BAD met KACHEL
OitsliiieM sole fori
sciiieaamsctie iy©nr
B. J. LINDEBOOM. ZONETU
MlaÉl 111 Jill
mm
MATIN ÉS
een net DIENSTMEISJE.
PQOOflzaakf zag, mijn ontslag te semes
A. VAN DER SLOOT Jr.
laat ei reparaties sst, spellij en MllijK.
NACHTJAPONNEN
*)mk)Viï mm:
Officieren-V ereeniging- j
BRUN1NG MUHREN,
EMËiMM&smiëmÊ
Als AGENT van de „ScMedamselie Courant" te
^laardingen is aangesteld de lieer
Prins-Hendrikstraat ©5®
Abonnementen en Advertentiën voor deze courant
kunnen aan dit adres worden opgegeven.
NO
ARNHEM.
KIN EIV! h T O G R A
UIT DE PERS.
Koloniën.
Ran (lel en Bedrijf.
ADVERTENTIES.
Gevraagd voor dadelijk
In antwoord op de advor
tontio van rnijn ex-patroon
deel ik mede, dat bij mij, na mjjii
benoeming tot chef-bakker der coöpe
ratieve bakkerij, het loven zóó o n-
aangenaam maakte, dat ik mi;
P, DE RUITER.
AMSTERDAM
Bockhandel vsm II. A. M. R0ELAKT8, Lange Haven.
J-
B r c e (1 a l v a a l hoek Kcthelslraat,
JAfiigfolrpibS is, circa O iuw' des namiddags, bij de firma's
A, F. DE MAAN,
F. TT. KELT SEE, B r o e r s y e I (I 8 4.
F. J. YAN DEE SEE, M o o f (1 s t r a a t 12 5.
F. II. J. S A 8, KoeMar kt 2.
onze Courant ad tweo comls» pei" SAroranxoF" verkrijgbaar
\i U 4 h v 1
O Ti TB UT-, SUCAIfEKIlüID
lÊMif GTiMBWJMKQEK,
M®TEMSFM,rm MO'TMMBATOM,
JPe A dm/I ruist'Citie.
Lange Haven, Schiedam.
VOOR IIA N DEN
De Arnhemsche Courant,
JA 1 ÈsS ft i i cl o f,
Zondag 14 September
1908
tieien' ii£T BMIVWJ
Nederland en Duitsculand.
Do „Nieuwe Arnli. Courant" heeft ineen
artikel betoogd, dat volgens haar meening
onder do bestaande omstandigheden van con
aansluiting bijt Diultschland nimmer sprake
kan zijn.
Die reden is, dat „hot Duitscho volk, in
zoo velerlei opzicht do meerdere van hetNc-
derlandsche, onze voorganger op velerlei ge
bied, is onze mindere waar het geldt do
staatkundige, burgerlijke en godsdienstige
vrijheid".
Db „N. Arub. Ct." gelooft aan de moge
lijkheid) van het tot stond komen van een
„Midden-Eiiropeosehen Statenbond", zij 't
ook in een nog verre toekomst. Een Staten
bond met Duitscliland1 als middenpunt,
waarbij do omringende statenNederland,
België, Zwitserland, Denemarken, ook Scan
dinavië, zich knmien aansluiten met behoud
hunner zelfstandigheid. Zij gelooft daaraan
en meer nogzij) acht de vorming van de
zen „Bond der Vereenigdo Staten van Mid
den-Europa" „slechts een quaestib van tijd,
onvermijdelijk tegenover het Britsche- impe
rialisme, de macht van Rusland verbondon
met Frankrijk, en de pressie door het zgn.
Amerikanisme op Europa uit te oefenen".
