56"" Jaargang. Dinsdag 15 April 1902. No. 10827. De zaaiende hand Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s, met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs per kwartaalVoor Schiedam en Vlaardingen fl. 1.25, Franco per post fl. 1.65. Prijs per weck: Voor Schiedam en Vlaardingen 10 cent. Afzonderlijke nummers 2 cent. Abonnementen worden dagelijks aangenomen. Advertentiën voor het eerstvolgend nummer moeten des middags vóór een uur gan het bureau bezorgd zijn. Bureau r Botenhraat 68. ïPN®T2> Prijs der Adverten tiën: Fan 16 regels fl. 0.92iedere regel meer 15 cents. Reclames 30 cents per regel. Groote letters naar de plaats die zi; innemen. Advertentiën bij abonnement op voordeelige voorwaarden. Tarieven hier van zjjn gratis aan het Bureau te bekomen. In de nummers, die Dinsdag- en Zaterdagavond verschijnen, worUen zoogenaamde Weims (aehsartenSiët» opgenomen tot den prijs van 40 cents per advertentie, bij vooruitbetaling aan het Bureau te voldoen. latere. Telefoon No. 123. BUITENLAND, AliGËMEKN OVERZICHT. SCHIEDAM, 13 April 1902. PRETORIA, 12 April. De Boerenleiders vertrokken des avonds uit Klerksdorp in twee bijzondere treinen, »welke alleen te Potchefstroom stopten. Daar werd het middagmaal opgedragen in don salonwagen. De Transvaabclie gedelegeerden reisden in den eenen, de Vrjjstaatsche in den tweeden trein. De eersten hebben het huis betrokken dat het laatst bewoond is door generaal Hamilton, de laatsten hebben elders hun intrek genomen. Toen de gedelegeerden te Klerksdorp aan kwamen, gaven zij allen den wensch te kennen nieuwe kleederen te koopen. In Engeland is men zóo verlangend naar vrede, dat, niettegenstaande een officieuse verklaring der regeering, waarin zy erkent dat de vredesbesprekingen op niets zijn uit- geloopen, men blijft gelooven, dat er nog hoop bestaat op een goeden afloop. Deze officieuse verklaring aan Reuter's agentschap gedaan, luidt als volgt sAUe geruchten, welke doelen op e.en on middellijk vooruitzicht van vrede, zijn len eenenmale voorbarig. tEet is onmogelijk dat de Boerenaanvoer ders, die te Klerksdorp beraadslaagden, in emte instantie voorwaarden stellenwelke aannemelijk aouden zijn voor den Britschen opperbevelhebber. ïDe volksmeening dat een schikking settle mentspoodig getroffen zou kunnen worden is op het oogenblik ongegrond." Men wil nu in hei feit, dat de Boeren leiders in plaats van dadelijk naar huneom- mando's teruggekeerd te zijn, naar Pretoria Fjertrokken zijn, het teeken zien van een uiter ste poging om tot vrede te geraken. Die ver klaring der leiten moge in het belang zyn der Beursspeculanten, maar schijnt na de offici euss verklaring der regeering toch vrij kinder lijk. Deze wist toch toen zij die nota aan Reuter gaf (Zaterdagavond) dat de Boerenleiders in Pretoria waren en waarschijnlijk was zij wel bekend met het antwoord, dat zij brachten en dat wel aldus geluid zal hebben >Wij zijn en blijven bereid om altijd vrede te sluiten, als conditio sine qua non nemende het herstel onzer onafhankelijkheid." Van daar de pessimistische nota. Doch hoe nu de aanwezigheid van de la Rey, de Wet en Steijn in Pretoria te ver klaren? Zy hebben hun collega's kunnen vergezel len, om aan Kitchener de levende bewijzen te geven vau de eenstemmigheid in het be sluit om tot den dood toe te blijven strijden. Zij hebben kunnen denken, dat het, nu zy toch eenmaal vrijgeleiden hadden, het goed was er gebruik van te maken om een onder houd te hebben met Kitchener over verschei dene den oorlog betreffende punten. Nu zijn de volgende berichten wel in staat om de Engelschen in den waan te brengen, dat er iets gaande is. Een niet officieele samenkomst van minis ters werd