i. 56"" Jaargang. Woensdag 11 Februari 1903. No. 11081. De macht van het papier. BEKEHP3IAKINB. BUITENLAND. V ©«tacagrie ISedeieelSisgeis. Italië. SCHIEMIMSCHE aiJUT Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prjjs per kwartaal: Voor Schiedam en Vlaardingen 4.25. Franco per post fl. 1.65. Prijs per weck: Voor Schiedam en Vlaardingen 40 cent. Afzonderlijke nummers 2 cent. Abonnementen worden dagelijks aangenomen. Advex-tentiën voor het eerstvolgend nummer moeten des middags vóór een uur aan het bureau bezorgd zijn. Bureau Bolerstraat @8. Prijs der Advertentiën: Van 16 regels 11. 0.92iedere rep ei meer 45 cents. Reclames 30 cents per regel. Groote letters naar de plaats die zij innemen. Advertentiën bij abonnement op voordeehge voorwaarden. Tarieven hier van zijn gratis aan het Bureau te bekomen. In de nummers, die Dinsdag- en Zaterdagavond verschijnen, worfien zoogenaamde ttleias opgenomen tot den prijs van 40 cents per advertentie, bij vooruitbetaling aan het Bureau te voldoen, latere, telefooa Mo. 123. De Gedeputeerde Staten der provincie Zuro- Holland, Gelet op art. 102, alinea 2 dei wet van den 7den September 1806 Staatsblad no. 154); Noodigen de inwoners der Provincie Zmd- Ilolland, die elders in 's Rijks diiecte belastingen zijn aangeslagen, uit, oin daarvan vóór den ihden ïïlaart 1903 aan hun Cnllego te dnen blijken, door overlegging van het aanslagbiljet of van een uittreksel uit de kohieren der Rijks directe belastincen, ten einde daarop kunne worden geipt bij het opmaken der LIJST VAN DE HOOGSTAANGESLAGENEN, vei kiesbaar tot Afgevaardigden ter Eeiste Itacner der Staten- Generaal. De aanslagbiljetten of uittreksels uit de kohieien moeten, wat degiondbeiasting aangaat, den dienst 1903 beti effen De bedoelde stukken behooren door belang hebbenden te worden ingezonden aan het gebouw van het Provinciaal Bestuur van Zuid Holland, met opgave van lo. den naam, de voornamen en de woonplaats van den aangeslagene 2o. do gemeente en de dagteekening zijner ge boorte; en 3o. bijaldien hij buitenslands is geboren, of, en zoo ja, waarom hij als Nedeilander is te beschouwen, met vermelding van de dagteekening zijner naturalisatie, indien deze mocht hebben plaats gehad. 's-Gravenbage, den 27=nen Januari 1903. De Gedeputeerde Staten voornoemd PATI.TN, yoorzitter, F. TAVENRAAT, Griffier. AIiGKfflJSKM «ViSRSlCSaV. SCHIEDAM, 11 Februari 1903 Suld-Afrtka. Renter's bureau geeft dö petitie der Boe ren, Chamberlain te Bloemfontein aangebo den, als volgt weor 1. Dat aan de v re cl esvo or waard en nooit kracht van wot is gegeven. Aangehaald! word een geval dat een actie op grond van de vre desvoorwaarden door een gerechtshof met ontvankelijk was verklaard. 2. D'at do voorwaarde® geschonden zijn, doordat e'emge hungers igeen verlof hadden gekregen om terug te koeren naar liun land'. 3. Dat heb beheer over onderwijs- cn spoorwegzaken ifn Transvaal' is gecentrali seerd. 4. Dat in strijid met dei vredesvoorwaarden do rebellen geen amnestie 'hebben gekregen, ondanks do vertoogen daaromtrent bot do Kaapkolonie gericht. 5. Dat oen onderzoek zou worden inge steld naar d© handelingen van zekers bur- Naar heb Duitsch van FED OR. YON ZOBEL.TITZ. 50) HOOFDSTUK XII. gors die tijdens den ooxTog waren veroorde'eld tot verschillend© gevangenisstraffen. 6. D'at alle ontvangbewijzen door do vroe gere Vrijstaatscho regcering afgegeven, vol daan zouden worden. 7. D'at aanspraken 'tot sohadevei-goedilng op grond van lord Roberts' proclamatie van 29 Juni 1900 zouden worden gehonoreerd'. 