59'" Jaargang.
Zondag 12 November 1905
No. 11928.
Doi'd!s uittel.
itie
nt.
lami
engelsoiie brieyen.
vrm
K
lerl
mts.
uden
echt,
13,
dors;
fa
1
lxvtii.
!W.
INDISCHE PENKRASSEN.
éiMtej
t, «A
ALLERLEI.
SCHEI amsche COURANT.
O.
luis.
lea,
Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen,
prijs per kwartaalVoor Schiedam en V 1 a a id ingen fl. 1 25. Franco
«r post fl. 1.65.
Prjjs per week Voor S c h i e ii a m en V I a a r d i n g e n 10 cent.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen orden dagelijks aangenomen.
Advertentiën voor liet eersUolgpnd nummer moeten de- m.ddags \óór ren uur
san kot bureau bezoigd zijn.
Bureau: Botcrufraat ®8.
in 'ver-
Bank,
ms:
pCt,
ng ent
nitever
1,
'ec leo»
afloBsisg
sen T«",
n 'k"
redlef
;nt|ln
-surer?
Co.
0TJD8 EtN NIEUWS.
(Van oneen Lonctonsdben on-edbwerikrar.)
Londen, 5 November1903.
Zoowat een nadat db koning do
nieuwe straat, dHvms doou- Lcmdbu, offiaiëöl
bad'geopcndl, rs ziji, ICipgBway Koningsweg,
keet VSf voor het 'publiek in gebruhk gesteld.
ErjuoeBteu nog eenigo deeLon vatn heb pla
veisel in! drtfe gemaakt wcuxfen en hief 'getim
merte, benevens de tenten bij hot plechtige
opduiiigswerk gobiwkt, opgeuuiiimd.
Hot üS nu een mooi', 'breed! stmik straat,
vooral eigenaardig, wijl aan weerskanten
meestal nog maair sekiutbangen eibaara, waar
latdi", als do urn vrijgekomen houwteurelnon
verkocht zijn, groot» 'huizen, theaters, üio-
tds, (kantoren en fabrieken ziuffloii venrijiam.
Zooldng dl.e terreinen. onbebouwd blijven
oil er is voor tientallen van inilBoenen
guidons aan sloppen on stegen afgebroken
Jieeffc mem eon mooi' ruiilm uitzicht, vooral!
als men. van"t noorden naar 'b auiiicten, due
van Hoïboiln naar 't Strand loopt.
Aïleriei eiigonaardige, oudfe kerken, 'an
ders verstopt di naiUiWo straten, dlikht met
tóen ombouavd, zijin nu zichtbaar; o. a.
db oitdb Roomsdh-Katholieke karlk aam St.
Ansehmis m St. Ceeiiilia gewijd1. Dau koanten
de aandlig© poortgangien veel beteer uit,
die Van Great Quioenetreet fcddon 11® air
Lincoln's inn Fields. Vca'deirop zpet men db
imposante recihtsgeibcraiwen, dc reusachtige
Law Courts, met Iran rijke, grillige gdvdl-
lljnffli 011 rincMijk., als dluitstulk, bet nrbuiwe
standbeeld vtan Gladstone, dool" Joliu Mbr-
fey, zijki genialfen tevenslbescihadjlver, ont
hikt
Hot beeld' stelt don grooten staatsman
voor 3n ai db geweldige, Ibevigo ilcradrt van
ajn machtige persoonlijkheid. Het fonscih,
del gesnedbn gelaat is oon vereenijgi n,g van
mstetmige krachten hoogeinr verhieven ems t.
Dainenschen- 011 \v'o old'bod'vvmgondo oogen
schijnen weet" in vdlle strafende glonte, in
hrtstochtelijk, geestdi'.iftg vuuir to schit
teren
Hij staat daar, zooals wo bom gelkend 011
bwondend1 hebben. flink, fier, vïijl en
vrank; veel mear db geweldige bbeuisiclber,
dan de zaclito, kakne figuur in die MUdd'en-
tal van hot parlementsgebouw.
Intusschen gaat h®t aS'b cken van htiliizen
01 bet aanloggen van straten gestaldng vooirt.
iet heel ver van Kingsway is nu pas weer
het bu.te in Long Acre (no. 137) Verdwe
nen, waarin de betoomd© dichter Dryidbn
'an 1686 tot 1694 woonde en dat 'al die 200
par eigenlijk nifcts varand'ciidi was.
