58"" Jaargang.
Zondag 29 Januari 19G5.
No. 11686.
Tweede Blad*
Het Droomgezicht.
Het heuglijk feit.
De» courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen,
Prijs per kwartaalVoor Schiedam en Tlaardingen fl. 1.25, Franco
per post fl. 1.65.
Prijs per weekVoor Schiedam en Tlaard,iagen 10 cent.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen -worden dagelijks aangenomen.
AdvertentiSn voor het eerstvolgend nummer moeten.des middags vdór een uur
aan het bureau bezorgd s\jn.
Boxes* i Betentrut #S»
Prijs der Advertentlin: Tan 1C regels fl, 0.92iedere regel
meer 15 cents. Reclames 80 cents per regel. Groote letters naar de plaats die zij
innemen.
Advertentiën bij abonnement op voordeelige voorwaarden. Tarieven hier
van zijn gratis aan het Bureau te bekomen.
In de nummers, die Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdag»zond
verschijnen, worden zoogenaamde Xttelno advertentiën opgenomen tot den prjjs
van 40 cents per advertentie, bij vooruitbetaling aan het Bureau te voldoen.
latsre. felsfoss Mo. SJMfc.
Zoo noemt „Land en Volk" hei. tot stand
gekomen stembus-bondgenootschap tus-
schen de Liberale Unie en den Vrijzinnig-
Democratischen Bond, de twee krachtigste
groepen der liberale partij in ons land.
En wel mag zij het een heugelijk feit
noemen, te meer daar deze concentratie
op de vergadering van de afgevaaidigden
der Liberale Unie met algemeene stemmen
en op die van den Vrijz.-Dcm. Bond met
48 tegen 10 stemmen weid bekrachtigd.
Zoo is dan hiermede het begin gemaakt
van het zoo lang en lot nog toe zoo vruch
teloos gehoopte eendrachtig samengaan van
alle vrijzinnigen om bij de a. s. veikiezing
een krachtige eensgezinde poging in 't werk
te stellen Nederland te „ontworstelen aan
de gevaren van het huidige regecringsstel-
sel," het in den vervolge te bewaren voor
de clericale overheersching en hare reactie.
Moge dit begin er toe leiden, dat de ge-
heele liberale paitij, van haren lin
ker vleugelman tot den meest behoudenden
oud-liberaal, als één man optrekke in den
aanstaanden stembusstrijd ter bereiking
van het doelherstel der Regeering in vrij
zinnigen geest. Dit doel is voor alle libe
ralen hetzelfde en. eendrachtige samenwer
king behoeft niet meer uit te blijven, nu
door de Lib'. Unie en den Vrijz.-Dem. Bond,
een piogham van actie, een strijdpro-
g r a m is aangenomen, dat door i e d e r e n
liberaal, van welke schakeering hjj ook
zy, kan worden aangenomen, waar
mee hij in beginsel zijn volle instemming
kan betuigen.
Dat program luidt aldus:
„Met handhaving van de openbare school
verheffing van het peil van het volksonder
wijs in zijne verschillende vertakkingen.
Sociale hervormingenVerzekeringswet
ten, waai onder in het bijzonder de ver
plichte invalidileils- en ouderdoms-verzeke-
ring met geldelijke bijdrage van den staal;
herziening van de armenwet, waarbij de
openbare armenzorg niet blijft uitsluitend
politiezorg.
Hervorming van het defensiewezen inde
lichting van een volksleger.
Ter voorziening in de fmancieele behoef
ten, ook ter verkrijging van eene betere
verhouding tussehen do geldmiddelen van
Rijk en Gemeente, in de eerste plaats
bezuiniging op militaire en andere uitga
ven, en verder, met handhaving van do
vrijzinnige handelspolitiek, eene meer ra-
lioneele regeling van de directe belastin
gen door welke, zij het ook in gesplitsten
vorm, de inkomsten worden getroffen, als-
Een nauw, door kale rotsen ingesloten
dal, eenige strepen dun woud, op de hel
lingen een zwaar sneeuwdak. Aan den voet
der steile hellingen een woeste stroom met
brokken steen, die met een, korst is omgeven,
zijn opgestapelde houtblokken en overspoel
de oevers, waartegen de met' ijs bedekte wa
teren dof aanrollen. Waarheen men ook ziet,
niets dan afgronden, scherpe hoeken, reten
en uitgeholde steenen. Zelfs de hemel schijnt
tussehen deze zaagvormige rotsmuren als
een versleten grauwe hand. Strikt genomen,
is het echter geen grauw, maar een onbe
paald donker, een laaghangende wolkenmas
sa, waarin de witte sneeuwbanden zich uit
strekken.
