57"" Jaargang. Zondag 1 en Maandag 2 November 1903, No, 11304, Tweede Blad. Een Amateur-Oppasser. Schoolartsen. INDISCHE PENKRASSEN. SCHIIIDAMSCHE C0URA1T. Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs per kwartaal: Voor Schiedam en Vlaardingen fl. 1.25. Franco per post fl. 1.65. Prjjs per weekVoor Schiedam en Vlaardingen 10 cent. Afzonderlijke nummers 2 cent. Abonnementen worden dagelijks aangenomen. Advertentiën voor het eerstvolgend nummer moeten des middags vóór een uur aan het bureau bezorgd zijn. IEureau Boterstraat OS. Prijs der Advertentiën: Van 16 regels fl 0.92iedere regel meer 15 cents. Reclames 30 cents per regel. Qroote letters naar de plaats die zij innemen. Advertentiën bij abonnement op voordeelige voorwaaiden. Tarieven hier van zjjn gratis aan het Bureau te bekomen. In het korte verslag van do gemeente raadszitting van Dinsdag 27 Oct. lezen we ouder de ingekomen stukkon Idem, Missive, houdende voorstel Io'. tot 'liet instellen van schoolartsen; 2o. dat do gemecnte-geneeshecren. daar voor zu'llcn worden aangewezen op een belooning van f 100 ieder; 3o, B. en AV. uit to noodigen tot indie ning van do noodigo voorstellen daar omtrent. De in dezen tijd steeds moor op d©n voor- grand dringende kwestie dor volksgezond heid, cle meerdere aandacht, dio in den laat- sleu tijd in steeds 'hoogere niato Wordt ge schonken aan de ciseheïi dor gezondheids leer, hebben or zeker voor geen gering deel ioa bijgedragen, dat bijl bet vraagstuk der sihoolhygiöne ook dat der schoolartsen in menigen gemeenteraad ter sprake kwam. Meer oil meer wint bet iuziobt veld, dat vooral in do schoollokalen, waar dagelijks een groot aantal kinderen gedurende ver scheidene uren genoodzaakt zijn bij elkaar te vertoeven, in de allereerste plaats do eischen der gezondheidsleer dienen te wor den betracht. En dit inzicht beeft bier en daar'geleid tot don eis eh, dat bet noodig is artsen aan te stellen, dito een geregeld en scherp toezicht houden op een gezonde in richting dor school en op de gezondheid der daarin vertoevende kindoren, Is in ons land, dat waarlijk op heb gebied der sociale wetgeving wat bovenaan staat, de aanstelling van schoolartsen nog in den aanvang, is het nog slechts in oen enkelen gemeenteraad (we herinneren ons bijv. Steenwijk cn Zaandam), gelukt voor deze nieuwigheid'' een meerderheid te vinden, mag in Dordrecht het voorstel tot instelling van schoolartsen zijn gevallen, nieuwe voorstellen in' andere gemeenten, elkaar steeds opvolgend©, (vooral in den, laatsten tijd zijn te wijzen op Groningen, Amsterdam en Schiedam), wijzen er op, dat het alge meen-worden der schoolartsen slechts een kwestie van tijd is. Gelijk in zoo menig vraagstuk van1 maat- sehappclijkcn aarcl, de sociale wetgeving be treffende, komen we ook in zalke de school artsen weer achteraan bijl onze oostelijke na buren, do Duitschem Naar het Amerikaansch. Daar zijn dü schoolartsen bijv. van Staat w ego aangesteld in Saksen-Mei- nitigen, van gemeentewege zijn za zeer- veel cn. wordon ze steeds meer aangesteld. Ook Zwitserland heeft ze in do meeste zijner gemeenten. Voor men ziclh omtrent het al of niet noodzakelijke van de aanstelling der school artsen een bepaalde meening kan vormen, dient men zich eerst dczo vraag voor te leg gen welko is do taak, die aan do school artsen kan woorden opgedragen Het antwoord nu op deze vraag is het best uitge=prokeni en do taak zelf het zui verst binnen bepaalde grenzen gchi'aoht, in Wat do Berlijnsctho ondo'rwijlzcrsivereoniging omtrent deze vraag met algenieene stemmen aannam. Zij verklaart, dat tot do taak van den schoolarts