Transvaal en Oranje-Vrijstaat
BINNENLAND,
STADSNIEUWS.
ring; oen aantal bisschoppen zou voorts van
plan zijn, zich. direct tot president Loubet
to wendenton einde het Staatshoofd to vij
zen op het onwettige der getroffen maatre
gelen de aartsbisschop van Parijs, mgr.
Richard, heeft reeds zulk een brief van pro
test geschreven, nadat hij eerst vergeefs ge
probeerd had den heer Combes te vermur
wen; eindelijk; 'kondigt, do katholieke sena
tor Chamallard een interpellatie aan over
dit onderworp van den dag.
De regeerders in Frankrijk hebben Zon
dag niet veel rust gehad. Zij' hebbeu den
dag op de meer en meer gebruikelijke wijze,
nuttig besteed met banketten en redevoerin
gen. Minister-president Combcs trok naar
Pons om liet feest van het comité agricole t©
presideerende minister van marine Pelle-
tan onthulde te Quiberon het gedenkreeken
voor generaal Hocke; generaal André, mi
nister van oorlog, onthulde een standbeeld
voor generaal Dugueslin. Zij hielden daarbij
elk een redevoering. Wij stippen slechts dio
van minister Pelletan aan, om te vermelden
dat dezo beslist verklaarde dat de beweerde
verdeeldheid in het ministerie niet bestaat.
Do heeren ministère strijden allen, zeide bij,
voor eenzelfde doelde verdediging van do
Republiek.
En president Loubet bleef ook niet ver
schoond van ecu gelegenheidsdiner. Hij
heeft nl. oen feestmaal' gegeven ter eere van
ras Makonnen. De afgevaardigde Etienne,
voorzitter van de koloniale 'Kamergroep,
hield een rede over de vriendschap van ras
Makonnen voor Frankrijk waarop deze,
heel diplomatiek, antwoordde dat Ethiopië
even groote en even hartelijke vriendschap
voor Frankrijk koestert als Frankrijk voor
Ethiopië.
Duitschland.
In de raadsvergadering te Posen, waarin
credieten moesten toegestaan worden voor
de ontvangst van den Keizer, is geen enkel
PooJsdh raadslid verschenen. De Polen lie
ten weten dat zij, naar aanleiding van des
Keizers rede te Mariënburg, 'het niet wen-
echelijfc achtten dat de Poolsche bevolking
deelnam aan de feesten ter eere van den
Keizer.
Zwiteerland.
Men zegt dat Lucheni, de moordenaar
van de keizerin van Oostenrijk, al sedert
eenige dagen in een krankzinnigengesticht is
opgesloten en dat men zeer geheimzinnig om
trent zijn verpleging is.
Turkije.
"Vermoed wordt dat de grootvizier Saïd-
pacha binnenkort niet meer die betrekking
zal vervullen.
De bevolking van Saloniki leeft in één
voortdurende zenuwspanning na de jongste
aardschokken. Toen gezegd werd dat er weer
een aardbeving zou zijn, werd het station
door een groote menigte, die per trein de
vlneht nam, bestormd.
Eum-eiië.
Koning Carol1 zal den 3 en Augustus kei
zer Frans Jozef een bezoek brengen op zijn
zomerverblijf te Ischl. Zijn echtgenoot©, bo
ter bekend als Carmen Sylva, blijft thuis.
China.
Een groote bende Tchoengoezen heeft bij
Toun-Ohoean, Mandchoorije, een karavaan,
behoorende aan twee kooplieden uit Port-
Arthur, aangevallen en zich van de koop
waar meester gemaakt. Drie van het convooi
zijn gedood.
De voorwaarden voor de teruggave van
Tientsin zijn door de öhineesche regeering
formeel aangenomen.
De heer Emous ontving met de jongste
mail een brief van mevrouw Steyn, gedateerd
Krugersdorp 21 Juni 1902, waarin zij schrqft:
sik kwam verleden week hier aan om
mijnen echtgenoot te ontmoeten, die, zooals
gq weet, zeer krank is, en wq zijn van plan
de volgende maand naar Europa te vertrek
ken voor geneeskundige hulp en behandeling".
Mevrouw Steyn zeive was »voor een langen
tijd ernstig ongesteld geweest".
