53s" Jaargang.
Zaterdag 11 November 1899.
No. 10087.
jEerste Blad.
Maar een mensch!
ENGELSCHE BRIEVEN.
BÜITENL1ND.
vn.
SCHIEDMISI III: i lOUüANT.
Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per kwartaal: Voor Schiedam en V laar dingen fl. 1.25. Franco
per post fl. 1.65.
Prijs per weekVoor Schiedam en V laar dingen 10 cent.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen.
Advertentiën voor het eerstvolgend nummer moeten des middags vóór een uur
aan het bureau bezorgd zijn.
Bureau: Boterstraat 68.
Prijs der'A d v er t en t i n van 17 regels 90 cents; iedere regel
meer 12Vb cents. Reclames 30 cents per regel. Groote letters naar de plaats die zij
innemen.
Advertentiën bij abonnement op voordeelige voorwaarden. Tarieven hier
van zijn gratis aan het Bureau te bekomen.
In de nummers, die Dinsdag- en Zaterdagavond verschijnen, worden
zoogenaamde ltleine advertentiën opgenomen tot den prijs van 40 cents
per advertentie, bij vooruitbetaling aan het Bureau te voldoen.
Interc. Telefoon Ufo. 123.
Tan onzen correspondent.)
LONlDfEN, 9 Nov.
"t Ziet or somber uit in Londen"» straten.
En somber in do harten der metropolis-
bewoners. De nederlagen, de groote verliezen
hun door do Boeren toegebracht, hebben de
meesten doen inzien 't ondoordachte, 't on
mogelijke en óók 't onrechtvaardige van den
grooten mensehenmoord in Transvaal. In vele
huizen, vooral in de voorsteden, heerselit
groote agitatie, in sommigen rouw, en in al
len diepe verslagenheid.
Maar dit alles belette niet dat 5 November
Guy Fawkos-dag, de jaarlijlcsclie herden
king van don datum waarop Guy Fa.wkes,
tie hoofdschuldige in het complot om hot Par
lement de lucht in te doen vliegen, vei brand
word een rumoerige dag was in Londen.
Daar de datum dit jaar op een Zondag viel,
weru het op Maandag 6 Nov. gevierd. De
straten waren 's avonds zwart van de men
schen massa's. Ontelbare Guy's werden op wa
gens door de straten gereden, om dan na
voldoende bewonderd te zijn verbrand te
worden.
De Guy's van dit jaar bestonden meest al
len want het genie is rijk vertegenwoor
digd m 't Engelsche ras uit imitaties van
Paul Kniger.
Hot jaarlij'ksch vuurwerk te Hampstoad
bevatte, onder een twintigtal nummers, ook
liet Dreyfus-proces, en „Kruger in angst".
Iloe geestig, niet waar 1 Onze waardige Pre
sident werd er in voorgesteld als een klein
kereltje met een dik hoofd, waarop geschre
ven stond: „Ultimatum!" Het hoofd was in
den muil van een leeuw gestoken, op wiens
kop siond, Lu vurige letters„John Buil
Aan hoera's ontbrak het niet.
Hoe min en laag kwamen die scenes ons
voor bij- de gedachte aan den ouden Presi
dent, grijs en waardig, vol ootmoed en on
wankelbaar geloof!
Hoe kunnen die menschen zicli zoo verma
ken nadat ze dagen te voren, en 's morgens
nog. gelezen hadden, hoe hun landgenooten
gesneuveld waren, lioe in Transvaal steeds
bloed, blijft vloeien, boe de bloedstroom steeds
gröotei woidt on hen hoe langer hoe verder
mode voert van de beginselen van Hem, die
zeide„Vrede op aarde
De vreugde, de uitgelatenheid in Londen
stuitte me tegen de borst, 't Was geen vreug
de, geen ware vreugde, 't waren de kreten,
de hoera's van eem opgezweept volk, dat zijn,
door eigeti schuld ontstane droefheid, ver
bergt onder een masker van onbezorgdte vroo-
lijkhi'id.