Maar voor het tot stand komen van een
dergolijken Bond1 noemt de ,,N. Aridi. Ct."
liet tegenwoordige Dnitschland' een
onoverkomelijk struikelblok. Eerst wan
neer het Duitscho volk 'het peil van politie
ke, godsdienstige, burgerlijke en maatschap
pelijke vrijheid zal hebben bereikt, waarop
thans reeds Zwitserland en Nederland
staanliet Duitscho volk zelf beschikt over
zijn lot, en zijn Regeoring in waarheid wondt
dö uitvoerend© macht Van den wil' der na
tie, eerst dan zal het tijdstip zijn aangebro
ken, waarop in ernst tot de verwezenlijking
van dit grootscho d'enkbedld kan warden
overgegaan.
lil hot „Handelslad" heeft de lieer L. Si
mon zij|ti meening over d'oze quaestio gezegd,
dio door het „Utrochtsch. Dagblad", dat
deze meening bestrijdt, aldus wordt samen
gevat
1. Ik ontken niet do mogelijkheid van een
Australisch-Engolscli-Japansch gevaar voor
onze Oosfc-Indiseho bezittingen.
2. Tegen dat gevaar zou een Frarseh-Rus-
siscli bondgenootschap boter waarborg zijn
dan een Duitsch.
3. Nog boter echter ware liet, onze kolo
niën er maai- aan te geven.
Db Duitscho bladen bespreken do be
schouwing van den heer S. ook, maar zijn
dezo weinig goed gezind.
Do „Rlieinisck-Westf, Ztg." noemt 'het
voorstel van d)en heer S. (een bondgenoot
schap 'tusschen Nederland en Frankrijk
„waanzin en zelfmoord"; do „Vossische Zti-
tung" eonstateerd, dat de heer S. voor zijn
plan van deze toenadering van Nederland
tob Frankrijk nergens instemming vindt.
Dit alles doet het „Utrechtsche' Dagblad"
zeggen
„Ziedaar alzoo, wat do schrijverij1 van zich
„groot" noemende Nedorlandsche bladen
heeft uitgewerkt.
Ontboezemingen, die allicht met geen an
der doel waren geschreven, dan om angsti-
gen gemoederen onder de lezers, wier poli
tiek verstand argeloos genoeg is gebleven om
tusschen een vriendschapsverbond en een
veroveringsoorlog geen onderscheid te zien,
naar den mond to praten, zijn blijkbaar
aan gene zijde voor goede munt opgenomen
en hebben stilstand teweeg gebracht in een
ontwikkeling, die Voor ons Nederlanders tot
hoogst zegenrijke gevolgen zou hebben ge
leid.
Nederland staat alleen. Aansluiting met
ons wordt niet begeerd. Wij zijn een gemak
kelijke prooi voor eiken naderenden vijand.
Daartoe te hebben medegewerkt,is een zwa
re en ernstige verantwoordelijkheid, die wij
deni bedoelden, bladen niot benijden."
Dr. Bronsveld is heb in Septembernum
mer van „Stemmen voor Waarheid en Vre
de" met deze laatste meening m liet gcheol
niet eens. Hij' schrijft o, a.
„Wij ontveinzen ons volstrekt niet den
gevaarlijken toestand, waarin kleine mo
gendheden verkeeren. Ook met het oog daar-
op (wiji spraken er meermalen over), betreu
ren wij' zoo diep den uitslag van- den ooi-log
in Zuid-Afrika. Er is geen eerbied meer voor
het recht.
Nu achten wij, in de gegeven omstandig
heden, do oene .groote mogendheid niets
beter dan de andere. Alle worden geleid
door 'het meest onverholen en plompe eigen
belang. Idealen 'bestaan niet meer in de po
litieke wereld.
Indien onze koloniën, om iets te noemen
te eeniger tij'd zijn te nemen, dan achten wij
daartoe Duitscliland! even goed in staat als
Engeland, en Noord-Amerika oven goed' als
Rusland. Alleen onderlinge afgunst, en
vrees voor alkander, houden deze groot
machten terug van roof en gewold. Als zij
hun slag slaan kunnen, doen zij het. Te
gen wie zullen wij1 ons dan gaan beschermen
terwijl allo to vreiezen zijin? Indien Engeland'
zich verstoutte en Sumatra nam,zou Duitsdh
land Java nemen on Amerika dö 'Moluk-
kon. In het Oosten, ons helpen tegen Enge
land' kan Dkitscldand nibt, nog niet. Zijn'
vloot is daartoe niet sterk genoeg. Hot zou
met Engeland niet gaan s t r ij d e n, maar
gaan doelen; elk zou wat nemen. Frank
rijk zou ook wel iets hebben willen. Doch
al spreken wij deze dingen uit, daarom acht
ten wij heb niet geraden, al va=t boscher
ïning te gaan zoeken en te gaan se Luilen on
der do vleugelen van den Duilseheu adelaar.
