M Scliweizer Zijde!
Van Amstel en Y.
Do balans sluit. in debet on ©rediet net
f 1.125.623,44.
Het ondersteuningsfonds bleef onver
anderd. 'groot f 20.000.
Het uifcfceeringsfonds is per saldo groot
f 769.76.
De retailing werd o veie enkomslig liet
rapport der com missie goedgekeurd.
Tot bestuursleden werden herbenoemd de
aan de benut van aftreding 2ajn.de toeteren
M. G!. v. d'. Arend, C. Cr. Kavel'aar, A. v.
Hoboken van Cortgene, AD. Reepmaker eu.
W. ORneb.
Daarna werd een commissie tot liet nazien,
dei' rekening benoemd.
Nu kwam aan de orde een voorstel Van
'bet bestuur tot toevoeging; «ener alinea aan
art. 13 van bot reglement luidende:
Kinderen beneden den leeftijd van 6 jaren
mogen zidli zonder "behoorlijtk geleide niet in
de Diergaarde bevinden. De beoordeéling of
het geleide behoorlijk ia wordt aan den
directeur overgelaten.
Dit voorstel werd zonder debat goedge
keurd',
Vervolgens worden uitgeloot 20 gedeelten
van aiandeelen der rentelooza leening,
Door een dar l'eden werd de wenscheüjik-
iheid betoogd' een derden ingang te maken
aan de zijde der Diergaardesingel, dodh bet
bestuur bad 'hiertegen bezwaar uit bet oog
punt van controle.
Daarna werd de vergadering gesloten.
Kunst aan het Volk. Kunst
in het huishouden, Kunst in
de Kalverstraat en nog even
die Duncan.
Alle respect voor de ontwerpeis en sa
menstellers van de tentoonstelling „Kunst
aan het Volk" in het Stedelijk Museum te
Amsterdam, dezer dagen geopend! t
Zij zijn er volkomen in geslaagd aan
eenige der voornaamste groepen van hun
tentoonstellingzoo leelijk, zoo smake
loos en zoo onharmonisch mogelijk te groe-
peeren
Andere tentoonstellings-comité's doen
juist hun best voor het tegenovergestelde,
maar die oolijke lui van de vereeniging
„Kunst aan net Volk" hadden dat wan
smakelijke noodig mor hun doel. Ze wil
den namelijk groote contrasten doen zien
vlak naast modem-leelijke meubeltjes en
dingetjes alles tot kamertjes geschikt
staan daar rustig-mooie meubelen in
goedgekozen kleuren, ook tot kamertjes go-
schikt. Hoe leelijker nu no. 1 is, deste-
meer komt het aantrekkelijke van no. 2 uit,
„Kunst aan het Volk", nier reputatie
na haar jongste tentoonstelling in som
mige kringen wel eenige verbetering kon
velen, heeft thans "met deze tentoonstel
ling van architectuur en kunst, toegepast
op onze 'tegenwoordige omgeving en din
gen voor dagelijkseh gebruik, bepaald goed
werk verricht of trachten te verrichten.
Hoe of deze leerzame tentoonstelling zal
inslaan, moet nog Mijken. Jonge paartjes,
die nieuwe nestjes gaan maken, en daar
voor is 't juist den tijd, mogen niet ver
zuimen er, zelfs van elders, een kijkje te
gaan nemen. Oudere paartjes, nog tusschen
groene en zilveren bruiloft, die bun boeltje
eens willen opknappen, kunnen er veel lee-
ren. Iedereen, die maar een flauw begrip
heeft van kleuren, gezelligheid en gemak,
zal er ook veel leeren.
Deze tentoonstelling moest in vele plaat
sen van het'land herhaald worden.'t Gaat
zoo moeilijk er een beknopt beeld van te
geven.