Ik stond op Hampstead tussolie.n die joe
lende en tierende menigte. Naast me stond
een Fransclnnan. „Ce sont dos bêtes immon-
des!" ('bZijn vuilo beesten!) zei hij, en even
daarna, to midden van do hoera's, toen onze
goede Oom Paul als Guy verbrand werd, riep
do Fran soli man: Vivo Kniger! Vive le
Transvaal 1" on van harte riep ons klein
olubjo Hollanders: „Leve Kniger! Lave
Transvaal!" en ook „God spaar onze broe
ders
Nadat we uit de herrie kwamen, gingen
wij allen, ook de Fransehmao, naar Frascati
om te soupceren. 't"Was er vol, maar stil;
hier hoorschto de stemming der voorsteden
droef, teleurgesteld, in rouw. 't Orkest, alle
DOOK
IDA BOY-ED.
35)
Hij voelde den toon van het dringendste
verlangen. Uit iederon regel straalde hem
haar liefd'e toe, die zij ternauwernood wist te
verbergen. Hij wist hethij was voor haar
alles, allesTer wiRe van hem zou zij een
wereld trotseeren, gaan bedelen, ellemdfe en
verachting verdragen. En dit bewustzijn be
dwelmde hem weder, sleepte hem mede, ge
lijk heit iederen man zou meegesleept hebben.
'Hij trachtte zieh de overtuiging op te drin
gen, dart zij gelijk hadzulke uren van den
rijksten inhoud konden ihaar later nog jaren
des levens veraangenamen, en hij besloot,
Border zich lang le bed'enken. ze haar toe te
staan.
Zoo gaf hij haar nu eens, wat hij haar ge
ven mocht. Én1 het bijzijn hunner reisgenoo-
ten sloot ieder gevaar buiten, dat zij zich zelf
zouden, vergeten.
Dan, na zoo doorgebrachte dagen, vol van
het reinste geestelijk genot, dan wilde hij
voor immer van haar scheiden, en dan zou
zij ham dankbaar en tevreden de hand tot af
scheid toesteken.
Hij vergat, dat do echte liefde door haar
verzadiging gedurig hongeriger wordt.
Hollanders, speelde nu geen fanfares, 't Wat
alles eimst. Tegen elf uur werden alle volks
liederen gespeeld; de lieer Bosman, de dili
gent, liet ook 't Holla nd»ehe spelen 't oud
Wilhelmus en toen 't Wicn Neeiiandseh
bloed.
Of 't ons goed deed?! We stonden op, wij
zessen, en zongen, de vier hoeren met ont
bloot hoofd, in do volle zaal onze geliefde
volksliederen, maar bij "t aanheffen van het
tweede couplet, kwam een lange, uitgedroog
de EngeLsehman op ons af en zei
„U wilt wel zoo goed zijn niet meer te zin
gen bet hindert de andere gasten vooral
nii."
Aan 't War Office verdringen zich dage
lijks honderden om 't laatste nieuws van het
oor loo's terrein te vernemen. De teleurstelling
was smartelijk toen. men vernam da»t, hoewel
de autoriteiten steeds in contact waren en ble
ven met generaal Buiier, men liet beter oor
deelde liet nieuws niet te publiceeren. En na
tuurlijk volgde er weer achter, zoo onafschei
delijk van alle berichten, als de staart bij een
Ohinee»„Men behoc-ft zieh echter niet
ongerust te maken."
Do vriendelijke, welwillende „Daily Tele
graph' verheugt zich ondortussohen er over,
dat de pest in Lorenzo Marquee uitgebroken
is, om het feit dat dfe Holla.mlsche ambulance
er landen moet. Ho© christelijk!!
En voor hun Christelijke denkbeelden zijn
de Engelschen bekendimmers in geen land
vindon zooveel meetings en openbare gods
dienstoefeningen plaats als in Albion.
