Eeiip TOltwiteiyte paesties. 53*" Jaargang. Woensdag 1 November 1899. No. 10078. Tweede Blad. Transvaal en Oranje-Vrijstaat. BIMEÏïLAm Uit de Staatscourant. Kerk en School. SCHIEDAMSCHE COURANT Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs per kwartaalVoor Schiedam en Vlaar;dingen fl. 1.25. Franco per post fl. 1.C5. Prijs per weekVoor Schiedam en Vlaardingen 10 cent. Afzonderlijke nummers 2 cent. Abonnementen worden dagelijks aangenomen. Advertentiën voor het eerstvolgend nummer moeten des middags vóór een uur pan het bureau bezorgd zijn. Bureau Boterstraat 68. ll'lPlillMilH Prijs der Advertentiën: Van 17 regels fl. 0.90iedere regel meer 121/2 cents. Reclames 30 cents per regel. Groote letters naar de plaats die zij innemen. Advertentiën bij abonnement op voordeelige voorwaarden. Tarieven hier van zijn gratis aan het Bureau te bekomen. In de nummersdie Dinsdag- en Zaterdagavond verschijnen, worden zoogenaamde hleine advertentiën opgenomen tot den prijs van 40 cents per advertentie, bij vooruitbetaling aan het Bureau te voldoen. Inferc. Telefoon Mo. 133. Zooals elke oorlog biedt ook de oorlog tus schen Groot-Britannië en de Zuid-Afri'kaan- sclie Boerenrepublieken aanleiding tot te herinneren aan verschillende regels van het volkenrecht. De „Köln. Ztg." heeft aan en- hele daarvan een artikel gewijd, waarvan wij reeds spraken, en waaraan hier een en ander ontleend wordt. De reeds in de oudheid geldende rechts regel, die voor de Grieken en, vooral voor de Romeinen heilig was, dat geen oorlog recht vaardig is waaraan niet een formeele, plech tige oorlogsverklaring is voorafgegaan, is door het moderne volkenrecht verlaten. Al le oorlogen der laatste eeuw, uitgezonderd de Fransch-Duitsche in 1870/71 en de Rus- sisch-Turksehe in 1877, zijn zond er «oo dani ge formeele, plechtige oorlogsverklaring be gonnen. Toch is tóet van groot belang zoo wel voor de oorlogvoerende partijen als voor de neutrale staten, het begin van, den. oor logstoestand met juistheid te constatecren Daaront heeft de oorlogsverklaring voor een openbare proclamatie van den oorlogstoe stand plaats gemaakt, die gericht kan zijn tot de gekeele wereld, tot de neutralen, ook tot de eigen onderdanen of die van het vreemde land. In easu kan heb begin van den oorlog worden, geconstateerd uit het Transvaalsche ultimatummet den afloop daarvan, den lien October 1899 te 5 uur 's middags, is de oorlog begonnen. De herhaaldelijk van Engelsche zijde ge maakte opmerking dat een oorlogsverkla ring tegen Transvaal, als zijnde geen volko men souvereine staat, maar staande onder Engelsche suzcreiniteit, in geen geval noo- dig zou zijn, amt de „Köln. Ztg." onjuist. Ook de liaif-souvereine staat heeft- het recht oorlog te voeren tegen den suzereinen staat; zoo Rumenië in 1877 tegen Turkije. Wat de neutraliteit betreft, kan voorop- gestold worden dat geen neutrale staat zich m het „tweegevecht tusschen twee staten" mag mengen door een der partijen bij te staan in het voeren van d'en oorlog. Het volkenrecht lieeft dezen plicht vastgelegd in verschillende rechtsregels. Geen staat mag natuurlijk zijn soldaten ter beschikking van een der oorlogvoeren den stellen. Maar ook mag hij geen van hen toestaan op zijn grondgebied soldaten aan te voeren. Ten aanzien der vraag of de neutraliteit geschonden wordt wanneer onderdanen zon der lastgeving der regeering bij een der oor logvoerende staten dienst nemen, dient on derscheiden te worden. Von Holtzendorff noemt het in zijn „Handbuch des Völker- rechts" boven twijfel verheven dat het dienstnemen van vele Russische officieren in het Servische leger in den oorlog van 1877 mot Turkije, na bekomen verlof en met toestemming hunner superieuren, een schending der neutraliteit was. Daarente gen was het geen noutralitei tsschendi ng toen de geestdriftige Philihellenen zich in den Griekschen vrijheidsoorlog onder de Griekscho vaan kwamen scharen, of toen Von Göben dienst nam in het- leger van Don Carlos. 