Ik bob mij cr over geschaamd1, dat er in ouzo
pers stemmen opgaan, dio zeggenwe moe
ten al vast Duitscliland bijl do rokspanden
grijpen, en het to kennen geven wij roke-
ncn er op, dat gij ons zult helpen.
Doen wij daardoor nibt onwillekeurig aan
giudsche zijde van den Rijn de meening
postvatten, dat wij ons tc zwak gevoelen, om
ons zeiven to verdedigen 1 Tk heb nooit oen
Duitseher gesproken, die het verstandig
oud, ons te amicxeeren maar nu gaan wij
hen op do gedachte brengen, dat het daar
toe vroeg of laat wel zal moeten komen, om
dat wij niet nicer op eigen beenen kunnen
taan. Hit ons geredekavel vloeit nu voort,
dat de Duitscho bhulen zich ook gaan bezig
lioudcn mot do vraag, of Nederland maar
niet verstandilg deed met zich nauwer aau to
sluiten bij Duitscliland. Zij zeggen, dat hot
niet noodig is, maar inmiddels doet het
denkbeeld de ronde
En bij ons wordt bet besef verzwakt, dab
wij onze zelfstandigheid moot en handha-
en tut eiken prijs; d'at wij, onze weerbaar-
hoid moeten versterken cn dat wij, door
ouzo kolonies goed te bchccren. en don in
lander tob onzen vriend te maken, verstan
diger doen dan door ons al vast, min of
meer aau to bevelen in de gunst van
Duitscliland. Dat land zal ons helpen, als
zijn belang hot meebrengt en in heb tcgon-
ovei-gestclde geval laat liet ons aan ons lot
over, gelijk heb d'eod met de Boeren. Ik zou
daai-om meenen dat wijl niet moeten begin
nen met liquidecron (want daar komt bet
toch op neer) maar dat wij onze zaken mot
energie en ernst zelve blijven behartigen
moeten.
In bot buitenland staan wij tegenwoordig
inderdaad goecl aangeschreven;waarom zou
den wij zalven onze volkomen vrijheid on on
afhankelijkheid gaan verminderen, en do
veerkracht gaan uitdooven, welke allc-cn zich
handhaaft als wij1 goTooven, dat wij vrij
kunnen blijven, en, met Gods hulp, zul
len blijven."
schriften, zelfs werden er voor het logement
demonstraties van honderden personen ge
houden, welke eerst ophielden, toen met on
middellijk vertrek werd gedreigd, aangezien
te vreezen was, dat botsingen niet zouden
uitblijven.
De bovenbedoelde demonstraties bleken
hoofdzakelijk op touw te zijn gezet door den
ontslagen majoor Gorungan van Tondano,
zooals 'trouwens bekend' do ziel der oppositie.
Heb zal "Van Kol hoogst aangenaam zijn,
wanneer bet oordeel der dagbladen wordt
opgeschort tot lijd en wijle zijn atrikclcn,
behandelende de zaak, zijn verschenen.
Op Bal5 cn Lombok werd'en, in gezelschap
van den Radja van Gowa, do ve.le irrigatie-
werken bekeken. Do bovengenoemde Radja
zal brachten, met bestuurshulp, naar zijn
land mede tc nemen een der controleurs, al
daar bescheiden, beuevens enkele Balicrs,
teneinde zijn volk practisch te onderwijzen.
Te Karangnssem beeft Van Kol twee da
gen gelogeerd bij Goestio Djelantick, welbe
kend uit den Lombokkrijg. Lang on breed
werd dio noodlottige tijd besproken. Van
Kol's meening is, dat Djelantick zich in de
zen niets te verwijten beeft: immers men
verge to niet, dat hij vazal was van den
vorst van Lombok. De ontvangst in de poe-
rie liet niets te wensehen over.