Dezer dagen woonde ik een dezer meetings
bij. 't Was ds. Passmore, die, ten voordeele
van liet Essex Reserve Kader, een beschou
wing hield over Transvaal en de Boeren. De
goede man was ongetwijfeld erg knap eu op
de hoogte van alles, maar had niet de gave
van zich uit te drukken.
Ik deed alle moeite om hem zin voor zin
te volgen, doch het was ten ©enenmale on
mogelijk. 'tWas een hutspot van slecht La
tijn en F.ngelsch doch 't kwam hierop
neer: Hij was in Afrika geweest (ik ook) en
<was er door de Boeren bestolen, afgezet, mis
handeld en (hij zette er inderhaast toch nog
„bijna" voor) gedood
De Boeren waren de domste wezens waar
mee hij ooit in aanraking was gekomen (dat
is veel gezegd voor een Engelsohman), ruwe,
onbeschaafde lui. De Boerenvrouwen waren
vuile wezens bijna verdierlijkt die
niet konden lezen of schrijven en hun ür'
eonige eeuwen ten achter kwamen. En Kru-
ger was een schurk (scoundrel), een dief, ver
rader en bedrieger, 't Werd tijd dat de E n-
gc 1 s c li e beschaving kwam i c.)
Toen mijnheer uitgesproken had, vroeg een
Hollander heel evern 't woord, wa.nt de goedo
domoor had 't wel wat al te erg gemaakt. Het
woord werd' hem gegeven, maar wie had kun
nen denken dat er in Engeland een stem
voor dc Boeren zou opgaan? Enfin, hij vroeg
alleen
„Kent ds. Pass-more president Kniger V'
„Neon."
Dam hadden we 't! Er was m.aar één ant
woord dat onze landgenoot den overinoedigen
gek geven kon.
„Wel dan," zei hij ernstig en met luider
stemme, „i k ken liern wel, en i k weet, dat
president Kniger nooit een oordeel zou vel
len over iemand die hem onbekend was."
Daarmee was 't uit, maar de luidjes keken
raar op hun neus.
Hij schreef haar liet volgende:
„Dierbare Sabine,
„Ja dan en met het vroolijkstc hart: Ja!
Lang echter zal het verlof niet duren, dat
ik 'kan aanvragen. Maar onder zulke omstan
digheden kunnen weinige dagen deu rijksten
inhoud hebben!
„Laat ons ik bezweer het u tot zoo
lang iedere ontmoeting vermijdenWij zul
len niets moer wagen omdat ons mooie plan
dan lichtelijk in duigen zou vallen. Ik vrees,
dat men ons reeds bespied en besproken
heeft.
„Heden slechts dit, met duizend groeten.
„Arnold."
Haar kort antwoord was een jubelkreet.
„Van vreugde weet ik mij ternauwernood
te belieersclien. Dank, mijn vriend, dank! En
als ge het verstandiger vindt, dat ge niet
moei- op de bepaalde plaats komt, dan spreekt
het vanzelf, dat wij elkander niet meer zul
len zien. Maar of de menschen ons "bespieden,
bepraten, beloeren dat is mij totaal onver
schillig! Ik ben daarboven verheven, want
mijn gevoel is grooter dan dat gebabbel. Niet
waar? Zijn wij niet meer Aan die mensclien?
„Zoodra ik ons reisplan precies weet,
schrijf ik.
„Sabine."
Arnold zag haar stoutmoedigheid met ver
wondering aan. „Dat is mij totaal onverschil-
ligcsuceo overricht.
SCHIEDAM, 10 November '99.
Engeland cn de wereld.
Iht was gisteren Lord Muym 's dag te
Londen, de dag waarop de opziehlige. n nar
velal smakeloo/e optocht ziels sloor de Cily
naar de Gililenhal slirg**n, wanr de nieuwe
eeiste burgemeester zijn ambt van e>n jaar
gaat aanvaarden.