8. D'at d!e ontvangbewijzen zouden worden betaald bijj do eerste gedegenheid. 9. Dat het een grievend onrecht is dat bur gers die na 15 September 1901 op commando zijn geweest, zouden moeton bijdragen in 'b onderhoud van hun gezinnen dn de concen tratiekampen. 10. Dat vo'lledilge schadevergoeding zal worden gegeven voor dei bezetting van eigen dommen der burgers vóór bet sluiten van den vrede. In de olfdo paragraaf zoggen da ondertee- kenaais dat zijl zich zullen beperken tot voor het oogenblik dringende zaïken, zonder to treden in een bespreking van andere leweus- quaesties, den voorspoed van het land raken de. aBLj waren diep getroffen door de onvol doende wijze waarop i'n de opvoeding der kinderen, van de Hollandsche bevolking was voorzion, en warm overtuigd, dat hot tegen woordig© bestuur dor kolonie oen rampzali gen financieelen last oplegt. '.Zij' waren zich bewust dat van heb bestaand© stelsel gener lei med'cd'oogen lean worden Verwacht, aange zien het bestuur uitsluitend in handen is van personen, die niet op de hoogte zijn van de taal, de 'gewoonten en gebruiken Van het land. 'Zij> koesterden de meest ernstige vrees ten opzichte van de oplossing der arbeids vraagstukken en verzochten 'hun grieven op de meest ernstige wijze in overweging to ne men. Op 8 Februari zal! de vroegere staatsse cretaris van Transvaal, Reitz, van New-York naar Zuid-Afrika vertrekken. In een inter view to New-Orleans verklaard© hij, dat hij en eenige andere Boeren 200,000 acres land in Texas hadden uitgezocht voor d© vestiging van duizend boerderijen, waarop onverzoen lijke Boeron zich zouden vestilgen. De! „Pctit Bleu" ontvangt van zijn Hnag- sclicsi coirespondcnb bericht dat hij! inzage kreeg van een particulieren brief uit Prete rm, waarin werd verklaard, dat minister Chamberlain teJ Pretoria den ellendigste® in druk heeft gemaakt. Hij hooft over de .generaals Botha en de la Rey en over hot deel dat zijl zouden geno men 'kobben, in do quaestie dei- geldzendin gen uit Europa gesproken ih verdaohtmaken- de-, bijna >grove bewoordingen, waardoor da Boeren zeer onaangenaam zijn getroffen. Ook bleek hun hieruit 'boa weinig de En- gelsche minister Van koloniën zich ton d© waarheid! bekreunt. Overal, zoo vervolgt de schrijver, heerselvb de grootste diende. Yan Gkamberlain ver wachten do Boeren niets, geen enkol blijk van humaniteit, ja zelfs niet van rechtvaar digheid, Volgens heni zal do tegenwoordig heid van den minister, in stede tot verbroe dering der rassen te. leiden, veeleer do tegen overgesteld!© uitwerking hebben. Toch laten dö Boeren den moed niet zak ken. iZijj vertrouwen zonder Chambeïüam wel to kunnen en zullen bekomen, wab zij met zijn 'hulp niet verkrijgen kunnen D© Londensche bladen geven Enge com mentaren over del gebeurtenissen te Bloem fontein tusschen Chamberlain en! de verte genwoordigers van het Vrijstaatsehe volk, generaal d© Wet en rechter Hertzog. D'e libeiralei „Daily News" zegt dat Chamberlain reeds moest bekennen het geen hij eerst heeft geloochend dat ie verwoestingen van dezen oorlog ©norm zijn Het blad spreekt do hoop uit, dat wanneer de minister zijn „sbndie"-r&is heeft volbracht, hij' beter do oppositie van do Wet zal begrij pen. „Da Boeren," zegt de „D'aily News", beschouwen da oorlogsbolasting, die van hen wordt geheven nu zijl totaal zijn gcrumeerd, eenvoudig als e©n misdaad." Turky e. De toestand op het lSalkan- Ichtereiiand. Nu