m
56"* jaargang.
Donderdag 22 Januari 1903.
No. 11064.
nerJiestediiig.
buitenland/"
De macht van het papier.
STADSZIEKENHUIS.
BROOD,
SCHIEDAMSCHE COURANT
Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per kwartaalYoor Schiedam en Vlaardingen fl. 1.25, Franco
per post fl. 1.65.
Prijs per weck: Yoor Schiedam en.Ylaardingen 10 cent.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen.
Advertentiën voor het eerstvolgend nummer moeten des middags vóór een uur
jan het bureau bezorgd zjjn.
Bureau j Boterstraat OS.
Prijs der Advertentiën: Van 1b regels fl. 0.92iedere regel
meer 15 cents. Reclames 30 cents per regel. Groote letters naar de plaats die 2ij
innemen.
Advertentiën bij abonnement op voordeelige voorwaarden. Taneven hier
van zgn gratis aan het Bureau te bekomen.
In de nummers, die Dinsdag- en Zaterdagavond verschijnen, worden
zoogenaamde k!'ein& aéh»9*,t9»lti3s& opgenomen tot den prijs van 40 cents
per advertentie, bjj vooruitbetaling san het Bureau te voldoen.
iGtere. Relcfoon Mo, 133.
De COMMISSIE van ADMINISTRATIE
voor het Stads-Ziekenhuis te Schiedam, zal
op Vrydag 23 Januari 1003, opnieuw
aanbesteden de levering geduiende het jaar
1903 van
ten dienste van het Gesticht.
De inschrjjvingsbiljetten, vergezeld van een
monster, moeten, op den dag der aanbeste
ding vóór 's middags 12 uur aan het Zieken
huis bezorgd zijn.
De voorwaarden van aanbesteding liggen
aldaar ter lezing alle we: kdagen, des morgens
van 9 tot 12 uren.
Be Commissie voornoemd,
VERSTEEG, Voorzitter.
W. A. v. DOLDER Dz., Secr. Penn.
JJLOKWISKW OVSSKKïtfïIT.
SCHIEDAM, 21 Januari 1903
laid-lirl ka.
I11 -Maart zal' do Wetgevende Raad. van
Transvaal to Pretoria bijeenkomen. Do zit
tingen zullen openbaar zijn.
De Petit Bleu" doet een medodceling
van Chamberlain's vindingrijkheid door
voor bet oogcnbli'k de invoering van Cliineo
scke arbeidskrachten in Zuid-Af rika af te
keuren. In voorzichtige maar duidelijke
woorden .heeft Chamberlain verklaard dat
de naturellen tot arbeid in de mijnen moes
ten worden gedwongen zelfs door middel van
een hutbelasting, een belasting die de Kaf
fers niet kunnen opbrengen dan door geld
te gaan verdienen als mijnwerkers.
Chamberlain zou te meer deze hutbelas
ting willen heffen om daarmede een slaver
nij den kop in te! drukken. D'o minister re
deneerde volgens dei Petit Bleu" al
dus op logische wijze
Do Kaffers zijn altijd min oi' meer land
bouwers en daarbij heerscht -onder hen veel
wijverij'. Op zijn stukje l'and staan verschil
lende hutten, die door elke vrouw afzonder
lijk: worden bewoond. Do vrouwen helpen
bij den veldarbeid en moeten het zwaarste
werk verrichten. Aan die slavernij der vrou
wen moet een eind' komen, zoo dacht Cham
berlain, en daarom moeten we de Kaffers
zelf tot hot werken iin do mijnen dwingen.
Intussöhen, voegt het blad' er bij, is hot
een feit dat de vrouwen wanneer d'o Kaffers
Naar het Duitsch van
FED OR VON ZOBELTITZ.
33)
Dorothee was do vrouw van Bertram de
groote, robuste, uitdrukkinglooze blondine
in het blauw-zijd-cn. klocd, dat in d'e taille
plooilen vertoonde-.
Hans kwaan bereidwillig het verzoek des
broeders 11a. Dbrotliec drukte hem als naar
gewoonte zeer krachtig de hand en
verzocht om ansichts&arbcn uit Pal'lanza, Lu-
gamo, Como, Bolaggio en nog verscheidene
andere plaatsen in Italië.