Aan het gioote gastmaal dut 's middags
plaats heeft, pleegt de mi uister-p resident bet
vvoosd te voeten, veelal over de buitenlandscliP
betrekkingen.
Ook gisteren was liet zoo. De gebi uikeiijke
dronk op de minisleis werd ingesteld en
lord Salisbuiy antwoordde met een tede.
«lie den gehecte» poiitieken to island omvatte.
D« grij/a" staatsman verklaarde dat hij
nooit op een toost op de mini-ters beeft be
hoeven te antwoorden onder umsiaanligbeden,
die zooveel sympathie noodig mnken, als de
ernstige toestand die op het oogeublik de
openbare aangelegenheden beheerechl.
Hehalve die met Transvaal en Oranje-
Vrijslant, geven de betrekkingen van Enge
land met alle andere natiën geen enkele
reden tot vrees ol tot twijfel, en lord Salis
bury wees vooral op de hartelijke gevoelens
die bestaan tusschen Engeland en de Ver-
eenigde Staten.
xMuar", ging hij voort, jsgij zult wellicht
denken dat ik overdrijf als ik u verklaar,
dat wij van liet vasteland van Europa geen
vijandelijkheden te vreezen hebbenhet is
waar dat een zekere scherpte van toon
heerscht in de buitenlandsche pers. Maar ik
kan u toch met g-oot vernouwen verklaren,
dat ik niet geloof dat ilie taal invloed heeft
op de vreemde volken. Ik ben in elk geval
volkomen zeker, dat zij geen invloed heeft op
de regeei ingesi."
Lord Salisbury sprak zijn sympathie uit
voor de Vereenigde Staten, maar zeide tevens
de grootste verwachting te hebben, dat de
aloude en belangwekkende Spaansche monar
chie voort zal gaan op den weg der beschaving.
Na dit beleefdheidssaluut aan de sdoode
natie", zooals de minister vroeger Spanje
heelt genoemd, sprak bij over Samoa. Hij
noemde deze quaestie van belang, omdat zij
eenig verschil vormde'tusschen Engeland en
sie natie wier vriendschap bet op Imogen
prijs stolt. Wij zijn gelukkig," zei Salisbury,
seen middel gevonden te hebben, dat zonder
de i echten eir voos Kelen van Engeland te
verminderen, ons in staat gesteld heeft vol
doening te geven aan de gevoeligheden van
Duitschland."
De minister maakte daarna gewag van
sle overeenkomst met Duitscliiami, die voor
de beide mogendheden even voordeelig is.
De betrekkingen met Duitsehland zijn zoo
good als Engeland maar wenschen kan.
Sprekende over den oorlog in Zuid-Afrika,
zeide lord Salisbuiy, dat die oorlog niet
hei gevolg is van Kngeland's eisehen. Want
toen het ultimatum werd ge-teld, had Enge
land alle eisehen teruggenomen.
De minister vergat er bij le voegen, dat
Engeland nieuwe eisehen, nieuwe voorstellen
zou zanden, die zich drie weken lieten wach
ten. Eerst toen, in den uitersten nood, kwam
het ultimatum.
Evenwel, do minister-president vervolgde
zijn rede.
Het verwijt aan de regoering, dat zij ge
lig!" Boven alle uiterlijkheden verhief zij
zich, voor haar fieren, vrijen zin bestonden
die 'kleingeestige, aliodaagschei men sollen vol
strekt niet.
Ik, de man, ben weer eens de lafhartige,
dacht hij.
Nu vlogen de brieven lieea en weer, totdat
Arnold vertrok om de manoeuvres bij te wo
nen.
Nu kreeg Sabine als laatsten groet uit
Mühlau nog al zijn verschillende adressen ge
durende de manoeuvres en zijn portret, waar
om zij verzocht liad. Zij had hem heb portret
van haar kinderen gezonden en beloofd, dat
zij zich to Mühlau terstond zou laten photo-
grapheeren.
