58"* Jaargang. Zondag 31 Juli 1904. No. 11531. r Tweede Blad. s 04 SsurezMM Slaters treurt GS, EU. men pro- Ü5» INDISCHE PENKRASSEN. 188!) 16-124 lSbU 1G656 1891 19240 18S2 19370 1894 22754 1895 23731 1896 26247 1S97 29472 Ingezonden Mededeelingen. G ju e tv Mijn geluk kent geen grenzen. Handel en Bedrijf. SCHIEÜIMSGHE COURANT. De» courant verschijnt da galaks, mot uitzondering van Zon- en Feostdagets» Prijs per kwartaalVoor Schiedam en Ylaardingen fl. 1,25, Franco per post fl. 1.65. Pr\j» per weekVoor Schiedam en Vla&rdingen 10 cant. Afzonderlijke nummers 2 cent. Abonnementen worden dagelijks aangenomen. Advertentiën voor het eerstvolgend nummer moeten des middags vóór een uur aan het bureau bezorgd zyn. Prijs der Advertentiën: Van 16 regels fl. 0.92iedere regrf meer 15 cents. Reclames 30 cents per regeL Groote letters naar de plaats die z'tj innemen. Advertentiën bij abonnement op voordeelige voorwaarden. Tarieven hier van rjjn gratis aan het Bureau te bekomen. In de nummers, die Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond verschijnen, worden zoogenaamde k?sïne advertentiën opgenomen tot dea prijs van 40 cents per advertentie, bij vooruitbetaling aan het Bureau te voldoen. latere. Telefoon So, lies. D lei jrdl lis lil' lïlll en ^mBESgasaiBsatxnssaaemaaBxsamasiiPacBSBasmvxmm LXX. Bandoeng lijkt mo een verrukkelijke plaats, ja, tot nog to® was ik nog nergens in ludië, waar- liet m© zóó goed beviel als bier. Het klimaat is or koel als op Soeka- boemi, de omstreken zijn in één woord prachtig en er lieerschen ee,u drukt© en vei- tier, die aan do Benedenstad van Batavia doen "denken. Men hoeft er dus vrij wol aL 't goedo gecombineerd 1 Gisteren ben ik do stad eens rondgereden en was verbaasd over do uitgestrektheid die zijl beslaat. Ik bad me zoo iets als Bui tenzorg voorgesteld, doch Bandoeng is ze ker wel viermaal zoo groot en breidt ziek voortdurend nog uit. Europeanen en Inlan ders wonen er vrijwel door elkaar, daar de zeer net onderhouden kampongs adhter do Europeesohe 'buizen gelogen zijn en door flinke breede voetpaden met de groote we gen zijn verbonden. De Europeesalio villa's zijin als overal luchtig gebouwd, goed onderfiouden en meest omgeven door vroolijkc, bloeiende tuintjes. De wegen zijn good bestraat en heerlijk beschaduwd door dubbele rijien liooge 'boo- nven. Overal, tot zelfs in de Clmicesch© wijde, riekt het friseh, dank zij vooral bot flink stroomendo water in de duizenden slökans en het zuiverende horgwincljo, dat over de hoogvlakte strijkt. Dc huizen der Inlander's zijn op stijlen gebouwd en dus goed geveivtilleord, terwijl dc- inrichting bij velen bepaald op welvaart wijst In do vorige Pankras wees ik reeds met een enkel woord op de verscheidenheid van rassen, liier aangetroffen. Mensoheu uit alle streken van den Archipel hebben zich hier naast en tnssohen de Soenclaneesclie bevol king gevestigd. Uit den aard der zaak zijn 't ondernemende individuen, die gotradht hebben, zich hier 'n beter levenslot dan thuis te schoppen. Velen zijn daarin uitste kend geslaagd, want onder de „oratig se- brang" („mensc.hen van den overkant") zooals ze hier genoemd worden, vindt men 'n gioot aantal gegoede, ja zelfs schatrijke personen. Zij leggen zich op den handel to© of wel ze bouwen huizen voor de Euro peanen. Ik sprak hier gisteren nog een Palcm-b an ger, die nu reeds 3000 guldeti 's maand aan huishuur inthij! woont ia een mooi gemeu bileerde woning dicht bijl het Kantoor Bin- tang