We kennen echter allemaal die, meestal
donkere „voorkamers",, met een behang
vol rammelende kleuren en een dito kleed,
met die witte antimakassers en het tradi
tioneel vernikkelde tafeltje, waarop twee
vuurroode en twee blauwe ^prachtband-
jes" liggen of wel een album op album
standaard staat. Kijk maar van de straat
door de ramen van die woningkjes, waar
in de behanger met zijn stofnesten goo
chelde en waaraan de bazaar de twee,
„Hoor eemj, waard'! Geef ma nog1 dne roe
bels. Ik toeb ze noodig."
„Ik schiet geen geld voor. (Maak dat je
weg komt."
„Je wilt het me dfus niep geven Geef op,
zeg ik. V'an 'fc werken !heb ik genoeg, hoor
ja. V'an daag wil ik boemelen. Volgens mijn
berekening ontbreken er nog drie roebels,
d'aax ik ze allemaal tracteeam wil."
„Maak dat je wegkomt, allo, mairsdh."
„Als u mij de dite rodbels geeft, dan ga
ik, 'andera niet. Semjon Iwanowdtsdto wil
gaan iboemelea. Ik ben blij. Vandaag ben ik
jarig. Van je oven en je fafbriek heb ik nu al
een week lang genoeg. Geef op je drie
roebels."
„Ik geef ze niet, zeg ik je." Jij hebt mij
onlangs een roebel voor de verankering afge
trokken'. Ik zei toen niets. MIaar' nu wil ik
drie roebels hebben. Jij geeft ze niet? Nu
wacht." Daarop stiet Djetkin met do voet
he>t deurtje open waarmee het bureau ge
sloten was en w.erp zaJrih op den dhef. Hij
was zeer toornig ovear den slechten afktop
en de dwarsdrijverij van den chef. De dron
kenschap verhoogde zijn moed. Djetkin
stiet den dhef in de borst, maar de toege
schoten arbeiders en beambten hielden zijn
•handen Vast.
„Ei jullie lomperds!" schreeuwde Djetkin,
zwaar ademhalend. „Daalt losAnders sla ik
je allemaal dood
Plötsolóng verschenen, zonden dlafe iemand
ïjet bemerkte, twee politiedienaars, die
meotkunstis; zuiver flankeerende vazen
voor den schoorsteen leverde. De zwaar-
vergulde ovale spiegel daarboven, tus
schen de "zwartomlijste „gravures" vloekt
hai-d tegen de luxe-stoeltjes met die on
benullige krullendraaierij er aan. De kui
ven op de kastjes en de hondenhokhekjes
boven op het buffet wedijveren in graf-
omamentstijl met elkaar.
Van dat soort kamera ziet men op deze
tentoonstelling typische staaltjes, tot zelfs
kinderkamers met een behang om de koorts
van te krijgen, gedekte eettafels niet een
gekleurd servies en kleurig glaswerk om
reeds vóór het dessert, duizelig te worden.
En steeds vlak naast die voorbeelden
van wansmaak en sleur, een tegenbeeld,
waarin alles rustig is, mooi van lijn, een
voudig, harmonisch, vooral van kleur. In
die kamertjes, waarin volstrekt niet dure
stukken of ornamenten staan, spreekt elk
voorwerp, en zelfs de plaatsing van elk
ornament, voor zichzelf tot den beschou
wer en over den bezitter.
De gepolitoerde plompheid en de idiote
winkelkramerij plagen daar niet het voor
smaak en werkelijke "deftigheid gevoelige
oog. De klip,, om er een meubel ten toon
stelling van te maken (ook op zichzelf een
akelig modem-verschijnsel) heeft „Kunst
aan het Volk" gelukkig weten te omzeilen.
Zijn de contrasten niet wat te sterk,
en is er, vooral in die kringen die de
Vereeniging toch blijkbaar tracht te berei
ken met haar leerzamen arbeid, veel gele
genheid om "zich datgene aan te schaffen
dat niet bazaarwerk is en dat zooals
hier op de tentoonstelling feitelijk, als
het echt is, een hooge waarde blijft hou
den?