Zaterdagavond om 11 uur gehouden Roman VAN IDA BOY—ED. 31) VII. -luist meldde zich de eerste gast Fausta aan. »Goeden avond I" zeide een manlijke stem. lAch, Beuthner kijk nu heb ik juist in iedere hand een glas, maar dadelijk krijg Je er een," sprak Fausta, op den drempel verschijnend. »Wat staat die huishoudelijkheid u goed," zeide de stem weer. De afgemeten spraak, het zuivere orgaan vielen zeer op. »lk heb er ook pleizier in," zeide Fausta weer, tusschen de draperies staande, met den rug naar Ebba toe, zoodat deze den be zoeker niet zien kon. n Wij vrouwen hebben veel voor. Wij hebben veel minder tijd en gelegenheid om ons ongelukkig te gevoelen, dan die arme mannen. Studeeren en altijd weer studeeren en werken kan men niet. En dan ontstaan er bij jullie groote leemten, waarin ge over alle tekortkomingen van je on van je vrouwen nadenkt alleen natuurlijk niet over jullie eigen tekortko mingen, En voor ons vrouwen zjjn de ,ie'8 kleine huiselijke bezigheden een gezonde ^weging en een tegenwicht. Een vrouw zonder een keukenschort, is geen vrouw." Ebba was verwonderd. Dat zeide Fausta, ■,e als kunstenares zich naam gemaakt lu>d in de woning van den heer Chamberlain. De hertog van Devonshire, St. John Brodrick, Sir Michael Hicks Beach en Chamberlain zelf namen aan deze samenkomst deel. Men zegt dat de samenkomst werd uitge schreven ten gevolge van een belangrijke mededeeling van lord Kitchener. De bijeen komst duurde een uur. Het hofbericht meldt dat minister Cham berlain gisteren een audiëntie had bij den Koning. Minister Chamberlain begaf zich gisteren naar het departement van koloniën, wa't op Zondag niet voorgekomen is sinds de eerste dagen van den oorlog. Ter wille van de volledigheid deelen wy de berichten vanden sEdinburg Evening News" mede. Dit blad verneemt op het hoogst mogeljjk gezag dat door de Boerengedele- geerden in Nederland als grondslag voor de vredesonderhandelingen zijn geformuleerd voorwaarden, waarop nog de goedkeuring van de leiders in Zuid-Afrika moet worden ver kregen. Deze voorwaarden, welke zouden kunnen worden aangenomen als grondslag voor de beraadslaging te Klerksdorp zijn de volgende la De Boeren zullen volstrekte onafhan kelijkheid niet maken tot hoofdvoorwaarde voor den vrede, mits een bevredigende over eenkomst kan worden getroffen omtrent het toekomstig binnenlandsch bestuur van beide Staten 2o. Lord Kitchener's proclamatie over de verbeurdverklaring van eigendommen moet worden ingetrokken en verbeurdverklaarde eigendommen moeten worden teruggegeven 3o. Schadevergoeding moet worden gegeven voor vernielden persoonlijken eigendom en voor het vee, door de troepen genomen 4o. Alle staatsschulden, aangegaan voor en na de vijandelijkheden tot den dag van de inlijving der Republieken door lord Roberts moeten uorden erkend; 5o. De taalquaestie moet by gemeenschap pelijk overleg worden geregeld 6o. Aan de Kaapsche rebellen moet amn estie worden verleend en alle staatkundige gevangenen behooren te worden vrijgelaten 7o. Een dag moet worden bepaald, waarop alle krijgsgevangenen naar Zuid-Afrika terug gebracht moeten.zijn 8o, aanvaard moet worden een aanbod van een of twee bevriende mogendheden om te waken voor de uitvoering van deze vredes voorwaarden. Naar aanleiding van dit bericht heeft de correspondent van 't Hbl." te Utrecht zich tot dr. Leyds gewend om zijn oordeel over een en ander te vernemen. Na inzage van het bericht was diens antwoord ïVan het begin tot het einde phantasie." Bovendien wordt uit 's-Gravenhage geseind dat de Boerengedelegeerden de waarheid van dat bericht beslist ontkennen, Door hen zijn deze vredesvoorwaarden niet ontworpen. In de sWestm. Gaz." doet iemand die zich