Het Middelburgsche Damescomité deelt
mede dat het, in het geheel, voor de krijgs
gevangen Boeren en de vrouwen en kinderen
in de concentratiekampen aan geld ontvan
gen heeft 171,769.331/2.
Het comité is ontbonden. Binnenkort zal
een beknopt verslag van zijn werkzaamhe
den openbaar worden.
Hofbericht.
_Z, K. H. de Prins der Nederlanden, Her
tog van Mecklenburg, heeft aanvaard het
beschermheerschap van de vereeniging sHet
Nederlandsch Landhuishoudkundig Congres".
Corps diplomatique.
De Fransche gezant bij ons Hof, de heer
de Mombei, heeft zich naar Pat ijs begeven.
Onze oorlogsvloot.
Blqkens bq het Dep. van Marine ontvan
gen bericht is Hr. Ms. pantserschip Evert-
sen, onder bevel van den kapt. ter zee J.
Boliaan, 20 dezer van Antwerpen vertrokken
en te Yiissingen aangekomen en bestond bij
den kommandant het voornemen 21 dezer
's morgens vroeg van laatstgenoemde plaats
te vertrekken en naar Willemsoord terug te
keeren.
Hr. Ms. pantsersdiip D oRuijterheeft
bij de proeftochten ter reede van Texel aan
de gestelde eisohon voldaan. Er werd een
snelheid verkregen van 161 mijl.
Audiënties.
De gewone audiëntie van den Minister van
Marine zal deze week niet plaats hebben.
Do heer F. Coenen, lid der Eerste Kamer,
heeft in het geslicht Calvarienburg te Maas
tricht een operatie ondergaan. Naar men
verneemt zou die operatie welgelukt zqn.
Ongevallenwet.
In Staatsblad no. 152 komt voor een Kon.
Besluit van 7 dezer, waarbij een algemeene
maatregel van bestuur als bedoeld bij art.
S2 der Ongevallenwet wordt vastgesteld.
Volgens dezen algem, maatregel van bestuur
is het land in 9 agentschappen verdeeld en
wel: le. Limburg en Noord-Brabant; 2e.
Zeeland en Zuid-Holland bezuiden de Lek,
de Nieuwe Maas, liet Scheur en den Nieuwen
Waterweg beuevens Rotterdam3p. het
overige van Zuid-Holland; 4e. Noord-Holland
bezuiden het Noordzeekanaal en het IJ en
het niet tot eenige provincie behoorende
watergebied van het rqk; 5e. het overige
van Noord-Holland6e. de provincie Utrecht
7e. Gelderland en Overqsel; 8e. Drenthe en
Groningen; 9e. Friesland.
Het toezicht van elk agentschap wordt door
een of meer agenten der rijksverzekerings
bank uitgeoefend, aan te wjjzen door het
bestuur dier bank. De agenten zqn belast
met de contróle van de loonlijsten in art,
45 der ongevallenwet bedoeld en moeten
zooveel mogeiqk bekend worden en blijven
met den toestand van de door een ongeval
getroffenen, die vermoedelijk op schadeloos
stelling van de bank aanspraak hebben.
Wordt den agenten de toegang geweigerd
tot eenige plaats waar zij ingevolge art. 104
der ongevallenwet bevoegd zijn binnen te
treden, dan kunnen zq de hulp van den
burgemeester of een anderen ter plaatse be
voegden hulp-officier van justitie inroepen.
Onteigening.
In de Staatscouranten no, 143, 144 en 145
komen voor de wetten van 7 dezer, houden
de verklaring van heb algemeen nut der ont
eigening ten behoeve van:
een nieuwe brug over hot Noordzeekanaal
in den Staatsspoorweg Den HelderAm
sterdam en voor verlegging van den spoor
weg tusschen Zaandam en Amsterdam
een zijtak van den locaalspoorweg Sxtiard
Herzogenrath, van Heerlen naar de mijn
Carl
en verbreeding en verbetering van den
Westlandschen stoomtramweg.
Adres.
Door de Bestuursleden van de Vereeniging
tot Verbetering van den Maatschappeiqken
en den Rechtstoestand der Vrouw in Neder
land is een adres gericht aan den Minister
van binnenlandsche zaken om in het ontwerp
van wet tot uitvoering van art. 75 der Onge
vallenwet zoodanige wijziging te brengen, dat
ook vrouwen benoembaar zullen zijn tot leden
der raden van beroep en van het administratief
gerechtshof. In het adres wordt er o.a. de
aandacht op gevestigd, dat in de wet op de
Kamers van Arbeid zoowel mannelijke als
vrouwelqke ingezetenen des rqks tot leden
dier kamers en tot scheidsrechters benoem
baar zijn.
