uit te trekken, werd zonder hoofdelijke stem
ming goedgekeurd.
De nieuwe wetten In hot Staatsblad.
Het „Staatsblad" no, 151 bevat de wet
van. den 3den Juni 1905, tot herziening
van eenige artikelen der wet tot regeling
van het lager onderwas en aanvulling der
wet tot regeling der financieele verhouding
tusschen het rijk en de gemeenten èn her
ziening der algemeene regelen ten aanzien
der plaatselijke belastingen.
Het „Staatsblad" no. 152 bevat de wet
van den 5den Juni 1905, tot wijziging en
aanvulling der wet tot regeling van het la
ger onderwijs en der burgerlijke pensioen
wet.
Het „Staatsblad" no. 153 bevat de wet
van den. öaen Juni 1905, tot regeling van
het pensioen der weduwen en weezen van
onderwijzers en wijziging en aanvulling der
wet tot regeling van het pensioen der we
duwen en weezen van burgerlijke ambtena
ren.
Kamerverkiezingen.
De hear Auig. Kamps, oaudi'daait voor d©
Tweede Kamer in 't kiesdistrict Sittard, be
veelt zich -bijl zdj)n kiezers in de vdifgemde
advertent© aan:
Weïïïïdele Hoeren Kiezers,
Door een massa 'kiezers candidlaalb gjedteldl
voor de Tweede Kamer, deel- ik TJEd'. mede,
dat ik deze candMabumr aanvaard on teveel
mijl beleefd in uiw giunsfc.
Als fatsoenlijk Sitiüarder bua^ger, in 1849
uit brave oerlijïke IhandelsFedten geiteren,
dus geen kind of onervaren snuiter, en ka
tholiek zoo goed afe kte beste, maar geen
hiuidhelaaij. rondborstig; en open van karak
ter, die Voor de goede zaak en uw goede
rechten onbevreesd1 durft uit te 'komen, kan
ik UEd. verzekeren, dat, indiien ui mij1 kiest,
Ui er geen uil of stokrisdh. naar toezend,
maar een mam van ervaring^ die zorgen zal
db eer van ons geloof en van ons dierbaar
Limburg boog te [houden en voor te staan.
"Wij,'kennen immers hier niete van liberalen
of socialisten en verzeker TJEd., dat -k dan
steeds de steun Van ai onze kaibboliiéke K a-
merleden ziaiD zijln met hanb en cüaad.
HSoogaehtend! groetend,
AUG. KAMPS,
„Alte"
Trouwenkiesrecht.
De Haagsehe afdeeling van de Vereeni-
ging vooe Vrouwenkiesrecht heeft de vol
gende vragenlijst toegezonden aan alle can
didaten voor de Tweede Kamer in die ge
meente.
lo. Meent u, dat grondwetsherziening, om
te komen tot een andere regeling van het
kiesrecht, een vraagstuk is van zoo ingrij
penden aard, dat hierop moet woiden aan
gedrongen vóór alle andere hervormingen
2o. Welke waarde kent u daarbij toe aan
het kiesrecht voor de vrouw?
3o. Meent u, 'dat algemeen mannenkies-
recht aan vrouwenkiesrecht moet vooraf
gaan? Of dat vrouwenkiesrecht op dezelfde
voorwaarden, waarop dit aan mannen is
verleend, van meer dringenden aard is.
4o. Meent u, dat de volgende artikelen
der Grondwet herziening noodig hebben,
met het oog op het kiesrecht en de ver
kiesbaarheid "der vrouw?
Beleefd verzoeken wij u dit te specifi-
ceeren voor art. 80, art. 127, art. 143 en
art. 84.
De volgende candidaten zonder schrifte
lijk antwoordde lieeren Bergmeijer, Valcke-
nier Kips, Six, Jansen, Kielstra, Van Mun
ster, Troelstra en Van Vredenburch.
De heer Bergmeijer (S. D.) betuigt zich
een beslist voorstander van de gelijkstel
ling van mannen en vrouwen; hij acht het
een schande dat onze wetten de vrouw in
tal van zaken als [minderwaardigen beschou
wen en behandelen, en verklaart dat, 'kar
voor in de gelegenheid zijnde, hij alles zal
doen om deze partijdigheid ten opzichte
van de vrouw te doen eindigen.
