ïmM
56s8e Jaargang.
Donderdag 25, Vrijdag 26 en Zaterdag 27 December 1902.
No. 11043
Eerste Blad.
De macht van het papier.
rnzm
Bericht.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
STADSMJEUW8.
SCHIEDAMSCHE COURAHT
Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prjjs per kwartaalYoor Schiedam en V1 a a rdingen fl. 1.25. Franco
per post fl. 1.65.
Prjjs per weckVoor Schiedam en Vlaardingen 10 cent.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen.
Advertentiën voor het eerstvolgend nummer moeten des middags vóór een uur
aan het bureau bezorgd zjjn.
Bureau Boterstraat Og.
Prijs der Advertentiën: Van 16 regels fl. 0.92; iedere iefel
meer 15 cents. Reclames 30 cents per regel. Groote letters naar de plaats die rij
innemen.
Advertentiën bij abonnement op voordeehge voorwaarden. Tarieven luir-
van zjjn gratis aan bet Bureau te bekomen.
In de nummers, die Dinsdag- en Zaterdagavond verschijnen, won'en
zoogenaamde Uleistc mdoortmmfiëm opgenomen tot den prijs van 40 chi ts
per advertentie, bij vooruitbetaling aan het Bureau te voldoen.
latere. Telefoon Ho. 123.
Z(|, die zich niet het nieuwe kwar
taal, aanvangende 1 Jan. a s., op
de „Schledamscïie Courant" abon-
nccren, ontvangen de tot dien datum
verschijnende nummers gratis.
De „Schledanische Courant" ver
schijnt wegens de Christelijke Feest
dagen op 25 en 26 December niet.
Zooals andere jaren zullen ook dit
jaar in de „§cliiednmsche Courant",
die Woensdagavond 31 Dcc. ver
schijnt, nieuwjaarsgroeten
kunnen opgenomen worden tegen den
prijs van VIJFTIG CENTS.
ALGK8SE.EN DVEBZICilT.
SCHIEDAM, 24 December 1902.
Zuid-Afrik a.
In db nieuwe Britscto koloniën zijln com
missies gevormd! voor db weezeirvetrzoa-ging.
Reeds zijp. tehuizen geopend to Stellenbosch,
te Langlaagto (dlrie met 74 kinderen) en to
Rustenburg.
Mailberichten uit Mozambique doen rilen,
dat de vooniaauistei mijneigenaars in Trans
vaal en don. Oranje-Vrijstaat zeer verlangend
zijn om een meer- directe cn snelle verbin
ding in bet leven ta roeipen tusschen die mij
nen en do kust on d!ab zij' daartoe pogingen
in kat werk steililen oan de uitsluitende con
cessie te erlangen van oen haven, die licn
geheel onafhankelijk zooi maken van Natal
en van de Kaapkolonie.
Men beweent, d'at da maatschappijen reeds
in zooverre geslaagd zij|u, dat dei Briitsc.be
rogeoring dn toezegging beeft gedaan, hun,
verlangens in overweging ta zullen neanen,
en men meionb, dlat liet bezoek, door load
Milner onlangs aan don gouverneur van Mo
zambique 'gebracht, voomamcilijk ben doel
bad, besprekingen, te houden over don af
stand van dei haven Matollta aan Transvaal,
waarheen dan eon spoorweg, uitsluitend
voor goederenverkeer, van Pretoria zou aan
gelegd' worden. Db gouverneur üs nog niet
al te gunstig gestemd) voor deze overdracht
van grondgebied, daar bijl bang is, dat heit
nieuwe moei'lijfchedbn met Portugal in het
leven zou 'kunnen roepen. Doch met geld!
van Portugal heel veel gedaan te krijgen.
Te Kroonstad is een instructie gehouden
in zake den zgn. moord op luitenant Boyl'e.
Doze officier was d'isbriats-coanmissaris te
Lindilöy, werd in November 1900 door de
Boeren gevangen genomen en dn Januari
190*1 doodgeschoten Uit dei getuigen verkla
ringen zou gebleken zijtn dat d© luitenant
naar een afgelegen plek werd gebracht,waar
'hein werd medegedeeld dat liiji ter dood was
veroordbeldl Tetrwij.l hiji knielde om te bid
den, werd' bijl Van achteren doodgeschoten.