Want het rustige, kalme, deftige, is veel
al hier verkregen 'door gebruik te make*
van het moor-antieke oud-koper op oud
eikenhout, gemakkelijke groote stoelen uit
de 18e en begin 19e eeuw en nog zooveel
meer moois, is prijzig en het „volk", be
doeld in den zin van de min-gegoeden,
gaat als het zijn huishoudentje inricht,
niet bij een kunsthandel of antiquaar ter
markt. Zij nemen meestal ook een stukje
of brokje mede van bun man's moeder
of hun vrouw's va'der.
Bedoeld de Vereeniging met het „volk"
echter de na'tie, dan ja dan is er veel
nut vah zulke tentoonstellingen te ver
wachten, waar de leelijkheid zoo flink aan
de kaak gesteld wordt, nu in onzen tijd
de zoo geweldig toenemende dwaze over
daad van schunnige bazaar-meubeltjes, on-
noodige uitsteeksels en ditjes en datjes
blijk geeft vaïi een onrustbarend beschim
melende smatok.
De Vereeniging toont hier kunst volgens
•haar principe, om kunst niet in de porte
feuille of in de Musea opgesloten te
houden.
Van deze heel-nieuwe methode, om Kunst
bij Publiek te introducé eren, hadden wij
hier deze week nog een staaltje. Het na
tionaal huldeblijk aan generaal Van Heutsz,
bestaande uit een tamelijk groot en redelijk
wel gelukt schilderij van de bestorming
wan Baté Dië is hier drie dagen -uitgestald...
in de Kalverstraatvoor een winkelraam.
1 ,,'t Was zeker een slagveld in Transvaal,"
héb ik een der kijkers hooren verzekeren.
Een ander dacht dat 't wel in Indië zou
zijn en een derde vond de gelijkenis van
een der hoofdofficieren niet goed. Deze
derde kon er over oordeelen (beter zelfs
dan iemand andera), maar de twee; eersten
maakten een uitzondering op het „vox-po-
puli" enz. Zulke „Kunst" in de Kalver
straat lijkt mij toch .niet navolgenswaardig,
tenzij 't op muzikaal gebied is, bijv. bij
verandering van het klokkenspel op den
Munttoren, dat anders heel toepasselijk het
zegekoor uit Handel's „Josua" over de Koe-
Kinderenstraat laat galmen.
1 Nu ik hier dezen bekenden naam voor
de beroemdste Nederlandsche straat ge
bruik, wil ik even aanstippen, voor diege
nen die 't nog niet weten, dat destijds, toen
die aardigheid nog nieuw; was, tevens een
kleine verandering in dien k'alverachtigen
naam werd gebracht en toen de Koek-kin-
derenstraat-bewoneTS wat trots daarop wa-
Djetkin in do arrestantentamen bracihfceai,
welke niet Ver van de fa tori ski Was Veor-
wij|derd.
lu het politiebureau öljiep Djefbkiu den ge-
h-eoien daig en toen. menrtiem teg-etn den
avond 'liet loopen, ging faij Terstond naar de
herberg. Hij besteld© jenever, dronk
zeer l'ang en leegde het «ene gllaasje na het
andem
De bfeuwe, door sterren verlichte nacht
brak aan. De maan verschuilde zidh be
schaamd adhtetr de wolken we3k© in. Vroo-
lijike gouden rijen aan den 'hemel voortdre
ven. Daarboven lachten en schitterden de
steuren de aarde toe, waar alles stril was.
Op den rand van dan horizon, waan de
fabriek zich bevond!, flikkerden bloedrood©
vlammen.
Ze wakkerden aan en verspreidden zich.
Een di'ktke, roodblauw© rook; 'benevelde het
glanzende gezicht van d'e maan.
Dof' luidde die stormklok. Geheele zwer
men mensefhen als mieren trokken naar do
fabriek van Agapjew, welke door boosaar
dige, steeds sterker wordende vlammen werd
aangegrepen.