Mr. Valckenier Kips (L.) acht grondwets
herziening een vraagstuk van zóó ingrij
penden aard, dat hij zich beslist verklaart
tegen het aandringen op de oplossing daar
van vóór alle andere hervormingen.
Jhr. Six (L.) wil niet meewerken voor
uitbreiding van mannenkiesrecht.
Eer hij zijn steun wil verleenen om bij
eventueele uitbreiding van dat kiesrecht
ook zekere groepen van vrouwen tevens tot
de uitoefening van het kiesrecht toe te la
ten, wenscht hij in concreten vorm een
wetsontwerp voor zich Te zien liggen.
De heer Jansen (U. L.) acht een betere
regeling van het kiesrecht noodzakelijk en
wenscht in het volgend '4-jarig tijdperk
grondwetsherziening voor te bereiden en
daarbij aan. den gewonen wetgever over te
laten ook aan vrouwen het kiesrecht toe
t© kennen. Ondanks zijn vrees, dat dit de
conservatieve elementen zal versterken, zal
hij persoonlijk zich toch verheugen, in
dien de vrouw dit recht wordt verleend.
Voorloopig wenscht hij haar verkiesbaarheid
door bijzondere bepalingen te beperken.
Dr. Kielstra (L.) is van mecning dat het
kiesrecht behoort te worden toegekend aan
alien, die zonder steun vou onderen in hun
onderhoud en in dat van hun gezin voor
zien. Hij verklaart zich tegen het „blanco-
artikel 80", doch zou gaarne dezelfde
eischen, die hij voor mannen noodig acht,
ook op de vrouwen toegepast zien.
De heer Van Munster (C. D.) is beslist
voorstander van het geheele Volk aan de
stembus en vraagt evenals zijn partij invoe
ring van kiesrecht voor gezinshoofden
bij ontstentenis of dood van den man
voor wouwen en daarmee gelijkgestelden;
alléénwonende mannen of vrouwen worden
als gezinshoofden beschouwdwetsgelijk te
stellen personende inwonende mannen en
vrouwen boven de 23 jaren, die door ar
beid of anderszins in hun behoeften voor
zien. Hij acht zich verplicht bij eventueele
verkiezing met alle kracht hiervoor te ijve
ren. De herziening van art. 84 wordt niet
door hem ge wenscht.
Mr. Troelstra verwijst de afdeeling naar
het voorstel tot grondwetsherziening derS.
D. A. P. en, naar zijn rede in Diligenlia
in October 1.1. gehouden. Hij is dus" voor
stander van het blanco-artikel voor
de v r o u w.
Dr. van Vredenburch verwijst naar het
program der Nationaal Historische partij,
dat alleen aan mannelijke gezinshoofden
kiesrecht toe wil kennen.
Snel, goedkoop en goed recht.
Mr. T. G. ScÜmmannj te Rotterdam,
heef t voor heb Congres van den Ned. Bond
van vereetiigmgen van den jLaudte&lrijven-
den en 'indiustrieolem middenstand, 19 en
20 J'u.lt as. te Maastricht te houden, een
prae-advïes uidgébraahti over „snel, goed
koop en goed reeiht." Z&fa conclusies 1 leeft
mr. S. neergelegd! in 'het volgende
tffab congres, géhoord heb rapport over
snel, goedkoop en goed iredhit),
acht de vereenvoudiging der rechtspleging
gowenseh't en meentb, dat in 'het bijzonder
bunnen dienen tet helt veitkrijjgen van een
snellere, goedkoopere en betera (rechtsple
ging, de navolgende wijzigingen
lo. Het vormelijke in de procesorde tob
eon minimum terug te brengen.
2o Het v.ervaJJten Van de beperkingen m
het getnigenbesvija. zoowel walt betreft het
onderwerp van dan edsdh ais de wraking
van 'getuigen..
3o. Afschaffing van db rechtetrTijPte ver
plichting. om ingievail ©en gedaagde een
Voorstelling der feiten geefifc, die gedealtóijk
verschilt mét die van den eischer, zoodanig
veriweer alb een algeheel© ontikentonia var
het bij dagvaarding gestelde te beschouwen.