Long Aero zelf verandert aanlbomd'endl on
®ft tocib heitzoBdiode rijibuigbuiurb. leider
tuis sg een wiaikel, wanirm eon paar clozijln
hostsan uitgestald staan en dat is al meer
Én 5 eeurwen hot igeival. De rijf>uiigen oven-
wl vei-andteron on op't oogeublik zijn bot
lütuiuiiijlk liiaasb niets als auto's cm motors
d» men er ziet.
j In de buiuirt van Lonigj Aciro, xvat meer
ÏKfohjk, in St. Mart m's Lane, beeft men
kefedfde VeaBobijpasel. Dat is de straat Van
1 paarden tojdigierm, sbal'benood'i'gdOieden, ter
<0 Icdeogoed'. liet miteiiljk, do vorim. mogie
^Tldbreui, bet leer blijlft Daaraan d'adlit
4 toon ik dezer dagen do iTeerbeintoonSiibdl1-
^n| in Agnictulbxunal' Hal1, 'in een gansdh
'nfe eind Van Loiulenbinnen 1 iepi
veifhaiail gaat miamdijlk dtab öemimaial
-®fa!bnikant in oemi 'ki'edvörccuiiging eam-
ndaat word gcsteHdi voou" 't LagC.draiis.
i^or!" riep een dor aanwezigen. Toevialig
«ond een voornaam sclboenlenfafbrilfcamt op
iliet vooa'Sbel te stenmeml „Nog imeer
(riop de zelfde stam. En ziiet, all's dbrde
ixies een bekend ztweepfaba-iikjamt
jwefodL „Jelbi'j bent alfemaal toeir imot el-
Monik die spottende veaikiaining van
°iaai Vuiend'.
Wdtnui daar in Aiglricultuiral Hal ?S bet
.jal'einaial leer bijl elkaar." Meui minl-
bet teea- evenwel rui etmen Odan er
wtrkt sdhaaipsfeor vuiden. dlat Miluffl f 50
half-killo kost.
L® maidhiiines, voorall dlilo voor de adboen-
zijn wondemn, vam sdhiramder-
1 en vernuft. Er zajjn ea" d'ie in enkele
SOoc,ndon een ganscbie zool val kaptiagells
Dr wordt aan sciboononi en laiairzien.
niets moer met db band gedlaaml;
oespanirug aan tijid en werkloon moet
L Wozon" D00I1 bet Veabazendst vatn al-
dat, flrots die b|esipariln|geln, bot gloodb
frfsol gestadig diuiurdetn w'oaldt.
iRrom 13 db Lcm denaaa" er wel op uit
andere dingen goedkoopor te koopön, Voor
al op bet voedsel wordt ibesmiimigd do
groote massa wol "dit Vetel' matiger ,in 't eten
dtan ze geweest iis. De restamraties v'ooa." vege-
tadërs bel'pen daaraan mee. .Em mui beeft
een fruiitlha'ndalaair ibet altlmiieiuavBto voe
dingssysteem rulles raauw eten, aooal's dfe
matuur bet laat groakm dlat biiter natuur
lijk ook aanhangers b'ijl die vleet beeft, iin
zijn wi nfkel toegepast.
Men kan bij Sbearn Sons, 281 Totten
ham Comt ïtoodi tegenwooldiig een fruit-
lunciii krijgen voor 6, 9 of 12 stufteers. ilk
beb dien van 6 gëproboerd1. In mijn "er-
watenhend' dacbt ik: zehfo 12 stuivers fruit
staat niet lang in de maag, ovar een "uuir
bdb 'ik todli w'eer bongar, dus laat ik bet
geld niet nutteloos uiitgevten aan bet Vooraf
te eten d'essert b'ij: mijn eigenlijken buncb.
Ik gimg dluH aan dó 6-sbuivers' fmitlbncb,
kreeg 2 noten, 6 'hazelnoten, 2 Afrikaansche
dl.to's, 1 veraahe vijlgt, 2 pruimen, 1 banaan
on 1 taos'dlruiven.Hob word keurig en emakei-
l'ijik opgediend' on, zondbr me ,Joeg", even
min zonder maj „ovbrliaidbn" te gewoeueu,
toog ik in 't niabijbijlnid) Britscöi! Museum
aan mijn weft-k.
