w
BINNENLAND.
STADSNIEUWS.
YLAABDINGEN.
Staten-Gen eraa 1
m
■rjf
|?L
waarschuwt hen daarin geen gehoor te geven,
aan da proclamatie van lord Roberts. Wie
buit voor de daarin vervatte bedreigingen,
■wie de wapens neerlegt en de belofte doet
Ee niet weder op te vatten, schendt de trouw
aan rijn land en rijn volk; de kogel voor
den landverrader wacht kam.
Op de weifelenden en wankelmoedigen zal
die volkomen gerechtvaardigde proclamatie
baar uitwerking niet missen.
Wenschen en dreigementen.
Toch zal den Boeren niets overblijven dan
rich te onderwerpen en het Britsche gezag
te erkennen, meent men te Londen en ook
elders.
De republieken zullen dan ingelijfd wor
den bij Engeland en vermoedelijk door het
departement van koloniën, dus als Engelsche
kolonie, worden bestuurd.
Men weet dat de loyalisten in de Kaap
kolonie dit verlangen, en in dien. geest zal,
naar de ministerieel© bladen te Londen aan
kondigen, oo<k door het ministerie van kolo
niën een waarschuwing tot de Boeren wor
den gericht om geen eigendommen van En
gelschen te vernielen, daar de Engelsche re
geering de Boeren in hun persoonlijk eigen
dom daarvoor mede aansprakelijk zal stellen.
Johannesburg wordt niet met name ge
noemd, maar het spreekt van zelf dait deze
bedreiging slaat op het den Boeren toege
dichte voornemen de mijnen te vernielen.
Daarom, merkt de „Timea" op dat de proclac
marie wel van „Engelsche" eigendommen al
leen spreekt, maar dat eigendommen van
buitenlanders daarmede toch. gelijk zullen
worden gesteld.
Hetzelfde blad verneemt ook uit New-York
dat er geen sprake is van ingrijpen, van.
Duitsohland en de Vereenigde Staten om Jo
hannesburg te redden.
Dat Duitsehland met dat doel zou ingrij
pen in den oorlog, wordt door de „Kdln.
2tg." een even dwaze als kwaadwillige bewe
ring genoemd.
Met deze quaestie schijnt ook verband te
houden de proclamatie van Sir Alfred Mil-
ner, dat de regeering geenerlei vervreemding
van grondbezit, spoorwegen en mijnen in de
Boerenrepublieken en aandeden daarin noch
ook belastingen of concessies der Boerenre-
geeringen gedurende den oorlog enkend. Men
meent dat het doel dezer proclamatie is de
regeeringspersonen in de Boerenrepublieken
•te beletten hun vermogen te dekken, voor
dat overgegaan wordt tot vernieling der
mijnwerken,
Intussehen verneemt de ..Daily News" da
to 19 dezer uit Bloemfontein dat iemand, die
onlangs uit Johannesburg is aangekomen,
verzekert dat de Transvaalsche regeering in
negen Engelsche mijnen laat werken, terwijl
men rich in de Fransehe en Duitsche mijnen
er mede vergenoegt de pompen aan 'den gang
te houden. Het gerucht dat er, met het oog
op een voorgenomen vernieling, reeds ont-
ploffingsmiddelec, zijn aangebracht, noemt
hij ongegrond.
Wij spraken hierboven over de wenschen
der Kaapscha loyalisten.
Die loyalisten willen echter meer. De cor
respondent van de „Daily Mail" te Kaap
stad seint, dat de loyalisten zeer teleurge
steld zijn. door de zachtmoedigheid jegens de
rebellen; er heerscht in de kolonie een veel-
verspreide meening, dat de constitutie voor
twee jaar moet worden geschorst en de kolo
nie teruggebracht tot den toestand van
kroonkolonie, ten einde de rebellen te kun
nen. straffen.
Ander oorlogsn i euws.