Het beetje effen bodem, dat in deze ge
bergten-wildemis is waar te nemen, neemt
de spoorlijn in. Het kleine stationsgebouw
staat in een uitspringende bocht van den
rotsmuur, die op de linker-dalzijde do ri
vier begrenst. Op het spoor daarvoor wacht
een sneltrein typ het toeken "van vertrek.
Eenige vlammen werpen een feilen schijn
over de sneeuw en op de donkere wagen
colonne, langs welke zich verscheidene ver
momde gestalten voorbij haasten.
Een van hen, in een korte jachtpels, hoo
ge laar-zen, jagerkousen en pelsmuts, treedt
thans op de locomotief toe, die als een ge
heimzinnig monster mot vlammende oogen
in de duisternis staart.
„Zeg cons, Baumgarten, we zijn je flink
met de sneeuwploeg voorgegaan. Maar ge
heel-zeker is die drommelsche geschiedenis
niet. In Wolfsgraben hangt een heele berg
van sneeuw aan de rotsen. De blokwachler
mede uitbreiding der progressie; billijker
regeling en verhooging der successiebelas
ting, voorts belasting op voorwerpen van
weelde.
Daarnevens wordt, zonder dat andere wet
gevende arbeid hierbij hoeft achter te staan,
wijziging van de Grondwet, in dien zin, dat
aan den gewonen wetgever volkomen vrij
heid bij de legeling van het kiesrecht wordt
toegekend ter hand genomen, teiwijl het
vertrouwen wordt uitgesproken, dat deze
zoodanig worde -"Oorbei eid, dat vóór het
einde van het vierjarig tijdvak de eerste
beslissing over een daartoe strekkend voor
stel kan genomen worden."
Het program' is korf, maar duidelijk.
En het kon kort zijn, wijl het werd aan
geboden enkel als het program voor het
volgend vierjarig staalkundig tijdperk.
Maar ondanks zijn kortheid was het noo-
dig, niet om het verwijt der ministerieele
bladen te ontgaan, dat de vrijzinnigen op
trekken onder de negatieve leuze: „Tegen
de clericalen, tegen het Calvinistisch ka
binet, tegen Kuyper", maar omdat voor een
verbbnd een verbindend werkprogram noo-
dig is en in 't bijzonder ook om te komen
tot de overeenstemming omtrent het kies
recht, zooals die in de laatste alinea is
uitgedrukt.
Te pogen om het vei wijt der tegenpartij
te ontgaan, dat de liberalen, slechts strijden
onder de negatieve leuze „tegen de cleri
calen" zou overigens onmogelijk zijn. In
dien zjj meent van een dergelijke voorstel
ling partij te kunnen trekken, dan geeft zij
in de pers die voorstelling, al klinkt het
verwijt ook nog zoo zonderling van een
kant, die in 1901 trioiriphoerde met het:
„tegen het liberalisme, voorden Chris
tus!"
Er is van oud-liberale zijde beweerd, dat
de genoemde alinea over het kiesrecht een
belemmering zou zijn voor het samengaan
der oud-liberale fractie met de verbonden
partijen.
Waarom
Omdat zij daarin ziet de eeiste slap, die
leidt naar algemeen kiesrecht?
Misschien, schoon meestal wordt be-
weerd, dat de meerderheid des lands geen
algemeen kiesrecht, wil en men daarvoor
dus niet behoeft te vreczen.
