AGENTEN
Fa. E. G.
Tyrolcr Wafeltjes,
Brand- en Glasassurantie.
Vlaardingen.
W. F. HAM OFF,
AALBESSEN-JENEY IR
TAARTJES,
iep Schoenwerk
Schiedamsohe Courant,
do
ul
Firma J. DE GOEDEREN,
HolL-, Dnitscïe ea Weenertalfceril.
Vanillestokken,
ZOUTE BOLLEN.
PriK-MritsM 65.
Gymnasium en Hoogere Burgerschool.
P. Rl TM AN, Likeurstoker, Broersveldpad 3,
WW NIEUWE "mi
A. WIJSBROEK,
Mahonie- en tol
ilt gij
kleine Advertentiën-
M. MELCHERS,
„SINDORO",
331. A. M. É0 EL AN TB, Lange Haven.
ARNHEM.
J. F. SCHEFFER,
KINEMATOGRAAF.
J. VAH STEEBSEL.
UIT DE PERS.
Kerk en School.
Ned. Herv. Kerk.
Aangenomen: het beroep te Herkin-
gen door den heer J. D. de Stoppelnnr, ennd.
te I.eiden te Oterdum (toe/.) door den
heer T. Dijkstra, cand, te Groningen.
Koloniën.
Handel en Bedrijf.
68 35S0 5043 7927 11150 13941 16962
128 3693 5051 8014 11289 14153 17396
208 3772 5105 8156 11292 14366 17504
215 3S07 5157 8243 11408 1747C 17802
475 3827 5320 8302 11792 14873 17816
530 3851 5067 8568 11992 14S76 17873
1033 4089 5684 8635 12098 14908 18057
1112 4109 5754 8704 12152 15193 18061
1454 4131 5809 8852 12237 15228 18150
1707 4233 5888 8920 12294 15337 18152
1775 4292 5977 8921 12390 15358 18501
1808 4366 6012 9289 12445 15443 18072
1852 4409 6035 9314 12568 15512 19003
1877 442! 6112 9514 12707 15650 19146
2058 4485 6453 9779 12948 16028 19230
2252 4518 0197 10217 13000 10175 19272
2271 4593 6682 10229 13123 16376 19446
2894 4702 7225 10433 13147 16730 19483
2937 4794 7369 10464 13325 10748 19495
3015 4923 76iO 10820 13528 10759 19690
3190 4975 7800 1(951 13567 16810 19732
3479 501!) 7886 11105 13910
ADYERTENTIEN.
P. VAN DEN BROEK
en
ADRIANA VAN DEN BOS.
's-Gravenlmge,
Blouses, Kiel- ei MMeljorfai SoUorteu m.
Als van de »Seliie-
damsche Courant" te Vlaardin-
gon is aangesteld de lieer
Abonnementen en Adverten-
tien voor deze courant kunnen
aan dit adres worden opgegeven.
11e
welke aan bovonstaamlo inrichtingen gebruikt worden,
zijn vetkrijgbuar in den Boekhandel van
De Arnhemsche Courant,
TAARTEN, KOEKJES etc.
34- Broei'sveld 34.
gemakkelijk loopen,
koopt dan uw
Singel 103
Bureau: BOTERSTKAAT G8.
Y 13 JE JR. T i GF CEINTS
Lange Haven, Schiedam.
VOORHANDEN
Werkgevers en Arbeiders.
Do Nieuwe Courant" zet haar recks van
artikelen over dit onderwerp voort en be
handelt in een vijfde artikel„Winstdoel.
Een voorbeeld."
Onder de vele middelen aangewezen om
tot een geleidelijke verzoening van de be
langen van kapitaal en arbeid te geraken
behoort ook het declen van den arbeid in de
winsten van het bedrijf, of liever het doelen
in de netto-opbrengst.
liet voorbeeld, dat de ,,N. Ct." wil a.tan-
halen, vindt zij beschreven in „Gereehter
Arbeitslolm van Herman Beek en wordt
gevormd door de „Optische Werkstatte
Carl Zeisz'' to Jena.
In 1S4G richtte de 30-jarige werktuigkun
dige Carl Fried rich Zeisz te Jena een klein
optisch atelier op. Hij verkreeg daarbij de
hulp van den boogleeraar prof. Abbe, die
toen de langgezoebte juiste theorie van den
microskoop vond. In 1875 werd deze geleer
de deelgenoot der firma, die in 1880 toe een
groote onderneming was gegroeid en in 1901
1012 arbeiders en 133 beambten telde.