D'eze moord zou gepleegd zijln door Dlavi'd
Colliers, die bijl hst verhoor erkende den
Britsohen officier 'te hebben doodgeschoten,
maar verklaarde dit te hebben gedaan op
last van generaal' Piet Botha. Db Engelsche
berichtgevers beweren verdbr d'at luitenant
Boylo voor een [krijgsraad onder generaal
D'e Wet was vrijgesproken.
Nog daaugolaten in bet algemeen het on
betrouwbare van de Britscha betichten,trelcb
het in dit geval wal de aandacht dat in het
geheel niet wordt vermeid, waarvan luite
nant Boyile voor dezen krij'gsraad was be
schuldigd.
De instruct'ia is gcsHotem en CeJlieas is
naar den rechter Verwezen. Het proces zal in
Februari voorkomen.
Venezuela,
De laatste berichten uit Washington wijr
zen er op, d'at president Roosevelt toch in
de* Venezolaanschel quaestie als scheidsrech
ter zal optreden, hoewel het feit aldaar veel
vereet ondervindt. D'e opinie der Yankee'e -is
zeer anti-Duiltsdh. President Castro heeft
roods te kennen gegeven, dat bij met d'eze
keuze zeer ingenomen was.. Intusschcn duurt
de1 blokkade! voort, maar schijnt meer Euro-
peesclio dan Veuezoilaanscbo belangen te
schaden. De robellen onder generaal Matos
hebben Ciud'adl Bolivar in het Oosten geno
men en rukken op Caracas aan. President
Castro heeft echter verHaardl, d'at dit geen
overwinning was, omdat Oiudad BoliVar
steeds in het bezit van diö opstandelingen is
geweest.
Aan de Morning Post" wordt nit Wash
ington gemeld dat Engeland ©n, DüJtseh-
land definitief hun geschillen met Venezue
la wat de arbitraige-quaostie betreft, vóór
Kerstmis willlen zien geregeld. Thans wor
den do laatste 'bijlzondbrheden, voor d© arbi
trage oven-wogen. Men is ta Washington niet
van meening dat dei mogendihed'en oen scika-
devergocding zullen cischen voor onderhoud
van db schepen dio Venezuela's hav'ens blok-
keeren. Heb officie-iblo antwoord! van presi
dent Roosevelt, dat hij, db arbitrage op zich
noemt, is nog niet bei Caracas ingekomen.
Tei La Guayra en to Caracas heeft bet sen
satie verwekt dat de commandant van den
Italilaanschen kruiser G i o v a n n i-B a u-
s a n weigerde de Ameri'kaansehe s' comboot
Caracas to laten passeeren. De Cara
cas verliet New-York 15 December en
kwam Zondag voor La Guayra.
D'e beslissing in dit blokkade-vraagstuk
van den commandant van de Giovanni-
Bausai is in strijd meit db opvatting
daarvan van den Engetechen gezagvoerder
der Tri buna, dib vóór zijn vertrek den
Naar het Duitsch van
FF/DOR YON' ZOBELTTTZ.
12)
„Blijf bij, de zaak," vermaande Pofahl on
geduldig. Hiji was voor Düren 'blijven staan.
„Weet ige dat uw plan biji mij do beste ont
vangst gen'ibt, mijnheer Düren 1 Waarlijk,
zulk een blad ontbreekt nog, maar het moet
natuurlijk zeer goedkoop zijn."
„Zonder twijfel," gaf Frans ten antwoord.
„Ik huldig ond'aaiks mijn bitter© ervaringen
nog altijd mijn grondstelling dat de massa
het succes mo'et waarborgen. We zullen
niaand'elijksche abonnementen instellen;
psr maand vijftig pfennigo. Het vijifgro-
scken-mumtsbuk heeft iedereen er voor over.
Heb blad zal een handig formaat hebben en
om ta beginnen met twee bladen uitkomen.
Omdlat we de beurs niet behoeven in acht
te nemen, Hemmen de twee bladbn massa's
tekst bevatten. De papierhoevedlhelild zal' na-
tivurlijk grooter worden naar mate de ad
vertenties inkomen. En daar wijl van 'het be
gin afaan enorme oplagen verspreiden, zoo
zal h'et ons aan annonces nibt ontbreken."