de Oosterschc quaeSti© de gomoedleren voor da zoovedlstö maal in beroering dreigt t© brengen, is het niet van belang ontbloot, na te gaan, welke d© toestand is, uit militair oogpunt beschouwd, der verschillend© staten, welke te zamon hot Balfcan-schieroiland nit- malken. Hooverii mannen Turkiji© in het veld kan brengen, is iets wat d's „Groot© Heer" zelf niet weet. In vredestijd beschikt db Turksche regoei- ring over 210,000 man, telt men de reserve hierbiji, d'arn wordt dit getal' 530,000. Dit aantal bestaat althans op papier. Men neemt aan, dat slechts d© helft dier macht go©d voor dfen ikrijjg is uibgernst. Wat Griekenland! betreft, welk land ziich langzaam van zijn nederlaag m 1897 tracho t© 'hei stollen, dit heeft nog niet die militai re ontwikkeling bereikt, welke het nationale gevoel begeert en di© het ook wol eens berei ken zal. Het loger zou dan moeten bestaan uit 200,000 man voetvolk, een cavalerie van 2700 mau en 180 stukken geschut, Bulgarijo rust zich ook nog steeds voor ©en eventueel en oorlog uit, evenals Servië. Het eerste rij(k zou, meent mon, over onge veer 100,000 man kunnen beschikken met een tamelijk, sterk© artillerie; het laatste kan, volgens de gegevens op papier ten min ste, zelfs een 300,000 xnan in het veld bren gen. In Februari 'trad. eerst dooiweder in en thans kon aan het nieuwe gebouw voör de „Volksbod©" word'en verder gewenkt. Het was waar hetgeen Nathansohn van Duren had' getuigd: dit jonge mensch' bezat een zeer gelukkige hand. D'e oprichting der „Volksbode" was daarvan het bewijs. Het blad was lectuur voor de groot© massa Maar dia groot© massa was niet slechts het „plebs" zooals Vlieszen db abonnees op de „Volks bode" karakteriseerde. In werkolijpchrad vormde „do kleine man" de kom van de abonnenben. In d'c klein© woningen, weik- plaatsen en kelder-verblijven had! het blad zich ingeburgerd. Naaister en wasclivrouw lazen met zenuwachtige nieuwsgierigheid de sensatie-roman onder dö fenilloton-streep. Als d© tram-koetsier na gedanen arbeid dbodmoed© thuiskwam, vond hij nog tijd' om naai- de „Volksbode" te grijpen. Op do halte plaatsen d'er hum-rijtuigen zaten d's voerlie den op don bok de rechtzaken-kroniek van ket blad ts bestudieeren. In all© cafe's, bier- fcnenpen en, kiosken vond' men de „Volksbo de". Het blad slóeg in de eerste plaats den loon aan die men wensohte. Do speculatie was gelukt; deza col portage-1 ©duur in den vorm een er courant" dat was het waar naar het volk vörlangdei. Allo partijbladen gingen te keer over de kleurloosheid! van het orgaan en het lage journalistieke standpunt der artikelen dat db „Volksbode" kenschet ste, Zelfs in letterkundige kringen verhieven or zioh stemmen tegen. Een paar jonge schrijlvors hadden het plan opgevat een bloemlezing nit de werken der voornaamste klassieken tut te geven voor weinig geld, die door middel van colportage zou worden ver spreid. De gebeurtenis was belachelijk. Ook Dü- ïen vond' ze om tei lachen. Hijl wist die gang van zaken. Ook hij had' iets dergelijks be proefd cn treurig schipbreuk' geleden. Wat ging hem feitelijk het geschreeuw van ande ren aan Idealen ball 1 Geen mensch 'kadi steun verleend bijl de uitvoering van zijh id'eahstisok streven, toen hij, in Keulen zij'n groote onderneming grondvestte, die db "slechte en volkvergifti- gende lectuur van Werner en consorten den kop zou indrukken. Nu moest op omgekeerde wijze het verlo rene weder worden herwonnen. En het geluktehet plan bewees