Het arbeid'ersvolk 'hTusctote het vuur zeer
ijkrerig, en Velen Van hen, die op het trot
toir stonden, vroegen elkander bezorgd
,.,'Hoe zal het nu worden? Waar zullen wij
nu anibedden? Een veraahrikkelijk ongeluk
en niets anders."
ren. Want de bijnaam der 'Amsterdammers
is steeds geweest clo koek-oters, even
als bijvoorbeeld die der Schiedammers: de
too venaars.
En zoo waren dan de Kalvers Haters, die
er steeds roem op dragen in het hartje
van Amsterdam te zijn geboren, do ware
koek-kinders, de koeketers of Amsterdam-
mere bij uitnemendheid!
Ik erken dat mijn afdwaling van Handel's
„Josua" op het carrillon van den Muntto
ren naar het koekslikkend Amsterdam laak
baar is, maar tegenwoordig, in deze Dun-
candagen, weet je bepaald hier niet meer
waar het met de muziek en de musici
heen gaat.
Men danst Beethoven en Glück en on
der reserve, daar de bron minder vertrouw
baar is, deel ik mede dat heden, Vrijdag
ochtend, een paar bekende ernstige misici
en kunstcritici hun huis uitkwamen hup
pelen, nóg onder den indruk van die Isi
dore Duncan, waarover ik in mijn vorigen
brief uitvoerig schreef.
De Amsterdammers slikken volstrekt niet
gemakkelijk alles voor zoeten koek, maar
Isidore heeft iedereen betooverd.
Ik voorspel, dat elk klokkenspel (en vrij
hebben er hier heel wat) aanleiding zal
geven in de volgende week tot „elastiek
gezweef", „bevallig beweeg", kortom tot
muzikaal gehuppel. „Das hatt fnit ihr Tan
zen, die Duncan gethanl"
Cats zegt immers:
„Daar rees in dezen tijt verschil in onze landen,
„Of heks of toovenaar sijn weerdig om te branden
„En dit ging wonder ver, tot Qoeree en Schiedam.
INDISCHE PENKIIASSEN.
CH.
Een der jongere halfbroeders van den
sultan, 'krijigt lash om de hofd'ames met de
rijikssderaden te doen aantreden. De prins
ontvangt die printaih in silalhoudi'.ng achter
den troonzetel, met een eerbiedig sem-bah
cox verwijdert zicto dan, 'kruipend als 't wiare,
tot achter bij1 de staatsitezaial' dei- vrouwen.
Rieir 'keert hiji ricto neg eenmaal om, wijdt
neg een semtoaih aan rijn Vorst, en verrijst
dan om bedoelde voorname hofdames de
boodschap van den sultan over te brengen.
De edelmaagdeu fit aan op en begeven zirib
langzaam en statig naar hun plaats onder de
Tnatag kentjana, waar riji in twee rijen front
maken naar het Noorden en de verdere be
velen afwachten.
Nu gelast de sultan zijp oudsten jonge
ren 'broeder prins Mangtkoe Boemi om rijtn-
plaats in den optocht, Vóór de hofdames in
te nemen.
Deze Vertrekt aan den amra v'an den ge
westelijken secretaris.
Daarna, krijgt ook de kroonprins een söetLf-
die 'bevel en wordit door den 'assistent-rei
den t weggeleid.
Beide prinsen hebben eerst de noodig©
sembah's voor Zijne Hoogheid gemaakt.
Het hoofd van den Vorstel-ijken stoet is
dus gevormd'.
Vóórop prins Maugkoe Boemi met den
hoffatoiigen secretaris onder één 'gouden Pa-
joeng (Van! den prins) en al het gevolg van
den Javaansöhemi vorsbanitetlg in het opslui
tend gelid.
Tien meter verder temt de kroonprins,
vroolijfc pratende met den assistenb-resi'dent
V. d. Bussen, dia hier voor 't eerst in funü-
tp'e is.