behoort lo. mode to weaken hi} se.hoolbouw mot liet oog op verlichting, luchtverversching, verwarming, badinrichtingen, schoolbanken, gvmnastiekplaatseai etc. 2o. geregeld 'onderzoek te doom naar den toestand on het rein houden van schoolloka len en verdere inrichtingen 3o. heb oog to houden op de leerlingen ton einde aan te wijzen, welke) van hen bij zondere klassen voor achterlijke of geestelijk zwakke kinderen hebben te bezoeken; 4o. aan te geven of en welke oor-, neus-, ooggebreken en derg. hij: de leerlingen: aan wezig zijn, die van invloed kunnen zijn op hun geschiktheid om het onderwijb met vrucht to volgen 5o. onderzoek der gcheele' school of van bepaald© klassen op verzoek van het hoofd of den klasse-ondenvi}zer bij' algemefen op tredende ziekten 6o. geregeld schoolbezoek om den alge- mecnen gezondheidstoestand der kinderen vast te stellen cn onderwijzers gelegenheid te geven tot noodzakelijke besprekingen met den schoolarts; 7o. voorloopJge hulp bij ongelukken in do school. AVat do bestrijding van 'besmettelijke ziekten betreft, valt er voor den schoolarts zeer veel to doen. Er komen verschillende aanstekelijke ziekten onder kinderen voor, als hoofdzeer, oogontsteking, e. a., die krachtig dienen te gengegaan te' worden, zal de school geen brandpunt van besmetting worden. Hetzelfde is het geval met mazelen, in fluenza en dergelijke ziekten. Reeds tlians wordt er door enkele gemeen ten ten onzout iets gedaan om verspreiding Bij mijn vrienden, de Smithsons, heb ik do reputatie van zeer moedig te zijn, het geen niemand meer kan verwonderen dan mijzelf. Voor zoover i'k kan nagaan, berust Iran meening gedeeltelijk op het feit, dat ik schrijver bon aan liet departement van oorlog en gedeeltelijk op de'koelbloedigheid, dio ik op zekeren avond aan den dag logdct toen ik zander aarzelen in hun tuin rond© om to zoeken naar een appeiendief, die, daarvan was ik overtuigd, er toch niet was. Een reputatie weder kwijt te raken is dikwijls moeilijker dan ze tc venkrijlgon. Ik voor mij maak Slechts aanspraak op do ge wone hoeveelheid lafhartigheid, die) men bij de moeste monsehen aantreft, maar ik moet or aanstonds aan toevoegen, dat ik in geenen deele heldhaftig hen cn ik licb steeds met grootö bewondering opgezien tegen per sonen, dio rustig kannen gaan slapen zon der hun1 deur to sluiten eu niet eeisl onder iran bed te kijken. Toch was het nooit bij mij opgekomen, eemge moeit© tc doen om verandering te brengen in cle meening, did dei Smithsons van mij' hadden. Het scheen mijl inderdaad ui liet geheel niet noodig, totdat Smithson rnij vroeg op zijn huis te willen passen ge durende) den tijd, dat hij en zijn vrouw een uitstapje op de fiets maakten. »Wïj laten de beid© meiden thuis", Ver klaarde hij, „en dezen zijn 's nachts nog al zenuwachtig, Indien jei or nu niet tegen op zag om naar mijn huis to wandelen 013 in uiijn kamer wildst slapen, zou haar dab niet weinig vertrouwen inboezemen." ..Natuurlijk", zei ik, dat het mij een waar 'Mst zou zijn. »Ziet u, u iis zoo dapper", zeide mevrouw 'nithson ilief, „dat wij ei' van overtuigd waren, dat u ons dezen voor u zoo kleinon ranst wel zoudt willen bewijzen." iibu, een of twee inbrekers zouden vo'or van zoodanige ziekten op school! tegen to gaan. Zoo werd in Februari 1902 te> Zaandam straf gesteld op liet doten bezoeken van scho len door kinderen uit een gezin, waarin ma zelen hcerschcn, en van kinderen, lijdend aan kinkhoest, oogziekte, hoofdzeer of an deren bcsm ettelijken huiduitslag. Heb geneeskundig toezicht kan zich ook uitstrekken tot do onderwijzers. [Met namo client er voor