1st Bijl m jm Dalai Lama.
M3
57"* Jaargang.
Zor.dag 22 en Maandag 23 November 1903
No, 11322.
Derde Blad.
de/e courant verschijnt dagelij ks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prjjs per kwartaal: Voor Schiedam en Vlaardingen fl. 1.25. Franco
per post fl. 1.95.
Prqs per weekVoor Schiedam en Vlaardingen 10 cent.
Afzonderlijke nummers 2 cent,
Abonnementen worden dagelijks aangenomen.
Advertentiën voor het eerstvolgend nummer moeten des middags vóór een uur
aan het bureau bezorgd zijn,
BureauIlotcrstraat <58,
*!ul trok eindrit oozq hoogvlakten over,
INDISCHE PEiNKRASSEN.
XXXVI
LI. Ci.ocicr.SEK Brousson, b. d.
ALLEIILEI.
CHIEDAM
Heb plan van de militaire expeditie der
Engolscheu naar Thibet vestigt sedert do
laatste dagen weer de aandacht op dat ge
heimzinnige land, welks sterk ■bergachtig ka
rakter een' van de afdoondsto redenen is van
de nog weinige bdkondheid niet 'hot rijk,
gelegen tussohen Turkestan, China, en
Britsoh-Indië, en voornamelijk uit Hoog
vlakten bestaande.
Juist die ontoegankelijk van 't land zelf
is oorzaak, zooals wij zeiden, van do weinige
kennis die wiji ervan bezitten, maai' ook
heeft liet naburige China, waarvan, Thibet
eigenlijk een vazalstaat is, er tot nog toe
maar weinig invloed (kunnen doen gelden.
Schijnbaar is het regeerin>gs»telse'l van
Thibet zuiver theocratisch. De Dalai Lama
(do Boeddhistische paus, wiens Rome,'1© hei
lige stad Lltassa, is) is tegelijkertijd koning
en afgod. Meester van 'hot loven en het for
tuin van zijn onderdanen, heeft zijn macht
geen grenzen, docb hij is gebonden aan al
lerlei oude gebruiken.
Ill werkelijkheid bemoeit, hij zich alleen
met de godsdienstige zaken, en de regeering
wordt vertegenwoordigd door oen onderko
ring, to benoemen door -den keizer van
China, die ook in moeilijke aangelegenheden
van binnen- of buitcnlandsokon aard beslist.
Jlcn zegt dat het lot alleen de opvolging van
den fooien mstigon Dalai Lama. regelt, doch
de öhiueesciho gezant te Lhassa speelt do
eerste viool bij 't, aanwijzen vati 't kind, in
wiens lichaam de Dalai' Lama zal gereïncar
neerd worden. Ook betaalt do OhiïieesolrD
regeer in g de tractomenten van den Lama,
den onderkoning en de ministers.
Al het gebied van Thibet behoort aan den
Dalai Lama, evenals do huizen en de meu
bels, wior eigenaars slechts als tijdelijke be
zitters worden beschouwd. Oo'k worden do
belastingen geregeld en gcind, al naar den
mandarijnen do muts staat.
De bevolking van Thibet vormt een soort
nationale garde, doch do Chincescho regee
ring geeft voor de permanente garnizoenen
de voonkeur aan 'Mantsjoes, Mongolen en
bewoners van Turkestan, die over 't alge
meen meer handelbaar zijn dan do Thibota-
nen. Gegeven echter iliet streng godsdiensti
ge karakter der Thibetanen is liet voor den
„Dalai Lama" ecu kleine moeite om het
volk in tijd van oorlog onder do wapenen lo
roepen. Niet één Thibetaan zail heb wagen
niet aan de oproeping van den Groot-Lama
te voldoen.
Do bevolking bedraagt ongeveer 5 a 6
millioen inwoners. D'o vrouwen zijn zeer
weinig In tol, zoodat in Thibet de veelwij
verij, in zwang is.