Er was een arbeidsreglement en een pen
sioenfonds. De werktijd' was negen uur.
Wat de looueu betreft lieeft Cke werk
man reclit op een vast weekgeld, dat hem
bij indienstneming als een minimum ge
waarborgd wordt. Bij' overwerk en Zondags-
arbeid 25 verhooging. Het gedurende één
jaar als minimum genoten vaste loon kan
niet worden verlaagd, nooh bij voorbijgaan
de, noch bij duurzame verkorting van den
arbeidstijd.
In 1S96 eindelijk werd het stelsel van
deelnemen der arbeiders in de opbrengst
der onderneming ingevoerd. Prof. Abbe had
zich neergezet om de statuten eener Carl-
Seisz-Stiftung te ontwerpen, welke voor de
ganselie onderneming in de plaats zou tre
den en waardoor de grondslagen der loonre
geling, die in de fabrieken in den loop der
jaren was tot stand gekomen, zoodanig zou
den worden vastgelegd, dat ze ook voor bet
\crvolg blijvend zouden worden gchaud-
naafcl.
Bij die studie kwam hij tot de erkenning
dat deze grondregels, waarnaar tot n jg toe
slechts in de practijk gehandeld was, maar
die geen rechtskracht, bezaten, niet anders
tot rechtsgeldig© voorschriften konden wor
den gemaakt dan door voortaan het arbeids
loon van het personeel voor een deel af
hankelijk te maken van de netto-opbrengst
van het bedrijf. Het beginsel werd als volgt
|n de statuten der Stiftung geformuleerd
„Elke werkman of geëmployeerde moet
op een vast tijdloon, per week of per
maand, aangenomen worden, hetwelk bij
alle tijd- of stukwerk als minimum-loon
gewaarborgd wordt. Het tijdloon, dat
iemand eens verkrijgt en een jaar of lan
ger genoten heeft, kan door de firma
niet verlaagd worden, ook dan niet, wan
neer bij onguustigen gang van het be
drijf de arbeid beperkt wordt. Den on
dernemer blijft als uitweg in zulke go-
vallen de opzegging der arbeidscontrac
ten. openhij heeft daartoe echter slechts
een onbeperkt recht tegenover hen, die
eerst korten tijd in het bedrijf werkzaam
zijn.
Aan allen, die er drie jaren of langer
toe behooren, moet, als hun het werk
wordt opgezegd, niet wegens eigen te
kortkoming, maar uit welke overwegin
gen met de belangen van het bedrijf sa
menhangend ook, een vaste schadeloos
stelling wegens ontslag uitgekeerd wor
den. Deze bedraagt minstens het loon
van een half jaar, maar stijgt met den
duur van den diensttijd en bereikt voor
de oudere arbeiders een veelvoud' van fcrt
gansche jaarloon."
„Wat was de consequentie van een der
gelijke verbintenis van den werkgever tot
welker nakoming hij in rechte kon worden
aangesproken
Deze, dat indien op een tijdvak van groo-
ten bloei van het bedrijf, waarmede een
evenredige rijzing der loonen gepaard ging,
een eenigszins langdtnig tijdperk van ma
laise volgde, de loonen zich daarnaar niet
meer zouden kunnen richten en een faillisse
ment onvermijdelijk zou wezen Om dit te
voorkomen, was er slechts één weg, zogt.
prof. Abbe
„Het werkelijk arbeids-inkomen van 't
personeel moet in twee deelcn gescheiden
wordenhet eene daarvan, bet loon (of
salaris), dat onaantastbaar (unwiderruf-
lich) zijn moet, mag niet in verband
staan met een vooruitgang van de zaken,
moet veeleer bepaald worden overeen
komstig de gewone, gemiddelde voor
waarden van het bedrijf. Hcfc andere deel
moet zich, uitgaande van de door het
loon gestelde lijn, aanpassen aan den
vooruitgang der onderneming en een
zoodanige verhooging van de arbeidsop-
brengsb (inkomn) aanbrengen, die aan
het persoiu t toekomen als aandeel
in de voo: van gunstiger conjuc-
tuur."