4o. Heit stelen van vadte terindjhen Voor
continuaties, behoudens nood'zaf telijk hed
Van Öanger uitstel.
5o. He'fc geven van dié bevoegdheid! aan
den rechter om te beslissen of pleidooi noo-
dfitg is.
6o. In den regel, de con tra-enquête te be
palen op denzelfden d!ag aflis de enquête.
7o. Bet afschaffen van zegel én regidbra-
'tierechten.
So. Vermindering derf griffiekosten bij
kan tonga-echten
9o. Uitbreiding van het aantal atedhter-
lijke ambtenaren.
Ned. Stncadoorsbond.
In de te 's-Gravenhage gehouden 9e jaar
vergadering van den Nederl. Stucadoors-
bond werd verslag, rekening en verantwoor
ding goedgekeurd.
O.m. werd in die vergadeiing besloten:
de bondseontributie op hetzelfde bedrag te
houden; de verschillende meeningen over
het al of niet behouden van stukwerk in
een brochure samen te vatten en die aan
de leden toe te zenden; zich af te schei
den van het Nederl. Arbeiderssecretariaat;
de gezellen vrij te laten in zake de produc
tieve associatie in het stucadoorsbedrijf,
doch los van den bond.
Met algemeene stemmen werd goedge
keurd hot besluit om pogingen aan te wen
den om te trachten samenwerking te ver
krijgen met de landelijke patroonsorganisa
tie om te komen tot een goede regeling
van het leerlingwezen. Mede werd besloten
geen deel te nemen aan het anti-militaris
tisch congres te Oxford.
Als plaats voor den zetel van het hoofd
bestuur werd aangegeven Haarlem' en 's-Gra
venhage en als redactie voor het vakblad
aangewezen de gezellen Zwinkels en De
Buin.
Dir. bel. Invoerr. en accijnzen.
Bij Kon. besluit is de heer L R. Wentholt,
inspecteur der directe belastingen, invoer
rechten en accijnzen te Maastricht, benoemd
tot ridder in de orde van den Nederland-
schen Leeuw.
MAASSLUIS, 13 Juni. Bij Kon. besluit ie
bij de rustende schutterij alhier benoemd tot
2de luitenant, A. Oranje, thans adjudant-
onderofficier.
STADSNIEUWS.
Heden werd aan de Leidsche Universiteit
met gunstigen uitslag afgelegd het propae-
deutisch examen in de geneeskunde door
onzen stadgenoot de heer P. H. Versteeg.
Op de vergadering die door de kiesvereeni-
gingen jEendracht'*, Nederland en Oranje"
en 3> Recht, Plicht en Orde" morgenavond
(Woensdag) in de Officieren-Vereenig. wordt
belegd en waar de heeren 0. E. van Koets
veld en F. Moezel zullen spreken, zal, naar
wij vernemen, geen debat worden toegestaan.
De heer W. v. d. Vlies, lid der vereen.
■sKrucui door Oefening" alhier behaalde op
het internationale concours in gewichtheffen
enworstelen te Nijmegen den lsten kampioen-
prijs.
Door den heer Brinkman, rijwielhandelaar
alhier, is bij de politie aangifte gedaan van
een vermoedelijke rijwielverduistering door
iemand 'die zich' noemde J. V., woonachtig
te Amsterdam, en logeerende in een der
hotels alhier.
Zondag heeft er in de Vriendschap oen
vechtpartij plaats gehad, doordat een ver-
eenigmg daar feestvierde en eenige perso
nen, die daarbjj behoorden, zich toegang
hadden verschaft.
Op verzoek van den eigenaar zijn zjj door
de politie verwijderd.
Door M. Post, varkenshandelaar, is by de
politie aangifte gedaan dat uit een loods die
by onder deze gemeente aan den Vlaardinger
dyk heeft staan, 4 konynen zyn ontvreemd.
Tegen den bestuurder van een paard en
wagen is door de politie procesverbaal opge
maakt wegens mishandeling van zyn paard.
Dr. van Lecnwen In Musis.
Zaterdagavond trad Dr. v. Leeuwen in
Musis op voor een zeer gemengd publiek
dat niet alleen de geheele zaal vulde doch
tot voor den ingang der zaal, op sloele*
geklauterd, een plaatsje had gezocht en
gevonden.