Op ©enigen afstand! volgen dan de ao'b.t
manggoeng's (eerste Idlas-toafclames) „met
verdubbelde rotten", de oepatjora of gouden
rijlkssieraden dragende. Zdjj worden door
gouden pajoeng's beschut.
Die rijikssieradem rijn een pauw, een heat,
een slang, een gans, een! fcaa.fy een. zakdoek-
doos, een lantaarn en een bedakdoos.
Genoemde dieren, fijn bewerkt, rijn doe
zen, wier deksels zich op hun ruggen opetnen
en die tot barging van tabalk, kaliki, gambir,
soeroebMaderen en andere Sérihpruimbe-
noodigdiheden dienen.
Nu rijken ook de Vorst ens de resident Van
hun troonzetels, de laatste getefib Zijne Hoog
heid don rechterianu. de „freule" neemt
weer den deep, de andere komt met de
spuwVaas aandragen, en zóó gooit het naar
buiten1.
De Penomgsong met den grooten gate
Pajoeng houdt zijn zonnescherm onmiddel
lijk boven het hoofd van den Vorst.
De resident heeft d'e zijne thuaa gelaten,
heel verstandig, wanfc een Europeaan onder
zoo'n ding, stomid! toch nde'fc eu deed bij, den
Javaan maar het denkbeeld gelboren worden,
dat die 'groote HoMandsdh© theeren hen na-
aapten .„"Waarom laat een Tesidemt z'n con
troleurs ook niett gffia en semibah?" vroeg me
eens een ondeugende Prdjl&jd'.
Wij! 'komen daJdieJijlk na de feeet'beschrij-
ving op de hormat- en pajoemg-kwefitie
terug.
Vlak Voor don sultan m-areiteören twee
Europeesehe lijfwachtdasagondesrB in groot
tenue en. ook twee Pbadjoetrit© Langen Astra
met -getrokken sabel.
Vlak achter den) «uiten gaan de keparak'ö
en pengampi'Fs, met del gewone ampiian'a
alle door gele pajoeng's beschut.
Hbedijlk mooie sprookjes-nimfen, zooals
ze daar langzaam voorbij zweven 1
Wij Europeanen sluiten ons nu achter" de
vrouwelijke pages aan en in b-eigriafenispaö
gaat het nu naar de Setanggil- Lor terug.
'Het groote binnenplein van dó Kedaton
vóór de 'bangsat Kantjana of Troonsaaal, is
reeds ledig. Toen straks de optocht zich be
gon te Vormen zijln de 'boepati's, panewoe's
en man tri'a djera's, de panalk'awaris, de
panjoeng- en 'arnp'iil'andtogcr's, de dwergen,
do miismaaikten, de albino's ©n de ordonnan
sen onhoorbaar afgemardhterd paar* de
Setinggil. Ze zullen ear don Vorst opwachten,
luister bijtoeiten aan Zijn 'komst, want daar
bij- de Setinggil Lor verdringt zich. ook toet
vol.k en ver-toont zich de sultami in al rij'n
grootheid en glorie,, -aite ware Hiji alleen hier
meester ill toet rijfk' vian Ngajogyailoarta
Tien Pradljoerit's miidji Sa-ma Atmadja
Wachten Zijne Hoogheid 'bij d'e eerste poort,
de régel Kedaton op. Zij zuMen als lijfwacht
diensfc doom Vijf hunnen" todbben i-edlita, vijf
anderen links van de Poort post gevat.
Om bun oorspronkelijk© Javaansche
'krijgakleeding verdienen deze weiikelajk in
teressante voorveiohtea-s onze bijzondere
aandacht.
Ze dragen een Soort van geef vest zonden'
mouwen en een (korte roods broek.
De bïoote armen en toeenen rijn met gele
borek ingesmeerd', zooaJs we dat ook zien
bij 'n JiWaansch ba-ui'd'spaaa".
Op 'b hoofd hebben ze een gelen met
goudgalon omboorden tulband'.