IMalwine stond' in do nabijheid en alleen.
Hans wilde niet grof zijn en ging ook van
haar afscheid nemen.
„Niets meer d'an adieu?" vroeg Malwine,
„Och ja. Bertram vertelde er mijl van.
Ik wcnsch jo geluk eu zegen toe-, M-aüly. Dat
ik imeb je keus niet ben ingenomen, zai dk jo
nilet verhelen."
Do slanke brunette knikte.
„Ik wist het, Ilans. Err het doet mijl ook
leed omdat ik jo liefheb. Maar het hemd is
nader d'an. de rok. Leef gelukkig
Graaf Vlieszen stond mot Dittmax bij do
deur -en liet zijn hl'ik door do zaal weiden.
„Weet je wel, Ditt, dat 'het eigenlijk een
zeer interessant gezelschap is," zei de eorste.
„Die opmerking heb ik ook reeds ge
maakt, Etienno. Van een zoo verstandig
man als gij- zijt, had ik meer diepzinnige
wijsheid verwacht, nadab gij vijf minuten
lang zwijgend in het schuim van uw Prisoner
hebt gestaard."
„Ik dacht na iu elk geval; en sedert
twee jaren doe ik dat ongaarne. Een zeer
in de mijnen werken, niet van den zwaren
■el'darbekl zullen worden ontslagen
Op die wijze doet Chamberlain zich voor
als een philantroop die d'oor de Kaffers aan
het werk -te zetten de emancipatie der zwar
te vrouwen in ZuikiAfrika wil bevorderen.
Te Dürban is do builenpest uitgebroken
onder de inboorlingen. Reeds zijn 34 geval
len voorgekomen waarvan 17 met doodolijf-
'ken afloop. Gisteren waren een 13-tal perso
nen in 'behandeling, waaronder één Euro
peaan.
Duitse 1» land.
De zitting van «ten ÏUjksdag.
D'e afgevaardigde Vollmar komt in de
voortgezette zitting terug op heb Swinemüu-
der keizer-telegram en behandelt deze quaes-
tie grondig. Als bij daarna in wil' gaan op do
rede- van den keizer, gehouden na de zaak-
Krupp, ontstaat oen zeer heftig debat tus
schen hem en president Balie-strem, bege
leid door zeer luid geroep van soeiaail-decmo-
cralfechc zijde.
Ballcstrem verklaart beslist, dab hij niet
toe zal laten te spreken over do zaak-Krupp,
die een particuliere aangelegenheid is, noch
over do rede van den keizer, die op deze zaak
betrekking had, daar ook deze rede tot het
privaat gebied behoort.
Vollmar protesteert tegen deze belemme
ring van de vrijheid van spraken.
liet debat eindigde met een polemiek te
gen den rijkskanselier, igraaf V011 Bülow.
In liet vorder veri'oop der zitting spreekt
de nationaal-liberale afgevaardigde Sattler
zijn tevredenheid uit over de buitenlandsehe
en bihmenlandsckc politiek. Hij' bespreekt
de noodzakdijlkheid van het afsluiten der
handelsverdragen van 3'ango termijnen.
De rijkskanselier zette -tegenover Vollmar
uiteen, dat de monarchie in D'uitschland
meer voor de arbeidende klassen heeft ge
daan dan tot dusver in eenig ander land
voor do arbeiders was geschied. De groot-
che selieppiing der D'uitacho arbeiders rerze-
kering staat tot heden eenig in d© wereld.
Von Bülow verkil aarde verder, dat d© kei
zer er van was doordrongen, dab de taak van
den Staat is, de beschermende hand over de
economisch zwaikken uit te strekken, dat de
arbeiders gelijke rechten moeten "hebben als
do andere standen. Wat moot dat gepraat
van Bonapartisme en Ccsarisme? Nooit zijn
de eonstitutiloneele re-chten van heb Deut
sche volk door den keizer, de D'uitsche vor
sten of hun ministers iki ecnigerlei opzicht
geschonden. Het absolutisme is, evenmin als
een Duiltsch woord, een Duitsclie- inrichting.