't AVaS toavalMg geen tejfcfter opwekkend
warfc: bet afseilnij|ven vam een stuk of wat.
oud© gedidhteneai bod boeiend of interes
sant zoo'n veus opi zi'ldhzdlf is, net afsc.lnijr
ven van wat d'an ooik is noodt flxien'end'. Toch
verlilepan bijna 3 non-, vóór mijn maag andj
Vermaand© wedr wat te eten. Bt had. dua
wil Van m'n zes stuiiVers gebadi
Of onze ,h©erem redhters met zoo'n 'diieor
tevreden zoudien zijn geweest, botwijif'dl' dk
bard. De boeman zien esr geen van allen ï®iar
uit ailsof Ze ta wa'taig of weinig eten Een
maal 's jaars, als iliun groote waöamtie af
loopt zö dluaut van begin A.iguB-/V.s tot
©Indo October diineeren d© 'heere 1 met
elkaar. Van 't jaaird'eden ze dlit in de A'lie-
nueum Okuib.
Dat iö een biijzondorheid, die weer eera
een kijikie geeft op de oudenwetscliie be
grippen Avelka hier vaak nog heetrsenen.
De Athenaeum Olub beeft namdijk in
baar reglement dö bepaling, waaraan si i©n'g
db band' wordt gehouden, dat uicniaiid er
maig et,en. dro niet I'd' 13. Een lid mag wel
can vriewd iutroduceoien, dbdli bijl mag
ihoin :i|iet teu eten Vragen, Een dbzijn jaren
ougeveor 'gel©d!eu beeft tmen gepaobeiei-d dit
te varandbren. Man stokte voor, dat bij
opembaro samenlkometen, bij chuib-diinars tor
eora van dezen of 'genen, vniendbn mede aan
tafel mochten zittengjroote moeite lie door
ze,oli invlo J-tjtke pensonen aiangciwemid', hot
voorstel' eir dbor te krijgen, dbeh bet mocibt
ntet baten. Nil zijb zoowel do eetzaal als de
rookkamer erg kfein, ©n er is ©"gecnlijk geen
ruimte voor bozodken. Moet men oen lid
spreikan, dam waöbt mon in db bal en gaat
dbn in een bokjo van een kamor, dat voor
milllka bezoeken gdbiamlkt yroxSt.
Men zagb dat d'e koning, toen bij ïiag
prins van Wales was, er eenmaal giadiiineord
hoeft. Nu zal d!ie> iveil! geaebt kimmen i?or-
dm te staan boven do wet, zoflfe al is die
web zoo i'eitsi Vemlieivons 011 eei'bded'waah.diiga
als bet rogloment van oen. socaoteit. Docb
feitelijk bad men liet kunnen beletten.
CXNIX
Prijs der Advertentiën: Van 16 regels fl. 0.02iedere regel
meer 15 cents. Reclames 30 cents per regel. Groote letter^ naar de plaats die zjj
innemen.
Advertentiën bij abonnement op voordeelige voorwaarden. Taneven hier
van zijn gratis aan het Bureau te bekomen.
In de nummers, die Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond
verschijnen, woiden zoogenaamde kleine cdrertenfiBn opgenomen tot den prijs
van 40 cents per advertentie, bij vooiuitbetaling aan het Buieau te voldoen.
Entcrc. 'iTclcfoon So. 123.
Daan w© bet lin 'do laatste maamdem! 700
bijz.ondor druk 'giëhaidi höbiben ©vtsr Suiltans
on" Prinsen van den Moede, is' Ètöi, Voor d'e
variatie, zekee niet onaai"d'ig óók ©ens kon-
nis te makcttii mot een psoudo-Radija en wel
mot „Zijlno tHoaglbold!'' Rato© Soenda Pan-
gtjiian 'Piapalk Impim Maihdli Goesti IMloSiaimad
Samiitm
'b Is een onibadbidendi mannetje van. on-
'goveeti" Vijftig jaien oud, die aitu onlangs, 5
Septombtr jl.voor ^en Landlraadl te Bui-
tonzcMtg terodlit stond, weans 'heb voeren
van bov&nvürtmeld© viafedh© titels.
Ik zal zottgeml, d'at men spoedig bet ge
noegen ihebbon ka,11 anizeui vrieud. te z/en,' ge
kliekt ate liiji is, to midden van eenigo „vol-
gelinigöiii," voor bet Landtraadsgdbouw.