Op Bali werden in gezelschap van den
controleur Schwartz,dio uitstekend de lands
taal spreekt, allo onafhankelijke rijken be
zocht-. Gedurende dien tijd werden pl m,
140 paal grootcncleels tc voet afgelegd.
Dei toestand op Java is, volgen.-. Van Kol,
veel treuriger dan in de andere door hem
bezochte streken. Het meest welvarend is
zeer zeker Bali cn dc onafhankelijke rijken
Do reis van den lieer Yan Kol.
Een belangstellend lezer van de „Loco
motief', dio het Kamerlid Van Kol ont
moette, cenige dagen na zijn terugkomst uit
de buitenbezittingen, schrijft o. m. het vol
gende aan dat blad:
In de eerste plaats de opmerking, d'at on
ze Volksvertegenwoordiger nog even flink
en gezond van voorkomen is als bij zijn
komst op Java; de groote vermoeienissen
tijdens zijn reis buiten Java (hij legde o. a.
op Bali! ruim 140 paal grootondeels te voet
af) schijnen dus op zijn gestel geen invloed
tc liebben geoefend. Omtrent de veelbespro
ken volksvergadering te Tondano d'eeldo
Van Kol mij liet volgende mede
Deze vergadering was volstic-kt niet offi
cieel. Om eventueel misverstand uit den weg
te ruimen, volgt hier een 'letterlijk afsehift
van do daarop betrekking hebbende oproe
ping:
„Ontvanger dezes gelieve dit als uitnoo-
digïng te beschouwen.
Tondano, 11 Juni 1902.
De hoer Van Kol,dio een studiereis maakt
door do Minahassa, mocht gaarne eenige ge
gevens verzamelen over de toestanden al
hier, waaronder
a. hoeren- en negorijdiensten,
b. belastingstelsel,
c. welke bezwaren en nadeden zijn er
voor de bevolking aau de domeinverklaring
verbondon
In plaats van een bezoek te brengen aan
alle deskundige personen, om bun oordeel
over- bovenstaande punten te hooren, is het
eenvoudiger, belangstellenden te zamen te
roepen tot een bijeenkomst, die gehouden
zal worden op Woensdag den 18cn Juni, des
morgens om negen uur, in de klemo kerk to
Tondano, waartoe de oersfe en tweede, dis
trictshoofden, do hoofddjaksa mot nog en-
kelo ander hoofden en oudsten zullen wor
den uitgenoodigd. Hieraan is bet voordeel
verbonden, dat tegenstrijdige mceningen
zich vrij kunnen uiten on dat nadere inlich
tingen op dio bijeenkomst zelf kunnen ver
kregen worden.
De resident heeft geen bezwaar tegen deze
poging van den heer Van Kol om zich op do
hoogte te stellen der toestanden alhier, doch
wcnscht, dat deze bijeenkomst een geheel
particulier karakter drago cn aan deze uit-
noodiging alleen diegenen zullen voldoen,
dio daartoe volkomen vrijwillig besluiten.
Voorts, dat het bezoeken dier vergadering
van geen invloed zijl op den gang van den
dienst.
Het is daarom wellicht hot beste, dat uit
één district niet beide hoofden, doch een
hunner van dezo
maakt.
Mborrees."
Do vergadering heeft dus plaats gehad
met toestemming van den resident, cn d'e
voorbereidende maatregelen) zijn geregeld
door don controleur.
Het was Van. Kol' een genoegen, te kun
nen verklaren, d'at daarvan een verzoenende
invloed' is uitgegaan, immers het bleek dat
een groot gedeelte vau de bestaande grieven
of overdreven of minder juist waren. Vcol
misverstand is daardoor opgeheven.
Hot speet bom, door drukke werkzaam
heden te zijnverhinderd', spoedig uitvoeriiga
artikelen over die Vergadering het daglicht
te doen zien; immers, men zou dan verno
men hebben, dat het bestuur niet alleen
daartoe medewerking verleende, maar er bo
vendien zeer medo was ingenomen, bovenal
met het resultaat.