Absolutisme is een Aziatisch product.
De kanselier schetste vervolgens de ver
houding tussdhen keizer on rijkskanselier.
Hot Duitsohe volk wilde niet de schaduw
interessaut gezelschap ondanks do paar
kroontjes ginds en de uniformen over 't alge
meen zeer democratisch. Zoo democratisch
als in een paardentram, waarin ook van al
lerhande is te vinden. -Ditt, mijn jongen, de
aehleruitgang van den add maakt reuzen
schreden, Ditt, mijn jongen, ik voorspel je:
binnen korten tijd zult gij, het kleine jodin
netje dat men je zoo zorgzaam tot tafel-
buurvrouw gaf, naar liet altaar voeren."
Dittmar zette zijn bierglas op de dichtbij-
zijnde tafel en ging toen zelf op een stoel
zitten.
„Jo voorspelling heeft zoo n indruk op
mij gemaakt," zei hij- lachend, „dat ik plaats
moet nemen. D'us je gelooft werkelijk, dat
men die ildeine Nathansokn naast mij heeft
gerangschikt om laat mij, n niet nii>
lachen, EtienncDo Volckcrs hebben de
schikking der gasten aan tafel geregeld
Hans en zijn broeder en zij denken daar
aan in 't gebed niet och wat, wees niot
zoo dwaas!"
„Ik ben niet dwaas, dat heb ik bewezen
door zelf een geld-huwölijjk te sluiten. Beste
jongen, de adellijk© naam, heeft tegenwoor
dig een flinke handelswaarde. Gij'zijt, op het
zelfde nulpunt gedaald waarop ik mijt be
vond voor een jaar of twee. E11 giji zult even
zoo „handelen" als ilk; men kan ook van
soliacheren spreken."
Het cynisme van Vlieszen ergerde Ditt
mar.
„Ec meen dat ge mijn karakter geheel'
verkeerd -beoordeelt, 'Etienno," gaf hij! ten
antwoord. „D'ab ik lichtzinnig was, wil ik
niet ftboehencu. Menige domme strook be
rouwt mijl; maar zc door een nieuwen we
der in 't reine te brengen, dat komt niet in
mij op. Ik zal mijzelf loeren beheerschen en
werken,"
van een keizer, maar een keizer van vleesch
en bloed.1. Do rijkskanselier was volstrekt
niot een uitsluitend uitvoerend orgaan. D'o
keizer verdraagt zeer -goed tegenspraak. Hij
wilde zelfs geen rijkskanselier, die niet, zoo
uoodig, tegenwerpingen maakte. Von Bülow
kondigde daarop een wijziging van het kies
reglement aan ter waarborging van het
kiesgohcim, die reeds bij de aanstaande, ver
kiezingen voor den rij(ksaag in kracht zal
treden. (Levendige toejuichingen.)
Do rijkskanselier ging vervolgens over tot
de Verklaringen van den vorigen spreker
over de huitenlandsoha politiek. Hij, ver
klaard©: Ook ik ben -er van overtuigd, dat
rustige, vreedzame betrekkingen tusschen
Duitschland' en Frankrijk van belang zijn
voor hot welzijn van beide landen cn dat er
zelfs tal van waagstukken zijn, waarbij bei
de tot wedex-zijdsoh voordeel samen kunnen
werken.
Wat de Yen ezel aan scli-c quaeslie betreft
verklaarde dö rijkskanselierOns streven be
doelt heb gewapend optreden zoo spoedig
mogelijk te beëindigen. De blokkade zal ver
moedelijk worden opgeheven, zoodra d© on
derhandelingen to Washington tot een be-
vredigeud resultaat hebben geleid.
Bulow sprak eindelijk nog over de ver
keerdheden in do houding van een deel der
Engelsche pers tegenover Düitschland en hij
wees ter verklaring op do verbittering van
het Engelsche volk over de 'heftigheid der
continentale pers tegen Engeland gedurende
den 'Zuid-Afrikaanschen oodog.
De zitting werd verdaagd tot lieden.
Venezuela.