Vervoer van krijgsgevangenen.
Aan een verzoek van den Nederlandsehen
consul te Colombo aan de agenten te Batavia
om gratis vervoer van 5fi krijgsgevangenen
van Colombo naar Nederland, hebben de
stoomvaart-maatschappijen Nederland en Rot-
terdamsche Lloyd besloten voor gezamelijke
rekening zoo goed en zoo spoedig mogelijk te
voldoen. Het stoomschip Salsk van de
Rotterdamsche Lloyd vertrok 20 Juli van
Perim naar Batavia en zal Colombo aandoen,
teneinde aldaar deze krijgsgevangenen aao
booid te nemen, die bij tijdige aankomst te
Padang op het stoomschip G e d van dezelfde
maatschappij, overgescheept zullen worden,
met bestemming naar Nederland. Bij niet
tijdige aankomst zal de overtocht van Padang
naar Nederland geschieden per stoomschip
Prinses Amalia van de stoomvaart
maatschappij Nederland.
Dr. J. van Vliet, f
Gistermiddag werd te Utrecht ter aarde
besteld het stoffelijk overschot van prof. dr.
J. van der Vliet, in levea hoogleeraar in de
faculteit der letteren en wijsbegeerte aan de
Utrechtsche universiteit.
Er was veel deelneming.
Op de begraafplaats waren aanwezig de
senaten van de universiteit en van het
Utreehtsch studentencorps, de secretaris van
het college van curatoren, tal van hoog
leeraren en verschillende andere autoriteiten.
Toespraken werden gehouden door prof. dr.
Gallée namens den senaat der hoogeschool,
die in zqn toespraak o. a. er aan herinnerde,
dat prof. van der Vliet de schepper was
geweest van het philologisch studiefonds.
Door den heer van Everdingen werden
namens den Senaat van het Utreehtsch stu
dentencorps, door den heer van Esveld namens
de faculteit der letteren en wijsbegeerte van
het Utreehtsch Stud. Corps, door prof.
D'Aulnis de Bourouill namens het bestuur
van de Vereeniging tot verbetering van
Armenzorg, waarvan de overledene secretaris
was, en door dr. H. L. Oort namens het
kerkbestuur der Remonstrantsche gemeente
te Utrecht, werden woorden van hulde ge
sproken. Een zwager van den overledene
bedankte voor de betoonde deelneming.
Ver. tot Veredel, r. h. Ambacht.
Te Amsterdam had gisteren de vergadering
der Vereeniging tot veredeling van het Am
bacht plaats. Uit hel jaarverslag bleek dat de
vereeniging 228 leden en 29 vereenigingen-
leden sterk is.
De technische commissie heeft bepalingen
ontworpen voor het afleggen van proeven van
bekwaamheid in het metselen en steenhou
wer», aan welk concept het hoofdcomité zqn
goedkeuring hechtte. De eerste proefaflegging,
ook voor da andere vakken, zal plaats vinden
te Utrecht in de maand December e.k. Uit
de rekening van den penningmeester bleek,
dat er een saldo beschikbaar is groot f 5550.
Da heeren Peters en Knuttel, rijksbouw
meesters te 's-Gravenhage, zijn als loden der
vereeniging toegetreden.
Handelsreizigers.
Zondag werd te Arnhem de algemeene
vergadering gehouden van den Ned, Bond
van Handelsreizigers. Uit het verslag van den
secretaris bleek o.a. dat het ledental thans
917 bedraagt.
Aan den heer Krabbenbos, die het voor
nemen te kennen had gegeven als secretaris
te zullen aftreden, werd namens de ver
schillende vereenigingen een fraai schrqf-
bureau met stoel aangeboden.
Door den heet' Van Reysen werden mede-
deelingen gedaan omtrent de commissie van
enquête inzake wettelijke regeling van de
rechtspositie van den handelsreiziger.
Aangenomen werd het voorstel van het
bestuur om eventueele reorganisatie van den
Bond in werking te doen treden 1 Januari
1903.