voorstelt als nbekend met de inzichten van beide partijen" het volgend program aan de hand, dat z.i. de moeilijkheid om tot een bevredigend vredesverdrag te komen, oplost. ïDaarom is het juist zoo jammer, dat u niet wilt trouwen," merkte hij op. »U nietlachte Fausta, nanders weet ik niet, dat ik reeds een dergelijke gelofte heb afgelegd." »U trouwen?" riep Ebba. Dadelijk, wanneer de rechte kwam. Maar waar zou er voor mij een passende te vinden zijn dat is de geschiedenis." Was dat nu ernst of scherts? dacht Ebba. vWie spreekt er daar op den achtergrond vroeg Beuthner. ïEen familielid van mij, dat heden hier aangekomen is, om in den strijd des levens door arbeid en kennis vrij te worden Ebba werd vuurrood. Die spot beleedigde haar diep, al was het zeker niet kvtctad bedoeld. uDoctor Olof Beuthner," stelde Fausta nu voor. »Ebba Herlingenals u zweert het geheim te houdenmijn nichtje 1 Maar haar moeder was vijftien jaar ouder dan ik." Doctor Beuthner was een man van meer dan middelmatige grootte. Hij had een blonden baard, zijn hoofdhaar moest veel donkerder zijn, doch het was zoo kort geschoren, dat hét slechts als een donkere schaduw zijn hoofd bedekte. Zijn trekken geleken zeer regelmatig, zjjn witte buid was vol grove poriën en bijna vettig. Hij richtte zijn door dringende oogen op Ebba, zoodat het deze voorkwam, als wilde de man nieuwsgierig en indringerig haar geheele ziel doorgron den. Een gevoel van bij na lichamelijke on behagelijkheid beving haar. sDe gelijkenis is groot, vooal in de kleur en groei van het haar," merkte Beuthner vergelijkend op. Er moet worden gevormd, onmiddellijk, een Afrikaansch Gemeenebest, een bond van Zuid-Afrikaansche Staten, die alle rechten en voorrechten zal genieten, welke ook Ca nada en Australië hebben. Dat wil zeggen de Afrikaanders moeten, volgens de woorden van minister Chamberlain, worden erkend als seen onafhankelijke zusternatie" met volkomen vrijheid van zelfbestuur. Het tweede punt van het program zou moeten zijn dat het Afrikaansch Gemeente best, evenals het Gemeenebest Australië, zijn eigen vlag mag voeren, en het derde, het meest belangrijke punt zou zijn dat aan het Gemeenebest onmiddellijk worde toe gekend het recht om zich van het Ryk af te scheiden, indien, na rijpe overweging, de meerderheid in het bondsparlement besliste dat deze afscheiding in het belang van Zuid- Afrika zou zijn. De heer Chamberlain heeft openlijk ver klaard dat het Australisch Gemeenebest kan besluiten zich van hot Britsche Rjjk af te scheiden, zonder dat een vinger zal worden uitgestoken om zulk een loop der zakeu te beletten. De ontwerper van dit denkbeeld is over tuigd dat de Boerenleiders in zulk een pro gram zouden toestemmen. Is hij ook overtuigd dat de Britsche regee ring zulks zou doen? De dagelijksche verlieslysl vermeldt 14 gewonden van het Leinster Regiment by Bethlehem 1 doode en" 8 gewonden, Bosch- bult 31 Maart; een luitenant gesneuveld, luitenant-kolonel A. J. Murray gevaailyk ge wond en 2 luitenants gewond, 5 minderen gewond, by Pietersburg, 8 en 9 Aprilka pitein G. V. Clark gesneuveld, een luitenant gewond, 1 mindere gesneuveld en 3 gewond, bij Uitvlucht, 8 April; 3 dooden en 3 ge wonden by Bethlehem 8 April; Damplaats, district Boshof, 3 gewonden op 4 en 7 April; Richmond 4 April, 1 gewonde; Heilbron 14 Manrt, 1 vermiste en eenige verwondingen ïbij ongeluk". Jhr. Sandberg, een voormalig aide-de-camp van generaal Botha, kwam gisteren teChar- tres aan en werd aan het slation ontvangen door tal van vereenigingen en een groote menigte, die hem toejuichte. Jhr. Sandberg zal een voordiacht houden ten voordeele der Boeren. De stemreclitbeivegiDg. De Zaterdag te Brussel. By het