Een vrij erdimwa* dom type, dia „Radja.''
en man staat vorstoldl over toet felit, dat
zoo'n! heeïsdhap welrkelijk nog gevaairliijjk
badl kunnen wordbn
Up .het portret zien wijl hein, zooala ik
needs zei'lda, mot «dlit zijnen" „vollgeikngen",
die achter hettn op. db'n gnondl belbben plaats
genomem. Deze luiitjes worden tegdlijlk; met
do „Radja" dbar d'e .politie gealtïestöerd1 en
sateni eonijgen tij'd' a'Is mcdobdklaalgldeini in
praventite'v'o beólitenis. Later, ongeveer een
Wiceilc vóór dto zitting, wenden d'o „voïgö-
l'ngen" op vrij© voeten gesteld!, om tegen
den boofd'perscKm te 'kiumnsn gletungieinl
Wat was eir gehfenrd
Op dbn 23sten Juni jl'. wel dan do inge
zetenen van Buitemzonig plotsaümg u'it bun
rustige rust ongesohrikt. Wei alan-moerend
Ic'.onik bet bcitdlit, dat een zdkoro „Ratoe
Soenda" .d'e woning van clan Assistent-Col
lecteur .bijl di© opimmaeg© met «m aantal
„vol'go]ling«ni" 011 zijn tot „Votsbin" vei--
lievan, ©ebt genootc rvas bmnengtedrongen en
or eten boel in opsdbmiid'ihg braiciht1 De
po'lib'© ward door d'em zeer veihouwereeaid'en
Assistent-CbWecteuir .gowaalnsohuiwdi, ©u liet
arrcscecmeui van dan „Ratoemet al do
zijnen was toen nog slechts bet werk v.an
o&n oogoirblik.
Do'boig baiarcfo/nbussclhon ©en mruiis1! Had)
men 'gevreesd voor 'm bogiu van opstand',
do resultaten v'an 't ailtebeeii'ste onderzoek
b'swezen x-oadö spoedlig, dat ihjer van ,jprang
sab.'F' ui 't gebed geen sprake was. Te ver
geefs wprd o. a naar wapens gezocht en
bij do latiresbake boden di© „mruitcirs" niet
dón minstenii weerstand'. AHen lieten zi'Gh.
geavi'll'itg 'intekenen en naar 's Lands gevan
genk voeren, ©ïg versahrikt als z© waren,
dat ze zich m hun niemwoni votrst zoo le©-
lijk liiaddem veirg'st.
Samian it. oan gewone laaggeboren Soen-
danees, dlie oa aicbt maanden oppasser
was bij hst bari-lheiiFgest.taht alhier eai tob
twee mailen toe kra.nkzl.muig is igev/eest.
Kranka'nniigïm mu word'en dioor onze Hraine
med'eboiirgere steeds met zekeren eerbied! be
schouwd, voorasl als de riotezickeai 7.00'n
beetje Isiafhobbenon itn. godsdienst 011 dit
deed' onze Samfcnl
Als igcliMme 'goaro© todli bad bijl veel
modridis (dl sciipelen) tot ze¥s in, de groote
stad Batavia, wat uui jukt nilet voor d'o
snuggerheid dl ter l©eaJlin|g|en piSoit, want
Samian beöft vaijj fdfeote begrippen omtrent
dein Islaim veakondiigd!. Het was bij hem
blijlktoaar een manie om zelf oom godsdiiónst
te stidhten, een godhdiienst, dl© wèl op do
leer va^ Nabil Mobamimod geibaseelfd!, intns-
sdhen tal van kettoisck© 'aifvvijlkiiiigeii toon
de Zoo heeft de stakkerd.' Biclh zalf meffl"-
nialtm Aroor oen nieuwen Profeet "umtgego-
A'.en, 011 de d'onim© menigte geloofd© ini hem
en 111 zijn duivelsdlia leaistolhnigon omti'ent
de Ilakdkat of derdon graad! van den
Islam.
Bij zijn ar.Testati© werden tal vaul ga-
schriften .gevondbn, dl'© duidelijk zijn dwaza
iiegnlpipoti over don godsdienst leei'den ken
nen. Aan zijn Nabisidhap meeudo Hj| vei'doi"
ook nog onkwetsbaarheid' en de kunst Van
vliogon to ontl&enen.