Een officieel regeeringsbudetin, den iSden
te Pretoria gepubliceerd, maakt melding *an
een nieuwen inval van Linchwe's Kafiers;
den 14den Maart roofden zij in Marico 36
ossen. De Boeren verjoegen hen, drie van hen
doodend en één wondend en ontnamen hun
het geroofde vee. Zelven kregen de Boeren
geen gewonden!
Hetzelfde bulletin zegt dat de Boeren in
de laatste gevechten tusschen de Modderrivier
en Bloemfontein 90 dooden en vermisten
hadden. Driemaal wierpen zij de Engelschen
met zware verliezen terug en retireerden zelf
in goede orde naar stellingen ten Noorden
van Bloemfontein. Al hun kanonnen en
ammunitie zyn in veiligheid.
Volgens Engelsche berichten zijn de Boe
ren na de gevechten van Vrijdag tot Zondag
bij Warrenton en Veertien Stroomen afge
trokken naar Christiania, zoodat de Engelschen
meester zouden zijn om de Vaal over te
trekken. Zq zouden ook de veerpont hebben
bemachtigd.
Een later officieel telegram van Warrenton
[zie hierachter] zegt evenwel dat de vgand,
schoon minder in aantal, den rivieroever
bezet houdt.
Lord Roberts meldde Dinsdag uit Bloem
fontein over de bezetting van Prieska, dat
deze werkelyk door Kitchener is geschied.
De Transvaalsche Boeren ontkwamen over de
rivier, maar 33 van hen werden gevangen
genomen, terwijl ook 200 geweren met toe-
behooren, eenige voorraad en uilzetbare
kogels werden buitgemaakt.
De laatste zijn natuurlijk door de Boeren
te voren den Engelschen afgenomen.
In het Oosten der Kaapkolonie is de tele
grafische gemeenschap tusschen Barkley East
en Dordrecht hersteld. De Britsche vluchte
lingen keeren terug Ongeveer 709 geweren
met 50000 patronen werden volgens Reuter's
correspondent, ingeleverd en vele geroofde
waren teruggebracht.
In Natal heeft Zaterdag een patrouille
Boeren voeling gehad met de Engelsche
voorposten. Na een verkenning trok de
patrouille terug.
Generaal Schalk Burger van het Natalsche
leger, is te Pretoria aangekomen.
Volgens de Daily News" zal generaal
Buller, nu zijn spoorwegverbinding met het
Zuiden weer zoo goed als hersteld is, spoedig
oprukken.
Het gevangennemen van den Duitschen
geneesheer Albrecht b\j Dauwdrop is aldu3
geschied. Daar was de Duitsche ambulance
achtergebleven de gewonde Boeren werden
door de Engelschen met hun gewone edel
moedigheid gevangen genomen, maar twee
van hen, kommandant Dupré en veldkornet
Kelly ontvluchtten.] Voor die vlucht werd
Albrecht aansprakelijk gesteld en te Lady-
smilh gevangen gezet.
Maandag zijn 150 nieuwe Boeren-gevan-
genen te Simonsbaai aangekomen. Dinsdag
zijn twee schepen met 1800 gevangenen naar
de Kaap vertrokken.
Volgens den correspondent te Norvals Pont
vonden de Boeren op een hoeve by Donkers
poort den Boerenkommandant Grobler ge
wond.
De inwoners van Kimberley zullen kolonel
Kekewich een eeresabel aanbieden.
Naar de „Daily News" van. Maandag uit
Lcremyo Marqués verneemt, zijn de inboor
lingen in Gaza-land opgestaan. Zondagavond
zijn er troepen heengezonden; de gouverneur
zelf is medegegaan.
Volgens het ïFinancial News" heeft de
Engeriche regeering in Duitsehland 50 snel-
luurbaUeryeo, 100,000 Mauser-geweren en
een enorme hoeveelheid ammunitie gekocht.
Waar blijft Duitschlands onzijdigheid Zal
de legeering de levering toelaten?
Gemengde mcdedecllngcn.