De troepen trokken langs het Heinsdorfer
landgoed' voorbij. Het was een lachende mor
gen midden in den zomer. De dauw pareld'e
nog op het gras, en op de velden vóór het
elzenboschjo stonden bleekgele roggegarven
mot melancholisch gebogen arenlioofden. De
zou vertoonde zich nog maar oven achter de
hooge boomen in den tuin dus lag liet voor
plein van het landgoed nog in vochtige scha
duw.
En vóór aan de poort, met Leo aan dfe
hand, stond Sabine; haar broeder bevond
zich naast haai-, met de kleine Milly op den
arm.
Sabine had een witte ochtendjapon aan en
een groote, groene parasol op haar schouder.
Tegen de gekleurde zijde stak haar mooi
hoofdje heerlijk af.
Zij knikte alle bekende officieren toe. Op-
lirek aan activiteit geloond heeft bij de toe-
bereidoden voor deu oorlog, achtte hij onge
grond. „Indien wij vroeger maatregelen had
den genomen," zeide hij. „zou hetzelfde re
sultaat verkregen zijn. Zoodra wij on» voor
nemen hadden getoond, om onze strijdmacht
uit te breiden, zou het ultimatum verzonden
zijn en was de oorlog uitgebroken. Wij waren
er van overtuigde dat het begin Van den
strijd zich zou kenmerken door het terugtrek
ken onzer troepen. Ik wil niet trachten de toe
komst te voorspellen, maar mijn vertrouwen,
in de Engelsche soldaten, die onder liet bevel
van sir Kedvers Buller staan, is onbegrensd."
De minister verklaarde verder, dat Enge
land niet zoekt zieh nice-ter te maken van
de goudmijnen, noch naar uitbreiding van
gronügebied streeft; wat het wensclit i» ge
lijkheid van rechten voor alle meuachen van
alle ra»sen. (Ook voor de Kaftels?De min
ui» ter voegde er zeer voorzichtig bij
„Ik wil thans niet vragen door wtlke mid
delen deze resultaten kunnen wonLn \erkre
gen. Het oogenhlik om die vraag te -tellen is
nog niet gekomen."
Naar aanleiding der „011 dit's" over de in
menging van vreemde mogendheden, zpid'
lord Salisbury, dat Engeland voornemens is
den strijd ton einde toe le voeren. De inmen
ging van welke mogendheid ook, kan van
geen beteekenis zijn voor den uilslag, in de
eerste plaats, omdat Engeland die inmenging
niet zal aannemen, en tn de tweede plaat»,
omdai liet overtuigd is, dat bet denkbeeld
van interventie niet is opgekomen in den
geest van eenigc regeering. De internationale
wetten slaan aan geen der natiën het reclit
toe zich met deze quaestie te bemoeien. En
geland zal Jto groote belangen, die het zijn
toevc-rtouwd, en de groote pliouten die het
zich opgelegd ziet, raadplegen, en hot zal zicli
laten lelden door zijn geest van gematigdheid
en zijn gevoelens van gelijke rechten voor
alle rassen.
„Ik twijfel er geenszins aan," besloot de
minister, „of wij zullen eem einde aan liet
conflict maken, waardoor wij een goede regee-
riug zullen instellen en den vrede en de be
schaving zullen hen-stellen in dat deel der we
reld."
Ziedaar lord Salisbury's uiteenzetting, die
met name do aandacht verdient waar hij
spreekt over de verhouding tot Duitschland.
De ongedacht snelle afwikkeling der Samoa-
quaeotie in voor Duitschla.nd vrij gunstigen
zin, krijgt, in hot licht va.n Salisbury's rede
beschouwd, nog meer een schijn van een be-
'iooning voor Duitschiand's neutraliteit.