Er is dus een toedag op het minimum-
oon, welke toeslag in evenredigheid tot het
oedxag van het loon, volgens statutaire re
gelen jaarlijks na het afsluiten der balans
voor ieder wordt vastgesteld en binnen ze
kere vaste data uitbetaald. Do voorschrif
ten, waarnaar do berekening van het bedrag
geschiedt, zijn in hoofdzaak de volgende
Van de over het jaar behaalde winst, wel
ke buiten verband met de boegrootheid van
het bedrijfskapitaal in percenten van de
loonbedragen wordt berekend, worden de
eerste 9 in het reservefonds gestort, en
wel 7 als reserve voor toekomstige pen-
siocnsuitkceringen en 2 voor schadeloos
stellingen bij' ontslag. Voor zoover de restee-
rendo netto-winst niet lioogcr is dan 20
van de looiurokening, komt zij der stichting
toe als „ondernemerswinst" (de stichting is
ul. in do plaats van de voregere firma getre
den). Bedraagt de winst meer dan 29 vast
het loon-eonto, dan wordt de helft van het
surplus onder do arbeiders en geëmployeer
den verdeeld. Zoo werden van 1895/96 tot
1899/1900 bedragen van 05,232 tot 138,000
Mark of gemiddeld 8 van het geheel e
loonbedrag onder het personeel verdeeld.
Voor geen beambte dus ook niet voor
do leden der directie zal het vast loon
meer dan bet tienvoud van bet gemiddelde
jaarlij'kscho inkomen van allo meer dan 24
jaar oud eit drie jaar bijl d'o onderneming in
dienst zijnde arbeiders, berekend over tie
drie Laatste boekjaren, kunnen bedragen. Er
is dus een vaste verhouding tusschen de in
komens der hoogste en laagste leden van lu t
personeel.
Wij laten het overige onvermeld. Baal
vasten grondslag kreeg deze regeling, toen
prof. Abbe de ganselie onderneming tot een
zelfstandige, onveranderlijke stichting vorm
de, waarbij hij afstand deed van zijn positie
als „patroon" en een plaats, zij liet do eer
ste, onder „liet personeel" innam."
Oost-Indië.
Bljjkens bericht van den resident van Ba
tavia geraakte in den nacht van den 25en
op den 26en Juni, door een onbekende oor
zaak, de toko van den Chinees Tan Soen
Liang te Pmtoeketjil-wetan (Batavia) in brand,
waardoor die toko met al de daarin geborgen
goederen, het geheel geassureerd voor f 55000,
in de asch is gelegd.
Het aangrenzend pakhuis van den Chinees
Tjie Song Tjoan werd mede door het vuur
aangetast.
Hoewel zich daarin voor eene assurantie-
waarde vi.n f 110,000 aan goederen bevonden,
wordt de door liet vuur en het water toe
gebrachte schade op niet meer dan 110,000
geschat.
Het sBat. Nbld." meldt, dat het onder
zoeken naar dezen brand eenige zaken aan
het licht heeft gebracht welke doen vermoe
den dat de brand aan kwaadwilligheid toe
geschreven moet worden. Een streng onder
zoek is bevolen.
Het „Bat. Nbld." van 30 Juni meldt: Do
afdeeling Nederlandsch-Indië der vereeni-
ging Oost en West, welke tot 'heden ruim
f 14000 ontving van het hoofdbestuur in Net
derland voor de noodlijdenden in Semarang,
zond f 4000 aan het Scmarangsche Comité
voor zieke en behoeftige inlanders.
Gholera..
Het „Bat. Nbld." van 30 Juni meldt:
Zaterdag en gisteren eisclite de cholera
ook onder de Europee sdhe ingezetenen
slachtoffers: in de gang Kieykamp over
leed de heer d. L. en op Sawa Besar de heer
W. Voorts overleed in het hospitaal te Tan
djong Priok een mlandsch schepeling van
H. M. Utrecht.
HET WESTLAND, 29 Juli.
Op de veilingen van hedenavond zijn de volgende
prijzen besteed: aardbeziën fa per
kilo; peen a c. en rabarber a c. per
bosaardappelen faper kin, dito
(hoorntjes) fa fen dito (ronde)
f0.91 a 0.93 per 26 kilo; kruisbessen f5.00
a roode aalbessen f7.a 7.25. witte dito
f5.25 a 5.60 en zwarte dito f 12,90 a
alles per 50 kilo; uien f 1.57 a 1.65 per baal
Aanvoer 1600 kin aardappelen, 800 kilo
kruisbessen, 19,600 kilo aalbessen en 1050 balen
uien.