Besloten werd aaa te dringen om bij het
reizen op plaatskaarten meer dan eens ge
legenheid te veikrqgen uit te stappen.
In zake het vooistel om in het Noorden
dubbel spoor te verkrijgen, werd besloten de
adressen van de Kamer van Koophandel te
Hoogeveen en Groningen te steunen.
Ten slotte werd aangenomen een motie
van Twente wasrbq aan het hoofdbestuur
wordt opgedragen een reorganisatie van den
bond voor te bereiden, zich voor de wijziging
van statuten en regiem, een commissie van
3 leden te assumeeren en op de eerstvolgende
bondsvergadering dienaangaande voorstellen
te doen.
In de gisteren voortgezette vergadering
werd verworpen een voorstel Zutfen betref
fende pogingen bij de regeering aan te wen
den om handelsreizigers in de gelegenheid
te stellen gebruik te maken van het kiesrecht,
door het stellen der verkiezingen op den
Maandag.
Tot bestuursleden werden herkozen de
heeren Hillesum en Krabbebos, gekozen de
heer De Wild.
De volgende vergadering is te Amsterdam.
Ned. Bond Tan Post- en Telegraaf beambten.
Door het overlqden van den heer H, de Grqfl
en het bedanken van deo heer II. M. Claes-
sens was een tusschenlqdsche verkiezing voor
het hoofdbestuur van den Ned. Bond van
Post- en Telegraaf beambten j> De Post" nood
zakelijk gewordeD. Daarvoor zijn gekozen de
heeren (vacalure-H. de Grqff) II. Klinger,
postbode te Andqb, met 951 stemmen;
(vacature-H. M. Claessens) I. Triestaro, brie
venbesteller te Groningen, met 569 stemmen.
Te Doorn en te Dokkum zijn afdeelingen
opgericht van den Ned. Bond van Post- en
Telegraafbeambten »De Post". De Bond be
staat thans uit 84 afdeelingen.
Te Rotterdam is van Southampton aange
komen het Eng, stoomschip Manchester
Corporation, een stoomschip van 430
X 48 x 30 Eng. voet en een registertonne-
maat van 5473 tons, dat een lading van
5000 tons cokes zal innemen voor Mexico,
zqnde de grootste lading cokes die ooit over
Rotterdam is geëxporteerd.
Finantieel Nieuws.
De Minister van Financiën maakt bekend
dat het saldo van 's rijks schatkist op 19
Juli bedroeg:
bij de Nederl. Bank. 3,636,759.63%
bij de betaalmeesters. - 2,606.651.22
Te zamen f 6,243,410.851/2
Coöperatieve broodbakkerij.
Gisteravond had in de groote zaal van
Musis een openbare vergadering plaats, opge
roepen door de commissie voor de stichting
van een coöperatieve bakkerij, in welke ver
gadering de heer F- Mol, bakkersgezel te
's-Gravenhage, als spreker optrad.
De vergadering werd door den heer M. C.
M. de Groot, voorzitter van het comité,
met een woord van welkom geopend, terwql
hij er aan toevoegde dat deze lezing is uit
geschreven omdat in de laatste dagen was
gebleken dat er zeer verkeerde begrippen hier
bestonden over de coöperatie niet alleen, maar
zelfs dat er een groot aantal Schiedammers
was die daarvan in het geheel geen begrip
hadden.
Het comité had zich voorgesteld dat na
zqn oproeping zeker wel een 200 personen
zich dadelgk zouden hebben aangemeld, doch
dit is tegengevallenslechts 100 personen
hadden zich tot dat oogenblik eerst opgegeven
om deel te nemen.
Om nu voor hen die daarvan nog geen
begrip of een verkeerd begrip hebben, de
kwestie der coöperatie duidelijk te maken
heeft het comité een der-voormannen in de
arbeidersbeweging uitgenoodigd om die zaak
duidelijk uiteen te zetten.
Na deze inleiding geeft spr. het woord
aan den heer Mol.
Deze begint met mede te deelen de betee-
kenis van het woord Coöperatie, n.l. samen
werking, verbinding, en wel zulk een waar
toe een ieder kan toetreden tot welke gods
dienst of politieke party men behoort, omdat
in de coöperatie deze kwesties niet thuis be
hoor en.