Voegt men daarbij d'a.t geruchten over een
mogelijke interventie van Ru-land en Frank
rijk in overeenstemming met Duitschland
door de Duitselio heel- en half-officieuzo bla
den telkens terstond! zijn tegengesproken
dat dc Keizer naar Engeland gaat en waar
schijnlijk Van Biilow hem toch aal vergezel
len dat, naar verluidt, de Keizer dfe leger
bevelhebbers heeft doen aanschrijven te be
letten dat actieve of non-acliove officieren,
zoo mogelijk ook gepensioneerde, zicli in
krijgsdienst in Zuid-Afrika, begeven, d'an is
het nu wel zeker dat van Duitschla.nd ten
bale der Boe-ren niets te verwachten is.
Sinds Bismarck's bekende uitspraak heeft
Duitschland „de knoken van niet één grena
dier" over voor een belang, dal niet hek zijne
is. Algemeene belangen der meuscliheid, be
langen van recht en gerechtigheid, tellen'niet
mede.
In bijna alle oorlogen dezer eeuw d
Duitschland niet raakten, hebben Duitseh
houden1 konden de lieeren zich niet; want zij
moesten zich bij de andere twee bataljons van
het regiment, die uit de naast-bijgelegen stad
kwamen, aansluiten.
Het was een lachen en groeten, en Leo
juichte.
Ook Arnold Von Körlegg kwam voorbij,
en zij wisselden groeten en blikken. Zoo nam
hij het beeld van haar in vreugde gloeiendy
schoonheid met zicli mede.
Zijn mannentrots ontwaakte, en zijn klop
pend hart zeide hem:
„Zoo straalt zij voor mij I"
De manoeuvres zouden in de provincie Po
sen gehouden worden, en zij brachten aan do
officieren al dadfelijk in de eerste tien dagen
duizenderlei onaangenaamheden aan. De
lachende uittocht op den eersten morgen
bleef a,ls een lichtpunt in aller herinnering.
Nog op dien zelfden dag brak met een vree-
selijk onweder een regentijd' aan, die eigenlijk
uit een onafgebroken opeenvolging van wolk
breuken bestond. Do Warthe, in wier stroom
gebied men zich bewoog, zwol ongehoord aan
ieder beekje werd een stroom, maar niet van
den bekoorlijken aard der bergstroomen, die
snel voorbijgaanmaar allengs steeg het wa
ter en verspreidde zich over de landerijen,
doorweekte den grond en maakte de wegen
onbegaanbaar.
Dagen lang werdbn den manschappen zoo-
speciaal Prili-i-die officieren, een rol ge
speeld. Eer*! nu wordt in d'al dienst-nemen
eeai schijn van schending der neutraliteit ge
zien.
Van groot belang voor Zuid-Afrika is ook
de officieele verklaring der Portugeeselie re
geering, waarvan de „Polit. Corr." gewaagt,
dat nl. geen overeenkomst bestaat met Enge
land die dit rijk het recht geeft troepen in
Delagoa-baai te ontschepen.
Be oorlog:.
Dc toestand in Zuid-Afrika,
Begrijpen wij den toestand goed, dan is
de capitulatie van Lady.»mith slechts een
quaeslie van tijd. Wij gelooven dat het vallen
moet: de vraag is alleen of dit spoedig zal
geschieden, liet begint te dringenLady-
susilh en liefs-t Wiiite's legermacht moeten in
handen der Boeren zijn, voordat guieraal
Buller door de aankomst van meerdere trans
porten iri staat is gesteld een flink legerkorps
samen te stellen.
Niet dat Buller voornemens is Ladysmith
te gaan ontzetten. Integendeel heelt het
den schijn dat de opperbevelhebber werke
lijk een inval in den Vrijstaat zal beproe
ven om, wanneer deze met succes bekroond
wordt naar Bloemfontein en vandaar naar
Pretoria te rukken.