To Tondanoi zijnde/, ontving hij, voorna
me! ijk van do oppositie, stapels met verzoek-
HET WEST LAND, 10 September,
Op (ie icilinpTfn van hedenavond zijn de
vcdeende prijzen besteed: aaidappelen fn
per kin stoofpnen f*1.75 a 3.25, stoof
appelen f 1.40 a 2.80 per kin; tafel peren 2 a
10 r„ tafelappelen 3 a 14 c., komkommers lh,
a 5 ct., perziken 2 a 14 c, piuirnpn 2 a 8 c.,
meloenen '10 a 40 c, bloemkool 2 a 0 c, pet
stuk kasdruiven f 0.48 n 0.90, witte druiven
f0.20 a 0.42, tomaten '15 a 24 c. per kilo;
snij bonnen f 0.50 a 0 93 en prinsesseboonen
f 0.20 a 0 30 par 1000; uien fa
per baai.
BDDAPiCsT 11 September.
Tarwe. October 0.70. Mais. Sept. 5 40.
HAMBURG, 11 September
''etroUwiB* loc 0.00 bnet Ostn - peti
-pint'»* kalm per Sept, 1l'/.t Oct./Nov, 111/(.
CUREG11EM-ANDERLECHT 11 Sop!,
lieden waren aangevoerd 1333 stuks runderen,
waarvan 454 ossen, 140 stieren, 730 koeien.
Men betaalde voor o=sen Ir. 0.78 a 0 93, stiet en
fr. 0.G1 a 0.74. koeien fr. 0.61 a 0.74 per kilo.
LONDEN, 11 Sept
Op de veemaikt werden aangevoerd; 100
tunderen. 2000 schapen en lammeren, 30 kal va
ran en 20 varkens. Prijzen beste runderen
a rihapen en lammeren 38 a 5/8
kalveren 40 a 5,8 varken® 4'4 a 5'- p. steen,
M.W-YOKb, II September
dept. Oct. Dec lan. Mei.
Tarwe 77 74yg75%
dept Oct, Dec.. lan. Mei.
vï ts. 07 03 49Vq4b!/,
uibnoodiging gebruik
A t) A li A,
"12 en 14Sept. Gr. Sehouwbutg, Rotterdam,
Oud Heidelberg, 8 uur.
•1215 Sept. Tentoonstelling van toegepaste
kunst, Musis Sacrum.
13 Sept. Gr. Schouwburg, Rotterdam. Ned.
Opeia Carmen, 8 uur.
14 Sept. Ofiicieren-Vereeniging, matinee.
14 Rott.Dierg., Stafmuziek van het4e
regiment ir fanterie, 21/g uur.
15 Gr. Schouwb Rotterdam, Amstei'd,
Lytisch Tooneel, De bruilolt van
Figaro, 8 uur.
16 Rott. Dierg., Rott. Schutterij, 8 uur.
1 b
23 B B BB B
26 B BB B BB
'28 T. A. V. E N. Officieren Ver-
eeniging,
Te bevragen aan hel bureau dezer Contant.
BSCtoüfflS w
Geëm. gpgoton ijzeren kuSp met koperen
geljr.eir, tafel Strassen enz., compleet
le koop voor
Te bezichtigen tot Maandagmorgen
Solde 94.
Schoenmakerij. ücliocnliandel
KORTE ACHTERWEG No. 18.
tegen scherp concurreerendeprijzen,
S.innen- en Lingerie falsi telt urn ie IcSdiiovcn en Aiti5tcr(iftKI
UiUetten, Luiermanden, Specialiteit m Japon® t often.
van sterk wil katoen.
met linnen kant
STALEN, OOK DOOR ALLE DEPOTS, FRANCO.
rieden i- verschenen, cn in bnveiigeimemden bockhandel vombanden:
De bereiding der «pij/on ni^t betekende maaltijden volgens do e heb en der
voeding-loei lnegi'liclil dom" P. II. SCtlRKUPER Ir onderwijzer aan de Kook-
en II ui-honden i-ir- t»* Uitatbw, -amenge-teld met medewet king
van Mej. N. CARIOT, lecture-, in Koken en Vnedinerictr, te Iheda
Met een groot aaillftl figuren, f 1 2.1, geb. K.tïS.