'Dat in Transvaal wonende Nederlanders, Buitschers, Franschen, Denen, Zweden, Amerikanen met de Boeren in het veld trekken, is evenmin- een schending der ueu- traliteit. Geen staat heeft het in zijn macht dit te verhinderen. Wèl kan hij zijn eigen onderdanen verbieden krijgsdienst te nemen w een oorlog, waarin de betreffende staat neutraal blijft. Bij ons bestaat geen dergelijk verbod; toch zon een talrijk dienstnemen van Ne derlanders in een- oorlog ons in ernstige con flicten kunnen brengen. De wet van 12 Dcc. 1892 („Stbl." 268) op hot Nederlanderschap en heb Ingezeten schap bepaalt bovendien iu »t, 7, sub 4o, dat het Nederlanderschap verloren gaat door zich zonder verlof des •Komings te begeven in vreemden krijgs- of staatsdienst. Men weet dat uit de soortge lijke bepaling van art. 10, sub 2 der wet van. 1850 de Zouaven-quaestie is voortge vloeid. Laatstgenoemd© wetsbepaling was ndhter meer onbepaaldzij sprak van «openbare bedieningen". Door dienst te ne- in. de Transvaalsche kommando's hou den de Nederlanders in Transvaal dus op Vaderlander te zijn. "Vergissen wij ons niet, dan verwerven zij juist door deelneming aan den veldtocht ipso facto heb Transvaalsche burgerrecht. >eder geval bebooren de regelmatig in net Transvaalsche leger ingelijfd© vrecnidc- -'icgeu ook door de tegenpartij als geregel de troepen te worden beschouwd, en behan- En Engeland heeft te meer reden om dit te doen, omdat zijn eigen huurtroepen ^•cosmopolitisch geheel vormen. ,V -oo min als met troepen mag een neu- 'trale staat ook de oorlogvoerenden helpen ,met wapens, ammunitie, paarden, muilezels, in één woord alle krijgsbehoeften. Het ver- koopen van wapens door de Vereeuigde Sta ten aan Frankrijk m 1S71 wordt door de mannen van het volkenrecht algemeen als een schending der neutraliteit aangemerkt. Wat voor de Staten geldt, is volgens de „Köln. Ztg." echter niet toepasselijk op do neutrale onderdanen wier handel met de oorlogvoerende staten niet beïnvloed be hoort te worden door den oorlog. Krupp le verde dan ook in den Russisch-Turkschen oorlog aan beide partijen geschut, zonder dat daarin een schending der neutraliteit werd gezien. Er is echter een groote „maar" bij. Op zich zelf geldt deze regeldat het privaat eigendom, met name van neutralen, in den oorlog moet geëerbiedigd worden. Maar hierop is een uitzondering, en wel voor vijandelijk goed wanneer liet zich op zee op een vijandelijk scliip bevindt, en voor vij andelijk en ueutraal goed, wanneer hetoor- log-scontraban.de blijkt te zijn. De vraag is wat oorlogscontrabande wordt geacht, en dit is moeilijk in het algemeen tc bepalen. Lord Ellenborougli noemde eens m het Hoogerhuis oorlogscontrabande die waren, „which in the possession of the ene my would enable him better to carry on war'waren dus die geschikt zijn om den vijand beter in staat te stellen den oorlog te voeren. Steeds zullen wapens en ammuni tie tot oorlogscontrabande wonden gerekend, maar ook paarden, muilezels, steenkolen, onderdeden van schepen enz. Engeland heeft tot nu toe geen verklaring dienaan gaande afgelegd. Al dergelijke waren nu kunnen door den krijgvoerenden staat van het begin van den oorlog aan genomen worden, wanneer zij be