Maar, indien nu eens de meerderheid van
het volk wel algemeen kiest echt wilde en
dit toonde door haar afgevaardigden tekio-
zen on/icr de voorstanders daarvan, zou
het dan van eene eerlijke politiek getuigen,
als minderheid dit kiesrecht tegen te hou
den door de macht van het Grondwets
artikel
Maar laten we ter toelichting meededen,
hoe eene minderheid dit zou kunnen door
middel van dit Grondwetsartikel.
De tegenwoordige regeling van het kies
recht wordt b'eheerscht door art. 80 der
Grondwet, waarvan de eerste alinea luidt:
„De leden der Tweede Kamer worden recht
streeks gekozen door de mannelijke inge
zetenen, tevens Nederlanders, die de door
de kieswet te bepalen kenteekenen van ge
schiktheid en maatschappelijken welstand
bezitten cn den door de Wet te bepalen
leeftijd, welke niet benoden 23 jaren mag
zijn, hebben bereikt."
Dit artikel met zijn „kenteekenen van
geschiktheid", - door Dr. Kuyper inder
tijd een schandaal genoemd, is altijd
een lastig iets geweest, zoodra een nieuwe
kiesrechtregeling aan de orde kwam.
Immers de vraag!is niet: welke kiesrecht
regeling is een eisch van den tijd? maar:
hoe moet de kieswet zijn om in overeenstem
ming te zijn met dit Grondwetsartikel?
Een zuiver, principieel debat over het
kiesrechtvraagstuk wordt dus altijd door dit
art. 80 tegengehouden.
En ook wanneer er dus een meerderheid
ware te vinden voor algemeen kiesrecht,
zou deze nielj inj te voeren, zijn zonder Grond
wetsherziening. En om hiertoe te geraken,
moet er echter eerst heel wat geb'euien.
De Grondwet stelt enkel algemeene re
gelen vast, waarnaar de inrichting en het
Bestuur Van den Staat wordt geregeld;
zij moet zoo zijn ingericht, dat zij gedurende
een lang tijdsverloop van toepassing kan
blijven, en herzieningen niet steeds noodza
kelijk blijken.
Voor een herziening zijn zeer vele for
maliteiten noodig en zoo ze eindelijk door
de Kamers is aangenomen, worden deze
ontbonden en de nieuwe Slalen-Generaal
moet de herziening met 2/3 barer stemmen
aannemen, zal zij wet worden.
Een kleine minderheid kan dus, zooals
gezegd is, een groote meerderheid dwars-
boomen, wanneer hare macht steunt op ee-
nig Grondwetsartikel Om nu in het ver
volg iets dergelijks te voorkomen ten op
zichte van het kiesrecht, willen de Lih'.
Unie en de Vrijz.-Dem. Bond art. 80 zoo
algemeen maken dat de gelieele regeling
wordt overgelaten aan den gewonen wet
gever. Dit noemt men het blanco-artikel,
wijl hot art. 80 der Grondwet dan zelf
geen enkele eisch voor de kiesbevoegdheid
meer stelt.
Uit een oogpunt van recht en billijkheid
kan daar niemand tegen zijn.
Alleen zij kunnen dus niet met het pro
gram van de twee liberale partijen mede
gaan, die moenen uitbreiding van kiesrecht
of algemeen kiesrecht ook dan nog te mo
gen en te moeten tegenhouden met behulp
van het tegenwoordige art. 80 der Grondwet,
wanneer in de beide Kamers der Stalen-
Generaal de meerderheid voor die uitbrei
ding of voor algem. kiesrecht is.
van No. 67 heeft bevel gekregen den trein
bij profiel 158/6 af te wachten."
„Zeer goed, mijnheer de ingenieur," ant
woordde de machinist. „De wind bevalt mij
niets. Ik wenschte, dat we maar in Thai
heim Heb ik het niet gezegd Daar begint
't weer!"
Door de lucht rolt iets als een ingehouden
gehuil. Dan volgt een stormwindvlaag en
groote vlokkenmassa's vliegen sissend om
den heoterr ketel der machine. Op hetzelfde
oogenblik klinkt liet doordringende geluid
van het fluitje van den chef een geluid
van de bel een kort, krachtig „klaar 1"
en gedempt klinkt driemaal 't slaan van
de klok bij het signaal in de nabijliggende
kloof.