Hindia, doch verteert volgens zijn niet meer dan f 300 per maand 1 liet overige geld wordt 'besteed om weer nieuwe huizen bij "te bouwen en daar 't ge tal nier gevestigde Europeanen voortdurend toeneemt, zoo kan deze nog jonge ener gieke man eenmaal een echt Oostorsche nabob worden. Twaalf jaar geleden kwam hij hier op de plaats mot nog geen 500 gul den op zak en als bijzonderheid mag ook worden meegedeeld, dat de man een oprecht geloovig Muzelman is en nog nooit geld heeft uitgeleend of bet .was om te liehien en zonder renteberekening. Bijna in elke "kampong treft men een visch vijver (balorig) aan, waarvan 't drab bige stilstaande water minder goed Voor do gezondheid is. Do bevolking teelt er goud- visschen in, die op de pasar verkocht, dooi en snelle vermenigvuldiging, een ruime bron van inkomsten opleveren. De bodem van Bandoeng on omgeving be staat uit verweerde vulkanische gesteenten dio in don loop der eeuwen een. dikke vruentbare huniuslaag hebben gevormd. Do stad ligt aan do beide oevers van de Tji vapoendoeng, den van het Noorden komen den zijtak van den Tji Taroeu cn op het "■logste gedeelte van. do bekende hoogvlak- e> aangeleund tegen de zuidelijke helling van don Tangkoeban Pralioc. "Wij spraken uei boven reeds van duizenden slokans (a° &n), waardoor voortdurend water st'oomt, alle ongerechtigheden met zich voerende. Dit practisdho gotenstolsel werd rno< Dlb juist omdat Bandoeng zoo hoog gele gen is en naar het Zuiden merkbaar daalt, 5 at al bet water, zoowel' beneden als ven don grond, oe»n vrij sterk verval beeft 611 ^valstoffen, faecaliën enz. door do gemetselde slokans naar da T'ji Kapoou- ooeng worden afgevoerd en den bodem der «cao uiefc kunnen verontreinigen. Op verschillendo punten der plaats voor zien Artesische putten in de behoeft© aan zuivel drinkwater. ALle-wegon, ook 'buiten do stad, zijn keu rig onderhouden en aan beide zijlden. be plant met onafgebroken rijen van sch'aduw- boorneu. 'Men kan er uren waudei&ii zonder- last van 'het Indische zonnetje en men ziet hier veel meer Europeanen te voet dan h.v. op Batavia. Wat do temperatuur betreft, die is zeer constant. Bijna het gehoede jaar toont do thermometer 's morgens om 6 uur pl. m. 20% C., 's middags na 1 uur pl. m. 28% C. en 's avonds te 8 uur 22% C. Bijl regen, die hier in den middag nog al eens valt, daalt de thermoir.ter meestal 4 a5 graden. Som migen bew'd'en, dat Bandoeng een vodhtigo plaats is, zeker van wego den regen, docth cleze con Jusio is totaal verkeerd. De lucht is zelfs bctrekkelijjk droog en do gemiddel de voel tig'lieid blijft altijd ver beneden die te Bat via. Boeken, schoenen, sigaren enz. beschimmelen hier dan ook veel minder gauw dan op andere plaatsen. In de mor genuren echter hangt er over de stad dik wijls een dichte nevel, die meestal na 8 uur zich oplost, maar todh. minder prettig is voor hen, die, zooals ik, veel van ©en ochtend wandeling houden Alles bij; elkaar genomen komen we' tot de conclusie, dat Bandoeng niet to koud en niet te warm is, niet te vochtig en niet te droog, niet te winderig en niet te stil en daarom 'm uitgezochte woonplaats voor ouden Van dagen. Evenals op Soekaboemi vestigen zidh hier meer en meer gepension- neeidcn en ik zou deze plants zelfs verkie zen, omdat mien in alle geval hier meer leven om zich ziet en zich dus minder gauw verveelt. Om u een denkbeeld to geven van de snelle toename der bevolking, geven wij u hiei ©enige staatjes, ons welwillend door bot Residentiekantoor verstrekt, liet getal Inlanders bedroeg in jaar. personen. jaar. poisonen. jaar. porsoneu. 