Iu zijn antwoord op het verzoek van pre
sident Kruger en president Steijn om bemid
delend tusscheabeide te komen, heeft de
Zwitsersche Bondsraad geantwoord als volgt:
„De Zwitsersche Bondsraad zou gaarne
hebben meegewerkt aan de vriendschappelij
ke bemiddeling, om aan het verdere bloed
vergieten een einde te maken.
„Nadat echter da presidenten der beide
Zuid-Afrikaansche Republieken bij de regee
ring van Groot-Britannië directe stappen
hadden ondernomen oen. op den bekenden
grondslag vrede te sluiten en de regeering
van Groot-Britamrië hierop weigerend ant
woordde; nadat voorts de Etngelsche regee
ring aan het Kabinet te Washington ver
klaard had, dat het niet in haar bedoeling
lag, de bemiddeling van. «enigerlei natie aan
te nemen, moet ook de Zwitsersche Bonds
raad tot rijn leedwezen er van afzien, welke
schreden ook te doen in den zin van het ver
zoek der presidenten der Zuid-Afrikaansche
Republieken.
„Hem blijft onder de bestaande omstan
digheden niets anders over dan de levendig
ste wenschen uit te drukken, dat het den
oorlogvoerenden binnen niet te langen rijd
moge gelukken, een voor heide partijen eer
volle grondige oplossing te vinden."
De correspondant der „Ind. Beige" te So
fia spreekt van een dreigende ministercrisis
wegens meeningsverschil met vorst Ferdi
nand over het Russische kolenstation, te Bur
gas.
De Russische zaakgelastigde te Belgrado is
eenigen tijd met verlof te Weenen geweest.
Hij is nu naar zijn post teruggekeerd, maar
heeft opnieuw instructies gekregen om noeh
tot het Hof noch met de Servische regeering
relaties te onderhouden, zoolang niet de ver
oordeelden in het proces van den aanslag en
het beweerde komrplofc tegen ex-koning Mi
lan, althans ten deele, begenadigd rijn.
Met 1 April zullen de troepen-afdeelingen
aan de noordwestelijke grens van Engelsch-
Indië onder bevel van één generaal komen
te staan.
Naar de „Times" uit Shanghai verneemt,
meldt de correspondent der „North China.
Daily News" in de provincie Shantung dat
de gouverneur de missionarissen heeft doen
weten dat de autoriteiten rich, niet aonspra- j
kelijk kunnen stellen voor de veiligheid van
hen die zonder escorte in het binnenland rei
zen.
D§ correspondent vreest voor ernstige con
flicten.
De democratische conventie van Nebraska
heeft een program aangenomen voor de pre
sidentsverkiezing dat feitelijk Bryan's pro
gram en het Chicagoër zilverplatfonn is. Het
neemt 16 1 aan als waardeverhouding
van goud eu zilver, keurt het republikeinsch
beheer ten opzichte der douane-rechten van
Porto-Rico af en. spreekt zich uit tegen de
trusts en het imperialisme.
De progressisten hebben ongeveer hetzelf
de program.
Volgens een bericht aan de sCroix" zal de
Paus met Paschen een encycliek uitgeven
over den wereldvrede, waarin hjj alle regee
ringen zul uitnoodigen tot scheidsrechterlijke
uitspraken hun toevlucht te nemen.
Labouchère's blad, de »Truth", zegt dat
lord Wolseley in November zal aftreden als
opperbevelhebber van het Britsche leger.
Lord Roberts za! hem opvolgen.
Aan een diner van de ïLiberale Club"
der City zeide Sir Edward Grey, dat de liberale
partij imperialistisch moet zjjn, of zï zal alle
vooruitziet.ten verliezen om weder aan het
bewind te komen, en van haar plaate wor
den verdrongen.
De hereeniging der Ieren in liet Parlement
is Zondag gevierd op een groote Iersche mee
ting te Wigan, waar John Redmond als eer
ste spreker optrad.