gewaakt, dat lijders aan tu berculose) tijidig het onderwijs ver-laten (na tuurlijk met schadeloosstelling door de ge meente bij dit gedwongen ontslag). Als voorbeeld nu van dü taak Van de schoolartsen geven we (ervaring in ons eigen land is tot nog too uitgesloten) den werk kring van den schooarbs in Ileilbronn, een stad van ongeveer- do grootte van Schiedam. De schoolarts onderzoekt ieder kind, dat do school voor 't ©errt komt bezoeken, en het resultaat van zijp ondoizoe'k wordt ingr« uld op deu\ „Gesundhoitsschein" (gezondheids staat), waarop ziel» do volgende rabrickc-11 bevinden: 1. datum en 't schooljaar; '2. al genieene lichaamsbouw; 3. grootte, gew-'cht, borstomvang; 4. borst en huik; 5. huid; 6. wervelkolom en ledematen7. oogen en gezichtsvermogen8, ooren en 't golioor; 9. mond, neus en spraak; 10. opmerkingen en voorstellen betreffend© bijzondere behan deling i>n de school, bijv. -. bijzonder© zit plaats, vrijstelling van gymnastiek aan do werktuigen, enz.; 11. mededeel! 11 g aan de ouders; 12. opmerkingen van den onderwijzer. Minstens eenmaal per maand moeten do schoolartsen de scholen bezoeken, de bezwa ren der onderwijzers aanhooren en de leer lingen onderzoeken, zoo 't noodig is, ieder of sommigen afzonderlijk. 'Iïoe noodzakelijk schoolartsen zijn voor d© school en voor de volksgezondheid, be wijzen de praktische resultaen, die verkre gen zijn daar, waar ze zijn aangesteld. I11 liet, jaar 1899 wei-den er 2625 scholieren in de aanvangslklassen der Ziiricher volksscho len opgenomen. Bijl liet onderzoek bleken 577 kinderen of 22 te lijden aan een ge brek aan de oogen, 403 of 15.4 hadden eenig gebrek aan heb gehoor. Alzoo niet minder dan 1/5 leed aan de oogen, ruim 1/7 aan de ooren. In datzelfde jaar werd voor dö eerst© maal een oogonderzoek ingesteld hij allo leerliu- gpn der lagere school, zesde leerjaar. Bij de jongens werden 17.7, bi] de meisjes 27.3, sa men 22.4 gebreken aan de oogen gecon stateerd. jou, oude jongen, slechts een kleinigheid zijn," zei Smitshon. „lik zou voor do grap wilier® dat zijl het eens probeerden." De gedachte daaraan alleen dood mij hot bloed in do aderen stollen, maai- toch zeide ik zoo kalm mogelijk, dat zulks zeker grap pig zou zijn. „Om Godswil, sla er geen dood," zeidie me vrouw Smithson. „Dan komt er de politie ook nog aan to pas met processen-ver- baal. De rechtbank spreekt ea- een woordje in mee; kortom, h'et is zeer vervelend, zul ke dingen." Ik beloofde haar mijn best te zaïllein doen geen jiro ces-verba al uit te) lok'ken. „Maar, waar laat u Gilbert?" vroeg ik. Gilbert is Smithson junior; hij, is zes jaar en o-nder en boVen d© wot. „Ik zal -hem, zoolang wij' we'g zijn, hij' tante Sophie brengen," zeide zijn moeder. „Zij kan ihofc zoo goed met hom vinden cn ziet nog al wat door de vingers." Hielt' viel Smithson haar in de reide). „ZoiL de Sophie niet, dat zij, 'hem niet meer will hobben, nu hij haar po'es groen gcschildca'd heeft?" „Ja, maar dat is zijl natuurlijk reeds lang weer vergeten," zeidei mevrouw Smithson be slist. „Bovendien, Gilbert is sedert dri'e maanden ouder en zo'oveel grootor gewor den." En zoo kwam het, dat de lieer Smithson mij' zijn huissleutel gaf en mij uitlegde, dat, de meiden hot gaslicht met een klein pibjö zouden laten branden, zoodat iik op ieder uur van den nacht naar binnen kon. Mijn functie als oppasser begon den vol genden nacht. Ik ga, no'oit vroeg naar bed on zoodoende O was hot reeds na, twaalven toon ik mijn eigen kamer verliet ©11 naar iheb huis van Smithson wandelde. 