Uit Curapao wordt gemeld dat het optreden
van het Üuitsche oorlogsschip Panther
aanleiding schjjnt te hebben gegeven tot een
bespoediging der ondei handelingen van de
zjjde van Duitschland. De Duitsche regeering
schijnt alles te willen vermijden wat verdere
verwikkelingen kan verwekken.
"Waarschijnlijk zal dit geschil te Washington
worden bijgelegd, zoodat het hof van arbitrage
er niet mede in kennis zal worden gesteld.
Bljjkens nadere berichten over het gevecht
tusschen de Panther en bet fort San
Ca:los aan den ingang van liet meer van
Maracaibo, had het garnizoen van liet fort
vier gewonden, waaronder kolonel Romay.
De commandant van het fort San Carlos
heeft verklaard dat de bischieting door den
Duitschen kruiser Pant lier plaats had
niet alleen zonder eenigen grond, doch ook
zonder eenige waai schuwing.
De Panther, die, zooals reeds bekend
is moest wijken voor het antwoord van den
vasten wal, sverd beschoten door vier kanon
nen, en moet volgens verklaring van den
Veriezolaanschen commandant zeer gehavend
zijn.
Te "Washington betreurt men het incident
bij Maracaibo zeer, nu juist Bowen daar zal
V'lieszen vertrok den mond cn streek met-
de vingers dbor den baard.
„Goed zoo, Dith Ik hoorde dat gij- aan 't
„Morgenblad" uw onschatbare- krachten
gaat wijden. Dat is het begin van hot de-
mocratikeercn van je toekomst. Of -liot „Mor
genblad" conservatieve of liberale doelein
den nastreeft is lood om oud-ijzer de
macht van hot papier is steeds en onder allo
omstandigheden, een democratische.
Do samenstelling van d'it gezelschap istec-
kenend. Alles schaart zich om de baniier van
het „Morgenblad"hoveling cn winkelier,
edelman eu jood', alles verkeert met elkaar
op vriendschappelijke n voet, verbroedert en
vermaagschapt zich zelfs met elkaar de
macht van het papier wise-lit rang en stand
uit en maakt allen gelijk. Goed zoo, uitste
kend zelfs. Ook voor ons is het goed. Vind
je ook nibt, Ditt! .Dab een graaf Dassel- re
dacteur wordt, valt heden teu dage- niemand
meer op. In vroeger tijd hadden de gezamen-
lijlko voorvaderen zich in hun graf omge
keerd. Vroeger stonden dagbladschrijvers in
d'o oogen van lieden van onzen stand op ge
lijke lijn met barbiers en kleermakers."
Dittmar wilde een scherp antwoord geven
dat hem op de lippen lag. Gravin Vi'ieszen
naderde op dit oogcnbliik 'haar gemaal en
zeido, met haar vermoeide, roodgerande
oogen Dittmar vluchtig aanziende:
„Etienno, 't jonge paar is weg, zullen we
ook niet weggaan V'
Vlieszen verklaarde zich terstond 'bereid.
Het rijtuig was tegen tien uur besteld en
zou reeds vóór staan. De graaf begeleidde
zijn edhtgenooto in de garderobe- en 'hielp
haar hulpvaardig hij, het aandoen van man
tel, cape en talrijke doeken en shawls.
Toen zijl beiden voor d© corridor nalbij het
rijtuig etond'en, gereed om in te stappen,
aankomen om te trachten een regeling der
quaestie te krijgen, en volgens de rEvening
Sun" vreest de Amerikaansche regeering
nieuwe moeiljjkheden. De Engelsche bladen
keuren algemeen de daad van brutaal geweld
van de Panther af. De sDaily News"
betreurt het zelfs dat het Duitsche oorlogs
schip niet is in den grond geboord. Te Ca-
aens en Laguayra is alles rustig.
De Engelsche kruiser Tribune is voor
Laguayia aangekomen. Generaal Velutini, die
men bij de opstandelingen gevangen waande,
is te Laguayra aangekomen in een kustbootje.
De Amerikaansche gezant Bowen is eer
gisteren te Charlestown in Zuid-Carolina
aangekomen. Gisteren werd hij te Washington
verwacht.
j /- r - r j
-hJesasngde WededeelSngee.
Engeland.