De vergadering legde de veiMaring af dat
het Iersche ras niet eerder zal rusten, voor
dat het volkomen wettelijke onafhankelijk
heid heeft verworven. Be Koningin zal in
Ierland mt dezelfde achting behandeld wor
den als Franschen in Frankrijk, Italianen in
Italië en andere volken in hun laaiden haar
zouden bewijzen.
Evenals De Lamtsheere, stellen ook Van-
denpeereboom, oud-minister en afgevaardig
de van Kortrijk sinds 1878, en Lammens, se
nator voor hetzelfde district sinds 1880, zich
niet meer herkiesbaar.
Onder groote belangstelling heefi Dinsdag
de verkoop der uitrusting van Jules Gnérin
en zijn vrienden in het „fort Ohaibrol" plaats
gehad. Er werden soms dwaas-hooge prijzen
betaald.
In de Tweede Kamer van Baden hebben
de democraten, nationaal-liberalen en sociaal
democraten voorgesteld dat de regeering in
den Bondsraad tegen, de lex-Heinze zal stem
men, zooals die door den Rijksdag is aange
nomen.
Beweerd wordt dat a-lle Thuringsehe sta
ten tegen de web zullen stemmen, behalve de
vorstendommen Reuss.
Naar nu als zeker uit Weenen wordt ge
meld, zal morgen het huwelyk worden vol
trokken tusschen aartshertogin Stefanie en
graaf Lonyay.
De „Ost-Deutsche Rundschau" noodigt al
le Boerenvrienden uit Engelsche waren en
producten te boycotten.
De Spaansche regeering treedt nu krachtig
op tegen de separatistische propaganda in
Catalonië. De „Renaiscenea," en andere bla
den van gelijke richting rijn geschorst wegens
aanvallen, op de nationale eenheid:.
Om een eind te maken aan de obstructie
dienden 15 Italiaansche afgevaardigden gis
teren een voorstel in tot wijziging van het
reglement van orde met de bepaling dat die
wijzigingen twee dagen na indiening reeds
voorloopig in werking zullen treden.
De minister-president Pelloux Het de be
slissing aan de Kamer. Pantano protesteerde
heftig en dreigde dat de uiterste linkerzijde
de byeenroeping der Constituante zou eischen.
Ook Giolitti verzette zich.
Besloten werd met 216 tegen 89 st. om
het voorstel der 15 heden te behandelen.
Volgens de „Matin" hebben de Russische
genie-officieren die zich te Brussel ophouden,
den 12en Maart bevel gekregen, vóór den
15en April in hun garnizoenen terug te rijn.
Voor de Russische marine is te Cardiff
een contract van 140,000 ton Wales-kolen
afgesloten.
Vereeniging- ïHet buitenland".
Wij ontvingen het twaalfde jaarverslag
van do vereeniging „Heb Buitenland".
Wij ontleenen daaraan het volgende
De vereeniging mocht zach verheugen in
den krachtigen steun van Hr. Ms. diploma
tieke on consulaire vertegenwoordigers.
Drie candidaten werden naar China ge
zonden. Een hunner bracht de firma bij wie
hij plaatsing vond, reods spoedig in* betrek
king met verschillende fabrikanten en expor
teurs in NederlaaH.
Een candidaat vertrok in geselschap van
onzen zaakgelastigde en consul-generaal Van
Riet naar Argentinië. Ook te Singapore werd
een candidaat geplaatst. Een jongmensch
vertrok maar Konstantinopel, met eventuee
ls latere bestemming naar Ferzië.
Uit de mededeel ingen in het verslag mag
wel de conclusie getrokken worden, dat ver
scheidene der ook in de laatste jaren uitge
zonden candidatan financieel niet in ongun
stige positie zijn. Is dit ook al geenszins het
doel der vereeniging, toch mag dit worden
vermeld als aanmoediging voor anderen om
hun voorbeeld te volgen.
In tusschen ontbreekt nog steeds een ruime
toevloed van beschaafde jongelieden, die de
vereeniging behoeft tot bereiking van haar
doel.