stemd zijn voor den tegenstander, ook al zijn zij nog het eigendom van den neutralen inlader. Om dit recht uit ,te oefenen, heeft de oorlogvoerende staat voorts het recht neutrale schepen aan te houden, om te on derzoeken of het oorlogscontrabande in heeft, die, wordt ze gevonden, in beslag wordt genomen. Een prijsgerecht beslist la ter over liet goedkan de bevracht er bewij zen dat het goed geen contrabande is of niet voor den vijand bestemd was, dan moet het aan den eigenaar worden teruggegeven. Verlading vóór het uitbreken van den oor log verhindert geen prijsmaken, maar in dat geval wordt het goed aangehouden totdat de oorlog is geëindigd. Of ook liet schip dat de oorlogscontra bande aan boord heeft, en de overige lading in beslag kunnen worden genomen, is een bestreden, vraag. Bestaat do lading geheel of voornamelijk uit oorlogscontrabande, dan kan het antwoord ten opzichte van het schip bevestigend luicleuten aanzien der overige lading schijnt inbeslagneming niet geoorloofd. liet volkenrecht heeft er zich van ouds her bovenal op toegelegd de verschrikkin gen van den oorlog te verminderen. Het sparen der krijgsgevangenen, de verpleging der gewonde vijanden, de eerbiediging van ambulances en lazaretten, de bescherming van particulier eigendom, zijn daarvan de schoon© resultaten. Zoo verbiedt het vol kenrecht ook het gebruiken van wilde of lialf wilde volken. Noch Engeland noch de Boerenrepublieken .mogen gebruik maken van de diensten van Basuto's, Zoeloes, Swa- zi's e.t q. Men weet hoe het gebruiken van Turco's- door de Franschen in den oorlog van 1870/71 van velo zijden is ge\graakt. Bestaat er een rechtbank, waarvoor ver grijpen tegen heb volkenrecht gebracht kun nen worden? Neen en ja. Geen college velt in deze de strafde openbare meening en de geschiedenis zijn de geduchte rechters, die het vonnis wijzen. Haar oordeel treft zwaar; haar straf, de verachting dor menschheid, wordt gevreesd. En toch zooals do individuen storen ook de volken zich somtijds niet aan de mee ning en het oordeel hunner pairs. De ambulance. Volgens offtcieele opgave der heeren Breu- ker en Wambersie, agenten der i Deutsche Ost-Afrika-Iinie" te Amsterdam, is de route van de K n i g, het poststoomschip, dat de verpleegsters, doktoren en de ambulance van Het Roode Kruis naar Delagoa-baai voert, de \olgende abeteekent aankomst, v. be- teekent vertrek) Amsterdam, vertrek 28 October, Lissabon a. 1 November, v. 3 Nov.Napels, a. 8 Nov. v. 8 Nov.Port-Said 13 Nov. Suez 14 Nov.; Aden, 20 Nov.; Tanga a. 26 Nov. v. 27 Nov.Dar-es-Salaam, a. 27 Nov., v. 28 Nov.Mozambique, a. 30 Nov. v. 30 Nov. Beira, a. 2 Dec. v. 3 Dec.; Delagoa-Llaai a. 5 Dec. v. 12 Dec, Durban. De post, die 6 November van Berlijn ver trekt, bezorgt 8 November de brieven aan boord van Ivünig, dan voor anker liggen de te Napels. Met Sinterklaas komen de rei zigers alzoo te Delagoabaai, vanwaar ze, be houdens verhindering vanwege den oorlog per spoor verder kunnen trekken. Om uit Amsteidam brieven tijdig te Na pels aan boord van liet stoomschip jKimig" te doen bezorgen, moeten de brieven uiter lijk 3 dagen te voren, d. i. 5 November, te Amsteidam op de po«t worden gedaan. Het vervoer der brieven van daar naar Napels geschiedt met den middagtrein. Het vervoer duurt 48 uur. Commissie voor inlichtingen omtrent .Nederlanders in Transvaal. (Adres J. de Qraeff', Warmoesstraat 171,) Amsterdam.') De commissie verzoekt allen die inlichtin gen vei langen omtrent de Nederlanders die ten oorlog zijn uitgetrokken, de aanvingen zoo duidelijk mogelijk in tc vullen (zie onder staand