voor uit voering vatbaar te zijn. „Colportage-lectuur in den vorm van een courant" d'at was het. Tegenwoordig bleef ze niet alleen in. do- keuken of in de dienstbodeukamer liggen, ook de vrouw des huizes greep er naar. Het blad van haar man verveeld© haar. Zij be kommerde zich niet om die preekachtige hoofdartikelen en politieke opstellen en de stroom van berichten uit parlementen, par tijlen en fracties. D© „Volksbode" was veel aangenamer samengesteld en hij kletste zoo amusant. Dat voorrecht waarborgde der „Volksbode" ©en groot deel d'er dameswe- rol'ddegenen di© baar lectuur zochten uit do theaterpremières en ooit de V cave huis moeder die in de bedrijyighmd van het alle- daagsch© leven gaarne in haar ruatig half uurtjei ds „Volksbode" napluisde om t© we ten >tü komen wat er voor nieuws in Berlijn en in do wereld! te koop waa. Dö vrouw is over- 'b algemeen geen eou- i-anten-iezeres. Daarmede had' Diireox reke ning gehouden. Hijl zorgde ook steeds voor special© rubrieken di© haar belang konden inboezemen. Een jaar na do oprichting teldb de „Vol'ks- bodb" dertig duizend abonnees. Toen, kwam ib plaats van dei verwacht© verhooging,waar- van Düren aan Hans Volcker op don dag van diens eerste prijswinning op dö renbaan zoo hoog had opgegeven, ©cn plotselinge da ling tob achttienduizend abonnenten. Düren' was buibeu zichzelf. Was er toeval in 't spel of een geheimzin- nigei tegenwerking dl© hijl niet kond©? Ilijl verdubbelde zijn krachtsinspanning, zon op middelen ter instelling van een ge heel' nieuwe organisatie. In alle wijden van, do stad wei-den filialen gesticht; een leger van agenten overstroom de niet alleen Berlij'n maar ook de provin cies, millioenen propagauda-excmplareu wer- d'en gratis verspreid. Ook do Mioud van bot blad werd omgewerkt, er dbok plotseling op een speciale telegram-dienst der „Volksbo de" en speciale correspondenten uit alle lan den der wereld. De reclame-trom werd op allo denkbar© wijzen geroerd. Een roman „Uit Borlijn's westen" word geannonceerd, waarbijl het eerste hoofdstuk inleidde met con zwakke vermomming van een bankschandaal, dat oen half jaar lang do Beriijnsch© gemoederen jln beroering had go- bracht. Nog eon paar dergelijke handige ma noeuvres maakten d© lezers graag. Plotseling sprak dei geheel© wereld van de „Volksbode". Men schold op hot blad on kocht oen oogenblik later bet nieuwste num mer op de oei'ste dc best© hoek van een straat. Db coljiorlage op straat wierp sommen gelds af zooals tot nu too bijl geen enkel blad het geval was geweest. En toon steeg ook weer hot aantal abon nees; vóór alles nam, echter oak heb aantal Het kloino, maar dapper© Montenegro telt een 40 a 45,000 strijdbare mannen. Rest nu nog Rumenië. Van dit koninklijk zijn de gegevens hst meest te Vertrouwen en is do legermacht nu reeds goed gedisciplineerd' en geheel strijdtvaardig. In vredestijd bestaat het loger uit 50,000 man, 7000 paardieu ©n 570 kanonnenin tijd van oorlog kan koning Carol over ongeveer 120,000 man beschikken. Router's agentschap deelt rnedei dab Dar neff, da Bulgaarschs premier, antwoordende op de intcrpelllatiei in dö Sobranja, gisteren verklaarde dat dö regeonng vast besloten ia d'e strengste maatregelen i© nemen tegen de* kwada cn onwettige praktijken van bet Mar cedonis'cho comitó in Bulgarije. Het is oujuist dat do officieus© bladen ar tikelen bevatten, welke vijandig gestemd! zijn tegen Turkije. Uit Wconen wordt gemeld dat volgens do „Allgcmoilti© Correspond'emz" dö