uiteengaan der Kamer was het hoogst kalm. Geen kreten werden gehoord. Noch werden de clericalen uitgejouwd, noch de socialisten toegejuicht, tiouwens de soci alistische afgevaardigden en het partijorgaan hadden tot kalmte aangespoord. De heer v, d. Velde (soc. Kamerlid) liep met een zyncr collega's heel kalm naar het »Maison du Peuple" op seerbiedigen afstand" gevolgd door een menigte, waarbij vrouwen enkin deren, die in geen enkel opzicht de orde verstoorde, toen plotseling een troep politieagenten met blanken sabel begon te Hij vroeg Ebba naar haar plannen, Ze zeide, dat ze haar examen wilde doen, dan verder studeeren en een staatsbetrekking vervullen, daar haar studie haar later ook rente moest afwerpen. Daarin zou ze wel niet gelukkig zijn, meende hijals ze niet juist wetenschappe lijk schrijfster wilde worden, dan kon ze er zeker van zijn, als leerares te eindigen, Als leerares Nooit, daartoe had zc geen zelfbeheersching genoeg. Dat geloofde hij wel. Het temperament der impulsieven sprak uit haar oogen. Met ergernis gevoelde Ebba, dat ze door dit compliment, maar meer nog door zijn voortdurend glimlachenden blik, bloosde. Wat ging er van dien man uit, dat ze niet onbevangen kon spreken met hem Ook viel haar zijn wonderlijk orgaan op, waar van hij zichzelf bewust scheen. En dan zijn manier om bij tweelettergrepige woorden de g uit te spreken, terwijl hij de e daarachter voortdurend weg liet. Hij zeide gnoeg, g—dacht, g— meend. En plotseling dacht ze Wat zou Andree zeggen, als hij zag, dat dez.e man me zoo glimlachend aankeek Het zou hem niet bevallenZeker niet. Hoe smartelijk was dat iederen dag zou er nu zeker tienmaal iets gebeuren, wat hij, de eenige, niet goed gevonden zou hebben. Daarin lag zoo iets vernederends, Als was ze gedaald, zij die toch juist in zijn achting stijgen wilde. Er werd voor de tweede maal gebeld. En dadelijk daarop kwam er een dame binnen, die Fausta omarmde en baar toen als doctor Trude Edlessen voorgesteld werd. Beuthner was echter een oude bekende voor haar zij drukte hem de hand en begon dadelijk ijverig chargeeren. Met moeite ontsnapte men. De pseudo-manifestanten aldus vervolgende, komt de politie bij v. d. Velde, op wien zij instormt. »Ik ga niet hard loopen" zegt de afge vaardigde, Bik doe het kalm." De agenten hooren niets, maar brengen v. d. Velde naar het commisariaat van politie, waar de commissaris en burgemeester De Mot hem hunne verontschuldigingen aan bieden. Het incident liep heel aardig af. Arm in arm gingen de burgemeester en v. d. Velde naar huis toe, scheidende met de weder- zijdsche belofte zich zoo kalm mogelijk te gedragen bij mogelijke manifestaties. Ook in den avond bleef alles kalm tot 9 uur. Volgens de ïPetit Bleu" begon toen een kwajongen de politie uit te jouwen, wat spoedig door anderen overgenomen werd. Om halftien des avonds werd de menigte in de Rue Rollebeek teruggedreven met de sabel en de bajonet. Hierbij werden 9 personen gewond. De houding van de menigte in de omge ving van het Volkshuis, op de Place de la Chapelle en in de rue Alexiens noodzaakte politie en gendarmen herhaaldelijk te char geeren, die de straten eu wegen die uitloo- pen op bet Volkshuis deden ontruimen. Er werden eenige inhechtenisnemingen gedaan van menschen die revolvers, messen en ijzeren bouten droegen. De bewoners moesten de vensters sluiten, alle openbare etablissementen werden ontruimd. In de rue de l'Esealier werden een twintigtal schoten gelost op de gendarmen, tevens werd met steenen en bloempotten naar hen geworpen. Een betoo- ger kreeg een schotwoud in den buikeen gendarme werd aan het hoofd gewond. Een charge van de gendarmen in de Rue Haute werd evenzeer met