Dat zijsn de voornaamste, tot nog toe be
kende bijzonderheden omtrent dit volk dat
men reeds ontdekte sedert, de l-lo eeuw,
maar dat mon slechts enkele jaren geleden
iets nauwkeuriger heeft trachten tb bestu-
doereu.
Weinig reizigers inderdaad is het nog ge
lukt in het land zelf op de uitgestrekte
hoogvlakten door te dringen, hoewel sedert
de 14o eeuw lal van monniken en zendelin
gen er propaganda, trachtten te malken voor
bun godsdiensten.
In do 17o en 18e eeuw liet hot gouverne
ment van Thibet do vreemdelingen eerder
toe in hot land dan inu later tijtcden
Zoo lezen wij van don Hollander Samuel
van de Tutte), die in do 18e eeuw een reis
maakte door Indië en Cthiua. en over do
hoogvlakte Kouko u-Nor tot Lhassa, do
hoofdstad van Thibet, doordrong.
Gedeeltelijk© ontdekkingsreizen worden
in Thibet gedaan door do Engelschen Bogle,
in 1774, ©n. Thomas Manning die in 1811
baassa bezocht eu daarna door de gebroe
ders Sdilaginwelt on door de zendelingen
Hua. G abet, en Desgodius.
Sedert do 14e> eeuw tot 1890 Vonden wij
14 Etu'opeesdhe expedities in Thibet ver-
toeld. Sedert 1871 beeft een Russisch offi-
aeri Prjevalsky, 'getracht de hoogo berg-
pmteaux van 'fc noorden uit over te trok-
en en horhaaldo zijn pogingen in 1872 en
h 'Eeu Engelschman Caroy volgde zij'n
^oorbeeld, doch ook die expeditie loed
ipbreuk. Do onbekende weg vaui Lab
or naai-Lhassa is 't eerst ontdekt door don
gisohen zendeling, pator van Deken
atcr in den Kongo stierf en die met
en pdiis Henri van Orleans on Gabriel
°nvalot in 1890 een expeditie in Thibet
°ndei'aain.
van 4 eu 5 duizend meter hoven dem be-
ganen grond, d. w. z. een hoogte als dia
van de Mont-Blanc. Onmetelijke bosschen ©n
steile bergketenen met ijs en sneeuw bedekt,
passeerde bij en schenen er op gemaakt om
een schending van do heilige Boeddhis
tische godsdienst te beletten.
Naar mate zijl meer zuidelijker kwamen
en ziji meer er aan dachten doer to drin
gen tot de stad Lhassa, liet Mokka der
Boeddhisten, met zij'n kloosters met goudon
daken, jjjiandarijnen in veelkleurig gewaad,
werden zij' belegerd door henden soldaten,
die hou steeds den voet dwars zetten en
eindelijk worden do drie ontdekkingsreizi
gers op 12 mijion van Lhassa door een korps
van duizend soldaten, gevangen genomen.