minister president graaf Golurihowskil, aan den Turk- scben ambassadeur heeft verklaard, dat bot ontwerp der Macedonische hervormingen de zer dagen aan dö Port© Zal meegedeeld wor- don. Goluohowski liet zich optimistisch uit hetreffcndei d© vrees voor een Macedonische® opstand en acht een mogelijkheid van ern stig© onlusten beslist uitgesloten. Db mobilisatie d'er Turksche troepen wordt ujjb Constantbiopel! bevestigd, zoo meldt do „Figaro". De Londensche bladen ontvingen van d'o Turksclie ambassade aldaar bericht Waarbij] ontkend wordt dat da troepenbeweging in Turkije hot toeken zou zijn van algemeene mobilisatie. Dö Porte zal' een1 nota tegen Bulgarijp do wereld' insturen, waarin de eerste zich be klaagt dat Bulgarije ondier deu dekmantel der noutrabitoit, de Macedonische beweging in -do hand werkt, dö Macodoniërs wapenen verschaft en alle pogingen dbet om don oor log onvcnnijidelijik te maken. De nota zal aan Rusland eu Oostenrijk wordbn gericht en ook aan de overige mogendheden worden meegedeeld. Het Turkschei garnizoen van Stimtza, het waohten op zijn soidiji moed!©, heeft zijn toe vlucht weer eens tot het oud© middel geno men en met oproei- gedreigd. De1 muiters slo ten hun kapitein in eon stal op, en lieten hem er met uit eer hijl do plechtige verzeke ring gogoven had, dat zijn soldaten zoo spoe dig mogelijk betaald! zouden word'en. Aikh'é, do minister van oorlóg, na oen onder houd mot kolonel Fauri© beslist heeft dat ieder officier en ambtenaar van het ministe rie van oorlog el.kö inmenging van welken aard ook, ton aanzien van polemieken dio op dit oogenblik in d© pers do rondo doen botroffendo dö D'royfus-zaak, ten strengste is verboden. Mr. Urbain Gobier heeft, mot betrekking tob do herleving dor Dteyfus-zaak verklaard, d'at d© oerlijlko en rechtschapen D'reyfusards gceu relaties moor met Droyfus kunnen aan houden sinds dozo zijn gi-atio heeft aanvaard. In do hervatting van dei quaestie ziet 'hij niets dan een politieleen toeleg, bestemd om do meerderheid dor tegonwooidïge Franscho rogcering to bestendigen. Spanje. De werklieden-organisaties t{ Barcelona liebbeu Maandag besloten d© algemeeno sta king te boginnen en do federatie bereidt thans de algemeen© staking voor in vier pre- vincies van Catalonië. De burgerwachten worden in grooten ge- talo onder- de» wapenen igoroepem en nun is last gegeven olko daad van gewold met kracht t© onderdrukken, Maandagmorgen hadden ocnigo botsingen plaats, waarbij ver scheidene gewonden vieden. D© algemeene weakstaking t© Reus duurt voort. De socialisten te Napels beweren dat zijl belangrijk© onthullingen kunnen doen op den dag dat het proces togen hun Had „la Propaganda" zal dienen, don 17©n Februari), voor het gerechtshof. D'it blad •publiceerde voor do eerste maal bijzonderheden over de Krupp-zaak, welko oponbaai-makmg den dood van deu groot-industrieel 'ten govolge had. Do bijzonderheden die zij melden, moeten met elkaar in Strijd zijn. T© Rome loopt he 'gerucht, dal Italië da Turksche regoenng heeft gedreigd een vlool- detmonstratilei to doen plaats hebben, zoo de Bortö geen voldoening geeft voor heit geweld dadig optreden tegen een Italiaansch onder daan. F r a n fc r i j k. Een nota van Havas hoiücht dat generaal advertenties an zoo groot© matei toe dat Dü ren vreesde dat de naar verhouding lage ad vertentie-prijs spoedig niet, meer de uitgaven voor druk en papier zou kunnen dekken. Om dozen tijd beproefde Düren ander maal zijn slag te