Om den 'hals en op de borat hlangt ©en
zilveren, sikkelvormige borstbedekking.
Zoodua nu do 'Mauggoeng's, dit rijn de
hofdames met de rijOcssietriaidfen, aanriveerm,
plaatsen zij zich vóór die edelmaagden en
adiirijden nui in sitat'gan xvij|dlbe:einsolien Ja,-
vaanschen danspas voo.rwa.arts, het blooto
zwaard dn de rechter, 'het schild in d'e lin
kerhand.
En zoo marcheert nu de optocht weer over
toet Plein Kernandoeugiam door den régol
Bradjanala naar den bangpal Mangoen-
toer op den Setinggil, waar die troonge
stoelten staan.
Dit .alilea geschiedt onder de meest zdefht-
'bate en hoorbare eesbewijpen, langs de en
ih-aie opgestelde Vendels Pradjoerit's.
De luitenants of Pamd'ji's dier Kraton-
troepen commandeeren in 't Hollandiscto, ibe-
toalve die van de Pradjoerit's iNjoetm. en
Langen Ast-ra.
De of'tiicierer. van die meer oorépronlrelijik
geblierven troepensoort gebruiken nog een
oud Javaansato commando
„HSr! nan tong! teéndjoeng lias-
tra!" (Hhr! geeft adhit! Naintang!
staat palToendjoeng de punt der 'lans,
Hastra werpspies).
De uitvoering is, dat "3e mannen wijd
beens gaan Staan, de rectoteihland in de rijde
en met de linker da lange lans meft de kope
ren punt op den grond plaatsen.
De 'bedoeling is naturfijjk toet presentee-
ren der wapens.
Ik geef dit als een bij(zondertoel:d voor de
militaire lezers.
En zoo- 'komen wij op da Setinggil Lor
aan, waar op den veihoogden vloer van de
kleine bangsal 'Mlangoertoer de troonzeltela
st.aan.
De stoelenrijen onder d«n' Triatagj. voor
het open gebouwtje of bangsal, staan na
tuurlijk lager dan da vorstelijke dampam
Ook de stoel' van den kroonprins, afzon
derlijk: op een klein verhoogd! vloërtjq, b'ëjSft
I beneden de zetels van sultan en resident.
Verder rijn er drie stoeten voor de prin
sen M-angfkoe Boemi, Ngaibéhi en Poeh ba ja,
naast elkaar op 'n rijtje.
Deze vier prinsenzetel® nu bervinden aich
in toet Dosten en de stoelen voor den over
ste, de assistent-residenten, den secretaris,
d'en tolk, de officieren Van leger en schut
terij, prins Nata dil Redlja. van Pakoe Alam
en voor de landhuurders en particulieren
staan in toet Westen! Van den Trabag.
Wij, zoeken met Dr. Gronemam en prins
Nata di Red ja een goed plaatsje- uit, waar
we steedss 't gezicht op de troonzetels in
't Zuiden honden en ook tat op d'esn Aloen-
Aloen (in heit Noorden kunnen zien.
Arfater de Prinsen Afan'gkoe-Boenu, Nga-
bahi en Poerbaja. ritten de overige Pangé-
rans, gewoon' in 't zand.
De boepaiti's, panéwoe'e en mantri's djern
hebben in siliahouding pl-aaits genomen te
genover don troon, en wel onder hert Noord
einde van dien Tratag.
De sultan gaat ritten eu ook de resident.,
■links van Zijne Hoogheid.
Do kroonprins, de prinsen Mangkoe
Boemi, Ngatoebi en Poadbaja, als ook de
Europeesehe gasten, Volgen nu dit voor
beeld.
Rechts en linika van den broom stellen zich
twee cavaleristen op in gnoot tenue. Ze
eta-an in de positie v'an „geeft adlif" onbewe-
geliiik, stram aa worden om de 5 mimiten
afgelost.