In de laatste jaren heeft zich de coöpe
ratie vooral in het buitenland behalve
op Engeland ook op Zwitserland als gun
stig voorbeeld wijzende sterk uitgebreid
meer en meer wordt overal begrepen hoe
de coöperatie de ontwikkeling bevordert en
financieele voordeelen verschalt.
De coöperatie heeft echter niet ten doel
winst te maken 'en hooge dividenden uit te
keerenware dit het geval dan was het
doel de geheele beweging niet waard. Neen,
zq is in de eerste piaats het middel tot ver
broedering, tot het verkrijgen Yan de sa
menwerking tusschen de koopkrachligen en
de min-koopkrachtigen, welke laatsten daar
door worden opgeheven terwql dezen tevens
profiteeren van de grootere koopkracht hun
ner medeleden.
Bij een goede coöperatie zou eigenlijk geen
sprake moeten zijn van winst, omdat winst
niets anders is dan wat te veel is betaald
hetgeen de coöperatie levert, hier dus nu
brood, moet geleverd worden tegen den kos-
tenden prtjs.
Dit behoeft echter niet en verdient ook
naar sprekers oordeel geen aanbeveling. De
coöperatie moet niet rechtstreeks indmisclien
tegen de paiticuliero zaken, zq moet daar
naast staan en leveren tegen ongeveer gelijke
prqzen wanneer die billyk zqn,
Uit de winsten kan worden tot stand ga-
bracht wat anders nimmer zou zijn verkre
gen. Spr. wijst daarbij op de groote volks
bibliotheken in Engeland op het sMaison du
peupie" te Brussel, waardoor gelegenheid
wordt gegeven het intellect bij den arbeider
te verhoogen. Met het tot stand brengen
van zulke zaken wordt tevens het gevoel van
zelfstandigheid, van eigenwaarde ontwikkeld
en het gemeenschappelqk bezit vormt een
band tusschen de werklieden ouderling die
in den strijd der klassen Tan de grootste
beteekenis is.
De beschuldiging, dat door coöperatie de
middenstand zal worden doodgedrukt zou
kunnen worden beantwoord met de vraag
of die stand wel het recht heeft te leven
ten koste der verbruikers doch spr. kan de
winkeliers voorloopig nog geruststellen om
trent dit gevaar door te wijzen op Amster
dam, een gemeente vau een halt millioen
inwoners, waar een aantal coöperatiën werken
gedurende jaren en waar hoogstens 2000
leden zijn.
De kleinere bakkerijen worden bovendien
niet liet meest bedreigd door coöperatieve
bakkerijen maar door de broodfabriek, wier
eenig doel het is om winst te maken.
Een scherpe concurrentie wordt door deze
gevoerd om wat haar voor het winslmaken
in den weg staat te vernietigen. Dat zij slagen
blijkt wel hieruit dat in Amsterdam het aan
tal bakkerijen daardoor met 30 pet. is ver
minderd en dat de fabrieken winsten maken
van 16 17 pet., in Leiden zelfs 21 pet. en
in den Haag een jaar 28 pet.
Worden dus geen coöperaties opgericht
waarbq de voordeelen van het bedrijf komen
ten goede van den arbeidersstand, dan zullen
er fabrieken verrijzen die de voordeelen wer
pen in de zakken der kapitalisten, doch beide
zullen het gevolg hebben dat de kleine bak
kerqen verdwijnen. Voor hen die in dien
strqd ten ondergaan bestaat echter gelegen
heid om in de coöperatie te worden geplaatst.
Het beginsel van coöperatie verspreidt zich
meer en meer, het is de eisch des tqds, alle
partijen zijn het daarover eens. Men kan
daarbij in meening echter verschillen over
de verdeeling der winst en de groepeeririg
der leden. Er kunnen coöperaties worden
gevormd uit een bepaalde partijgroep, maar
aanbeveling verdient dit niet, vooral niet in
een kleine gemeente, omdat dit de coöperatie
verzwakt.
Daarna gaat spr. de circulaire na die door
het comité hier is verspreid om deelnemers
voor de te stichten coöperatie op te roepen
en bespreekt de punten die als basis voor
deze coöperatie zullen gelden: lo.goed be
taalde en goed behandelde gezellen2o, ge
zonde en zindelijke bakkerqen3o. goed
brood met vol gewicht tegen lagen prijs
4o. betaling k contant; 5o. bevordering van
algemeen volksbelang.