„Op welke oplaag rekent ge?" vroeg Wer
ner.
„De proef-exemplaren. moetent in een half-
inimoen-oplaag verspreid woaden en geheel
Duitschil'and overstroomen. In iedbre werk
plaats, in iedere dbrpswonilng of keldierveir-
hlijf zaïl de „Yelksbode" woaden ingeledd.
Misschien geef ik ook heb bladi de eerste
maand! gratis ik igcef het eenvoudig weg."
Werner sloeg met dei vlakke hand! op zijn
schrijftafel. „Wat weerga, Dtiron," riep hij
uit. „Giji draaft geweldig door!"
„Dat is noodzakelijk, mijnheer Werner.
Mandilge reöl'ame, dab is alles. D'e „Volks-
bod'e" moet in konten tijd overal' bekend
worden en daarbijl populair. Men moet over
al* van de nieuwe Heraut spa-eken. Ik heb na
tuurlijk ook nog andera lokmidddkaii in pet
to. Vrij, advies in rechtzaken onder d© juri
dische correspondentie, iedere advocaat zon
der praktijk is voor een grosclien honorari
um bereid' van advies te dienen. Dan koste
loos consult van een doktor, misschien ook
ongelukken-verzekering der abonné's; gratis-
premieën verlotingen, naieve prijsraadsels;
later zelfs als extra-toegift nog een colpor-
taige-roman, die niet meer aan den man te
brengen is wekelijks een aflevering. In
den eersten tijd moeten de lokmiddelen heb
nafcmuiijk doen
Pofahl en Werner hadldbn terwijl Diiren
redeneerde', verscheidene blikken gewisseld.
Zij waren het reeds met elkaar eens. Werner
krabbelde mat rijjn. potlood! op eeai voor hem
liggend' stuk papier. Twintig-maal schreef
'hij dezelfde woorden op: ,colportage-lec-
tuur in den vonm. van een com-ant". Die ge
dachte had hem geïmponeerd,
„Hebt gij reeds 'n berekening gemaakt?"
vroeg Pofahl'. Een hoestbui overviel' hetm,
Diiren knikte.
„Tot op den laatsteu cent, mijnheer Po
fahl. Maar ik zal ze u voorleggen ais we het
over de grondslagen van onze gemeensehap-
peJijike ondteriieming eens zijln."
Engelisclien consul had doen weten dat de
Caracas ongehinderd de 'haven van La
Guayra mocht binnenvallen. Te Rome meent
mem ta weten dab de Italiaanscbe gezant door
zijn regearing zal worden teruggeroepen,om
dat hij niet voorkwam dat 'het Italiaansche
oorlogsschip Bausan bet Amerikaansche
schip Caracas verbood d'e liaven van La
Guayra binnen tö sboomen.
D'e Caracas heeft gisteren door bemid-
dbling van de Amerikaansche legatie verlof
gekregen te La Guayra te ankeren.
De Yenezol. kanonneerboot Miranda
bevindt zich 'thans zoover in het meer Van
Maracaabo dat ze buiten hot bereik is van
de oorlogsschepen der mogendheden. De
Duitsoho kruiser Falko beproefde heb
meer op 'te varen zonder loods, doch moest
wegens gevaar door zijn diepgang terugkee-
ren. Hot oorlogsschip 'kauiisb thans tea- hoog
te van Maracaabo.
Gemengde ifóetletieeilngeia.
Engeland.
De aarts-biasohop van Canterbury is gis
teren in dien ouderdom van 81 jaa-en ovarle-
den.
Duitse bland.
Mommsen schonk van zijn Nobel-prijs
2000 mark aan die armen van Cbaaiotten-
bua-g en 3000 madk! voor de volksbibliothe
ken.
Een Poolsch sdlioolmeisje is door de rechte
bank te Inowraslaw tot 14 dagen gevange
nisstraf veroordeeld wegens majesteitsschen
nis. Toen tijldons d'e aanwezigheid van het
beizerpaair in Posen ini de school broches
met heb portret van den keizer wea-d'en uit
gedeeld, smeet zijde hare opzettelijk wegen
vertrapte ze.