„Eenigo soldaten," vertelt prins Henri
van Orleans in zijn reisbeschrijving, „dra
gen een sierlijk uniform, dat doet denken
aan Turksdho ruiters. Zij dragen korte broe
ken van donkere stof een los vest van bruin
laken, afgezet met goudgcbloemdo bandon,
koperen knoopen luisteren dit 'klecdingstuk
op; o-m bet bovenlijf dragen zij een rood
manteltje en op 'het hoofd con roodo clock
als een tulband opgerold, waarin /.ij hun
haardos bergen. Weer andere soldaten zijn
gekleed in een soort maliënkolder. De sol
daten dragen do sabel dwars voor het
lichaam, en op den rug het lang© geweer
bijl de Oostersche volken in zwang. Van een
opperhoofd geeft pater van Deken cle vol
gende beschrijving. Nooit zag men een aap
potsierlijker aangekleed als een Thibe-
taansoh hoofdman. Om het hoofd draagt, hij
een roodo baud, waaronder bet 'haar als
bosjes gras te voorschijn komt, met gele. en
groene lintjes bijtoon gebonden. Rondom do
oogen en den neus twee stu'kkcu glas, die
bij -wijze van 'brilleglazen in een st-uk leder
zijn bevestigd, dat met bandjes achter do
ooren wordt vastgeknoopt. Daarbij draagt
hij reuzeivh andschoenen van beestenvel; om
bet lichaam slaat hij een 'Meeding van
schaapsvel, afgezet met roede zijd-a; een
bandelier draagt Iriji om 't middel, versiörd
met uit zilver gedreven plaatjes; aan den
gordel wordt een sabel gedragen, waarvan
de schede met edelgesteenten is versierd:
'het geheel stelt voor een arme drommel,
die groote oogen eu een liooge borst opzet
om indruk te maken, doch wiens om-ustigo
blikken ons voldoende zoggen dat hij' bet
hazenpad zal kiezen, wanneer wij, slechts
een beweging maken om hem aan te vallen.
Hoewel de ontdekkingsreizigers zich kon
den overtuigen van de geringe geveohts-
wanrdo der Thibetaanscho soldaten, zij
moesten voor de overmacht zwichten eu hun
doordringen naar Lhassa staken.
De reden van de gestrengheid waarmede
de heilige stad Lhassa voor cle vreemdelin
gen gesloten blijft, werd onlangs door een
lama (priester) aan een Engelschen ontdek
kingsreiziger medegedeeld.
De> lama zeide Eerst komen de zendelin
gen, dan komt de whiskey en daarna de sol
daten." lil 1S97 joegen de lama's van Ba-
tang dri© Fransehe zendelingen weg en sta
ken lmn woningen in brand. Een maand
daarna werd de katholieke missie te Gor-
kalo, op do zuidoostgrens verjaagd en de ge
bouwen eveneens verbrand.
De Eugclsche eu Russische regecringen
hebben te goed ingezien welk groot strate
gisch belang aan liet bezit van Thibet ge
lagen is. En het is daarom dat zij en door
ontdekkingsreizen en door militaire expedi
ties zoeken door te dringen in heb onbe
kende lancl van don Groot-Lama, dat do
sleutel van Centraal-Azië vormt.
Op het oogenblik dat de missie van
Bonvalot Thibet doortrok, trachtte oen
Russische expeditie onder generaal Picdslcf
door Thibet te trekken naar Indië niet een
paspoort van het Pekingsche hof, dat hem
machtigde Thibet door te trekken.
Prins 'ITmiry veil Orleans, dien de Thibe
tanen voor generaal Picd'stof aanzagen,
slaagde ei' in een photo te maken van een
dergelijk paspoort dat ovoneens uit Peking
afkomstig was, doch dat den Thibelaucn last
gaf om do Russische expeditie gevangen te
nemen Déze expeditie moest verscheidene
bloedige gevechten leveren en leed groote
verliezen aan manschappen.
lil den laatsteu tij'cl schijnt de Russische
invloed tü Lhassa sterk to zijjn toegenomen
dau'k ziji do aanwezigheid aldaar van een
Bur ja at van Russischen oorsprong. Deze
perso-ou Lama Dorschijeff, noemt, zich nog
Russisch onderdaan, omdat, fhijl thuisbe-
hoort in het. Boeddhistisch klooster aan het
Baïkalmeer (Siberië).