In een goed georganiseerde coöperatie be
hoeft men niet bang te wezen dat deze voor
waarden niet zuilen worden nagekomen de
zaak wordt gedreven door de verbruikers zelf
die er dus rechtstreeks belang bij hebben dat
de prijzen laag, het brood goed, de bakkerij
zindelijk zijn; als arbeiders zullen zq er voor
waken dat hun aibeiders de bakkersge
zellen in de coöperatie zullen hebben goed
loon en goede behandeling, terwql een goede
inrichting der werkplaats reeds zal geschieden
bij de stichting.
Ten slotte deelt spr. nog mede dat coöpe
ratieve broodbakkerij sde Volharding" waar
ook kruidenierswaren worden verkocht een
jaarlqkschen omzet maakt van f SüO.OQO en
een winst van f 86.000 ruim. Van zulk een
een winst zegt spr. kon een heel aardig be
drag beschikbaar worden gesteld tot de
bevordering der algemeene volksbelangen,
doch dit moet in de statuten worden neer
gelegd en daar moet ook omschreven worden
wat daaronder wordt verstaan.
De heer de Groot deelt hierna mede
dat een kwartier pauze zal worden gehouden,
dat in dien tqd debaters zich kunnen opgeven,
terwql bovendien gelegenheid zal worden
gegeven om zich als iid der coöperatie te
doen inschrijven.
Na de pauze verkrijgt het woord do heer
Lammens van Delft, die zich als brood
bakkerspatroon en bestrijder der coöperatie
aanmeldt en mededeelt dat hij is geweest
directeur der coöperatie »Ons Belang" te
's-Gravenhage.
Spr. beweert in tegenstelling van, den in
leider dat het in elke coöperatie om de winst
te doen is en dit erkennen de deelnemers
algemeen en openlijk.
De deelnemers moeten voelen, heeft de
inleider gezegd, dat het bedrjjf door en voor
hen zelf wordt gevoerd.
Ja, roept spr. uit, dat hebben de leden
gevoeld van de coöperatie die gefailleerd is,
want toen werden zij bq deurwaarders-
exploit gesommeerd om naar evenredigheid
van hun aandeel te betalen in het tekort.
Door den inleider werd beweerd dat de
werkplaatsen in de coöperaties zijn ruim en
zindelijk, maar spr. durft zeggen dat hij
nergens zoo'n smerigen rommel en zoo'n
dieveboel heeft gezien als in de coöperatieve
broodbakkerij sOos belang" die na het
failliet is voortgezet door 3 kapitalisten met
het doel om de bakkersgezellen aan het werk
te houden.
De heer G. v. d. Most daarna het woord
verkrijgend meent dat het verkeerd was van
het Comité om te trachten in de pauze leden
te werven, omdat toen de tegenstanders nog
niet aan het woord waren geweest. Deze
spr. verklaart zich ook voor coöperatie maar
meent dat daarbij de arbeiders-belangen meer
op den voorgrond moeten staan.
De arbeider, zegt spr., is lo. staatsburger
2o. voortbrenger en 3o. verbruiker.
Als staatsburger wordt hq echter onder
drukt, als voortbrenger uitgebuit, en als
verbruiker afgezet.
De coöperatie moet een der middelen zqn
die den arbeider steunt om aan dezen toestand
een einde te makenzq moet zqn een strijd
middel en met het oog daarop behoort naar
sprekers oordeel tenminste de helft der winst
voor dit doel te worden aangewezen.
Uit de afwezigheid der vrouwen behou
dens een enkele uitzondering die zoo uit-
diukkelijk ter vergadering zqn opgeroepen
concludeeit spr. dat het volk nog niet rjjp
is voor de coöperatie.
De heer de Groot antwoordt op do
aanmeiking dal in de pauze gelegenheid is
gegeven tot aanmelding van leden dat de
tegenstanders in het begin der beweging
voor coöperatie steeds gelegenheid hebben
gehad hun opinie te doen hooren van welke
gelegenheid door hen ook ruim gebruik is
gemaakt.
Hq ziet dus ook niets incorrects in deze
handeling van het comité.
De heer "W, v. d. M o s t P h z. verkrijgt
vervolgens het woord.