slaan. Hijj verhoogde zoo wol do abonnementsprijs als d© advertentie prijs. Beide niot te veol'; doch niettemin zouden de verhoogde inkomsten, wanneer do lezers getrouw bleven, enorm zijn. Weor diende hot geluk Duren. Do ertos werd uitstekend' doorstaan en ondanks d'en verhoogden prijs steeg 'het vol gend kwartaal het abonnenten-tal wederom, Düren had aan een zoo schitterend geluk ken van zijn l'aatsto plan het was inder daad geweest erop of er onder niet ge dacht ,dooh nu begon hij oo'k vertrouwen to stellen in zijln gesternte en to geloovon aan zijn „gelukkige" hand. Met nieuwen ijvea- gmg hij aan verdere plannen. Toen het aboiincntental do boogt© van zeventigduizend bereikt had, deed Düren Werner 'het voorstel do oude zetel in do Kö perniekerstrassc tei verlaten en do „Voiksbo- do een waardiger plaats in beter© omgeving te verschaffen. D'aarop had Wemer gewacht. Do stadsregeering onderhandelde reeds langen tijld in 't geheim met Warner over den aankoop van stukken grond waarop nieuwe gemeente-gebouwen zoud'en verrijzen Werner was echter door contract met Dü ren gebonden en veel te gierig hem een af- koopmgssom to vragen. Hij ging met vreug de op Düren's plan in en hot nieuwe gebouw der „Volksbode" zou verrijzen in do Krau- senstrasse dicht in de nabijlxeid van hot Vcb- ckersch© „Morgonblad". Compagnon Werner was voor Düren een lastpost. Pofahl was op een dag dat hij een contract afsloot voor do levering van een grootó seusabite-roman voor weinig geld, door Duitachland'. De gezondheidstoestand van keizer Wil helm verwekt in hofkringen eenige zorg. Men verzekert dat d© keizer zich heeft „over werkt", sedert hij oen werkzaam aandeel nam i!n do onderhandelingen betreffend© de V enezuela-quaestiei. Dei bezigheden van Z. M. zijn daardoor enorm vergroot en de hofdoctoren hebben hem een onmiddellijik© rust aanlbovolon. Maar d'a keizer gaf ten antwoord dat hijl zijn een beroerte getroffen en aan d© gevolgen overleden. Maar nog ongeschikter dan Pofahl' Was Warner; deze was inderdaad voor Düren ecu blok aan hot been. Reeds do firma G-. Werner Co. kon op don dirur voor do ontwikkeling der „Volks bode" gevaar opleveren, want Düren had grootsche verwachtingen van het blad die op geonerl'ei wijze mot de vroegere uitgevers- roputatfo Van dc finn» Wemer 'Co. ver band hielden. Do olectnsche aanleg van het nieuw© „Volksbodei"-gebouw bad Dtiron met den in genieur doctor Holler iu verbinding ge bracht, die op zijn beurt weder de kennis met den bankier Natbansolui aanbracht. Door Heller on Nathansohn was Düren eerst op bot denkbeeld gebracht do onder neming i'u een maatschappij te veranderen. Werner liet zich intusscben niot zoo gei- pnakkelijk aan den dijk zotten. Hijl was een slimme vos en wilde men hem, dón eersten geldschieter, niet meer gebruiken, dan zou men er ton minste behoorlijk voor Hoeden. Hij stolde onbeschaamd 'booge ei'eohen. Maai bij brok aan 't kortste eind. Er waren geheimzinnigheden in zijn le ven, wier openbaarmaking hij! zeer te duch ten had. Een detective-bureau liad zich voor Wcrner's verleden geïnteresseerd cn vol strekte Düren elko gevraagd© inlicbtfng. Op die wij,zo gebean-de bat dat de zeer eer biedwaardige chef van do firma. G. Werner Co. langzamerhand een grootere tegemoet koming toonde cn ten slottci zelf den wenscli te kennen gaf, zich van Düren ©n do „Volks- bodb" los t© maken. (Wordt vervolgd

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Schiedamsche Courant | 1903 | | pagina 1