1899 35342 1900 4217.1 1901 43405 1902 45607 18D3 22000 1898 32056 1903 48902 Hei getal Cbineezen bedroeg in: jaar. personen, jaar. personen, jaar. penoncn. 18S9 974 1894 1453 1S99 2544 1890 923 1895 17-56 1900 2630 1S91 1140 1896 1958 1901 2653 1892 1150 189 7 2172 1902 2700 1893 4182 1898 2354 1903 2741 liet getal Europeanen bedroeg in. jaar. personen, jaar, personen, iaar. poisonen. 1S89 339 1894 724 1899 1433 1S90 467 1895 968 1900 1507 1891 591 1896 1134 1901 1510 1892 601 1897 1256 1902 1515 1S93 548 1898 1372 1903 1522 Hel getal Arabieren bedroeg in: O OI jaar. personen, j ar. personeu. jaar. personen. 1889 263 1894 57 1899 43 1890 68 1895 59 1900 43 1891 69 1S96 43 1901 43 1892 60 1 897 43 1902 42 1893 69 1898 43 1903 40 Zooals wij boven zien, daalde in 1890 het getal Arabieren plotseling zeer. De oorzaak van dezen teruggang is te vinden in hun uitzetting gedurende genoemd jaar en wol van diegenen, welke zich zo-nder vergun ning heimelijk in deze plaats gevestigd had dendank zij, de krachtige maatregelen door het Bestuur genomcaa, verminderdo toen dit vcor den Inlander zoo schadelijke clement, wat natuurlijk niet anders dan toe te juichen was. We spraken hierboven van de bekende hoogvlakte van Bandoeng en wezen ook in vorige Penkrnssen op dit plateau, en wel in verband met de verdediging van Java. Het heeft dan ongeveer den voran van. ce-n ellips mot een lengte-as van 50 kilo- nictoi bij cull breedte-as van 18 Idlometer (oppervlakte 513 KM2). De lengte-as valt vrijwel samen met die van Java ou loopt dus van West naar Oost. Het plateau ligt 650 ii 680 Meter boven deu spiegel dor zee en is geheel omring door een reeks van bergen. Als voornaamste toppen noemen wij den Boerangrang in liet Westen, den Tangkoeban Pralioe in het Noorden, den Boe-kit Toenggoel- in het Oosten en den Gocntoer, Malabar, Tiloe, Putoera en Mas- sigit in het Huiden. Genoemde borgen zijln alle vulkanen, waarvan -echter alleen nog de Tangkoeban Pralioe merkbaar werkzaam is. De bodenii van de hoogvlakte bestaat uitsluitend! uit vulkanische uitwerpselen (over elkander heen gevloeide I-aVastroomon) en goed be schouwd is hetjiier een zeer gevaarlijk plekje op aarde. Als plotseling het inwen dige vuur eens -tob uitbarsting kwanx, zaten wij hier vrijwc-l in een kom, waaruit geen ontvluchten meer mogelijk was cn zou Ban doeng een tweede Pompeji kunnen worden! Volgens de geleerden is dit plateau in vroegere eeuwen niet veel thoogor geweest dan de westelijk daaraan grenzende vlakt© van Radjamandala, nl. pl.ra, 330 Meter, en alleen dooi- do uitwerpselen der rondom liggeude vulkanen tot de hoogt© van 680 Meter opgevoerd. We loven hier dus werke lijk, zooals liet spraakgebruik zegt „bpyen een vulkaan" en wie liiervan nu fiög niet geheel overtuigd mocht zijh, heriuner ik aan liet feit, dat op„27 Augustus 1883 Rra>- katau in -do Straat Soenda plotseling tot uitbarsting kwam, na sinds Mei 1680 niets nie-ei van zich te hebben doen kooren cn daarbij ia twee uur tijds 18 KM3 puim steen, lava enz. heeft uitgebraakt, een hoe veelheid, leeds voldoende om d« tegenwoor dige oppervlakte van hot BandoengScbe plahau 500 Meter te verhoogen (per mi nuut 4J- meter!) Ten slotte ecu sprookje of legende, net zooals go wilt, dat ons echter leeron zal, hoe bij de iulieemsche bevolking- nog steeds do herinnering bewaard bleef, dat do gebeele vlakte van Bandoeng in overoude