In don loop van do Oliineesdhö kampag'no
heeft Dorschijoff de Russisclio regecring
bizoudei goed op de 'hoogte 'gehouden, door
middal van een koerierdienst tussehen
Lhassa en Peking door Boeddhistische pries
ters vervuld. Ten s'otte heeft de Dalai
Lama door bemiddeling van Dorschijoff liet
vorige jaar een gezantschap naar Sint Pe
tersburg gezonden met rijke geschenken
voor den czaar. Ondanks deze vriendschaps
betuiging, die eenig is in de politieke ge
schiedenis van Thibet, hebben de- Russen er
tot nog toe weinig profijt van getrokken,
daar allö Russische expedities na dien, uit
gezonden naar Lhassa om handelsbetrekkin
gen aan te knoopen, mislukten. Geen van
allo heeft, kunnen doordringen t.ot het hei
lige Lhassa. Do beide, laatste expedities, de
eerste onder professor Grum-Ersühimailoff,
de andere onder bevel van luit.-gcncraal
Popoff, moesten tcrugkeeren alvorens den
hoofdweg' naar Lhassa bereikt te hebben.
Do laatste wetenschappelijke expeditie is
die van dr. Sven lle-din, een Zweed, wiens
reisherinneringen con groote aanwist zijn
voor onze kennis omtrent de zeden en ge
woonten van hef zoo vreemdsooiligc volk
van Thibet. Doch ook dr. Sven 'llcdiu is op
weg naar Lha^a, onder bedreiging een kop
kleiner 1e worden gemankt, moeten temg-
keeren, zonder het heiligdom der Boeddhis
ten te hebben aanschouwd.
Het, is dug te vooizien dat clc militaire
expeditie die lord Ciu'zou, de onderkoning
van Britsch-Indië uitzendt naar Thibet, op
zeer groote moeilijkheden zal stuiten, want
waar de- Thibetanen met de wettige sou-
vereiniteit van den Ohineeseheu keizer een
loopje nemen, zullen zij, des te minder ge
neigd zijn huil hoofd voor de Engelse'he
rc'gcering te buigen. Maar daartegen bezit
ten do Engelschen ecniga afdoende midde
len': kanonnen, geweren eu sabels
Is onderluselien ook te voorzien, dat
wanneer de Thibetanen eenmaal in de klem
geraken door de veroveringszucht der
Britten, Rusland gaarne de interventie zal
aanvaardbn, of liever zal beletten, dat Enge
land in Thibet de eerste viool speelt, zooals
de Russen den Britten steeds den voet heb
ben dwars gezet in Afghanistan.
Na een hartelijk afscheid van de familie
Meerteiis verlaten we reeds vroeg in den
morgen 'liet zoo gastvrije Hotel Mo-lenvliet.
liet is nog donker en heerlijk koel
De bedienden hebben dc bagage gisteren
reeds naar 't station gebracht en daar toen
alles voor de verzending geregeld, zoodaf wc
hiermee dus geen ..soesah" meer zullen heb
ben.
Per „dos ii dos" gaat 'f nu in vluggen draf
naar bet Koningsplein en een laatste blik
wordt nog geworpen op de schoono „Konin
gin van 't, Oosten", die, thans cloor 't zachte
maanlicht beschenen, er al zeer geflatteerd
uitziet.
Hot lichtgele schijnsel toch geeft een,
eigenaardige toovcrachtigo -bekoring aan de
Indische natuur, tenvijl daarentegen de folio
zonnestralen van' overdag, veel van 'f schoon
weer verloren doen gaan.
Aan 't station is 't, reeds druk. Tal van
reizigers gaan „naar boven" en door de
slechte bediening van 'f publiek, duurt hef
als altijd zeer lang voor eu aleer men zijn
plaatsbewijs te pakken heeft.
't Is hier in Indië met do sporen al weer
net zoo'n vervelende bo-cl, als bijj politic-,
post- en tclegraafwozen, en een Westerling,
niet wat voortvarend bloed in zijlu aderen,
heeft dan ook elk oogenblik reden tot er
gernis.