De heer De Writ opende deze vergade
ring met mededeeling dat dit de derde open
bare vergadering was die door de S. D.
A. P. hier was belegd tijdens de tegenwoor
dige verkiezingscampagne: le op het Hoofd;
2e in de S. 0. V. (P. L. Tak) en nu deze.
Spr. zegt dit uitdrukkelijk omdat het ge
rucht ging dat deze vergadering eigenlijk
zou belegd zijn door de liberalen en niets
is minder waar.
Voorts deelt spr. mede dat nu als steeds
gelegenheid tot dupliek zal worden gegeven
en dat in verband met het bezwaar maken
door den heer v, Meurs in de vergadering
in de S. 0. V., toen dr. v. Raalte sprak,
en dr. v. Leeuwen slechts noode tot du
pliek werd toegelaten.
Daarna verkreeg dr, v. Leeuwen het
woord.
Spr. begint met er op te wijzen dat hier
in Schiedam de liberale groepen zich heb
ben opgelost in een anti-clericale actie, wat
ronduit is -gezegd in het hoofdartikel der
(oude) „Schiedamsehe Courant". Trouwens
blijkens een vijftal artikelen in de „N. R.
C." beeft hetzelfde plaats in andere distric
ten. Hierin werd zelfs gezegd dat dr. Kuy-
per beweging had gebracht in de liberale
partij.
Diens antithese wordt, volgens beweren
van de liberalen wel biet geaccepteerd, doch
blijkens "hun praktijk in dezen strijd doen
zij dat wel.
Spr. wijst er voorts op "dat zoowel in
de A. R, als de R. K. partij zich demo
cratische groepen afscheiden; de R. K. de
mocraten steunen zelfs de soc.-uem. candi
daten; de A. R. democraten daarentegen
stellen meest eigen candidaten, doch in
Rotterdam IV steunen ook zij spreker's can-
didatuur.
Dit geschiedt omdat zij in de kerkelijke
coalitie zien een anti-democratische bewe
ging. Hun standpunt is dus zuiver.
Spr. wijst er bovendien op dat in de
R. K. partij zoowel hier als elders er sprake
van is geweest om een eigen katholieken
candidaat le stellen. Uit deze feiten blijkt
dat er in de kerkelijke partijen reeds be
staat een geest van afscheiding.
Een derde verschijnsel is de Friesch-
Christelijk-Historische, die reeds optreedt
als een anti-papisüsche partij.
De kiem van ontbinding is dus reeds
in de coalitie aanwezig en het is de fout
der liberalen, dat zij hiertegenover zijn op
getreden met hun anti-clericalisme, want
daardoor juist hebben ze weer meer ver
band gebracht tusschen de kerkelijke groe
pen.
Spr. begrijpt niet dat de liberalen dit niet
hebben gesnapt: zij zijn in den val geloopen
die dr. Kuvper hen beeft gesteld.
Dr. Kuyper heeft het verval, de ineen
storting der kerkelijke coalitie zien naderen
en op zeer handige wijze heeft hij de libe
ralen gedreven naar het anti-clericalisme.
De taak der S. D. A. P. is nu om dr.
Kuyper in dezen strijd schaakmat te zet
ten door het anti-clericalisme weer le ver
nietigen en daarmede 'den band te verbre
ken die thans nog de kerkdijken verbindt.
Kan de S. D. A. P. voorkomen dat er
een bepaalde meerderheid rechts of links
komt in de Kamer, en heeft zij het anti-
clericalisme vernietigd, dan hebben zij daar
mede het regeeren der kerkelijken onmo
gelijk gemaakt. Het zullen dan de soc.-dem.
Kamerleden zijn die de meerderheid in de
Kamer in handen zullen' hebben by ae stem
mingen over voorstellen en amendementen.
Door 'de vernietiging van het anti-clericalis
me zal men verkrijgen dat na 4 jaar een
tegenstelling der partijen zal zijn conserva
tief en democraat.
De democraten scheiden zich in de ker
kelijke partijen af omdat de richting dezer
regeering is tegen de democratie. De de
mocratie eischt dat de belanghebbenden
deelnemen aan het behartigen hunner be
langen. De beste wetten zullen zonder de
zen democratischen eiscb nooit voldoen.