„Goeden nacht, ingenieur 1" roept do ma
chinist, de hand tot een militairen groet
aan de pelsmuts leggend.
„Laat ons zeggengoeden morgen, mid
dernacht is reeds voorbij. Goede reis, Baum
garten I"
De laatste woorden van den ingenieur wer
den door het geruisch van het eerste uit
blazen van den stoom der machine niet ge
hoord. Langzaam opent de machinist den
regulateur en sleepen de gladde banden der
wielen op de met ijs bedekte spoorstaven
De zandkast openThans vinden de
^aderen de noodige wrijving. Mot een dof
puffen ontwijken rook en damp uit den
schoorsteen; uit de afvoerbuizen van den
stoom uit den cylinder komen met gelijke
pauzen witte dampstralen te voorschijn
steeds korter en steeds vlugger worden de
machtige ademtochten van hot krachtvolle
ijzeren mechanisme, welks organen met de
geweldige kracht van tweehonderd paarde
krachten hun arbeid verrichten.
De machinist buigt zich1 buiten het be
Bovendien, het blanco-artikel is geen vin
ding van de legenwootdige Unie-Liberalen
of Vrijz.-Dem.
De bekende prof. Buys schreef reeds in
1883, dat de Grondwetgever het verstan
digst zou handelen door met betrekking tot
het kiesrecht voor de Tweede Kamer niets
anders in de Grondwet te schrijven dan
dat „de leden rechtstreeks worden geko
zen door hen, die de vereischten bezitten,
welke de wel stelt en op de wijze in de
wet voorgeschreven." En in 1887 diende
de heer Van Houten bij de toenmalige
Grondwetsherziening nog een amendement
in van deze strekking: „De bepaling wie
kiezers zijn, en de regeling van alles wat
voider op het kiesrecht en zijn uitoefening'
betrekking heeft, hebben plaats bij de kies
wet."
Er is dus geen enkele reden, waarom
niet elke liberaal, van welke schakeering
ook, niet met dit verbond zou kunnen sa
mengaan. En enkel door eendrachtig sa
menwerken is er succes te behalen.
Dit is reeds gebleken in Brielle, waar
de heer Roodhuijzen nog wel niet is geko
zen, maar als e e n i g kandidaat van alle
liberalen met een ongedacht aantal stem
men uit de_ bus kwam.
Zulk eendrachtig samengaan kan ook in
ons district weer nieuwen moed geven en
hoop op de toekomst.
Één kandidaat, van welke richting hij zij,
mits liberaal, en dan gesteund door allen:
Vrijz.-Dem., Unie-Liberalen en Oud-Libera
len onder eenzelfde program en leuze ver-
eenigd tegen eenzelfden rij and.
BONENLAND.
schuttende dak om het donkere „garnituur"
de donkere wagencolonne dat zich
als een zwart slangenlichaam tussehen do
grooto sneeuwmassa's doorkronkelt, te over
zien. Lichte vlekken, de weerschijn der ver
lichte coupé-vensters, vliegen met dc lange
schaduwstreep over de witte vlakte voort.
Daar is de wissel en iets verder staat
op het nevenspoor de donkere massa eener
locomotief met den sneeuwploeg. De beide
machinisten groeten elkaar met lichte hand
bewegingen en ratelend rolt de zware trein
over de laatste wisseltong.
Stil 011 zwijgend staan de machinist en
zijn stoker op hun post en staren in den
zwarten nacht. De sneeuwval is dichter ge
worden. Kletterend slaat nu en dan een
witte wolk tegen liet dak en de wanden
van de standplaats van den machinist. Van
tijd tot tijd vliegt een heldere sneeuwwolk
van de spaken der locomotief-raderen in de
hoogte. Rechts en links echter is de razende
jacht van tot sneeuw en ijs gewordene demo
nen, sphinxen en dikke kaboutermannetjes
met dikke sneeuwmutsen, van spookachtige
monsters, die zich dreigend over den trein
buigen en witte draken, welks lichamen,
door do enge nachtelijk verborgen kloven
zich naar den spoorweg laten afzakken om
den trein te verslinden.