Deze erkent het goed recht van den werk
man om zich te bevoordeelen door coöperatie
maar verdedigt daartegenover evenzeer het
recht van bestaan van den middenstand. Het
gevaar dat de middenstand bedreigt door
coöperatie kan bestreden worden door de
winkeliers zelf wanneer die besluiten hun
onderlingen najjver en broodnijd ter zijde te
stellen en samen te werken bq het inkoopen
der grondstoffen en winkelartikelen om daar
door tegen de laagst mogeljjke prqzen te
kunnen koopen.
De heer Mol beantwoordt uitvoerig de
verschillende debaters die hem zqn taak niet
moeilijk hebben gemaakt omdat de beide
heeren v. d. Most de coöperatie niet hebben
aangevallen doch zelfs verdedigd. Waar zq
aanmerkingen maakten op het door den spr.
gezegde, licht hq dat gezegde toe en hand
haaft hq zijn beweringen. Aan den heer Lam
mens zegt hq dat hjj nimmer heeft gehoord
van een sdirecteur" bij een coöperatie, om
dat de leiding daarvan is bq een bestuur.
Spr. noemt het een rechtstreeksche leugen
waar door de heer L. wordt beweerd dat de
wet de tekorten op het coöperatieve bedryf
verhaalbaar stelt op de leden individueel;
dat kan in de statuten worden neergelegd
doch de wet eischt dit niet. Wat de inrichting
van »Ons belang" geldt daarover heeft spr.
niets willen zeggen, maar hij vindt het wel
royaal van den gewezen jdirectaur" dat die
mededeelt dat het onder zijn directie dan
zoo'n smerige rommel was. Of die zaak is
voortgezet door de drie kapitalisten, v:at
volgens den spr. geen kapitalisten zijn, ten
behoeve der gezellen, betwqfelt spr.
Immers het brood dat »Oos belang"
leverde bleef toch noodigdie menschen
zullen toch hun brood niet vervangen hebben
door ham en eieren of havermoutdie ge
zellen zouden dan wel elders werk hebben
gevonden.
Ten slotte wekt spr, op om zich aan le
sluiten tot de stichting van een coöperatieve
broodbakkerq en spr. verklaart overtuigd te
zqn dat de deelnemers daaraan niet zullen
hebben wrange vruchten maar goed en goed
koop brood.
De heer de Groot dankt ten slotte den
inleider voor zqn gloedvollo en duidelijke
bespreking der coöperatie en wekt hen die
thans de voordeelen der coöperatie erkennen
op, om zich bij het comité aan te melden
ais ledenhet getal is thans tot 130 geklom
men, zoodat er nu nog slechts een gering
getal ontbreekt om de zaak op touw te kun
nen zetten.
De vergadering wordt hierna gesloten.
Door de Schiedamsche Brood-, Koek- en
Banketbakkersvereeniging alhier is tegen
morgen, Woensdagavond, een vergadering
uitgeschreven waarin de heer Lammers van
Delft zal spreken over: Waarom coöpera
tie?" Voor nadere bijzonderheden verwijzen
wij naar achterstaande advertentie.
Diefstal.
Hedennacht moeb een diefstal gepleegd
zijn 'bijl den baas der vissclierij J. Putters,
wonende Slop van Makkers, die wel als zeer
brutaal' kan gekwalificeerd worden.
Wij' zullen heb verhaal mededeelen zooals
wij dib van juffrouw Puibors hebben verno
men.
Gisteravond zijn Rubbers en zijn vrouw
omstreeks 10£ a 11 uur naar bed g°gaan,zij
zeer vermoeid! van. de wasdh, zoodat zii nog
al vast sliep. Heb jongste ffcind, dat voor de
bedstede der echtelieden in de wieg lag, !S
omstreeks 1.40 uur gaan builen, waardoor
de vrouw wakker werd en bet kind liiélp.
Zij boorde boen gestommel in de gang, zoo
dat zijl baar man wekte en hem verzoent
eens op te staan, aangezien zij' iemand ach
ter boorde.
Het lichtje, dat zij' brandende op den
schoorsteen Üiadi gezet, waa echter uit en
toen züj bet weer wilde aansteken, vond zq
bet niet op die plaats. Na een lucifer ie li eb
ben aangestoken, werd bet lampje gevonden
en ontsteken, doch men begrijpt bun schrik,
toen zij daar plotseling zooveel verwarring
ontdekten.