Saksen.
De verdwenen kroonprinses Louisa An
toinette vertoeft naaa- men zegt te Genève
onder ©en aangeuomen naam met haar broe
der Leopold Ferdinand en baar minnaaa- den
Brusselschen taallecraar Giron.
T© Dresden is do prinses, wie liet vorme
lijke roomsch-kathohcke hof-leven, tegen de
böosb stuiltto, niet sympathiek. De beschou
wingen die de bladbn houden, wijzen op
echtscheiding v'an tafel en bed tusschen het
kroonprinselijk: echtpaar. Do vlucht dei-
prinses werd 10 daigoni geheim gehouden. Zij
heeft aan haar vader d'cn 'groothertog van
Toscane, ©en langen brief geschreven, waar
in zij' verklaart voor goed! met de Saksische
koninMijfce familie ite breken. De prinses zal
in Frankrijk gaan wonen.
Rusland.
In het staatsblad is bet rapport, opgeno
men Van de maatregelen, die genomen zijn
om de onder de misoogsten lijdend© bevol
king ta steunen; tien gouvernementen in
Europa on ©enig© stroken van Siberië zijn
geholpen moeten worden en de a-ageering
heeft reeds 6,663,000 roebel uitgegeven,
waarmede men hoopt, dat voorloopig vol
doende hulp zal zijn gebracht.
Italië.
Men kondigt een nieuwe encycliek van
paus Leo XIII aan, welke gelicht is tegen
het duel'.
„En we zullen het daarover spoedig eens
zij,n," merkte Wemer ijverig op.
„Dat hoop ik ook," gaf Frans 'lachend
ten antwoord'. „Mijn wenschen zijn voors
hands zeer gering. Hebt gijl in uw gebouw
een paar vrije kamers?"
„Jawel," zei. Pofahl', „daarboven boven
de papierkamer zes kamers; zijl moeten
slechts opnieuw behangen worden maai-
dat is een 'kleinigheid."
„Groote kamers zijU het, mijnheer Dü
ren," voltooide Vomer, „en ook goed te
verwarmen. Zij zullen zelcor bestemd rijn
voor de redactie en. expeditie?"
„Ja. Voor zoover ik weet, rijt gij' ook in
verbinding met de papierfabriek van Stei-
gerwald en Ullrich?"
„Om u te dienen."
„Dan geloof ik inderdaad dat ©en over
eenkomst ons niet zwaaa- zal vallen. Ik ver
zoek u slechts voor drie maanden een vrij
kwartier voor redactie en verder© onderdee-
len, vrij papier cn vrij zetten en drukken.
Pardon d'at wij! elkander niet verkeerd
begrijpenslechts c r d i e t voor dien
tijdEn voor de inrichting en de reclame
een bedrijfskapitaal tegen 4 rente."
„En onze winst?" vroeg PofaM'.
„Onze winst wanneer de zaak geld af
werpt'?" voltooide Wemer.
Düren stond op. Nu, was hiji zeker van
rijn zaak.
„D'aarover zullen we* spreken ais ik u
beiden de berekening voorleg," antwoordde
hij. „Voorloopig is mij de zekerheid voldoen
de, dat mijn plan bij' u ingang vond en dat
'gij mat mij* wilt saanenwerken
Wemer had nit zijln lessenaar een sigaren-
Marokko.
Te Madrid is bea-ibht uit Tanger ontvan
gen Van een bloedig gevecht tusschen de
troepen van den sultan en de oproerige Ka-
bylen-stammen. De troepen des sultans moe
ten totaal zijp. geslagen. De opstandelingen
hebben als oorlogstrofee 40 afgesneden hoof
den aan den protendeutesultan gebracht, die
de koppen voor zijp tent liet spij|keren.
De sultan dixfeg heb conunando der troe
pen op aan den gouverneur Sefra. Verster
kingen zijn ni't het zuiden aangekomen om
den, aanval op Tazza te hernieuwen.
De sultan, was woedend! over dei nederlaag
en gaf bovel Tazza te verwoesten, doch rijn
raadgevers wisten hem van dat onbesuisde
plan af te brengen.