ïlïjj zag dus n zijia ei'gemi onlbedtuidonde
persoonilijklheiid' 0011 z g. saktn, imet gehenne
bovennatmuiiiliijko kraohbein geEOgendü
Eens, in zoo'n aanval van terankziirwiig-
beiid, sprong de ongeluMkigo vaan een dak.
Hij wilde toon daarmede bi berwijjs leveren
vam zijn vilbgtkunsb, docfli viel natniu,.i'ü!ij|k
met 'ti geweldigen smalk op den girondi
Daar hij ©r toevallig heeHliTOdls afkwam,
btevan d'e mooridk -bodlL ïmi bem gelooven.
Saimiau boaft ooik mearmailon de heilige
maikam's (beil'igoigraVon) bezocht, o.a. d'o to
Ohetlbon van den Soemain van Goenoeng
Djati, van Godo/k op 'Gairoot, van Daijeua
loöhoea* te Soeinedanig, en van den sultan
van Bantam- ILijS bleef daar dan offoreia,
bidden, vasten en pllkoren, wierook ook
brlc-ndond'o ter eer© van d'e boilligo afgjesto*-
venenSteeds rvaa bet 's mans streven! om
zlijlai kennis van d© gebe me ooctuïfc© weten-
sdhappou to varmeardteren, anl steedis meen
de bij daarin Vorderingen to maken ook,
totdat blij' op zdkerem naeibt. Val Oovotib in
's Lands plantentuin getoeten en wel op d'o
plaats waar vroegar d!e „Leiuwil Tji Pataïhoa-
11 an" moot geweest zijp, ctr de steun va.m den
Engel Gabri&l hoonde, dito bom beiddhtto,
diat bij| Sanniam, tot Rato© Soanda. ver
heven WasHet aanwerven vanx voIgaMngen
viel toeii beusoli zoo moailijk ïïïefc meer 1
'Hij maakte eenvoudig slechts overall be
kend, d'at (liiiji nu .di© Ratoe Soendla was on
diat een ieder liem ma aar had te Volgen. Ais
lilij .do memsdliou met enn, soort bel'go olie
besprenkelde, igcraakteml ze ondctr rijk in
vloed (suggestie) om was allo gezond! ver
stand voor goed! veadwenon.
Samian meende op een .gegevan oogeu-
bl'ilk zijp aanstellling door G-abriël tot Ratoe
Sooudai, ook 'biji de Europeanen t© moeten
bekend malken en Wensahtö daairtoe in do
eerste plaats eein beizock to brengen aan
Zijne ExocDlenb:© d&m Goimtenioulr-Gene-
naaJ. Ilij vond.' bet jjt ziijtn goedaardi'^en een
voud! niet Ikwaad, wanneea* Hairer Ma.jo-
stoits plaatsvervanger bet besluit vaar don
Aairte-engal Gabriel nog eons nadtelr be
krachtigde 1 Ooik wil!de hij) prof. Dr. Treub
Ratoe Soenda is, volgens een oud Soenda,
neeech voorspellingsbcek, een soort Messias, die
eenmaal op West-Java zal iieorschen.
als Chef van 's Lands Plantentuin in deze
zaoik niet passieeren. De herilig© boodschap
was hem toch getoraidht op een ten vin, be^
stia.'d door genoomden "'rieeide en bijl kon
digdlo bem daarom zder bolcefdl een bezoek
n.
De „Ratoe" zondi daartoe een zijner vol
gelingen, (nota bene earn getwezen politie
oppasser), maar Zijn Hoogektelgjeehrcn'ge
to© met het brieefdi verzodk tevemsi om hem,
den Ratee Soendb, een mooi rijltuiilg to fee-
nan; voor aijk visl'tes, o. a. bijl deini Land'-
voogd. De goleeirdte Professor en Dtxecteuir
van bet Depaitement van Landbouw las heb
feitje, wist niet beter of er ilogeeirüb een
Inlandsche Vorvst van elders op Buiten
zorg 011 gaf 'befeefd' ken: nis, diat Mj| den
Ratoe gaamo van dienst zou zijn'Zoover ib
ihet echter niet gakom.an, aamgea'em de pollu
tie d'en waanzinnige met al aijbl onmoozcile
vo-ligeliingon, nog juist bij( tijlda, dhtekendis.
Wiat k'umreti we miui uit bet bovenstaiaan-
de leoren?