Acihtci' den; troon zetten rich do Miang-
-goen's met da rijfcssieraden en ooik do kiepa-
Tctk's of, 2de «n 3de klas hofdames met de
Ampiian'a neder.
Rechts van 'dien bangsa'! des sultans staan
de instonmemteai van den gamelan Kyahi
Moenggang, de oudste Van alle gamel an'e
op Java en een heilig PoeBaka. of erfstuk
van meer d!an honderddniizend gulden
waarde.
De Pamk^W&ris, de magang'öde Bedajai'fl
en de and-site edellieden van het hof nemen
plaats in toet Noord-Oostelijk deel wn den
Sc'inggil.
Het laatst ei. docto zeker niet toet minab in-
drulkwekibemide vörbHjf van dit Javaansdh'e
„Ballet" vangt aan.
Lt. Olockener Bhoossok, b. d.
Jogjakarta.
Ingezonden Mededeelingen;
80 cent per regel.
Een verklaring uit Schiedam.
De opinie van iemand -uit Schiedam heeft
gewicht voor ons, vooral- Wanneer die ver-
■klarinigt gdlijk deze, gebaeeextT is op een wer
kelijk© ondervinding.
De heer 8, ïtarijla, wontemdb B-roeiw/etfo
te Schiedam, meldt otisSedert gecruimen
tij'd fliabi ilk geleden aian een vlijmende pijn
in den nuig. Onophoudelijk hlad' alk hier Haat
van, mijn rug wa® heeiemsüal verzwakt en
'h morgens bij toet opsibaan, geVoeldb ik mij
reed® afgemat en vermoeiidL Ik had veel hin
der van benauwdheden, waarbij plotselinge
KWeetingen kwamen), die diadelïjjk door hui-
Varingeu geHtolgd' werden, oofc wórd' 'ik erg
gekweld!' door hot maortarur. Tot mijn geluk
werd mijl door een mijnen femilneleddn eea
doosje Poster's -Rugpijn 'Niönan PMlen ge
zonden en blo© zal ilk IT mijjm blijdschap
besdhrijyen, toen ik reeds, mb ae een paar
dagen te hebben ingenomen,, eem gitoote ver
lichting 'bekwam en een week later"'was ik
geheel en -al Van mijn bedroevende nier
ziekte Verlost. He betuig TT hierdoor mijn
hartelijlkem dank, en zal gaarne dit voortref
felijk geneesmiddel aan nüeulijd'örs, aan
bevelen.
Ik oudererteakendei veoM-afair dat het bo
venstaande Waar ia en machtig TI toet pu
bliek te maken op «Ukö Wijzfe dia TJ goed
dunkt.
Hbt gevaar Haiti een nierzvekte na zich sle
pen. kan. De nierriakte komt zachtjes aam
on men kan haar jaren onfdleir de loden
hebben zonder dat d'e lijden' d'e wairia oor
zaak zijner kwaal kant. Miissdhien heeft hij
'hbofdpijtn, pijn in. d© 'leden, zenuwpdj|n^ h'eup-
pij'n, xheumatiek, een gevoel Van overspan
ning en buitengewone prikkoilbaaitoevl of
Vermoeddih-ei'd eh neeraladhtigiliehf, hrrt-
zwalcte, waterzucht enz.
Verzeker TJ dat men U de échte Fostehs
Rugpijn Nieren Pilen geeft, dezelfde die
de hor Rorijei gehad heeft. 'Zij rij'n te Sdliiie'-
dam viericrijghaar baj de 'hberên KAPPEL-
'TOF HOMH-TGHi, (vooiVneen Frans Vis
ser). Tooreaid'ing -gjesahiedt franc» na ont
vangst Van postwissel, a, f 1.75 voor één, of
f 10.voor zee doozen.
ScliAvcizer Co., Lüzern ïï^5
ALLERLEI.
Ben Uur.