Een Engeilsdho commandant zal de cava
lerie van den sultan reorganteeeren.
Ver. S ta t en.
Op veertig spoorwegen ten westen van
Gliicago heeft bet personeel, in 'het geheel
150,000 man, oen loonsveahoogi'ng van 20
geëischt. De mannen verlangen antwoord
vóór 5 Januari. Men vreest dat hun eiscli zal
worden afgewezen en ze dan zullen staken.
Haïti.
Generaal Alexis Nord is dóór dó Natio
nale Vergadering 'tot president van Haiti
gekozen. Nord is een 80-jariige veteraan. Hij
commandeerde sedert! jaren de noordelijke
provincie, waarvan Oap-Haibieiii, het hoofd
kwartier is. Gedurende dei laatste politieke
igebeui'lenisaeu had Noad deel uitgemaakt
O o
van het voorloopig bewind als ministea- van
oorlog.
Argentinië.
Uit Buenos-Ayrcs wordt aan do „Daily
Mail" geseind d'at 50 galei-boeven den, 6en
December van bun verbannings-eiland zijp
ontsnapt. Zij rijn wèl-gewapend en trekken
naar liet zuiden in dei Straat van Magöllaan
hopende een transportschip bui't te maken
en zich daarna op de zeoroovcrij too to log
gen. Men meldt dat 'hun. pleun is mislukt cn
dat d'e rogeering een oorlogsschip heeft uit
gezonden om de zuidelijk© kiusb te verken
nen.
Chima.
Van de nieuwe onlusten wordt bericht d'ait
do opstandeling Toeng-Foo-Siang in. d'e pro
vincie Kwangsi 10,000 man. onder do wapens
heeft gebracht, terwijl! tegelijk 4000 man
kistje te voorschijn gehaald en presenteerde
Düren. D'e sigaren zagen er niet betrouw
baar uit, docli Werner prees ze.
„Zeer genietbare silgaa-en," zei hij|, „laten
wij er een opsteken Dus mijn waarde Dü
ren ja, wij! zullen samenwerken. Gij
rijt onze man. Wij, passen bijl elkaar, we hoo-
ren bij elkander. Een courant van 'het ge
wone slag dan liad ik glad'weg neen ge
zegd
„Ik ook," viel Pofalhl in de rede. „Men
noemt de pers de zevend© groote mogend
heid. Dat is onzin. D'e zevend© groot© mo
gendheid is liet gold, het kapitaal. En
daarom zie ik liever dat ons papier zich in
den mammon omzet dan in politieke tinne-
gieteriji Wanneer zien wij u weder, mijn
heer Düren
„Morgen om dezen tijd, als n het goed
vindt!"
„Afgesproken. Wij hebben geen tijd to
verliezen. Als we het over do bijzonderheden
zijn eens geworden, gaan we por rijtuig naai
den notaris, om d'e acte te laten passeeren.
Weet gij misschien al dat de firma E. M.
Voleker tegen don herfst ook een nieuwe
courant de wereld instuurt?"
„Ik weet het. Wij, zullen heb afwachten,
welk plan beter van stapel looptons nieuw
tjes-blad of het Volckersche dagblad met
zijln hoogdravende stij'l Mijne hoeren al
dus tot morgen I"
D'e associé s wisselden krachtige hand
drukken met Düren. Wameir geleidde hem
door de wachtkamer. Hiea- stond de blonde
Pawel nog 'altijd voor de plakkaten gedul
dig op bet oogeublik te wachten dat hij zon
worden binnengeroepen. Wemer groette
keizerlijke troopen afgedankt rijn. Men
schrijft den opstandcliiigengeneraal bet plan
toe, de vreemdelingen uit Sjan-Si en Kwang
si wog te jagen on zicli van Kiao-Foo mees
ter t© maken. Een „Standair T-bericht zegt,
dat prins Toean mot Tooug-Foo-Siang sa
menwerkt cn dat db keizerlijke rogosring
blijkbaar niet geneigd of niiet bij machte is
do oproerlingen aan te tasten.