In ieder geval moeten de Boeren met
White hebben afgerekend voordat Buller dit
plan kan uitvoerenhun legermacht is dan
aan de Oranje-rivier noodig. En zou Buller
geneigd zijn naar Natal te gaan, ook dan is
liet dringend noodzakelijk dat Ladysmith ge
vallen is.
Wij hebben nu eindelijk weer een olficieel
telegram uit Lndysmith maar het zegt niets.
Zondag en Maandag was het rustigDinsdag
is liet bombardement hervat, maar veel schade
werd niet aangericht.
Het lijdt echter geen twijfel of ten slotte
zal er wel «schade aangericht worden", zoo
groot dat de toestand onhoudbaar wordt. De
hotelhouder Barnard die uit de belegerde stad
te Estcourt is aangekomen, ziet den toestand
zeer donker in.
Ook is er een tweede postduifbericht van
White, dat alleen over de gewonden spreekt
die met toestemming van Joubert naar een
veiliger plaats zijn gebracht. Te Ladysmith
is het dus onveilig? En "White had niets
anders te melden Inderdaad twee merk
waardige feiten, die geen gunstig licht wer
pen op de positie der Engelschen.
Dat generaal French naar Kaapstad is ge
gaan om met Bulier te spreken over de capi
tulatie of een pogtr.g om zich door de Boeren
heen ie slaan, lijkt ons zeer onwaarschijnlijk.
De generaal had dit even goed en sneller
langs telegrafisehen weg kunnen doen.
De ïTetnps" verneemt uit Londen dat
White's ammunitie zoo goed als uitgeput
is. liet is niet wel aan te nemen, dat 'in
een versterkt kamp als Ladysmith, het Al-
deishot van Natal, niet een zeer ruime
voorraad zou zijn. Maar wel waarschijnlijk
is dat de ammunitie voor liet inderhaast
aangevoerde scheepsgeschut verschoten is;
zelfs Engelsche bladen vreezen dat er geen
gelegenheid is geweest om een voldoend
aantal projectielen naar het Noorden te
zenden.
Men neemt aan dat er een trein met
munitie voor Ladysmith te Escourt gereed
staat, maar, al meldt een telegram uit Est
court dat een gewapende trein de achterge
laten voorraden in Colenso is gaan halen,
icider is die trein niet kunnen doordringen,
wel als den officieren de kleeren niet droog,
in de kwartieren was het vochtig en onaan
genaam; in plaats van de reeds in orde ge
brachte bivouakken betrok men noodfcwartie
ren. En als de manschappen, zoo goed en zoo
kwaad als het ging, onder dak gebracht wa
ren, rustte op de officieren nog de taak, er
rich persoonlijk van te overtuigen, voordat
zij een quaestieuze rest konden zoeken. Aan
liet gemopper kwam geen einde, en als d'e
soldaat, slecht gehumeurd en verdrietig, den
lust verloor, hadden de officieren tot plicht,
de goede stemming zooveel mogelijk te d'oen
horleven.
's Avonds zaten allen in de een of andere
armzalige dorpsherberg bij elkaar en mopper
den om het hardst. Daar echter gemojipar al
tijd iets heeft, d'at aan hot gemoed lucht
geeft, werden ook ondanks het slechte bier
deze avonden eindelijk toch nog dikwijls ge
zellig.
Als het geluk aan de lieeren een kwartier
op een aanzienlijk landgoed of zelfs op het
kasteel van een groot landeigenaar verschaf
te, dan gevoelden zij zich twaalf uren lang
weer als menschen.
„Erger kan het in den oorlog niet toe
gaan." zeide Hallendorf tegen Arnold Von
Körlegg. „Zulke manoeuvres bij zoo'n hon
denweer zijn eigenlijk de proef op de som,
hoelang een fatsoenlijk mensch het wel kan
uithouden, als een zwijn te leven, zonder ziek
te worden."
(Wordt rervolgd.l