INHOUD: Keuken wet bJiiiimlfd en en Keukengeieod-chappen. De Voeding.—
Eenvoudige wmenkenn'1-. To-bei eiding on." r vending-middelen. Eenigo
teept-n voor de hooiki-t Eenigo recepten 1 oor don-toomkou»!. Recepten
vooi zieken en liet-tellenden. Recepten tul verwerken van ïv-tcn tot
IS smakelijke gom bleu. Warme en koude dunken Consort eeran. - |f
£3 Regl-ter voor de p.cioeblen bij de menu's behtndeld.
Bureau Slotfarwaat 4>8. Tristram S23.
i
vont heen .1. v. TCATWUK,
SPs y%fiminêsirmtie.
CV h
'A '-V.r4 kt '-J A ri. v ~~3 \~rt
wis «Lp ïSs^s'kSfefêiT'étn'Ss «zana 1
K««ï63 Wte&efter.i k.'aucE sj E4r.T?,ix;e, K.T.12-COÜRANX kokor-ca taa slBo
0«Oïten OROK1NGK."v.ï'COHIH rtu sgtjCJK«.TCX-JB A.lCIC'HiKfflvA.STX» J
fnsivj;<s^Arocvd tpsti ïroi'Jtn 2£tdaüU
Ï&31 /trrxsiw rs f
"TT"
-1t/- S iff f
w
Mr. A. KERDI.TK. De Leerplicbtvvot on u.t-
voei Ingsniantrt'gelen, mot a,m toeken vuren cn
ovetzKsht der roehl-piaak, hijeevvei kt tot
15 Maait '1902 door Mr. .1. van Dionjre
1.90.
R1ÊNTSBALT. Ltetbnek der Siciiogr.'fi-1
0.80.
MAUNIER, Re1" tot tnehchtiig van hei
op-tel »Natma Am- Magistia" f 0.50.
j. E K. VAN WIJNEN. Be etvatmg-ztel-
kunde en Imar toepa&ring bij lc-t on v i wip.
en de opvoeding in onzt- lagere -ehuol»
f 2.25
S. DE JONG Ji. Ilulpaete. Sohnftelijke wei k-
znamheden, gehouden in Apiil 190J.
f 0.50.
VAN DER HOEVEN. Tievotderingswe! vmn
de landmacht0.50,
HEIMBURG. Lizctte'ï, liefde. - 2.50.
VAN DER GOES Ekormm Studiën L- 125
W. G. VAN NOUUUIJS. Uien met rcbvqvei-,
2.50.
E. VAN WOLZOGEN MAYR. De liardbandmc,
2 dln 3 90.
JANSEN KAMMA, Barmen 2.00
Dr. II. II. JÜYNBOLL. Uit lnsnln.de, - 3.50.
V'r^i'ur
-t "i -
a;AK*< PkTAÖlS». f
opgericht 4813,
is het voornaamste blad voor Arnhem en
Gelderland.
Bureau Ketelstraat 45.
iVIED TV! Jhti/emewoan svcccsNlMfl
met zijn Circu- en Miniatui'H et burleap-,
le nptieden nlhi-n' van
JÏJT" w O i<0 58 SS ATP E Sj t
American rrnu'cal Excrntrics.
{Uitbundig lach succes.) 1
ï,es »BSïiA.«lilISiKS, rol pon ui accinb f
«SEÏ8ï4S51€iï TJSA""lTi,_
lot lieden de kleinste Ilumorbt.
UJEc S.operSnia flic Carlcrs.;-
Duo COIiOMRRIiLes JOSGHANN. j
P'.'atsl espreking ar» 11 nrt
kun?® S - ointi* Vs ktii\
If* r>. r* 'I
noon nu
OP
des namiddags te Jt% uren.
Toekans voor do Leden van boidö l(1,j
juiigiing voui uu i^uticii tjjj.
lingen met vrouwelijke huisgenooten e
Gedrukt tf.r Drukkerij v. d. Sohiedamscbe CovU'