Uit Hongkong meldt men. aan db Londen-
scb.o bladen dat de troepen die tegen dc op
standelingen in de provincie Kwangsi rijn
afgezonden tot muiten sloegen on do gou
verneur van Kwangsi moet omsingeld zijn.
Uit Shanghai komt do tijding dalt het ge
heel© Engolschc contingent Maandagmiddag
is vertrokken naaa- Britsch Indië. Een com
pagnie D'uitschers vertrok naaa- Tsing-Tao.
Do Franschc troepen staan gereed zich in te
schapen en oen deel dezor troepen zal de be
zetting van Kouang-Ghac-Wan vervangen.
Hofberichten.
II. M. do Koningin-Moedbr schonk aan
het ITaagsche Politiofondls f 150.
'II. M. de Koningin geeft hedenavond Ion
hove een 'kerstfeest aan d© .vica-ing wna'-von
H. M. cle Koningin-Moeder zal deelnemen.
Vcreenighig van Ncrt. Werkgevers.
Het bestuur der vereaniging van Nccler-
'land'sdho werkgevers heeft besloten, ter
voorlichting van warkgevers-orgambabipt
die zulks verlangen, sprekers uit te noodi-
gon 'tot bet houden van voordrachten over
de* voor werkgevers uit da ongevallenwet
voortvloeiende geldelijke gevolgen; en in ver
band daaa-meda omtrent dc beginselen en oa-
ganisatib dor central o werkgevers Risico-
Bank. Wea-kgevors-orgauisatics d'i'o zulk ©en
voordracht won&chen gehoudten to zien, kun-
non zich wcndlon tot 't secretariaat dor ver-
coni'ging (Dellstraat 30, 's Gravenliage). Kos
ten worden voor zoodanig© voordracht nitet
in rekening gebracht, maar wel moot do aan
vraagster vooi- ce/n geschikte lokaliteit zor-
Wethouder.
Naar wij vernemen beeft de lieer M. L.
llonneilage Gretede benoeming tot wethouder
thans aangenomen.
Biykens een in dit nummer opgenomen
kennisgeving zullen buigemeester en wet
houders op Vrijdag 2 Januari a.s. des middags
ten 12 ure, ten Raadhuize, onder de in deze
gemeente gevestigde Boekdrukkers aanbe
steden: Het diukwerk der gemeente ge
durende de jaren 19031907.
Het bestek ligt ter inzage op de Gemeente-
Secretarie terwijl het model-inschrijvings
biljet aldaar verkrijgbaar is.
liom met oen hooghartige handbeweging on
juist dib bewoging uit-de-boogte bracht Dü
ren er toe te blijven staan. Paw al op den
sdioudter kloppend, zed. bij mot nadruk
„Hoo-r eens, mijn vaa'de heer Werner,
dezen man laat ik niet los! Wij hebben
'liom noodig hij onze ondernemingIk ken
liem nog van Keulen cn zal zijn handighc.d
op waarde weten te schatten
Wcanea- was ccnigszins getroffen, v - i hij
had P.vwöl tot nu toe evenals alle uil ore.
schrijyers slechts als een slaaf beschouwd en
was van zijm bruikbaarheid in 't gedicöl
nog niet ovea-tuigd. Maar hij stemde knik
kend! toe cn meende:
„Ja, ja, een beste kracht, onze lieer Pa
wel, een zeer goede kracht, een buitenge
woon goede krachtIk bob do ecx, mijn
heer Düren tot morgen! Eu toen
Frans do kamer verlaten had, wendde Wer
ner zicli tot den door dezo wisseling der om
standigheden vea-bluften Pawel, zeggende:
„Wel, rnijh vaarde-, laten wij nu eens rus
tig met elkander spreken. Heot gij ic« op*
bet hart? Wilt gij een paar honderd mark
voorschot? Altijd hen ik, tot uw bcschik-
ikiing, beste lieer Pawel
Dat de aanvoerder dor „rooverbciide Wer
ner Co." zoo hebibeld'e Pawel doorgaans
rijn patroons d'at de veahevon chef zilf
hem voorschot aanbood, dat had' de arme
schrijlvea- nooit in zijn leven gedreomd. Hij
was totaal hl eek geworden van Mij Jou
schrik.
{Wordt vervolgd