'Zoo staan we daar dan mot een veertigtal
inenschcn van verschillenden landaard voor
cén loketje drede klas. (Ieder verstandig
„particulier'1 ïoist hier „derde", de tarieven
zijh .sdireeuwcnd duur
Een slaperige Chinees, die hcclemaal geen
haast hetoft, bedient op zij,11 dooie gemak 't
publiek, een publiek dat gelaten als altijd
in Indië, geduldig staat te wachten
Wanneer ik hier van „gelaten" spreek,
moet ik toch een uitzondering maken voor
een troepje levenslustige Indische jongelui,
leerlingen van de II. B. 8., die met' vae.uilio
„naar boven" gaan ca onzen indolenten sla-
tioiisbeambtoheel wat liefelijks naar hel ge
staalde hoofd slingeren, zonder dat de Mon
gool cr zich echter oo-k maar één oogenblik
druk over maakt, llij laclit geniepig, verlaat
even het loket om een „strootje" (Inhuid-
sriie sigaiet) op te stoken en anlwooidt dan
kalmpjes: ..nanli njo, nonti, sabar sedikeü"
(„straks, jongeheer, geduld een beetje!")
Eufin, wo krijgen cp slot rekening toch
allen ouzo (kaartjes eu hebben nu nog juist
Prijs der Advertentiën: Van 16 regels 0.92iedera regel
meer 15 cents. Reclames 30 cents per regel. Groote letters naar do plaats dia zij
innemen,
Advertentiën bij abonnement op veordeelige voorwaaiden. Tarieven hier
van zijn gratis aan liet Bureau te bekomen.
In de nummers, die Dinsdag- en Zaterdagavond verschijnen, worden
zoogenaamde hleine advertentiën opgenomen tot den prijs van 40 cents
per advertentie, bij vooruitbetaling aan het Bureau te voldoen.
latere. Telefooa Ka, A380
den tijd om aan het buffet een kop lekkere
Indische' koffie te genieten.
Het. is dag geworden, vrij plotseling dag,
want ook 's morgens hebben wo hier geen
schemering. Iliet kleino perron is vol.
Broederlijk zitten, Inlanders, Arabieren
eu Chiuoezen bijeen op de Danken eu vooral
trokken hier een paar rijk gcfcletodo Iniand-
sclie meisjes onze aandacht. De bruine en
gele reizigers nemen altijd, een flinken voor
raad eetwaar mee op reis en schijnen steeds
011 overal honger te hebben. Vrouwen en
kinderen zijn in hun Zoiidagseho kleeren en
vooral -de laatsten worden op reis altijd zoo
mooi mogelijk toegetakeld, zeker om or moe
te pronken.
Europeanen, in do zoo gemakkelijke tro
ponin] ceding, loopen met knorrige, ontevre
den gezichten op en neer. Slacfhteffois van 't
klimaat, die naar 't, gebergte gaan voor her
stel van gezondheid! Een troepje zieke sol-
daten komt ook aanniarcheereu, ze gaan
naar lief hospitaal tc Tjimalhi, om de kven-.-
krachf, verloren op Djambi, daarginds weer
te herwinnen.
Daar komt do trein voor, de snel'rein.
die ons zal wegvoeren naar een heler «out.
waar we* weer schik in het. leven kunnen
krijgen on weer kracht. 0111 te werken. Op
Batavia is het, togenwoordig niet 0111 uil te-
houden en we verlaten het- zonder hartzeer.
Ah bijna altijd zijn cir te weinig waggons,
dat schijnen ze hier steeds op 't laat-1 mo
ment pas te merken eu 't is dan ook een ge
drang van jo> wekte'
Moeder'Mcerteiis heeft me geraden kalm
te wachten, totdat, alles vol zal zij,11, want
dan wordt natuurlijk lust gegeven, 0111 nog
een wagen aan tc luiken en mee gaaf mem
toch. Tlt ben blij dien raad te hebben opge
volgd, nu 'hebben we 'f waf ruimer in don
wagen, die net als bij een IJoilandschc
stoomtram is ingericht, met dit onderscheid,
dat er ook nog een zitbank in 't, midden is
aangebracht. Wij hebben 1111 plaats genoeg
en bovendien een zeer prettig gezelschap in
de vroolijke Burgerscholieren, waarmee de
kennis spoedig gemaakt is.