De regeering is genoodzaakt een officier
van hoogen rang, de brigade-generaal Kem-
ball aan het hoofd der expeditie te plaatsen
tegen den emir van Kano in Nigeria. Hoewel
eerst werd bekend gemaakt dat een kolonel
de expeditie zou aanvoeren bewijst deze be
noeming van hoeveel belang deze tocht is.
Tusschen de stations voor draadlooze tele-
rafie Kaap Cod, in de Vereenigde Staten, en
Poldhu io Engeland, zijn gisteren de eerste
Marconigrammen gewisseld en wol de groeten
van president Roosevelt aan koning Edward
en diens antwoord. De telegrammen werden
na den overtocht van 3000 Engelsche mjjlen
in goede orde ontvangen.
F r a n k r ij k.
Giron en de Saksische kroonprinses zijn
thans te Mentone. Giron heeft van de ge
legenheid nog eens gebruik gemaakt om in
een interview te verklaren, dat alle berichten
omtrent een scheiding tusschen hem en de
prinses onjuist zijn.
Dresdener bladen beweren dat de prinses
met het Saksische hof tot overeenstemming
is gekomen. De sBohemia" daarentegen ba-
weert, dat door invloed van Giron, de onder
handelingen zijn afgesprongen. Het Saksische
hof moet nu de beslissing aan de speciale
rechtbank willen overlaten.
De Buigaarsehe minister van financiën thans
te Parijs heeft aan een medewerker van de
«Figaro" verklaard, dat de toestand in Ma
cedonië zeer kritiek is en dat zonder vol
doende hervormingen in het voorjaar zeker
een algemeene opstand dreigt.
De ellende onder de Normandische vis-
schersbevolking blijft nijpendmaar men
slaat in Frankrijk overal de handen inóën
om den nood zoo veel mogelijk te helpen be
strijden. Aan het hoofd der particuliere lijsten
staat de heer Contbes met 3000 francs
Waldeck-Rousseau teekende eveneens voor
een aanzienlijk bedrag, en de kranten zamel-
werden zij- door troepen jongens omstuwd
dio do portier geërgerd terugduwde.
„Dc nieuwe krant! Dei „Volksbode"
schreeuwden de jongens „Twee centen por
nummer 1"
De arm van den graaf trilde onwillekeu
rig toen bijl zijn vrouw iu d'o coupé hielp.
Hij wendde zich nogmaals om en liet zich
een nummer vau het nieuwe blad aanreiiken.
„Betaal gij," zei 'liijl tot den portier, die
-hem uitliet, hem een geldstuk in do hand
drukkend.
Het rijtuig rolde weg. Vi'ieszcn drukt© op
een knopje, waardoor het electrisohe licht in
het rijtuig ontstoken werd.
„Do „Volksbode", Nina," de gravin
heette Minna, doüh Wieszen noemde haar
Nina „jo weet dat is liet- blad vau dien
van dien neef van je. Kom je weet
wel
Zij knikto slaperig.
„Ja, ik weet hot. Is dc krant werkelijk zoo
gemeen V'
„Dat moet ik eerst eens zien, Nina. De
titel laat zich op allerhande voorbereiden.
Ik zal mij op 't- blad ahounecren daarmede
kan iik mij dan dagelijks amuseercii Dus
dc' „Volksbode" heet zo."
De gravin gaf geen antwoord. Zij' was we
der in een halven dut verzonken,
Etienno bestudeerde de courant. Opper
vlakkig bekeken maakte zij geen slechten in
druk. „Proefexemplaar" stond in vette let
ters op den bovenrand. Dan volgde 't hoofd-
vignet „Volksbode" niet in stijve druklet
ters doch met sierlijke krullen, daaronder
stondeu vermeld de aboimcments-voorwaai-
don cn de prijs dei- advertentiën. Weer eon,
regel lager:
„Uitgever Frans Düren. Hoofdredac
teur dokter Rolo Metzentihien. Verant-
den reeds heel wat geld in. Er worden ver
schillende weldadigheidsfeesten georganiseerd
om aldus geld bijeen te brengen voor de
arme visschers.
Spanje.