De financieel© resultaten van het afgeloo-
pen jaar zijn halaas niet gunstig. Het jaar
sluit met een deficit van f 5453.23. Toch wil
de vereeniging zich, steunende op het reser
ve-kapitaal, niet la-ten terughouden in haar
werkzaamheid, al verheelt men zich niet dat,
komt in de financieele positie geen verbete
ring, de vereeniging spoedig zou genoodzaakt
zijn tot stilstand in den arbeid.
Wij hebben, zoo zegt het verslag, in de fi
nancieele uitkomsten der laatste jaren vrij
heid gevonden, ons tot Zijne Excellentie den
Minister van Waterstaat, Handel en Nijver
heid te wenden, met het verzoek op de
Staatsbegrooting voor het volgende jaar een
belangrijk hoogero subsidie aan onze vereeni
ging uit te trekken. In-middels zou toetre
ding van nieuwe, of verhooging van contri
butie va-n reeds toegetreden leden en begun
stigers thans bijzonder welkom zijn, zoowel
wegens den directen invloed op onze midde
len, alsook omdat dergelijke bewijzen van
w-aardeering onzer werkzaamheid door parti
culieren zieker krachtig zouden medewerken
om do regeering te bewegen haar financiee-
len steun te verhoogen.
Mogen velen er rich toe opgewekt gevoe
len, ons krachtig te steunen.
Het verslag besluit met een woord van hul
de en oprechte dankbaarheid aan den heer
G. M. Boissevaiu, die van de oprichting der
vereeniging af eerst gedurende een zevental
jaren als secretaris, daarna gedurende een
paar jaar als vice-voorritter en thans sedert
twee jaar als voorzitter zijn krachten aan
haar heeft gewijd. Het algemeen bestuur be
sloot dan ook den heer Boissevain het ©ere
lidmaatschap aan te bieden.
In verband met het bericht, betreffende
het gereed rijn tot verzending aan de Staten-
Generaal van de wetsontwerpen voor de re
geling van de landweer en den landstorm, is
ons gebleken, dat die wetsontwerpen nog
niet bij den Raad van State in behandeling
rijn geweest, en dat H. M. de Koningin het
advies van dat Staatscollege over die ontwer
pen dus nog niet heeft kunnen ontvangen.
De indiening bij de Staten-Generaal zal dus
nog wel eenigen tijd! op zich laten wachten.
Zoolang de Raad van State die ontwerpen
nog niet heeft kunnen onderzoeken, kan op
een onderzoek in de afdeel ingen der Tweede
Kamer in haar eerste bijeenkomst na het re
ces niet worden gerekend
De heer Tijdens, kamerlid voor Winscho
ten heeft verklaard tegen art. 34 en 35 van
de leerplichtwet te hebben gestemd, omdat
hg overtuigd is omtrent de gegrondheid der
bezwaren, die het herhalingsonderwys in 't
algemeen en bepaaldelijk het verplicht stel
len daarvan voor het platteland vooral in de
streek door hem vertegenwoordigd zou op
leveren.
De aftredende Commissaris der Koningin
in Zuid-Holland, mr. C. Fock, zal zich t ij d e-
1 ij k in het buitenland vestigen en wel te
Arcachon.
Den vertrekkenden hoofdcommissaris van
politie, te 's-Gravenbage, den heer J. C.
van Schermbeek, werd gisteren door inspec
teurs, klerken van politie enz. een geschenk
aangeboden, bestaande uit een tegelbeschil
dering (in lijst), vervaardigd in de Haagsche
porcelein- en kunstaardewerkfabiiek Rozen
burg en voorstellende een gezicht op den
Korten Vijverberg van uit den Hofvijver.
Bovenaan prgkt het gemeentewapen met
de jaartallen 1870 4900. Voorts ter eene
zijdeJohannes Cornell's van Schermbeek,
geboren te Voorst 5 Augustus 1840, en ter
andere zijde: Hoofdcommissaris van politie,
officier der Oranje-Nassau-orde, ridder van
verschillende orden. Daaronder een helm van
de uniform der politie en een haan, sym
bool van de waakzaamheid eti als wapen ge
voerd door den Politiebond, waarvan de heer
van Schermbeek lid is, terwijl aan den voet
van het kunststuk voorkomen de woorden
opgedragen by de nederlegging van zijn ambt,
alsmede de handteekeningen van den hoofd
inspecteur, de iospecteuis en kleikeB.