Als sprekend voorbeeld diet anti-democra
tische richting noemt spr. het ont,werp-ar-
beidscontract, dat blijkens de toelichting
van dr. Kuyper slechts dient om! het ar
beidsvermogen te verhoogen en met om de
misdeelden op te heffen.
Hetzelfde is het geval bij de pensionee
ring van ouden en invaliden en dat 'is de
reden waarom Staalman daartegen zoo hef
tig te velde trekt.
De premie moet voor het grootste deel
betaalt worden door den arbeider; deze wet
bezwaart dus den arbeider in plaats dat
zij hem verlicht.
De vrijz.-dem. zeggen nu: wij krijgen voor
loopig geen algemeen kiesrecht en daarom
beginnen Wij alvast met sociale wetten te
maken zonder 'dat
Daarmede echter worden zij ontrouw aan
bun beginsel dat hen in 1901 van de L. U.
deed afscheiden, riü. dat geen sociale wet
ten goed kunnen zijn zonder algemeen stem
recht.
Dan ontwikkelt spr. weer zijn bezwaar
tegen het blanco-artikel en het gevaar
voor een latere reactionaire meerderheid.
Verwijzende naai- het feit dat de oud
liberalen vóór 4 jaar graaf v. Limburg Sii-
rum stemden en nu den vrijz.-dem. De Groot,
komt hij tot de conclusie dat voor hen De
Groot en v. Stirum gelijk is.
Hij noemt den steun der oud-liberalen aan
de candidatuur-De Groot onzedelijk en vele
vrijz.-dem. erkennen dat het beter ware
geweest indien de oud-liberalen een lid hun
ner partij bier hadden gesteld.
Spr. voelt afschuw voor zoo'n opportu-
minme, enkel om een zetel in de Kamer
te winnen. Een dergelijke houding maakt
dat de vrijz.-dem. het recht heeft verloren
zijn beginsel nog te verdedigen.
Leest men liet programma der vrijz.-dem.
dan ziet men dat zij er slechts naar stre
ven om met hun wetten verbeteringen in
de bestaande maatschappij aan te brengen
en de l>es taande verkeerdheden weg te ne
men. Daarmede nemen zij echter de ellende
niet weg.
Voor de S. D. A. P. zijn "deze verbete
ringen daarentegen slechts middel om tot
hun doel te raken en dit doel is de weg
neming der ellende.
De grondfout in deze maatschappij is de
onzekerheid van het lies Laan en de onvol
doende gelegenheid tot ontwikkeling van
iedereen. Die fout bbjft bestaan met 'het
streven der vrijz.-democraten,
Spr. wijst hierbij op de ontwikkeling van
den mechanischen arbeid, die de arbeiders
op straat brengt. Het geheele tegenwoordige
stelsel van voortbrenging zal telkens der
gelijke crisissen in het leven roepen en die
zijn niet door wetten t© keeren. Het be
drijfsbelang is sterker dan wetten.
De verbetering die de soc.-dem. wen-
schen, bedoelt slechts de arbeiders in de
gelegenheid te stellen tot hoogere ontwik
keling te komen en daardoor geschikt le
worden om eenmaal als eigenaar op te tre
den van de zaken, waarin ze nu slechts
arbeidskrachten zijn.
Dat dit mogelijk is acht spr. bewezen
door den A. N. D. B., die van de onmatige
en dierlijke arbeiders in de diamantindustrie
in een tijdsverloop van .10 jaren gemaakt
heeft de hoogst staande arbeiders.
Dat gemeenschapsbeheer van bedrijven
mogelijk is concludeert spr. uit de reeds
bestaande gemeentebedrijven.
Ook de trosten brengen' een internationale
vereeniging van eenzelfde industrie, zij het
ook dat "die zijn getreden in de plaats der
concurrentie tot het verkrijgen van hooger
winst zonder stijging van het loon.
Wijzende op hetgeen in de katoenindustrie
heeft plaats gehad, zegt spr. dat de S. D.
A. P. wil het grondbezit brengen aan de
gemeenschap en de voortbrenging regelen
naar de behoefte.
Hierna wordt gelegenheid gegeven tot
debat.