Waf een verschil toch tus.-,chen den ge
schoolden Indo van goeden huize en den
zgn. „kampongs'njo". Dn eerste is bepaald
sympathiek en voelt zich aangetrokken tot.
ons, Westerlingen, terwijl de laatste, een
valsch, onbetrouwbaar individu, dom is en
trol-dl cn niet gloeieudeu haat bezie'd je
gens al wat Hollander heef. Laaf ik er ech
ter dadelijk bijvoegen, dat hol vrijwel onzo
schuld is. dat die kleurlingen zoo geworden
zijn, de schuld van den ovcihecr-eher, en
dat hot dan ook meer dan lijd woidf, 0111
voor die ongelultkigen wat te doen. We ko
men hier later van zelf op terug. Er is van
die jongelui nog best wat te maken. In hef
leger bijvoorbeeld heb ik zeer goede ..sinjo's"
ontmoet, flinke kerels, die, wanneer zc hu
maan en oordeel kundig behandeld worden,
zich ook wel liechicn kunnen aan een vol
bloed „blanda" en dan te vchle o. a. heel
goed voldoen.
Over "f algemeen heeft de „Indo" in de
gelederen een beteren dunk van ons. Neder
landers, dan zijn broer! je in de ..kampong".
Onbekend maakt ook hier onbemind en al
leen daarom reeds zou ik invoering van
dienstpliel', voor alle hier geboren Europea
nen een zegen vinden. Dal cr van het anno
Indische kind wel iets te malken is, bewijst
ons de bravo Johau van dor Steur, zende-
Iing-locraar te Magclang. wiens belangrijke
weezenstiehting we later samen bezichtigen
zullen.
Dc trein zet zich inteisselien 111 beweging.
We verlaten Iiisulinde's hoofdstad cn zijn cr
niet rouwig om. Watz iet do waggon er sme
rig uitVóór we kunnen gaan zitten, moe
ten cle bedienden groote schoonmaak hou
den en de banken zuiveren van allerlei vuil,
als pisang bladeren, schillen van vruchten,
pruimpjes tabak en niet te vergeten stccn-
koolgruis
We hebben voor dc/e iels speciaal een
blauwen stofbril aangeschaft, om gedurende
den rit onze oogen te beschermen. De steen
kolen schijnen al van zeer superieure kwali
teit te zijn! Zonder onze vooi*zorg toch, zou
den we zeer veel kans loopen nog heden
naar een dokter to moeten, of wel verplicht
zijn, steeds onze oogen van de locomotief af
gewend te houden.
Wc schreven hierboven, dat we met den
„sneltrein" reizen, doch 'f is me een snol-
treintje wc!Ecu locaaispoor 111. Holland
gaat nog gauwer!
Enfin, we zijn nu eenmaal 111 een land,
waar blijkbaar niemand haart, heeft, waar
tijd geen waarde schijnt te hebben, en wo
moeten er 011s maar in schikken. Gelukkig
ligt Buitenzorg niet ver van hier en zullen
wc er met onzen „sneltrein" toch een groot,
uur over doen.
Voorloopig rijden we nog door cle vlakte
cn we merken op, dat de sawali's (rijstvel
den) der zgn, „particuliere landerijen" or
niet bijzonder goed uitzien. Hef is liicr een
armoedige stieck en de kampongs, die we
voorbijstoomen, zien er 'dan ook alle- be
halve. welvarend uit.
Paar ook Buitenzorg te midden van die
„particuliere landen" ligt ets deze onze spe
ciale aan dacht vorderen, zoo zullen weer II
van uit de residentie 'f noodigo over mee
deden.
De heer Van Kol heeft er ook do aan
daclit op geve-tigd en aan 'f schandelijke sy
steem kan niet, spoedig genoeg een einde
worden gemaakt.