„Heb ik het niet gedacht, Brandt," aldus
wendde do machinist zich tot den stoker,
„dat we heden met sneeuwwater zullen ont
bijten E11 de storm nog daarbij
De stoker zei niets. Hij was een droef
geestige, stille knaap, wien de kameraden
gaarne plaagden om zijn eigenaardigheden.
Bij zijn autoriteiten stond hij wegens zijn
bescheidenheid en plichtsbetrachting goed
aangeschreven. Zij stillo ingetogenheid
deed 'sympathiek aan. Er stak echter iets
Kiezerslijsten.
Evenais andere jaren, wijzen wij hieron
der op al wal men doen moet om kiezer
te worden of te blijven.
Met te meer nadruk dringen wij
hij hen, die in do termen vallen om kiezer
te zijn of te worden, er ditmaal op aan om
hun plicht in deze niet te verzuimen, want
dit jaar toch staan de verkiezingen voor
leden der Tweede Kamer voor de deur.
De aangifte ten Si ad huize
moet geschieden tussehen len
15 Februari a.s.
Om kiezer te zijn, moet men op den 15n
Mei a. s. den leeftijd van 25 jaar bereikt
hebben.
Als men belastingkiezer is, dan
behoeft men geen aangifte te doen; en dat
is men wanneer men over het dienstjaar,
loopendc van 1 Januari tot 31 December
1904, is aangeslagen naar een of meer der
vijf eerste grondslagen van de personeele
belasting of in de grondbelasting (in deze
laatste voor ten minste een bedrag van een
gulden aan hoofdsom), of in het dienstjaar,
loopende van 1 Mei 1903 tot 30 April 1904,
in de vermogens- of bedrijfsbelasting. Men
moet echter, om op de kiezerslijst te ko
men, de directe rijksbelastingen, waarvoor
men aangeslagen is, vóór 1 Februari a.s.
hebben voldaan. Zoo men dit verzuimd
heeft, kan men nog op de kiezerslijst ko
men, als men de verschuldigde belastingen
vóói of op 1 Maait voldoet.
Heeft men in een of meer andere ge
meenten een der genoemde belastingen oven
de genoemde tijdvakken betaald, dan kan
men, zoo noodig, daarvan door overlegging
van de voor voldaan geteekende belasting
biljetten vóór 15 Februari a.s. ten gemeen
tehuize doen blijken.
De aanslag der vrouw in de rijks directe
belastingen geldt voor haar man; die van
minderjarige kinderen wegens goederen,
waarvan hun vader het vruchtgenot heeft,
voor hun vader. Aanslagen in de grondbe
lasting wegens omoerende goederen eener
onverdeelde nalatenschap gelden ook voor
den mede-eigenaar, wiens naam niet bij den
aanslag in het kohier is vermeld, mits zijn
aandeel in dien aanslag ten minste f 1 be
draagt.
Is men echter geen belastingkiezer, dan
kan men nog op verschillende andere ma
nieren op de kiezerslijst geplaatst worden,
mits men vóór 15 Februari as. aangifte
doet ten gemeentehuize.
Men kan woningkiczer zijn, wan
neer men. als hoofd van een gezin of als al
leen wonend persoon op 31 Januari 1905
sedert 1 Augustus van het vorig jaar heeft
bewoond krachtens huur, een huis of een
gedeelte van een huis, waarvoor, met of
zonder bijt ehoorenden of in huur gebruik
ten groncl o£ lokalen en bijgebouwen, niet
ter bewoning bestemd, de wettelijke huur
prijs, per week berekend, ten minste heeft
bedragen voor: Schiedam fl.75, Vlaar-Jin-
gen fl.50, Overschie en Vlaardinger-Am-
bacht f 1.25, Kethel en Schiebroek f 1.
Ook zij, die als hoofden van gezinnen of
alleen wonende personen op 31 Januari
1904 sedert 1 Augustus 1903, krachtens
eigendom, vruchtgebruik of huur, eenzelfde
vaartuig van ten minste 24 kuh. M. inhoud
of 24,000 kilogram, laadvermogen hebben
bewoond, behooren tot de woonkiezers.