De heer W. v. d. Most Phz. wijst er
op dat de christelijke arbeider voor zijn be
ginsel ontzettend veel heeft opgeofferd en
dat het volkomen billijk is dat eindelijk
met de onderwijs-novelle de christelijke
school dezelfde voorrechten zal genieten
als de openbare school.
Wat betreft bet arbeidscontract wijst spr.
er op dat Schaper met grooten lof daar
over heeft gesproken. Spr. meent dat dr.
v. Leeuwen spreekt als een jurist wanneer
hij zegt: wij willen wel verbeteringen maar
slechts'als een middel.
Dan wijst spr. op Frankrijk waar alge
meen kiesrecht heerscht en waar nonnen
en kloosterbroeders het land worden uitge
dreven.
Wat hebben wij, vraagt spr., aan de so
cialisten, wanneer zij, zooals hier en in
Duitschland, steeds stemmen tegen sociale
wetten die verbetering beoogen?
Toorts wijst spr. er op dat èn pensioen
verzekering èn de ziekteverzekering niet zoo
slecht zijn als dr. v. Leeuwen wel doet
voorkomen.
De heer V. Es zegt dat, als men een
hond wil slaan, men altijd wel een $tok
kan vinden.
Bij de Prov. Staten-verkiezingen was die
stok de taiiefwet, nu is het algemeen kies
recht. Doch spr. heeft daaromtrent niet zoo
veel idealen als dr. v. Leeuwen.
In het meest democratische rijk, Ame
rika, ziet men de trusts, die terecht een
dievenbende worden genoemd. In Philadel
phia werd de met algemeen kiesrecht ge
kozen gemeenteraad omgekocht en door
den burgemeester naar huis gezonden.
In Frankrijk is de socialist Millerand mi
nister geweest en heeft zich, evenals elke
andere minister, moeten houden'aan 's lands
wetten. Critiek is gemakkelijk als m5ïi niet
in een regeering zit.
De verbetering door den.' A, N. D. B., door
den heer v. L. genoemd, is juist, doch toont
tevens dat daarvoor .geen algemeen kies
recht noodig is.
Bij het streven naar verbeteringen verge
ten de soc.-dem. rekening te houden met
de eigenschappen van den mensch.
Overigens meent spr. dat het betoog van
dr. v. L. meer is gericht geweest tegen den
heer De Groot dan tegen de kerkelijke par
tijen.
De directeur der gasfabriek, al werkt hij
niet met eigen fabriek, heeft toch belang
bij winstmaken.
Spr. wijst er hierbij op dat de heer Do
Groot, de volksman, zich heeft verklaard
voor het maken van den elevator aan do
gasfabriek, waardoor de arbeiders woiden
benadeeld.
Ten slotte bespreekt debater eenige deug
den van den heer v. Limburg Stirum die
hij den kiezers warm aanbeveelt.
De hoer De "Groot, daartoe van den
voorzitter verlof gekregen hebbende, beant
woordt den heer v. Es, waar deze hem
persoonlijk heeft bestreden.
De directeur van de gasfabriek profiteert
niet van de bezuinigingen in de gasin-
dustrie, 'dat is wel in den gemeenteraad
ter sprake geweest, maar is nog niet be
slist.
Dat spr. lieoft gestemd voor do aanbren
ging van den elevator, is juist; dit moge
een tijdelijke schade voor de betrokken ar
beiders opleveren, maar is in het belang
der geheele burgerij. Om dit nadeel van
de arbeiders te verzachten heeft de gemeen
teraad "een In 5 jaren afloopende vergoe
ding aan hen toegekend.
Hierna maïkt spr. enkele opmeikingen,
niet rakende de rede van den heer v. Leeu
wen op dezen avond.
lo. heeft de „Moker" geschreven dat
heor De Groot 'de cijfers van dr. v. L., die
hij eerst bestreden had, heeft erkend.
Spr. heeft alleen erkend de juistheid der
19 millioen, waarmede de rijksontvangsten
waren gestegen.
2o. heeft dr. v. L. beweerd dat Becard
zou hebben berekend dat de arbeider 43 pet.
van zijn loon aan belasting zou betalen.
Spr. heeft 'dat toen in twijfel getrokken en
gezegd dat volgens zijn becijfering dit hoog
stens f 53.kon zijn bij een loon van
f500.