Volgens een telegram uit Madrid zou de
minister van marine Sanchez Toca zyn ont
slag hebben ingediend wegens de oppositie
van de marine-officieren tegen zjjn hervor
mingsplannen.
Minister-president Silvela en de minister
van oorlog zyn gisteren op het paleis ontboden.
Dit feit wordt druk besproken.
O o e t n r ij; k-H o n g a r ij e.
Volgens het s Triester Tagebl." zal keizer
Franz Joseph binnenkort den Rjjksraad ont
binden en nieuwe verkiezingen uitschrijven
volgens het nieuwe verkiezingsstelsel. Verder
zou de keizer tegelijk een nieuw reglement
van orde voor de Kamer uitvaardigen volgens
hetwelk nnar beweerd wordt het ob
structionisms onmogelyk gemaakt zal worden.
Te Weenen staken 2250 confectie-arbeiders
(stukwerkers) met 8000 helpers. Met vrouwen
en kinderen mee zijn 25,000 personen in de
staking betrokken.
Bij een betooging der stakers trad de politie
op. Vier comiiéleden zyn gearresteerd wegens
huisvredebreuk, toen zij een werkplaats bin
nen gingen om de arbeiders tot staking over
te halen.
Duitschland.
Na het bezoek van den kroonprins aan
St. Petersburg zou het mogeljjk zyri dat bjj
ook Kopenhagen bezocht doch men vreesde
reeds in hofkringen aldaar dat de zwakke
gezondheid van koning Christiaan het bezoek
niet zou toelaten.
Van andere zijde wordt uit Athene gemeld
dat keizer Wilhelm den koning van Grieken
land officieel het bezoek van den kioonprins
te Athene heeft aangekondigd.
D1 en omarkon.
Te Kopenhagen hebben de werkeloozen
een groote betooging georganiseerd, met het
doel de aandacht te vestigen op den door
het geheele land heerschenden nood.
T u r k ij e.
Aan do „Morning Leader" wordt uit Wee
nen gemeld dat een uit Macedonië terugkoe-
rend priester door de Turkscke grenswacht
word gevangen genomen en uitgeschud. Zijn
vrouw en drie dochters werden verschrikke
lijk mishandeld1. Dit gebeurde inÜiet gezioht
der Bidlgaarsche grenswacht.
Zondagavond is een aanval gedaan op oen
trein, komende van Salonika; de machinist
zag een vijftiental gewapende mannen op de
rails staan, die hem beduidden halt te kou-
woordelijk redacteur Ernst Schuriem. -
"Uitgave en druk van G. Werner Co. Allen
te Berlijn."
Daarop begon de tekst zonder aanspraak
aan heb publiek, zonder de gewon© premieën
cn verzekoringsbeloften. De inhoud was ge
rangschikt naar het model der Engolsoho
penny-bi a d'e n. Veel nadruk werd gelegd op
de hoofdjes. Een groot opïidkters-proces
verwekte toentertijd sensatie onder de Ber-
lijuschc gemoederen. Een breedvoerig verslag
van de terechtzitting vormde het hoofdarti
kel. In een vetgedrukt hoofdje 'heette hot
Proces Galort-Hansen
Een nieuwe getuige.
Een onverwachte ontmoeting.
De hyena's van het kapitaal.
Dan volgde het verslag met handig effect
bejag doorspekt. Het geheel was verdeeld in
vele kleine hoofdstukjes die elk weer zijn
speciaal hoofdje had zooals „de officier
van justitie verschijnt", of „een Qui-pro-
quo," of dc „Woekeraar en zijn kind."
Tusschen den tekst waren allerhande af
beeldingen iugelascht: portretten der aan
geklaagden, -getuigen en rechters, een over
zicht van de gerechtszaal, een paai- typee
rend!© groepen van de publieke tribune.
Op dcnzelfden grondslag als dit gerucht
makende artikel was do geheele courant ge
redigeerd. Het politiek -gedeelte bestond' uit
©enige korte entrefilets, meer als feuilleton-
netjes gesteld, zooals: „De rijkskanselier is
verkouden". „De nieuwe vriendjes van
de sociaal-democratie." „Lood om oud-
ijzerl" „Chamberlain in duizend ang
sten.'
(Wordt vervolgd.)