Voorbij Tjiloewar wordt het teriorii reeds
meer bergachtig en 't. uitzicht dus veel
schooner. Ongeveer halverwege Buitenzorg
ligt het bekende Dcpok, een Chrisleiige-
meente inu Seminarium snol* Tnlanrbcho
jongelui We zullen 'i. van Buitenzorg wel
eens be/.iukii', want Denok moei, Zeer be
langwekkend zijn. vooral voor Zendings
vrienden
Nu wordt liet hmd-chup du-ds imvr in
drukwekkend en begint de 1 c big r zich
langzamerhand wedt1* met Indië te nizoe-
nen.
'Een heudpke beigkoelte v aait ons tege
moet, een vcrkwikklmg na 'I lijden op Bil
tiivia
Te 7 nnr 10 mimitc-n sfnomen weiliet klei
ne, doch smaak volle rt at inn Duit enzuig bin
nen.
We zijn er, gelukkig!
Hartelijk welkom in de schoone residen
tie van Iiibulinde's Ond-T-Koning'
Batavia. 1 .lull 1903.
liet verguldden van sterren in Xovemher.
In de nachten, die den l'Jui November
begonnen zijn eu tot, den 2 In duren, zal men
een aantal meteoren aan het firmament
waarnemen, welke hun uitgangspunt in het
sterreberid van dc- „GrooteLeeuw hebben.
Deze verschietende sten-en behooren tol. de-
groep der „Lconidi n", welke groep zich bin
nen een tijdsverloop van 33j jaar iu ben
kring 0111 de zon beweegt, en wier baan 111
hef midden van November door de aarde
gekruist wordt. In de jaren 1833 en 18ö!5
'kon men bij dtv.e gelegenheid een ongehoord
aantal verschiett-nde sterren waarnemen,
doch in 1S99 bled een herhaling van dit
grootsehe hemeUersehijusel uit.
Ook in dit jaar is een duidelijk waai ne
men van de „Leoniden"-mefcoren niet waar
schijnlijk, ofschoon het maanlicht anders de
waarneming niet zou hinderen. Doch er
kunnen altijd vei lassingen komen, zoodaf
bij gunstig weer het uitkijken toch nog be
loond wordt.
Een andere groep meteoren, wier uit
gangspunt in het sterrebedd ..Andioincda"
ligt, beweegt zich voort, in de baan van de
verdwenen 'komeet van Biela cn gaf den27n
Nov. 1872 en 18S5 een grootsellen aanblik
to Sneu door den sterrenregen. Na dien tijd
is zij echter slechts zwakjes weergezien.
De meteoren van deze laatste groep zijn
in den regel van 25 tof 30 November zicht
baar; of zij in dit jaar menigvuldige!' te
zien zullen zijn dan het vorige, moet de er
varing leeren.
Sekt."
Do naam „Sekt" voor Duitschcn Cham
pagne is van den tooneelspcler Ludwig De-
vrienf afkomstig. ..Sekt', Engelseh sack,
Ncclcrlandseh -ck. is eigenlijk de naam
voor den zwanen zoeten wijn uit Spanje en
Madeira, waar hi] ,,v iuo see o" (droge
wijn) heet. omclat hij uit gedroogde vruch
ten bereid wordt Tiet was 1 mg een geriefde
drank in het Nmodem van Europa. In Sha-
ke-pcarc-'s ..Ibiulrik 1Y" vraagt Fal-tal'f
herhaaldelijk: ,,.1 cup of sack", (een glas
Madeira). Dement hield niet van dien wijn
en liet zic'lu als hij voor FateUff speckle,
champagne schenken, Als hij met- riiendeu
in een koffiehuis zat, wiri cle ihellner ook
dat- liij, dit bedoelde wanneer hij ..-ekt" be
stelde. Zoo kwam allengs de gewijzigde bc-
teekenis in zwang en de eeiate fabrikanten
van schuimenden Rijnwijn zorgden voor do
verspreiding van den nieuwen muuii.