'Zijn 'huis staat geheel geïsoleerd. Meermalen ,hcib ik op hot voor deel daarvan gewezen mevrouw Smithson speelt dikwijls piano maar ik voelde bij deze gelegenheid, dat het toch nog altijd bet ter is een piano-spelende buurvrouw te heb ben dan iin het geheel geen. In de nummers, die Dinsdag- en Zaterdagavond verschijnen, worden zoogenaamde Itïeine advertentiën opgenomen tot den prijs van 40 cents per advertentie, bij vooruitbetaling aan het Bureau te voldoen. Mere. Telefoon No. 123. Kt ji-vTi-rjj-.r-.- - Ik arriveerde echter zonder iets verdachts gezien te hebben, draaide het gas uiit en ging naar hoven. Ik maakte zooveel leven als mij maar e-enigszins mogelijk, was 0111 den meisjes vertrouwen ru te boezemen cn na tuurlijk ook nrijVclf. Juist wilde ik do slaapkamer binnengaan, toon ik iemand boorde roeipen. Gelukkig herkende' ik dc' stom van Marie, dö meid. ,,Zou u zoo goed willen zijn, mijnheer, uw deur open te latenwij, meenden, dat wij' in de badkamer eenig geraas hoorden vóór u do dour opendeedt." „Ja, ja, Marie, dat is go:ed hoor. Ga, nu maar gerust slapen en woes niet kinderach tig-" Dit laatste zeide i'k op vaderlijken toon. Do deur openlaten! Verbcteld je! D'athad ik nog nooit iu mijn loven gedaan cn dan nog wel omdat zijl gedniiseh in do badkamer hadden gehoord. Ik besloot do deur terstond to sluiten niet alleen, maar ook te) barrica- deoren. In do slaapkamer van 't echtpaar Smith- son zijn vel© kleerkasten, waarin zich ge makkelijk eon of twee1 inbrekers konden verbergen. Ik begreep dat hof mijlu plicht was, een onderzoek in tc stellen. Ik opende do eerste do best© deur 011 sprong verschrikt terug. Het was alleen Smithsons 'gaklcede jas: met zijd Imogen hoed ©1* over heen, maai bij had zooveel gelijkenis met Smithson ua een goed geslaagden zelfmoord, dat nog lan gen tijd mijn zenuwen in d© war waren. Ik zette niettemin mijd onderzoek voort en kwam in con 'kast, dio klaarblijkelijk heb heiligdom was Van mevrouw Smsiihson en ik zag, dat het onbescheiden zou zijn, mijn in spectie iii die richting voort te zetten. Ik keek ónder het bed cn zag niets. Nu kon ik mijn aandacht aan de deur wijden. Er was geen sleutel, geen grendel, 111 'het geheel niets 0111 ze te' sluiten. Welk een zorgeloos heid' IIoe kon i'k nu slapen in een alken- staand huis, waarin zich alleen, twee bange meiden bevondeneen huis, waarin hoven- dient kort gelc-den gedruiseli was gehoord in de badkamer, en dan mijn deur niet. ge sic Uit deze- cijfers (in verhand met de vori- ge) zou men dus mo'gen opmaken, dat het onderwijs in do volksschool geen nadeeliga gevolgen voor liet gezichtsvermogen mee brengt (indien men buiten a-e)kening laat do handwerken voor meisjes). D'e schoolartsen te Darmstadt 'hebben in 1898/99 bijl het onderzoek van 5502 leerlin gen 2308 afwijkingen en ziektevormeni waar genomen bet meest voorkomend was bloed armoede, nl. bijl 553 meisjes e'n 142 jongens, verder scrophulosc, rachitis, beenderenziek- ten, mond- en ne'usziekten. Ongeveer 80 dor onderzochte jongens hadden slechte tanden. De artsen hielden 206 spreekuren en schoolbezoeken 10 dor kinderen werden onder voortdurend toezicht gesteld, op 30 moest hiji het onderwijs in een of ander op zicht worden gelet. Naar de ouders gingen 507 schriftelijke mededoelingen. Do vergadering van afgevaardigden van steden in de provincie Brandenburg nam 111 1899 met algenieene stemmen de volgen de verklaring aan De vergadering erkent, dat de aanstelling van schoolartsen voor do volksgezondheid van zeer g r o o t e waarde is. Zij beveelt daarom de steden van de provincie Bran denburg aan, met d© aanstelling van school artsen voort to gaan. In Schönbberg, bij' BerlijA word do