tijden een meer geweest is! Eigenaardig dat ook de geologen, natuurlijk -langs weten- scliappelijken. weg, tot dezelfde conclusie zijn gekomen. „Ej heerschlè, nu duizenden jaren gele den', zoo vertellen do Soendaneezen, „hier over West-Java «en. vorstin van buitenge wone schoonheid en prinsen uit alle oor den. der wereld kwamen maar hier, alleen maal om) haar te zien. De begeerde vorstin was echter een woeste mannemhaatster en lied niemand tot zich toe; zelfs haar slaven hadden neg nimmer haar aangezicht aan schouwd on het paleis werd dag en nacht door talrij(ke wachten bewaakt. „De sehoone doch zonderlinge prinses «as een gunstelinge van booze geesten en uw-ah, in hoogst eigen p-eisoon, had haar eeuwige jeugd en schoonheid toegezegd, nuts /ij slechts nimmer haar hand of hart aan ceil man zou schenken. ..Eens, 's morgens tegen het baduur, wachtten haar slavinnen te vergeefs op haar komst; de vorstin bleek plotseling verdwe nen en haar groote zwarte jachthond met liaar1 ,-Tkar oom, do broer van haar vader, nam de icgceritig vooiioopig waar eu liet liet geheel e land van Java afzoeken, doch nergens vond men cenig spoor van. de lioo- ge Vrouwe. „Ze" jaar later -kwam zij, echter plotseling weer tc voorschijn. ..Zi» bracht toen een knaapje, alsi Qiattr zoon mede, doch van baar echtgenoot, le vend of dood, sprak ze maar niet. Ook do hond was weer 'bij haar. Dadelijk nam zij van haar oom het bestuur weder over eu niemand kwam sedert ooit te weten, waar zij toch gedurende al dien tijd gezeten had, wed. ging zij nu en dan met den hond naar heb gebergte, doch kwam steeds na eonigc dagen weder terug, zonder zich Ook liman- cenigszius te storen aan do praatjes, die men rondstrooide. „Het knaapje groeide intusscikm tot een krachtig en kloek man op en bogoa zidh. eindelijk angstig af te vragen, wie tooh wel zijn vader zou zijin. Toen liiji nu meerder jarig worden zou, eisclite hij van mamalief de waarheid ©n ziji lachte toen somber en fluisteide het hem in 't oor „Den Volgenden dag was do prins ver dwenen ou vond men, het lijjlc van deu hond met oen. kris in 't hart! „Wederom verliepen er vele jaren. Nog regeerde steeds de grimmige eeuwig schoono piinses, nog weigerde zij eenige toenade ring tot de vele vorsten, die om haar hand kwamen dingen. „Toen geschiedde 'heb. dat een onbekend jouknum zich in haar gebied Vertoonde. Men roemde algemeen zijp dapperheid en klacht, Met zijn stalen vingeren wrong liij' den strot van den koningstijger dicht, mot oei) ■enkelen ki'issteek doodde liijl derii wilden stier Nog nimmer had man in de Soemdar- land-en zulk een schoon man gezien cn heb wekte algemeeno vreugde, toen do vorstin hom tot ziek riep eu voor 't eerst dus aan eon man lmar van schoonheid schitterend gelaat veidooude! „Deze raakte dadelijk in geestdrift en zijn oogen spraken tol haar van hartstoch telijke liefde. „Hot was op de jacht, dat zij zich' met liem wist af te zonderen van het gezelschap mi eindelijk alleen wierp hij zich voor haar neder en kuste liaa.r de voeten. De vorstin zag met eau boosaardig®! grimlach op deu in 't stof gehukte neder, wendde toen haar schoon hoofd van hem af en sprak tob Siwah: „Als nog dezen nacht de zee tot hier doordringt, als nog dezen nacht oen vorstelijk vaartuig wordt ge bouwd en liij komt mij dan halen hier aan deze plaats nog juist voor d© dageraad het Oosten kleuren zal, dan zeker zal ik mij met dezen jonkman hischepem en lieml vergezellen, werwaaxts hij maar wil. Voer mij thans