formulier). Formulieren daarvoor worden op veizoek franco toegezonden. Ter vooikorniog van noodelooze ongerust heid vvoidt bericht dat tot nog toe geen tijding dienaangaande is ontvangen. De Engelsche regeeiing laat vooralsnog geen enkel telegram passeereri. De pogingen om de censuur voor liet doel der commissie op te lieden, worden voort gezet. TRANSVAAL-OOltLOCi. Verzoek om inlichting. Adies J. DE GRAEFF, Warmoesstraat 171. Tehgram-adresTransvalia-Amstei dam. Telephoon No. 1924. Ondergeteekende verzoekt inlichting om trent Naam. Voornaam. Leeftijd. Laatst woonachtig ts: Kerkel. richting. Familie-bctrekk. waarin men tot den persoon, naar wien geïnformeerd wordt, staat. Nadere inlichtingen welke strekken kunnen tot duidelijke omschrijving van den persoon. Hancltcclcening. Woonplaats. C. G. de Jonge, f Onze correspondent te Ileerta 'chiijft: Zondag werd gemeld, dat bij Elandslangte sneuvelde de heer C. G. de Jonge, secretaris van liet departement van onderwijs der Z. A. Republiek De heer De Jonge werd geboren te Wil- dervank, waar hij de iagere school bezocht en vandaar uit in 1882 werd geplaatst op de Rijk'normaalschool te Veendarn. Uit de derde klasse deed hij examen voor onder wijzer en ofschoon hij er nog een jaar aan had moeten blijven, was de uitsiag van zijn exa men zeer gunstig. Al spoedig werd hij benoemd als onder wijzer in Transvaal, waar hij bij buitenge woon vlug promotie maakte. Niemand van hen, die het voorrecht had den zich onder zijn vrienden te mogen tellen, heeft zich daatover verwonderd. Aan een goeden aanleg paarde hij een vasten wil. Ónder de kweekeiingen van zijn tijd had zijn naam een uitstekenden klank. Van streng rechtzinnige beginselen was hij, doch veraf schuwde twist over god'dienst, wat te vaker bleek, doordat met hem ia de klasse alle godsdienstige richtingen waren vertegen woordigd. In zijn jeugd reeds bepleitte hij recht en billijkheid voor anderen zoowel als voor zich zeiven, op mannelijken leeftijd 34 jaren is hij in den strijd voor het recht gestorven, met de ervaring van nog jongen datum, dat ondank maar al te vaak is 's werelds loon. Bij tal van onderwijzers in Nederland en Transvaal zal de nagedachtenis van den heer Cars de Jonge in dankbare herinnering blijven. l»H") Grobler en Jonbert. In het vervolg van het artikel van den eer J. A. "Wormser over i»De zuster-Repu- lieken in Zuid-Afrika" in nEigen Haard", vinden wij de volgende bijzonderheden over de aanvoerders van de Transvaalsche en Vrijstaatsche legers »Grobler dien ik het genoegen had verscheiden malen in Bloemfontein ie ont moetenwe aten in Bloemfontein-lintei aan dezelfde tafel samen met den lieer C. W. H. van der Post - toen voorzitter van den Volksraad, boezemvriend van president Steyn consul genei aal der Nederlanden, is van echt voortrckker.sbloed, zijn naam is eigenlijk Grob- belaar; een zijner famiiiebetieUkirigen be- hooide onder geieide \an Piet Relief, en viel met hem onder de kierie-lagen van den Zulukoning Dingaan. Grobler is een man van 35 :i 40 jaren zeer kalm en bedaardeen Boer en ook volop een boer; lid van den Volksraad. Hij maakte een reis naar Amerika naar de we reldtentoonstelling te Chicago, in opdracht der legeeiing van zijn land om speciaal nota te nemen van de laatste uitvindingen op het gebied der landbouwwetktuigen. Grobler is een der vertrouwde vrienden van president Steyn. Eeri Europeesclie commandant van een leger is zeker een heel andere figuur. Maar de eerste indruk, dien Grobler op u maakt, is, dat die eenvoudige Boer, die, wanneer ge hem viaagt wat hij bij het diner drinken zal, één kelkje