Indien men hetzelfde perceel of hetzelfde
schip is blijven bewonen, waardoor men het
vorig jaar op de kiezerslijst werd gebracht,
is aangifte thans niet noodig.
I
Verder kan men loonkiezcr zijn,
wanneer men op 31 Januari 1905 sedert
1 Januari 1904 achtereenvolgens bij niet
sombers, onverklaarbaars in hem. Dat zei
den allen, die met Brandt omgingen. Som
migen lachten en maakten zich vroolijk
over hem, de anderen zeiden, dat de blonde
Lize, de dochter van den blokwachter bij
No. 69, daaraan schuld had.
Dat was juist. En toch was het met
Brandt niet in den haak, sinds hij eens
op een nachtelijke vaart het was juist
een jaar geleden bij het stoken van de
locomotief, toen de roode gloed de boven
de machine mi den tender wegfladderen.de
rook- en dampmassa's een wonderlijke ge
stalte gaf, zich met een starenden blik tot
den machinist wendde en nauwelijks hoor'
baar- zeide: „Thans is mijn brave moeder
gestorven 1" sinds dien tijd noemden zijn
overmoedige kameraden hem spottend den
„geestenkijker".
De sneltrein raast weg, kronkelt zich
knarsend door de vele scherpe bochten,
verdwijnt in den nacht des tunnels, ratelt
over bruggen, waaronder de ijzige wateren
donderen. Met uitzondering van 'n smalle,
korte streep voor hen op de baan, die de
lantaarns van de locomotief verlichten, om
hult duisternis dit ratelende leven, dat de
boosheden der elementen trotseert en de
niets vermoedende menschenkinderen, die
in him wanne coupé's sluimeren, door ge
vaar en verschrikkingen sleept.
„Brandt... stokenl" roept de machinist.
Mechanisch grijpt de stoker de kolen
schop, de vuurdeur wordt geopend en bloed
rood jaagt de eene dampwolk 11a de an
dere over de locomotiof weg. Zesmaal voert
de schop den gloeienden mond zijn voed
sel toe. Het ontgaat den machinist niet,
dat de stoker na eiken, worp de oogen schuw
omhoog richt, waar de vurige wolken koken,
tot worderlijke gestalten gevormd, over
gloed en ijzer door de duisternis ijlend als de
demonen in den Walpurgisnacht. Een heer
lijke vonkenregen schiet thans door 'tvlok-
keugedwarrel van de sneeuw. Daarop slaat
een zwarte roolnnassa neer en belet secon-
denlang eiken blik vooruit...
Pas op Brandt.
De stoker buigt zich over de borstwe
ring en zegt kalm:
„No. 59 heeft wit lichten na een
poosje: „Maar we zullen heden nog rood
licht te zien krijgen."
„Misschien bij no. 69?"
De stoker haalde zijn schouders op.
„Zeg eens, Brandt, daar schiet me juist
zoo iets te binnendal van dien predi
kant van Muhlleifen dal is immers onzin!"
„Wat is onzin?" viaagl Biandt kort.
„Die geschiedenis van zien zonder oogen
het zien met de ziel..Haiti We stoe
pen met den asehbak in de sneeuw
de aschklep toe!"
De trein is in een diepe insnijding in de
rotsen aangekomen. Aan beide zijden van
de spooilijn stappen zich sneeuwmassa's
op. Merkbaar neemt de snelheid van bewe
ging af en herhaaldelijk slingeren de rade
ren dikke stukkon saamgeperste sneeuwde
lucht in, tussehen de zich bewegende ma-
chinedeelen, op den ketel, waarvan ze sis
send afglijden op het dak van het bordes
der machine. De machinist opent den 1e-
gulatour nog meer; een wild stuiven
en snuiven verstomt den donder van de
neervallende wateren in den nabijliggendcn
bergstroom. Daar komt nog bij het gehuil
van den storm uit 't zuiden en de wilde
jacht van witte, ineenloopende gestalten,
voortijlende schimmen in de duisternis. Het
heete lichaam van de locomotief sist, doffer
rammelen do raderen, do zware ijzermassa.
SCHIEDAMSCHE COURANT
HMMMMMBBmBIBMBMnBMBBnnBIMIM!
jïV-.
r 1
