwach
tige, onlustige dier steigerde en trappelde als
om zidh tegen dio behandeling te verzetten,
maar een paar krachtige aanmaningen van
de sporen dwongen liet zijn stap te verhaas
ten.
Het meisje had den man in 't oog gekre
sen an zij hernieuwde haar hulpgeschrei.
„HelpHelplik kan de kust niet berei
ken red mij!"
„Wees maar niet bang, mevrouw," riep hij
terug „Ik kom bij u, mijn paard komt er
zeker. Houd u stevig vast. Verstaat u me?"
Zijn besliste toon stelde haar gerust. Zij
was bijna overtuigd dat het gevaar voorbij
was, en dat hij haar werkelijk uit haar be
narde positie kon redden.
„Ik versta u," antwoordde zij zwakjes. Hit-
putting overmande haar, en dit spoorde haar
helper tot spoed aan.
„Houd 't nog een oogenblik uit," riep Hj
weer. „U zal spoedig gered zijn."
De hond Hef een luid geblaf aan, toen
zijn meester trachtte hot paard te dwingen
het diepe water in te gaan om de rots te be
reiken.
dor veiwolgde dat hij verklaard had de ver
daging te zullen vragen. Hij zou een amen
dement indienen dat alle partijen zou bevre
digen, maar meende dat het er nu op aan
kwam de appositie te staken en tot kalmte
te komen.
Daarom vroeg hij schorsing der zitting;
do regeering kon dan mededeelen wat zij be
sloten had.
Vandenpeeroboom vroeg toen het woord
voor do volgende verklaring:
„Wij .villen tot een vergelijk komen.
Maar wij zullen niet tot een oplossing kun
nen komen ra schorsing der zitting. Indien
men de zitting wil opheffen, dan verklaar ik
namens de regeering dat wij heb denkbeeld
van den geachten afgevaardigde Theodor zul
len overwegen.
De voorzitter sloot daarop de vergadering.
Buiten gekomen, sprak Vandervelde daar
op mot verlof der politie de menigte toe. Hij
deelde het resultaat der zitting mede en ver
zocht liaax- rustig huiswaarts te keeren en tot
nader orde do volksbeweging te staken.
Mot geestdriftig gejuich werden die woor
den ontvangen, waarop de menigte uiteen
ging-
Een groot aantal betoogers, met Cavrot
aan liet hoofd, begaven zich echter naar het
Volkshuis, waar Furnémont van het balcon
diet volk toesprak. Hij zei dat de terugtocht
der regeeriug een groote aanmoediging is;
toch behoort gewaakt te worden. Hij wensch-
te het volk geluk met zijn waardige houding,
zijn eneigie en zijn dapperheid.
Eibers riep de menigte op tot een mon
ster-meeting 's avonds om 8 uur.
Om dien tijd krioelde het weer om het
Volkshuis. Een compagnie schutters kwam
.aantrekken, begeleid door een menigte die
de „Marseillaise" zong, waarmede de schut
ters zelf instemden. Heymans en Eibers, twee
propagandisten der Arbeiderspartij, spraken
van een bierwagen de menigte toe. Een twin
tigtal schutters waren het voorwerp van een
geestdriftige ovatie, toen zij met het geweer
op schouder, maar met den kolf omhoog,
naar het Volkshuis gingen. Toen daar de
meeting stond geopend te worden, kwamen
ook twee soldaten binnen en werden, luide
toegejuicht. Vandervelde wenschte hen geluk
rnet hun moedig gedrag, maar verzoekt hen
heen te gaan, daar zij zich aan straf bloot
stelden. De soldaten voldeden hieraan onder
gejuich der momgte,
.Zesduizend personen waren toen in heb
Volkshuis bijeen. Aan de groene tafel zaten,
de liberale senatoren Houzeau en Tournay-
Detllleuxvoorts Vandervelde, Eibers, De-
nis, Heupgen, HaJlet, Lorand, Van Gastel
enz.
Vandervelde sprak het eerst. Hij deelde
mede welk besluit de groepen der linkerzijde,
na afloop der Kamerzitting vergaderd, ge
nomen hadden.
Na deze eerste overwinning, door de open
bare meening behaald aldus hun verkla
ring moet de overtuiging allen bezielen
dat het noodzakelijk is de vereeniging van
alle krachten der oppositie in hun verzet te
gen hot ontwerp standvastig te handhaven.
Uitstel van het ontwerp blijft de eisch; de
propaganda zal worden voortgezet, terwijl de
wensch wordt uitgesproken, dat om het
denkbeeld van bevrediging algemeen te ma-
Hoe smal ook de zeestraat was, het paard
weigerde te gehoorzamen, hij weerstond toom
en gebit, en het blaffen van den hond maak
te hem nog maar weerbarstiger en dreef hem
nog aan, de zee zijn rug toe te keeren.
„Houd je satanschen bek!" riep de ruiter,
en hij bukte en gaf den hond een striem met
zijn rijzweep. Met een gehuil van pijn stoof
do hond weg eu keek uit do verte met nijdige
oogen naar zijn meester.
Nog eens trachtte deze het paard het wa
ter in te drijven, maar zonder resultaat. Hij
steigerde achteruit eu drong naar de kast
toe, zóó dat zijn schoften bijna over het
strand schuurden.
Het meisje zag van haar gevaarlijke plaats
hoe bang het paard was, en vrees voor haar
leven bekroop haar opnieuw. Zouden de po
gingen van den man om haar to redden ten
slotte nog vruchteloos blijken?
Hij riep haar niets meer to©; zijn geheele
aandacht was op zijn paard gericht. O, wat
leek het haar lang, voordat hij het nog eens
naar den rand van het water had gedwongen,
en toch duurde het nauwelijks een minuut.
Hij drukte ziju sporen in de reeds bloedige
zijden van liet beest, en maakte een mcedoo-
genloos gebruik van zijn zweep. Op nek,
schouders en kop daalde een hagelbui van
zweepslagen neer totdat het paard zidh ten
slotte, met een gehinnik van angst, in het
diepe water stortte.
Wordt vervolgd.)