revolverschoten begroet, wanrop de gendarmen vuur gaven, Bovendien werd met vitiiool naar de gen darmen geworpen. Een bewoner, die uit het venster keek, werd door een revolverschot ge troffen het lijk plofte in de straat neer. Twee betoogers werden aan het hoofd gewond. Twee betoogers die naar het hospitaal St. Pierre waren vervoerd, zijn daar overleden. De directeur van het hospitaal moest de gendarmen te hulp roepen om te beletten dat de betoogers zouden binnendringen om de lyken mede te nemen. Een peloton gen darmen is voor het hospitaal aangekomen. Tegen middernacht werd in de llue de la Violette gevochten. Er werd op de politie ge schoten. De gendarmen chargeerden. Een man werd gewond door een messteek, anderen werden gekwetst door de kolfslagen der gen darmen. Een betooger werd in de zijde ge schoten. Een dramatische episode had plaats in de Rue Notre-Beigneur. Daar werd geschoten drie man vielen, een tweemaal in het hoofd geschoten, was bijna dood. Vier zijner makkers lichten hem op en willen hem naar het Maison du Peuple brengen. Op de Place du Sablon gekomen, verzetten de agenten zich daartegen en willen zij de dragers noodzaken den gewonde naar het hospitaal in de rue de Rollebeek te brengen. De werklieden verzetten zich daartegen en om het stervende lichaam, dat overal bloed- met hem over een artikel te spreken, dat hij openbaar gemaakt had in een dien dag verschenen courant. Ondertusschen nam Ebba de dame nauw keurig op. Hoe oud zou ze wel zijn? Men kon tot veertig jaar toe raden, misschien tot nog meer. Haar gelaat was bleek, wat geelachtig, en van de neusvleugels tot de mondhoeken waren scherpe lijneu zichtbaar, een halve cirkel van lijnen liep ook van de oogen naar de slapen toe en op het voorhoofd was een groote dwarsche rimpel zichtbaar. Eigenlijk zag Trude Edlessen er daardoor uit, alsof ze altijd hoofdpijn had, misschien had ze dat ook, want haar bruine oogen stonden wat mat. Het baar was glad naar achteren gestreken en in een bescheiden wrong saamgevat. Ze droeg een japon van grijze, dikke stofze zat slecht en de grijze kraag was met zwart band bezet, dat echter onder de kin al witachtig afgesleten scheen. Toen Fausta haar van de plannen van het jonge meisje vertelde, zeide ze met een goedig lachje: bNu, dan wensch ik u veel volharding en een ijzeren gezondheid toe." De warme handdruk, die deze woorden vergezelde, deed Ebba goed. Trude Edlessen had, vóór men aan tafel zou gaan, nog iets te bespreken, waarop Fausta echter voorbereid was. »Ga daar zitten, Trudelchen schrijf maar op wat je wilt. Ik heb zoo een en ander, wat mij in de gedachten kwam, ver zameld." Trude Edlessen ging op een stoel voor den haard zitten en legde een reusachtig groot notitieboek voor zich op het tafeltje, Fausta, die aan de andere zijde van het tafeltje zat, vol verwachting aanziende. sporen achterlaat, ontspint zich een tragische stryd, die doet denken aan den stiijd tusschen Grieken en Trojanen om hetlykvao Patrocius. Eindelijk behaalt de politie de overwinning, de zwaar gekwetste wordt gebracht naar de rue de Rollebeek. Het gerucht loopt, dat tijdens het overbrengen de ongelukkige be zweken is. Uit het ingesteld onderzoek blykt dat een der slachtoffers een militant socialist is. Van een tweede lyk is de identiteit nog niet vastgesteld. Twee gekwetsten die in het hospitaal zyn opgenomen liggen op het uiterste, vyftien anderen zijn minder ernstig gewond, doch worden in het hospitaal ver pleegd. Een groot aantal zyn daar verbonden en konden vertrekken, na naam en adres te hebben opgegeven, weer andereri worden in paiticuliere apotheken verpleegd en dan zyn er nog velen die zich doen verplegen in het BVolkshuis" ten einde