HAMBORG, 30 Juli.
Petroleum loco 6.55 bnef. dito -.gold
Spiritus kalm, per Juli 11 Aug./Sept. 111/*.
BUDAPEST. 30 Juli.
Tarwe per Oct. 6.63 kr., per najaar
Mais per Juli 4.67.
Tarwe
ilais.
NEW-YOKK, 30 Juli.
Juni. Juli. Aug. Sept. Dec
781/a751/1, 751/9
Juni. Juli. Aug, Sept. Dec.
05'/s00% 48 i/s
Faillissementen.
Uit de Staati-Courant-
U ifcgesprokan:
Adrianus Steijlen, broodbakker te Rotter
dam. Rechter-commissaris mr. P. Polvüet,
curator A. J. Fortuin.
Pieter van der Schee, zonder beroep te
Rotterdam. Rechter-commissaris mr. L. R.
Telting, curator mr. Felix Tnjjssen.
J. Hendriks, schoenmaker te Rotterdam.
Rechter-commissaris mr. P. Polvüet, curator
mr. J. G. Schürmann.
J. M. van Ophemert, kapper te Rotterdam.
Rechter-commissaris mr. P. Polvüet, curator
mr. A. Hijman.
W. Mul, huisschilder te Berkel en Roden
rijs. Rechter-commissaris mr. Rommen, cura
tor mr. J. M. v. Munnekrede.
K. Heyoe, winkelier te Delft. Rechter
commissaris jhr. mr. R- 0. van Holthe tol
Echten, curator mr, J. M. van Munnekrede.
Gertrudis Josephine Hubertine Melot, echt-
genoote van A. R. van Ewijk, openbare
koopvrouw te Nijmegen. Rechter-commissaris
mr. G. W, A. baron van Haersolte, curator
mr. W. A. van Bjj'ert.
Geëindigd:
T. J. Sehmitt, winkelier in ijzerwaren te
Rotterdam.
Cltlotlngen.
LOTEN VAN GENEVE van 1896.
Trekking 15 Juli. Betaalbaar 1 Augustus.
152 obligatiën a fr. 500.
if oogwater tc Schiedam.
Aug. 1 v.iu. 1.01 nani 1 39
2 j 2.03 a 2.41
Ho»gte van het water op de Rivieren.
Panchten van 30 Juli.
I.OB1TH. 2 iiur's midd. 10.71 Gev 0 06 M.
KOBLENZ, 6 uur's tr.org. 2.35 Gev. 0.05 M.
IR1ER, 12 uur 's midd. 0.11 Gow. 0.04 M.
KEULEN, 11 nut 's worg 2 32 Gev 0.0C 5'.
RUHKORT, 8 uur tnorg 1.76 Gev 0.04 M.
Zon cn 9Saan.
Ztnsopg Aug. 1 4.15 v.m. ondurg. 7.57 n.nt.
1» t> 2: 4.17 7.55 1
3 Aug. N Maan. 11 Aug. E. kwartier.
A E W 8J A.
1 Aug. Rett. Dierg Rotterd. Schutterij 8 u.
3 J j 4e Regt. Infanterie 2
5 i> s s Rotterd. Schutterij 8 s
G Wedstrijd voor Harmooie- en Fan
farecorpsen, 's avonds concert, Offi
cieren-Vereeniging.
8 Aug. Rott. Dierg., Rotterd, Schutterij 8 u.
Te Rotterdam eiken avond Circus Vanéto,
Stationsplein, 8 uur.
Ondertrouwd
Schiedam,
-} 31 Juli 1902.
Getrouwd
AREN JOPPE
en
BARENDINA CORNELIA MONTFOORT,
die, mede namens wederzijdsche familie,
hunnen hartelijken dank beluigen voor de
vele bewijzen van belangstelling bij hun
huwelijk ondervonden.
Pernis,
Schiedam,
31 Juli 1902.
De Heer en Mevrouw MARI D. GILHUIJS
Wijma betuigen ook namens hunne Moeder
Mevrouw de Wed, J. WIJMA hunnen har
telijken dank voor de vele bewijzen van be
langstelling bjj hun iiuweiyk op 26 Juni
ondervonden.