De heer De W,i t merkt op dat spr. zich
moet bepalen tot de rede van hedenavond.
De heer De Groot doet een "beroep op
de bewering der S. D. A. P. dat zij nim
mer het licht schuwt en vraagt 5 minu
ten om de onjuistheid dezer bewering aan
te toonen.
De heer De W,it staat 5 minuten toe.
De heer De Groot, voortgaande, zegt
dat het hem gebleken is dat Becard van
de f500.loon eerst aftrok f400.voor
eerste levensbehoeften en dus 43 pet. van
de f100.wat hij het surplus noemde,
bedoelde. Spr. was dus dicht bij de waar
heid toen hij zei de dat dit cijfer hoogstens
f53.kon zijn waar Becard tot f43 komt.
Dezelfde fout maakte ook de heer Tak
in het debat, hoewel die aanvankelijk van
8 pet. van het loon, d, i. f 40.ongeveer,
sprak.
Dan tot de rede van dr. v. L. overgaan
de, merkt spr. op dat deze hem er een
verwijt van maakt dat de oud-liberalen zijn
candidatuur steunen.
In de eerste plaats merkt spr. op dat
in de oud-liberalen grooto verschillen be
staan, doch overigens steunen die hem als
anti-clericaal en als zoodanig wordt do
steun geaccepteerd. Maar bovendien be
strijdt spr. deze regeering als vrijz.-dem.
Dat de S. D. A. P. in steun van andere
groepen niets onzedelijks ziet, blijkt uit bet
feit dat de soc.-dem. Schaper wordt ge
steund door het A. N. W>. V., terwijl de
S. D. A. P. v. d. Zwaag stelt die geen soc.-
dem. is.
"VVaar langs den rechten weg geen alge
meen kiesrecht te verkrijgen is, hebben de
vrijz.-dem. een omweg gekozen, maar daar
door verloochenen zij hun beginsel nietrt
Troelstra heeft zelf verklaard dat hij het
blanco-artikel zou accepteeren als het te
krijgen was.
Voor reactie behoeft men niet zoo be
vreesd te zijn en mocht met algemeen kies
recht de reactie de macht in. handen krij
gen, dan is dat blijkbaar den wensch van
de meerderheid van het volk en moet ook
dr. v. Leeuwen volgens zijn eigen principe
zich daaraan onderwerpen.
In Overschie heeft dr. v. L. gezegd dat
de S. D. A. P. eerst voor vrouwenkiesrecht
zou ageeren wanneer deze partij daarvan
geen schade meer te wachten 'heeft. Dat
is evenzeer het verloochenen van het prin
cipe der S. D. A. P., die man en vrouw
op gelijken lijn stelt.
De vrijz.-dem. Slaan bij de praktische po
litiek dicht bij elkaar en alte democraten,
soc.-dem., vrijz.-dem., A. R. dem. en R. K.
dem., kunnen samenwerken aan een demo
cratische wetgeving.
Die groepeering der partijen) moet eenmaal
komen en zal ook komen wanneer de cle-
ricale macht is verbroken.
Door dr. v. L. is gezegd dat hervorming
Tan de S. D. A'. P. slechts middel is en
niet doel. Ook voor de vrijz.-dem. is het
slechts een middel om te komen tot het
doel: dat alle menschen in de gelegenheid
zijn te komen tot gelijke ontwikkeling, waar
toe alle maatschappelijke belemmeringen
moeten worden weggeruimd.
De fout der S. D. A. P. is dat zij het
individu te veel wil laten steunen op den
Staat; de vrijz.-dem'. willen het individu,
laten streven tot zeif-vervolmaking. zooals
ook door Christus reeds is gezegd.
iHet beroep op' den) A. N. D. B. gaat slechts
ten deel© op. De vakorganisatie bestond
reeds vóór de S. D. A. P. en deze kan
zich daarvan dus niet de èër toerekenen.
Dat de vrijz.-dem'. de ellende niet zou
den willen wegnemen, klinkt zeer zonder
ling. Het streven djer vrijz.-dem. is juist
daarop gericht. Echter, spr. gelooft niet
aan de mogelijkheid van een volmaakte
maatschappij j