portwijn bestelt, geweldig taai is en heel moeilijk van zijn plaats te krijgen, indien hij zelf niet verkiest heen te gaan. »Oom Piet Joubert, de commandant-gene raal der Zuid-Alrikaansehe Republiek, die nu 67 a 08 jaren oud is, heeft reeds heel wat achter den rug. Hij loopt zoo recht als eer. kaars, in militaire houding, met vluggen, drifligen soldatenpa', men ziet de wei king van het Fransche bloed in zijne aderen. Joubert is heel, heel zuinig op soldaten bloed, hij waagt geen rnenscherileven meer dan strikt noodig is. Om vier uur, half vijf is hij uit de veeien, maar even als president Kiuger gaat hij 's avonds om acht uur naar bed. Eeuige avonden achtereen noodigde hij mij voor een bepaald doel van 69 uur. Aangezien hij overdag zo j weinig tijd had, zou hij »er dan maar een gedeelte van zijn nachtrust a3n opofferen"; zooals hij zeide. Oom Piet drinkt 's middags, en 's avonds alleen koffie. Mevrouw Joubert slaat bekend ais de s'fransvaalsche Kenau Hasselaar." Zij nvalto zelf die voorlouw" in de eene en de lange zvveep iu de andere hand en bracht den Ossenwagen door de ndiilt" in 't gezicht der Engelsche voorposten, toen ze in 1881 haar man te Heidelberg ging fou- ïageeren en haar kaflerdrijvers vluchtten. Want waar de generaal in 't veld is, daar is mevrouw ook. Aan haar heeft Transvaal het hernemen van Anmjuba den 27 Februari 1881 te danken, want zij heeft daar boven op die koppie 's morgens om half vijf die »Rooinekke" ontdekt." Verspreide berichten. De Nederiandsclie Zuid-Afrikaansche Ver- eeniging publiceert heden in de Amster- damsche bladen de bedragen die tot op Zaterdagmiddag jl, bij haar waren ingekomen of waarvoor geteekend was. Daaronder komen voor: van jflet Han delsblad" f10.834; de aidRotterdam f iü.OOO; N. H. L. C. Alkmer f 1000H, M. de Ko ningin-Moeder (1000; J. I. W. f300, mr. A. P. v. d. B. f 500collecte Zetten f S00 uit Apeldoorn fGOO. Een der aan de .Polytechnische School te Delft studeerende Transvalere, de heer W. van Warmelo, is naar zijn vaderland teiug- gekeerd, teneinde mede te helpen aan de eidediging van den vaderlandschen bodem. Twee leerlingen van het gymnasium te Amersfoort, die uit Transvaal afkomstig zijn, hebben besloten naar hun vadeiland terug te keeren en zullen in 't begin der volgende week de reis aanvaarden. Rotterdam Selievcntngen. *Men meldt ons uit Rotterdam De onderhandelingen in zake de eiectrische spoorweg van Rotterdam via Pijnacker naar Den Haag en Sclieveningen zijn te Rotter dam thans zoover gevorderd dat aldaar de volgende route is vastgesteld. Op het Wena- plein naast het gereformeerde kerkje komt het station van den luchtspoorweg en gaat over eenige aangekochte tuinen dwars over de Van der Duynstraat, waar hij op den blinden muur in de Zomerhofstraat aanloopt welke tegenover het houten Circusgebouw doorgebroken wordt. Over die straat wordt een viaduct ge bouwd. loopende verdei' over liet circuster rein dwars door de Simon- en Antoniestraat en verder evenwijdig met de Schiekade Oz. en Agniesestraat, dwars door den tuin van den heer Van der Willigen verder over wei land met een viaduct over den Blommers- dijkschen weg, door den tuin van het buiten goed van den heer Arie Smit en den Bergweg no. 247 en buigt alsdan af in de richting van Schiebroek na te voren de Ceintuurbaan gekruist te hebben tusschen den straatweg naar Hillegersberg en het Paadje van Dui zendtree. Nabij het •nadhuis te Schiebroek komt een halte alwaar gister door de ingenieurs de heeren Beversea en Harmsen de baan uitgepaald is. Internationale overeenkomst goederenvervoer op spoorwegen. Geklaagd