Eenvoudig d!it, dlat we door vettwaanloo-
zl'ng van de veretandeildjjka ontwokkdling
dei' Inlanders, op alk uur vatm den dag] ©n
nadhb bloot staan aan zeer onaiangeuaane
vertrossingen. We zagen ihet op .Gediangami,
kort 'geleden ooik op Jogjakarta, en! nu weer
te Buitenzorg.
De aeirste de beste •gu-.Mienst- of lioog-
modcfewa/anziiinn^e iheeft slechts zijln stem
te verheffen en de domme goed'gêttoovilge
'kaïmipongbevollknmg a et in hem een, Mes
sias, een Profeet Hoe gpadhairdiig «n! ge-
wiülKig van n,atm*e ook onza bruine broeders
zijn, gaat 'bun fantasils eenmaal wedkeui en
geloovem ze opredht in de .heilige roeping
van een hunner jkontjo's", dan zijp. ze tot
alles in staat
Voor algemeen fanatisme behoeft op
Java, nooit gevreesd te worden, voor Joviale
geesrtdtitjjveirij en locale troebelen wèl, en al
zij'n due lelletjes d'csnoods gamaklkieijk lin
bloeuï te smoren, cte s'I'acihtoffere d'ie daar-
b'iji valen, zoowel aan ontzei ziijld'e ale aan due
van do verblinde „muiters", zullen we steödis
op ons geweten hebben, waar we ons toch
Ibawust zij|n, hoe dit alles ka ml voodkoimen
worden d'oar onderwijs!
Samian was bijl toeval een goedaardige
gek on. gean samenzweerder of iMoedd'arstrigei,
docili 't kan oklois woei"' anders gaan en een
tweede Ged'angan worden
Noch (Mar, noeh te Jogja, nodi wear biea"
op Burtenzorg, was ondieti de vemdlwiaasden
slechts één oudlberiiingi Van 'n Inilandscllie
sciliool1
Me d'unkt dat zegt genoeg1, llezea-sIn do
voTgendo Perlkras moet ik 't er mlag eens
even oVeir Iiabbew, vooral ook naar aan'leu-
ding van een ibriöf, cmij dietzer dlagiau dbor een
Javaan uit Semarang toegozonidleinl.
De Landraad! te Buitenzorg Verklaai'de
SamaLii om toereken baar en beval zijp op-
maml'inlg in 't kranlkaimmii'gengestidït, vooa'-
looipi|g tor dbse'rvatio, voor dten tijd! van zes
maanden.
Lt, Clockeneh Beotjsson, b. d.
Buitonzorv,
JULIUS STINDF..
Wie geleerd heeft over het leven te lachen
en anderen Ie doen lachen, is nog nutti
ger dan een dokier, die volgens Home
rus loch al „meer waard is dan alle
andere tezamen", Dc humorist kan ook
meer clan een dokter. Niet zieken ge
nezen is ziju werk, maar gezonden kan
liij voor ziekte bewaren. En dat wordt in
de tegen,voordigc geneeskunst hooger ge
schal clan het genezen zelf.
Julius Stinde, deu grootcu Duitschen hu
morist, zouden wij dan ook als zulk een
weldoener der mcnschheid, gaama een lang
leven hebben gegund, maar dit jaar over
leed hij op slechts Gl-jarigen leeftijd reeds.
Sedert lang leed hij aan een hartkwaal, die
een einde aan zijn leven maakte.
Stinde bezocht eerst het gymnasium in
Eufin, kwam later als leerling bij een apo
theker in Lubeck. Daar bleef hij slechts
twee jaar, studeerde in Kiel, Gieszen en
Jena in de scheikunde, behaalde in 1S63
den doctorstitel en was daarna drie jaar in
Hamburg werkzaam in een chemische fa
briek. Toen begon bij te sc-brijven. In zijn
fabriek ging hij veel om met de werklieden,
bestudeerde hun leven en wezen, en ont
leende daaraan de stof voor zijn eerste
schetsen, die hij niet onder eigen naam
uitgaf. Daarna behandelde hij wetenschap
pelijke onderwerpen, op, voor het volk be
vattelijke wijze. Eerst verschenen deze ver
handelingen in kranten, later werden zij in
boeken verzameld. De titels dezer boeken
zijn„Kijkjes door den Mikroskoop", „Praat-
les over Natuurwetenschappelijke onderwer
pen", „Mededeelingen uit de 'Werkplaats
der Natuur", „De Offers der Wetenschap".