Volgens mededeeling van de Britsche tele-
gn-aafadministratie is de telegrafische ge
meenschap met Bloemfontein hersteld en is
aldaar een militair telegraafkantoor geves
tigd. De telegrammen in gewone taal kun
nen voor die plaats worden aangenomen op
verantwoordelijkheid vin de afzenders.
Tot nadere aankondiging worden de brie
ven en overige poststukken, bestemd voor
den Oranje-Vrijstaat, verzonden via Preto
ria. Afzenders, die verzending hunner stuk
ken over Kaapstad wenschen, zullen dit met
duidelijk schrift op de adreszijde moeten aan
geven, in welk geval daaraan gevolg zal wor
den gegeven.
By de bestorming van Spionkop op 25
Januari was onder hen die hunne heldhaftig
heid met den dood moesten bekoopen de heer
Jan Stiiffers, wiens vader, de heer J. C
Stüfïers te Haarlem woonachtig, uit de ofïï-
cieele ^Staatscourant" der Z.-A. Republiek
de treurige tyding moest vernemen.
OVERSCH1E, 22 Maart. In den afgeloopen
nacht, waaischgqlijk omstreeks 2Vs uur is
ten huize van dr. C. J. v. Schouwen, wo
nende aan den R'yweg alhier, ingebroken.
De dief (of dieven) hebben 12 zilveren lepel
tjes medegenomen-en de schrijfbureau dooi-
zocht, maar hieruit niets medegenomen.
Een der dienstboden had op bovengemeld
uur gestommel gehoord, maar zij meende
dat het eeu der huisgenooten was, die zij
hoorde.
De heden door burgemeester en wethouders
vastgestelde kiezerslijsten bevatten de nameu
van 2739 kiezers voor de Tweede Kamer,
2735 voor de Provinciale Staten en 2506
voor den gemeenteraad.
Het vorig jaar waren de cijfers respec
tievelijk 2926, 2922 en 2366.
Gedurende het jaar 1899 werden in deze
gemeente 911 arbeidskaarten uitgereikthet
aantal processen verhaal door de politie wegens
overtreding der arbeidswet opgemaakt be
droeg 22.
Met veel genoegen vei nemen wij, dat het
7. H. den Paus behaagd heeft, den heerA.
C. A. Nolet alhier het kruis »Pro Ecclesia
et Ponlifice te veileeoen.
Vooral de omstandigheden waaronder dit
ordeteeken werd veileeud, maken liet voor
den begiftigde tot een onderscheiding, die
hem bijzonder aangenaam is.
(ïN. S. C")
Het bestuur der Chr. Jongel. Vereeniging
ïDe Heer zal 't voorzien" alhier is thans als
volgt samengesteld: H. Wilkeshuis, le voorz.,
F. G. Pooit, 2e voorz., H. v. d. Mark, le secr.,
C. W. van Eerde, 2e secr., M. Bijkei k bibl.,
M. Mühring, penningm.
Tengevolge van enkele wijzigingen in het
bestek is, naar wij vernemen, de toewjjzing
tot den bouw van het volksbadhuis alhier
uitgesteld.
Gedurende eenige dagen heeft zich hier
ter stede een persoon opgehouden die bij ver-
scMllende winkeliers inkoopen heeft gedaan
en waarvan dezen geen betaling tot lieden
ontvingen. Tal van winkeliers in de meest
verschillende artikelen handelende, schijnen
er mgeloopen te zijn, sommigen voor niet on
aardige bedragen.
Door de politie is te Rotterdam een ge
deelte van het goed, dat aldaar in bewaring
gegeven was, in beslag genomen.
Hedenmorgen is door de politie alhier aan
gehouden de 45-jarige J. C. de V. ter zake
van openbare bedelarij.