aan het onderzoek van de justitie te ontkomen, In de provincie is het overal kalm geweest Zaterdag, niettegenstaande alle kolenmijnen van het Centrum-bekken staken. Te Bergen en Charleroi, zal de algemeene staking heden losbarsten. Vele mijnwerkers hebben reeds hun gereedschnp boven gebracht. Zeer ernstige militaire maatregelen zijn genomen om de orde te handhaven. Zondag. In den loop van den morgen vaardigde de burgemeester een proclamatie uit, waarin hij de vredelievende burgers uitnoodigt, zich niet te mengen onder de benden boosdoeners die sedert enkele dagen persoonlijke eigendom men vernielen en de pmoonlyke veiligheid bedreigen. Het herstel van de openbare orde eiseht het uiteendrijven, desnoods met geweld, van de troepen rustverstoorders. De burgers zullen met de overheid medewerken door zich niet uit nieuwsgierigheid te mengen onder de kwaadwilligen. Tijdens het uitvaardigen dezer proclamatie hadden de BrusseKche werklieden-syndicaten nog besloten met algemeene stemmen heden de algemeene werkstaking af te kondigen. Het is zeker dat bij tal van bedrijven de werkstaking zal geschieden met goedvinden van de patroons. Ten einde deze week ongeregeldheden des avonds te voorkomen, besloten de socialistische atgevaardigden het Volkshuis alle avonden om zeven uur te sluiten en de avond-agitatie om te zetten in een dag-agitatie. Verder verscheen een manifest der socia listische afgevaardigden, waarby de bevolking wordt uitgenoodigd niet de minste aanleiding te geven tot gewelddadige ordemaatregelen, daar een tegenovergestelde houding aan de zaak slechts schaden lcari. De dag verliep kalm. Tegen acht uur des avonds liepen eenige nieuwsgierigen te hoop voor de cordons politie en gendarmerie die het Volkshuis bewaken. De openbare macht maakte aanstalten om hen uiteen tediyven. Omstreeks halfnegen ontstond eenige gisting in de volkswyk, grenzende aan hei Volkshuis. De politie en de gendarmerie dreven troepen uiteen, die zich gedurig opnieuw aansloten. Toen de socialistische leider van der Velde het Volkshuis verliet, werd hij begeleid door een groot aantal socialisten. Van der Velde spoorde ïDoctor Edlessen is op het oogenblik een zeer gevaarlyk persoon," zeide Beuthner, »ze wil een brochure over vrouwenarbeid uitgeven en verzamelt daartoe materiaal voor een statistiek. Laten we wat bui ten het gehoor gaan zitten, om onze waarde vriendin Fausta ongestoord te laten praten." »Ik stel in alles belang," zeide Ebba haastig. Ze zat zwijgend in den kring, slechts om niet alleen met dezen man in een hoekje van de kamer te behoeven te zijn. Maar nu dacht ze, dat het toch beter geweest was, met hem te spreken, dan hier zijn bijna onophoudelijk op haar gerichte blikken te verdragen. Allerlei vragen en antwoorden gingen er aan haar oor voorbij. Trude Edlessen had een gelijkmatige stem, nooit verhief deze zich in levendige belangstelling, nooit zonk ze in schrik of deelneming. En ze noteerde alles, wat Fausta zeide. ïEn hoeveel salaris hadf, je In het eerste, tweede, derde jaar en zoo voorts van je tooneelloopbaanAVat kosten je toiletten? Kon je die van je inkomen betalen?" bO jó de statistiek 1" zeide doctor Beuthner en maakte een ongeduldig hand gebaar, als iemand die zich gebrand heeft. ïWeet je ik had wat privaat vermo gen. Ik ben dus geen goed voorbeeld. Ik zal je aan mijn vroegere vrouwelijke collega's voorstellen," sprak Fausta, zonder ook maar eenigszins te letten op de opmerking van Beuthner. Waarom ging je eigenlijk van het tooneel af?" vroeg Ebba opeens daartusschen. (Wordt vervolgd.) SCHIEDAMSCHE COURANT SSufd-Afrlha. België.

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Schiedamsche Courant | 1902 | | pagina 1