aan stelling van schoolartsen eerst na heftige bestrijding aangenomen- voor een proeftijd van anderhalf jaar. In 1901, na afloop van dezen proeftijd, deelt de stadsregeering mee: De aanstelling van schoolartsen is in ieder opzicht van uitstekenden invloed geble ken en beteekent een g e W i e li t i g e s t a p op den weg van vooruitgang van onze volks school. Wijl kunnen daarom op 'het daarop be trekking hebbende voorstel van het school toezicht slechts adviseeren tot- instand houding dezer z o- o nuttige in stelling. XXXIII. Het Koningsplein is. niet veel meer dan een leelijke kale vlakte, die vooral nu, in den z.g. droogen tijd 'n zeer onoangenamen inch uk aclueilaat. Van gras is weinig meer te zien en de uitgedroogde bodem zit vol bui sten en scheuten. Als de regenmoesson doorbreekt, wordt het wel een beetje oogelylier en ziet men weèr wat grom, doch thans, en zeker op dit uur, krijgt men nheimweh" naar de frissche weidevelden van oud-Ooiland. Het Koningsplein is verder veel te groot, veel te kolossaal, dan dat de prachtige villa's, er om heen gebouwd, ook maar eenigszina tot hun recht kunnen komen. Dit is zeker jammer, want hier woont dan nu feitelijk je «upper ten" Een breede rijweg en bestraat voetpad, gelukkig beschaduwd door 'n dubbele rij fraaie tamarindebooinen, omlijnen die woes tenij, wel 'n uur gaans in omtrek. Sommige gebouwen trekken meer speciaal onze aandacht. Zoo zien we daar vlak tegenover ons al dadelijk 't kleine onbeduidende station, zoo iets als onze stoomtramhalte bij Scheveningen. Voor een plaats als Batavia dus niet veel bijzonders. De woning van den resident, aan de zuid- zijke, is dadelijk kenbaar aan den gebruike- lijken vlaggestok en 'n wacht poiiiiesoldaten. Over 't algemeen maakt de Inlandsche politie macht geen bepaald verhellenden indruk en t ware maar te wenschen dat al die verschil lende korpsjes politieoppassers", spepang- go's", »pradjoerits", ssareans", «gewapende politiedienaren", imata-mata's" en hoe ze verder mogen heeten, werden opgeheven en varvangen door een sterk korps marechaussee. Inlamhche en Amboineesche militairen, te velde geschoold en onder commando van be proefde officieren en sergeanten, zouden zeker spoedig Java van het uitvaagsel vertossen, uitvaagsel, dat thans, tot schande van 't po litiewezen, bijna stiafleloos zoowel leven als goed van den rustigen inwoner bedreigt. Ik dui f beweren, dat het in 't groortte deel van Atjeh tegenwoordig veiliger is dan hier op Java I Daar, op 't z.g. oortogsterrein, is alles goed geregeld en 't wordt tijd, dat eerie krachtige peisoonlijkheid als van Ueutsz het volk de zon noodige rust en zekeiheid inugeefi, en wt-1 door -leclue elementen op z'n bekenoe tactvolle wijze te doen bedwingen f vernieuwen, We raden than- langs Koning-plein Zuid 11 Koning-plein We-t. dmnhtj het In loeinde Muzeum, ii.ttaviaibcli Genool-clnip van Kunsten en Wetenschappen" pa-seerende. Dit gebouw wordt als '1 ware bewaakt door een (raaien koperen olifant, een geschenk van Siams Koning, als herinnering aan een van Z. M. bezoeken hier op de plaats, In 's Konings Land wor.lt de olifant als heilig beschouwd en 't cadeau heeft dus bij zondere waarde. Genoemd Museum bezit een bepaald rijke bibliotheek en eene hoogst belangrijke ver zameling op 't gebied van Oost Indische land en volkenkunde. Ik heb er in den laalsten tear. Iltet nas omnogclijik. I'k wist, dat onder zulke omstandigheden aan slapou niet viel te donken. Ik kook. do kamer rend. Ik zag zoo goed als niets. De waschtafcJ leende zich niet tol het dofrl, dat ik voorhad, daar zij te zwaar was om t© verplaatsen, en