Hedenmorgen werden aan de vischmarkt
aangevoerd 3 manden scholde prjjzen waren
van f 0.40 tot 11.10 per koop.
BURGERLIJKE STAND.
Geboren s
19 Maart. Paulus, zoon van W. J. van
Schijndel en J. van der Lee, Qed. Broersvest.
21 Maart. Jacobus Antonius Joseph, zoon
van J. Vlugman en 3. van den Berg, Noord-
vestsingel. Anna Catharina Adriana, dochter
vaD J. F. Naring en A. C. A. Geul, Broersveld.
22 Maart. Bertus, zoon van J. Touw en
E. de Graaff, Hendrinastraat.
In de vergadering van de afdeeling Vlaar-
dingen van de Vereeniging tot bevordering
der Nederl. Visscherq werd de heer Adr.
IJzermans als voorzitter hei kozen. Vei der
werd door het bestuur verslag uitgebracht
over het afgeloopen jaar. Besloten werd om
bij de punten van behandeling voor de Alge-
meene Vergadering der Vereeniging te doen
opnemen het voorst, 1 om de maat voor ver
bonden zoowel als voor nieuwe tonnen voor
dit jaar geldig te verklaren.
Dinsdagavond zakte plotseling de beschoei
ing der Wilhelmioahaven bij de glasfabriek,
over een lengte van ongeveer 25 meter weg,
waardoor een gaping in de straat ontstond.'
Daar die haven pas is uitgebaggerd is men
bevreesd, nu de schoeiïng aldus zjjn steun
kwijt is, dat nog meer verzakkingen zullen
plaats hebben.
BURGERLIJKE STAND.
Overleden t
20 Maait. Jacobus Bakhuizen, oud43jaar,
echtgenoot van Jacoba van Kampen, Kerksteeg.
TWEEDE KAMER.
Zitting van Donderdag 22 Maart.
CPer Telegraaf.)
Leerplicht.
Bij heb voortgezet debat kwam allereerst
in behandeling het amendement van de hee-
ren Van Kol, Schaper en Troelstra, strek
kende omi gemeentebesturen, volgens bepa-
liegen te nemen bij bestuursmaatregel, te
verplichten te voorzien in voeding en klee
ding der kin déren, ingeval gemis daarvan
oorzaak is van ongeregeld schoolbezoek of
verhindering om in voldoende mate het on
derwijs te volgen. Het Rijk zou de helft van,
de kosten vergoeden.
In den breed» werd dit voorstel verdedigd
door den heer VAN KOL, die, hoewel dank
baar voor het goede door humane particulie
ren gedaan, daarmede echter niet tevreden
is. Zijns inziens is 't de plicht der gemeente
besturen in deze dringende behoefte to voor
zien. Er mag niet langer sprake rijn van een
aalmoes, waar 't hier geldt een onafwijsbare
eisch, en geen gunst van liefdadige particu
lieren. Sdhoolwoeding en -kleeding, als in het
amendement bedoeld, is geen onderdeel van
Armenzorg, maar een onmisbaar bestanddeel
van het onderwijs. Een raming van kosten
is niet te maken, maar voor 120,000 kinde
ren zouden, de kosten f 11000 par dag of 3
millioen 'sjaars bedragen.
Spreker wijzigde het amendement in. dien
zin dat het daarbij' voorgestelde ook ten goe
de zal komen aan de bijzondere scholen, door
middel van subsidie-verstrekking.
De heer VAN RAAiLTE lichtte daarna 't
door hem en 4 andere loden voorgestelde
amendement toe, strekkende om aam de ge
meentebesturen. bevoegdheid te geven voe
ding en kleeding te verschaffen aan school
gaande kinderen, waar particulier© liefdadig
heid te kort schiet.