heen." En op hetzelfde oogen- blik was zijl voor den jongeling Verdwe nen. Omstreeks 4 uur des nachts gebeurden er zonderlinge dingenPlotseling kwam het water van de Javazee over de hergen naar hier opstijgen en weldra was do oppervlak te der vallei gehggl met water bedekt. Het groot djatibosch in 't 'Zuidoosten werd geveld en de stammen tegoii den rug van een vuurberg opgedragen Kort voor het aanbreken varn den dag stond do vorstin op het bergpad, waai' zij Siwah had aangeroepen; de vallei Was in een golvende zee veranderd, alleen neg be grensd door de bergketen in 't Noorden, die als een dam heb water tegenhield. Daar kwam ook een koninHijjkö prauw, als door onzichtbare handen voortbewogen, cn do jonkman zelf stond vóór haar en wilde haar met zich voeren. Vo! woed©, dat haar toeleg mislukt wa«, dat Siwah blijkbaar haar verliet, dat 'nu toch een man en nog wel haar zoon haar do zijne zou uoemon en dus haar schoonheid zou moeten vergaan, greep zij! haar kris van onder haar opperkleed en sprak met ver achting: „Verdrink u in deze diepe wate ren, zoon der schande. Gij hebt uw moeder ten huwelijk hegeeid en met deze klis uw vader vermoord!" De ongelukkige jonkman viel bewuste loos achterover en verdween in de golven. Dc Zuidoostelijke berg, waar 'L djatiboscli geveld was, heet Bo-ekti Toenggal of „de berg der afgeknotte stammen". Do Noorde lijke kelen, die het water had afgeduwd, weidt Tambakkou- of „damgebergle" ge naamd, de1 vuurspuwende borg, vanwaar het vaartuig was komen aandrijven, keet de Tangkoeban Pralioe of „omgekeerde piauw Lt. Clockener Brousson, b. c Bandoeng. Den 12den komen or ornveders aan do Golf van Gascogno (misschien ook elders). Van 13 lol 20 Augustus zal het afwisse lend, helder en regenachtig weer zijn. Van 22 tot 29 Aug. is weder mooi, warm weder te wachtenmaar den 30sten en 31slen Aug. dreigen weder zware regen en onweersbuien. Gelukkig voor onze Koninginnedagviering komen echter do weervoorspellingen nog al eens niet uit. De maand Juli bijv. had volgens de weer kundigen „koud en regenachtig" moeten zijn 80 cent per regel. tg 5 i' De Hoop. Gisteren vei trok ds. J. Barbas, pred. te Geestcien, naar Schotland om den lslen Aifgustus te Leith ds. 11. G. v. cl. Flier te vervangen. liet hospitaal-kerkschip heofl order, daar voor Maandag in Lcilli binnen Le vallen. De rollen verwisseld. Een dor koeien van den landbouwer D. Dogleiom te Krimpen a/cl Lek, was tc wa ter geraakt, A. van Dam nu deed het beest een touw om on wilde het er zoo uittrek ken. De koe trok echter sterker, zoodat Van Dam (e water ging. Voor Van Dam bleef mei over dan zijn uitersten best le doen oin het hoofd boven water ie houden. Na dat de koe een flink eind gezwommen had, ging zij den kan! op en was zoo welwillend zijn tochtgenoot, die het touw altijd nog stevig tc pakken had, cr mede uit te teek- ken. Duizenden malen hebben wij reeas deze uitdrukking per brief ontvangen van per sonen, die het eon of ander familielid in oenen zorg wekkenden toestand bij zich thuis hadden. Wij zijn cr van overtuigd dat vele personen, die op dit oogenblik dit arti kel lezen, ook een familielid bezitten waar van de gezondheidstoestand veel te vcn- sclieu overlaat. Wij zijn er zeker van dat in de meeste gevallen huishoudens demoe der des huizes vele malen ongesteld is, de echtgenoot, die reeds zich vele moeite heeft te geven om in het onderhoud van de zijnen te voorzien, wordt in zijn lust tot werken gekrenkt door dat de moeder des huizes