Rotterdam, 31 Juli 1902.
Op een KANTOOR wordt g e v r a a g d
een
Eigenhandig geschreven brieven onder
letter M aan liet Bureau dezer Courant.
Voor Schiedam en Vlaardingen
werkzame
GEVRAAG», Invaliditeit, Besmet
telijke ziekten, Inbraak, Ongelukken
en Brandassurantie-maatschappy.
Informatie: Prins Hendrikstraat 66,
Vlaardingen.
Lange Kerkstraat 8tt.
Groote sorteering
ook naar maat.
Een te Amsterdam gevestigde Mij. wenscht ztclt in Schiedam in te voeren en
zoekt daarvoor ËËNIGB PEKÜONBIV
die in staat z\jn in korten tijd een illnkc portefeuille te vormen. Alleen zij die met
een van beide of wel beide branches uitstekend bekend zijn en reeds nis zoodanig zijn
of waren werkzaam komen in aanmerking. Hooge provisie wat ua 2 junr flink werken
veranderd wordt in een goede positie.
Br. fr. Letters A. B Bureau v/d, blad.
De Administers II»;
ANANAS
AAKDBËlf.lFA'
FRAMBOZEN
CITROEN
MEEWIJN
SINAASAPPEL.
GRENADINE
(wettig gedeponeerd handelsmerk).
HANDEL In KOFFIE cn Til EE,
Rotterdam.
Onze clienteele wordt verzocht de koekjes,
aangevangen in Januari 1902, aan den
looper mcilc te geven, ter verrekening
der te ontvangen uitkeering.
W. MÖLDER.
opgericht 4813,
is het voornaamste blad voor Arnhem en
Geldei land.
Bureau Ketehtraat 15.
DELICIEUSE
in groote verscheidenheid.
steeds verscb verkrijgbaar in de
Brood- en Banketbakkerij van
Telefoon 113.
Broersvest.
MAGAZIJN VAN
Repareert, Politoert en Stoffeert.
In de nummers die Dinsdag- en Zaterdagavond versemjnen, worden
zoogenaamde
opgenomen tot den geringen prijs van iechts
per geheele advertentie.
Deze adveitentiën worden uitsluitend aan het Bureau tegen
vooruitbetaling aangenomen.
DP ABM INI STB A TIE.
Dr. F. A. STOETT. Nederl. Spreekwoorden
en gezegden, beknopte uilgave, f 2.50,
geb. f 2.90.
Geïll. Gids voor Arastetdam - 0.50.
RITTNER Bos. Handelscorrespondentie in
4 talenf 2.50.
Dr. W. A. BOEKELMAN. Physische Diagnos
tiek f 8.75, geb. 10.
DAM. Opleiding Notarissen - 1.25.
Mr. PELS RIJKEN. Protest - 0.10.
FREL). VILLER. De jas van den lombard
houder (serie Amer. Detect, rono.) f 0.30.
G. A. OOTMAR, Arts. Voor nu en straks.
Gids voor de moeder bij de verzorging
van haar kindf 1.90,
MALLINCKRODT. Rede over het niet wen-
schelijke van Ohr. leerdwang. - 0.75.
BRANDSTiiDTER. Dat nare latijn f 1.50.
Directeur CARL TFL 3I1NU.
SSatimtespleim,
Voortreffelijke Temperatuur.
DONDERDAG LAATSTE OPTREDEN:
GKIFFIN en DUBOIS,
hoogst vermakelijke Amerik. Excentriciteiten
Qroot lach-succes).
TAFFARY, et son Chieu Calculates,
M A R I N K O* 8 Serblschcs DAMEN'*
ZIGEUNEK-CIUINTETT.
The KEZIAIl'S, 3 American Ladys
in tiieir Gymnastic-Act.
MANUEL WOODSON in zyn bliksem
snelheid op contorsionistisch gebied
BROTHERS DA5HL ALICE SCH5NISÖ.
Nieuwe beelden
Plaatsbespreking dagelijks van 113Vt ure.
Abut. 8 - einde Xt uur.
Vrijdag 1 Augustus
NIEUW GEZELSCHAP.
Laatste trein naar Schiedam vertrekt 41.37.
Öimtin m Damnrewj v. d. SctrnroiMOtn CotnuJffi»