Meikwaardige bijzonderheden over het
ontstum van den beroemden roman „Ben
Hur", van generaal Lewis Wallace, die on
langs overleden is, worden in een Engolsch
tijdschrift medegedeeld.
Dit boek, dat met oprechte godsdienstige
gevoelens het verschijnen van Christus in
het vervallen Romeinsche rijk beschrijft,
moet door den schrijver begonnen zijn in
een tijd, toen hij zelf nog onverschillig was
voor geloof en godsdienst, en zelfs den bij
bel slechts oppervlakkig kende. Doch do
lange gemeenschap met de personen van
zijn boek, het steeds dieper doordringen in
het wezen van de godsdienstige woelingen
van dien tijd, de erkenning van het wonder
bare in den persoon en do leer van Chris
tus, maakten dat hij 'een geloovig Christen
geworden was, toen hij de laatste bladzijde
van zijn werk had geschreven. De gene
raal heeft het werk minstens dertig maal
telkens weer omgewerkt, en toen het ma
nuscript eindelijk aan den uitgever werd
gezonden, was er geen doorhaling, geen cor
rectie op de met purporrooden inkt mooi
beschreven blaadjes to zien, die met de
grootste zorg geschreven waren en juist
zoo veel woorden bevatten, als een gewone
pagina druks bevat.
Wallace schreef het eerste ontwerp voor
zijn boek op een lei, om telkens nieuwe
ideeën te kunnen aanteekenen en het slech
te weer te kunnen uitwisschen. Nadat hij
over het verloop en de voornaamste ideeën
het met zich zelf eens geworden was,
schreef hij het geheele verhaal met pot
lood op papier, maakte ook daarin voort
durend veranderingen, en eindelijk, toen hij
tevreden was, schreef hij het geheele ma
nuscript met inkt „in het net" en maakte
daarop gebruik van de vlijt en de moeite
van een mooi schrijvendcn bureauambte-
naar.
Wallace vatte het plan voor zijn boek op,
toen hij gouverneur van Niouw-Mexico was,
maar nadat hij de eerste drie hoofdstukken
had geschreven, bevielen hem deze zoo
weinig, dat hij verdrietig ophield en het
manuscript weg deed. Een jaar later on
geveer ontmoette hij in een trein kolonel
Robert G. Ingersoll, die zeer godsdienstig
was en den generaal over de schoonheden
van den bijbel, over de noodzakelijkheid
van een verheffing van het godsdienstig
leven sprak. Wallace herinnerde zich zijn
plan en besloot het werk te voltooien. Hij
ging nju den bijbel stelselmatig en grondig
bestudeeren en zette zich weer aan het
werk. Na vijf jaren inspannenden arbeid
was het boek gereed. Wallace werkte zeer
langzaam en stelde zich zelf zeer hooge
eischen. Menigmaal schreef hij slechts een
enkelen zin op een langen dag, om' dien
zin den volgenden weer dood te halen. Daar
door is echter ook' iets van dozen emst en
van deze innigheid in de woorden van den
roman overgegaan, men verbeeldt zich do
gemoedsloutering van den schrijver, do
steeds diepere deelneming van zijn ziel aan
zijn werk duidelijk te bespeuren, zoomedo
den zwaren strijd dien hij met de gestal
ten en vormen van zijn boek strijdt.
Zoo was het enorme succes, dat het boek
SS
KKW
Vr*«gt s.r.p. Stalen van onze Yoorjaara- »n
Zomer-nouveautés
Bedrukt Xïabutal, XZAdiuaa, Taffetaa
osmtUon, Rayó.Ombré, EIcoisals, 13tro-
derle an^lalxt, Mou,»8llne 120 cil. breed,
van af 60 cent per meter, voor kostuums eu blouses
in swart, wit, effen en gekleurd.
"Wy verkoopen slechts gegarandeerd aoliede zijde-
stoffen diract aan particulieren, franco
vracht en rechten aan huis.
f Zwitserland).
Zydestoffen-Export Kouinkl. Hofi.