lijdende is. In plaats van met opgeruimd heid te werken is hij neerslachtig en lus teloos. Dusdanig was het geval met den heer L. Jooseu de Beer, wonende le Made. Zijne echtgenootc was sedert geruimen tijd lij dende aan gelnck aan eetlust en aan alge- mecne zwakte. De vele middelen die aan gewend werden, mochten hoegenaamd niet haten en hel is slechts door het gebruik der Pink Pillen van Dr. Williams, dio hem aangeraden wenlen, dat zijne vrouw thans welvaicnde is ou zijn huiselijk geluk weder terug gekeerd is. llij schrijft ons dan ook: Ik zal-Uwe Pink Pillen steeds roemen eu U kunt mijne verklaring aan ieder open haar maken, want zij hebben bepaald bij mijne vrouw wonderen verricht. De Pink Pillen zijn een hemiouwer van het bloed en versterker der zenuwen hij uitnemendheid, zij zijn onovcrtreffelijk tegen ï'heumaliek, hcupjicht, bloedarmoede, bleek zucht, zenuwpijnen, algomeene zwakte, en bewijzen de grootste diensten aande.vrou- wen gedurende het gevaarlijke tijdstip barer levens, n.l. bij het koeren der jaren en tot de vorming der jonge meisjes. Prijs f 1.75 do doos, ƒ9.per 6 doozen. Verkrijgbaar bij Suabilié, Steiger 27, Rot terdam, hoofddepotüiouder voor Nederland en Apotheken. Franco toezending tegen postwissel. Verdronken. Dinsdag had op de Maas onder Alem een droevig ongeluk plaats. Vader en zoon, genaamd J. e-n Th. R., zouden aan don Rossumsehen oven stednen thai on met hun roeiboot; zij' hadden daarbij d© onvoorzicth- tigbeid, hun boot zóó zwaar te laden, dat de overtocht gevaarlijk werd, waarop bun dan ook door verschillende personen gewe zen werd. Tooh werd de reis aanvaar^, met het treurig© gevolg, dat de boot ruim. hal verwege de Maas water schepte en zonk, Waarbij de dertigjarige zoon den dood vond m de rivier, terwijl spoedig toegeschoten hulp ei in slaagde den vader nog te redden; zijn toestand is echter zóódanig, dat hij nog in levensgevaar verkeert. Héb lijk van den jongeling heeft men eenigen tijd later opgevisdht. W ctrvoorspelling Jules Capré, de Fransehe weei'profeet, voorspelt het volgende omtrent het weder in Augustus: üe eerste week der vacantiemaand zal men, volgons hem, slecht weer hebben: re gen en wind. Van 9 lot 12 Aug, zal hel mooi, wuun weder zijn. LEEUWARDEN, 28 Juli. Boter. Boereboiei f43.— a fAanvoer 44 'A, 17 'A on 3 i/](, vaten, Fiibrieksbnier f43 50 a f45.Aanvoer 12 Vs. 17 '/e 1hi vaten. Nuleiiriu" \an ite Commissie. tekwal.Fabrieks bo er f 44. Landb. lvat: 1o keur f43,lot f 2e keur f 42 lot f 3e keur f 40. i/„ vat: le keur f43.tot f2e keur f4! 50 tot t3o keur f40 Aanvoer 5 H l/s en Vie vaten. Fabrieksbuiei' f4'-! a 145.Aanvo-r 12 en 5 vaien HAMBURG, 29 Juli. Petroleum beo 6.30 biief. Sjantus traag; per Juh 22V,, Anp/S'pt 2'Rii, zui.der lost. BUDAPEST, 29 Juli Taru.e. Pet Oct. 9 86 kr Mai« i-t Juli 6.30 kr Tai we Mats NfcAV-UiWv, 2) Juh. Mei Jn'i. Aug. Sipt, Dec. !0i%91% 93'A liie Juh. Aug Sept Dec 5554% 52 Faiilisicuientcn. Uit de Siaats-Covrant. i (.gesproken: A B. Lijsen, bouwkundige, te Hilver sum. Reelrter-commissaris mr. P. W. de Ko ning; curator mr. D. K. G. de Jong. Ph. van Straaten, koopman, te Amster dam. Redhter-comtmissaris mr. P. "W. de Ko ning curator nu*. D. K. G. de Jong. N Yisscfher, pottier, to Amsterdam. Rechter-commisaris mr. P. "W. de Koning; curator mr. D. K. G. de Jong. Th. Visser, vrachtrijder, te Kolijusplaat.- Rechter-commissaris nu*. B. W. F. Kronen-

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Schiedamsche Courant | 1904 | | pagina 5