De heer SÖHAEPMAN zette de bedoeling
van rijn sub-amendement op het door den
heer Van. Raai te toegelichte amendement-De
Boer c. s. uiteen. De bedoeling van sprekers
voorstel komt in hoofdzaak hierop neer dat,
waar de gemeenteraad van rijn bevoegdheid
gebruik maakt tegenover het openbaar on
derwijs, hij dan ook verplicht is dit te doen
ten opzichte van bijzondere scholen. Dit voor
stel doet h'j om de mogelijkheid weg te ne
men dat de gemeenteraden mild tegenover
de openbare school en gierig tegenover de bij-
zondere school rijn. Liever nog had' hij de ge
meentebesturen geheel buiten spel gelaten,
en in kleeding en voeding te laten voorzien
door aan vereenigingen die dit dloel beoogen,
subsidie te verleenen.
De heeren VAN VLIJMEN en VAN
KEMPEN bestreden de amendementen.
De lieer SCHAAFSMA gaf de voorkeur
aan hot amendement-Van Kol c. s. boven
dat van De Boer c. s.
De heer PIJTTERSEN, voorstander van
schooivoeding en -kleeding, sloot zich hierbij
aan, omdat z. i. zal blijken, dat, wanneer men
slechts aan de gemeenteraden bevoegdheid
geeft, dit onvoldoende zal zijn. Slechts een
verplichting kan onwil of weigeren van ge
meentebesturen beletten.
De heer LOHMAN ontwikkelde beginsel-
hzwaren tegen het bij de amendementen
voorgestelde, 't Betreft hier z, i. in het wezen,
der zaak wel degelijk armenzorg, moge 't dan
ook een bijzonder soort (volgens hem een on
logisch) rijn. Daarbij komt de moedlijkheddl
de grens te bepalen, waar wèl en waar niet
kleeding en voeding moet worden verschaft;
en voorts verzwakt armenzorg zonder prikkel
tot arbeiden de zorg om voor rich zelf te zor
gen, omdat men gaat rekenen op de overheid.
Nog voert spreker aan dat do bevoegdheid!
feitelijk een verplichting zal worden. Wel
zouden subsidiën verleend kunnen worden
voor het beoogde doel, maar dit hoort niet-
thuis in deze wet. Want deze quaestie zou ge
regeld moeten worden in verband met het
geheele vraagstuk van Armenzorg. Ook tegen
de kosten dio op de gemeenten bovendien ge
legd worden, heeft spreker beswaar. Om al
deze redenen doet hij niet dezen stap in so
cialistische richting.
lartegenovar hield de heer DB BOER
vol dat zijn amendement slechts de onder
wijszaak betreft, en geen quaestie van ar
menzorg is. Echter acht hij den tijd nog niet
gekomen om de gemeentebesturen te ver
plichten materieelen steun te verleenen tot
bevordering van schoolbezoek, zooals het
amendement-Van Kol c. s. wil.
Do heer NOLTING stelde voorop dat men
geen socialist behoeft te rijn, om uit volle
overtuiging te stemmen voor het voorstel
thans van socialistische zijde gedaan. Het
amendtenent-De Boes" c. s., waarbij de ge
meenteraden slechts bevoegdheid knjgen oon
voeding en kleeding te verschaffen, zal z. i.
niet baten, omdat do meerderheid in de ge
meenteraden er tegen is. Het denkbeeld van
den heer Schaepman om ter bereiking van
het beoogde doel subsidie aan vereenigingeu-
te verleenen, zou slechts daartoe leiden dat
de particuliere bijdragen ophielden.
Regeling van Werkzaamheden.
Besloten werd. na afloop van het aange-
kondigde afdeelingsonderzoek openbaar te»
behandelen verschillende ontworpen, o. a. fr
wetsontwerp tot wijziging van de Personeel»
^ï^hSren RINK, VAN DER KUN en
VAN GILSE bepleitten tegenover den Mi
nister van Financiën, De Ras en Smeenger
uitstel van genoemd» wetswijziging, maar
met 76 tegen 21 stemmen werd tot de aan-
de-ordb-steSing besloten.
,,'Cl .-ti'V-'.'..'SX'kti.;,'.' til-',-,'