werd in liet afdeelingsverslag over het ontwerp tot goedkeuring tan de op 16 Juni 1898 te Parijs gesloten additioneele overeenkomst van den 14u October 1890 omtrent het goederenvervoer op spoorwegen, over de groote soberheid der toelichting, waai door het voor de leden der Kamer hoogst moeilijk was zich van de beteekenis en de strekking der in de oorspronkelijke overeen komst gebrachte wijzigingen rekenschap te geven. Men meende te mogen aannemen dat voor het sluiten der overeenkomst de regee ring onze Spoorwegmaatschappijen daarover heeft gehoord. De gewone audiënties van de Minister van Justitie, Financiën, Waterstaat en Koloniën zullen deze week niet plaats hebben. De Minister van Financiën maakt bekend, dat liet saldo van 's rijks schatkist op 28 dezer bedroeg bij de Nederl. Bankf 1,569,169.68% bij de betaalmeesters.- 2,017,947.62Vs Te zamen.f 3,587,117.31 Naar men verneemt heeft de minister van Waterstaat de plannen van den Noord- Frieschen locaal-spoorweg goedgekeurd, zoo dat weidra tot de aanbesteding der werken zal kunnen werden overgegaan. Bij Koninklijk besluit d.o. 13 October jl. is aan den Nederiandsche Bond van Industri- ëeien en Handelslieden rechtspersoonlijkheid verleend. De zetel van den Bond is gevestigd te Rotterdam, het Secretariaat waargenomen door den heer Joh. II. Schoenmakers te Geertruidenberg. Baron Van Goltstein heeft, naarde»Resi- dentiebode" verneemt, met ingang van 1 Jan. aan II. M. de Koningin eervol ontslag ver zocht als Barer Majesteits gezant te London. Bij het aan 's Rijks munt te Utrecht ge houden examen voor essayeur slaagde de slaagde de heer J. Lucassen van Amsterdam. Te 's Gravenhage is in den ouderdom van 89 jaar overleden de heer N. Mispelblom van Alteria, gep. kapt. der inf., drager van het Metalen Kruis. Bij Kon. besluit is aan B. Van de Werk op zijn daartoe gedaan verzoek eervol ontslag vetleend als kantoor.-plaatsv. in het kanton Zalt-Bommel, onder dankbetuiging voor de als zoodanig bewezen diensten. Bij Kon. besluit is met 16 Nov. a.s,: lo. de kolonel jhr. A, W. Van der Wijck, komm. van het 2e reg. huzaren, op zijn aanvrage krachtens art. 42 2b der wet van 28 Aug. 1851, »Stbl." no. 128, op pensioen gesteld en dit bepaald op 12061 's jaars en 2o. dien kolonel de rang verleend van generaal-majoor. De luit. ter zee 2e kl. A. J. M. Noiet, gpplaatst aan boord van Hr. Ms. wachtschip te Helievoetsluis en toegevoegd aan den luit. ter zee le kl., belast met de leiding van het onderwijs bij de opleiding van leerlingen machinist, wordt met 16 Nov. a.s. op non- act. gesteld en vervangen door den luit, ter zee 2e kl. J. Lugt, die den lln t. v. in commissie wordt gesteld te Helievoetsluis. Ned. Herv. Kerk. Beroepen: te Scherpenisse, J.J.Hom burg, te Biervliet. Te Oud-Alblas, C. J. Leenmans, te Zetten. Aangenomen: naar Oldehoitwolde,' door H. Huizïnga, te Eekst en Anderen. Bedankt: voor Poortugaal, door II. van der Hoeven P.Az., te Bemiingbroek. Voor llarlingen, door J. ScbokkiDg, te Koudum. Voor Vrouwenpolder, door J. Draaisma, te Steenwijk. Voor Rockanje, door B. Boers te Kedichem. Geref, Kerken. Beroepen.-te Middelharnis, C. Steketee, te Bolnes, Te Terneuzen, L. Boone, te Krabbendijke. Aangenomen: naar Barchem-Lochem, door H. Ormel, te Gendringen. Naar Groo- tegast, door B. van der WerlT, tc Kruiningen (verb, bericht.) Bedankt: voor Nes en Wierum, door R. van Reenen, cand. te Ede. Hoooer Onderwijs. Leiden. Geslaagd voor het cand.-examen in de rechten de heer J. B. Koffyberg.

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Schiedamsche Courant | 1899 | | pagina 1