indiien i'k het al beproefde, ik igovaar liep ilict wascih- stel te breken. Ik herinnerde mijt, dat dit stel de trots was van mevrouw Smithson, daar liet nog afkomstig was van een harcr vroegere bewonderaars Er was niets anders dat zich leende voor een barricade dan con zwakke steelik nam dien en zette hem te gen dc1 deur. Vervolgens kleedde i'k mij: uit, liet het gas met een klein pitje branden en ging naar bed. Ik redeneerde) in mijzelf, dat al deze vooi'zorgen overbodig zouden blij ken de kansen, dat in een zeker huis zal worden ingebroken, staan één tegen ver scheiden millioeuen; dc politie is steeds op haai- hoede, zij draagt India-rubhersohoe nen, zij1 heeft Daar hoorde ik kloppen. Het kwant van do kamer links van do mijjtle. Terstond be greep ik den tocsiand. Door mijn komst gc- stooi'd, lraddeu zij cenigon tijd gewacht en nu probeerden zij: in de badkamer te ko men. Eonigs minuten hield theb kloppen aan Ik luisterde zoo ingespannen, dat mijn trom melvlies er pijn van deed. Ilct geluid hield op. Zou iets 'hen verontrust hebben of waren zij binnen gekomen? Neon, alles -vas weer stil. Maar verondc steld eens. dat zij binnen kwamen, terwijl ik sliep. Niemand houd er van, in zijn slaap vermoord te worden. Ik moet een soort alarm uitvinden, dat mij. zou wekken. Tk draaide heb gas op ©11 mijn oog viel op het wasehstel. Dat was een idee. liet oogenbKk was er niet naar, nu iemands leven op het spel stond, te aarzelen ter wille van een paar stukken aardewerk. I'k nam de lampetkan en zette ze op den stoel zoodanig, dat ze bijl de minste beweging moest omvallen. Nog maar half gerust, gc bruiktc ik hot geheele stel en het leek wel con pyramid o. Ik 'ging veel geruster naar bed, na eerst het gas laag te hebben ge draaid. Nauwelijjks lag ik onder de dekens, of i'k hoorde een geluid dat mijn. haren te berge deed rijzen. De douiknop was omge draaid. Ik kon mij niet vergissen Ik hoordo de deur tegen don stool stooten en teen krak, krak, daar ging heb wasehstel van den aanbidder van mevrouw Smithson tegen den grond. Buiten mijzelf van schrik, sjmong ik uit bed en draaide hot licht op. Voor de döur stond Smithson junior, dio mot zichtbar© zelfvoldoening do rume van mijn pyramid© stond te bekijken, „Wol, wat was dat een aardige klap," zei hij. „Ik werd wakker en wilde u vragen of wij niet oen beetje met do Imsscns zouden gooien. Hoordo u miji met kloppen 1" Ik weet niet moor, wat ik den jongen Smithson antwoordde ©11 al wist ik het, dan zou ik het hier niet herhalen. Het zijl vol- doende, dat hij als een haas weder verdween. Ik kon niet goed meer slapen en keerdo daarom reeds vroeg naar mijn eigen kamer terug. Niet zoodra was ik hoven of dc meid kwam hoven met een glimlach op haar ge laat, die steeds op een dienstmeidengczichi is waai' te nemen, wanneer do een of andere) 'huishoudelijke ramp is gebeurd, waaraan zij geen schuld hebben. „Noemt u miji niet kwalijk, mijnheer, maar weet- u, dat toen u vannacht uibgingt, u vergaten hebt do dour te sluiten en nu zijn de jassen cn de hoeden van mijnheer gestolen." liet was maar al to waar cn naar de reke ning te oordeelen, die ik ontvangen heb, moeten alle hoeden en jassen van mijn huis heer van de boste kwaliteit en fonkelnieuw geweest zijn. Nu 'kan deze kwestie uit den weg geruimd worden door te betalen (altijd aan liet be gin van de volgende maand). Erger is het mot do Smithsons, doch die heb ik sedert niet gezien. Misschien bob ik wel nooit oen verklaring te geven van hetgeen in hun Juris is gebeurd.

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Schiedamsche Courant | 1903 | | pagina 1