I11 deze boeken kon men aan de levendig
heid der voorstelling, deu gloed van den
stijl,, de aanschouwelijkheid der wijze van
zeggen, reeds den wordenden kunstenaar
bemerken, die nu, door lid te worden van
de redaktie van een llamburgsch nijver
heidsblad, zich geheel aan het schrijven had
gewijd. I11 Hamburg verkreeg Stinde zeer
volledige kennis van de verschillende volks
klassen. En daar hij veel van het tooneel
hield, maakte hij voor een der Hamburg-
sche volksschouwburgen een reeks aardige
stukken. In al die luchtige, vroolijke kome
dies gaf Stinde schetsen uit het leven der
eenvoudige burgerij, waarvan hij later in
mevrouw Wilholmina het meesterstuk zou
geven, zoodat zijn naam door ieder gekend
werd. In 1880 ongeveer verschenen in de
Duitsche Maandag Gerant in Berlijn verschil
lende schetsen uit de hoofdstad, die opgang
maakten en onderter kend waren met den
naam „Wilhelrnina Buchholz". Dit was het
begin van de „Buchholz"-reeks. Itet eer
ste deel van de familie „Buchholz" (hel
werk bestaat uit 3 deelen), werd binnen
drie jaar vijftigmaal herdrukt en nu is. er
reeds de 86ste druk van ver&chenen. Het
eerste der reeks, „De Familie Bucldiolz in
Italië", verscheen in 1883, de drie deelen
der Familie Buchholz in 18S4, 1.885 en
1886, „Mevrouw Buchholz in het Oosten"
verscheen nadat Stinde een Oostersclu reis
had gemaakt in 1889; in 1S95 werden nog
„Wilhelmina's Gedenkschriften" uitgegeven
en in 1896 kwam ten slotte „Het Hotel
Buchholz", een herinnering aan de toen
malige Beilijnsche tentoonstelling met haar
dikwijls onwelkome bezoeken van familie.
en kennissen uil de provincie, die het mee-
rendee! der Berlijrsche woningen in hotels
omschiepen.
De flinke mevrouw Buchholz, die nu (looi
de geheele wereld als toonbeeld van een
echte Berlijnsche vrouw wordt beschouwd,
is niet eens met water uit de Spree ge
doopt; zij is, evenals haar schepper, Stinde
zelf, naar- Berlijn komen wonen, en wel uit
Hamburg, zij heeft moeten, leeren eeu Ber
lijnsche te worden. Maar dit deed zij clan
ook buitengewoon goed; zij werd een in
woonster van de stad, waar de Berlijners
roem op dragen.
Later schreef Stinde nog verscheidene
andere verhalen, die echter geen van alle
de vergelijking met do familie Buchholz
kunnen doorstaan.
Hij was een vroolijk, gelukkig menseh,
die blijheid en opgewektheid om zich wist
te verspreiden. De Groothertog van Olden
burg Meld veel van den levenslustigen man
en noodigde hem dikwijls bij zich. Stïnde's
vroolijkheid was niet die van den opper-
vlakkigen grappenmaker; zij kwam voort
uit dankbaarheid voor het leven en daar
door had zij invloed op anderen. Hij hield
veel van muziek en vereerde Wagner reeds
ten tijde, toen daar nog moed toe behoorde,
omdat men over 't algemeen den grooten
toonkunstenaar nog vijandig gezind was en
hem bespotte.
Stinde is ongetrouwd gebleven; een zij
ner zustere woonde met hem en verpleegde
hem trouw in zijn ziekte. Hij was een innig
goedhartig miui, steeds bereid tot helpen
en blij, als hij iets voor een ander kon
doen. Nooit klopte men te vergeefs bij hem
aan; verleden winter nog las hij, hoewel
lijdende, op vcreenigingen inel een liefdadig
doel in Berlijn. Ten huize van een vriend,
den heer Federath, is Julius Stinde
plotseling overleden. Daar hail hij her
stel gezocht voor zijn ziekte, en naar het
zeggen van Socrates, vond. hij daar de
beste genezing, „het stille ontwaken uit den
dikwijls zoo verwarden levensdroom tot
den kalmen vrede van den dood".
MISLEIDINGEN IN DE NATUUR.
Hebt gij er wel eens ooit over nagedacht,
hoeveel er niet in werkelijkheid bestaat van
wat gij meenL te zien, en hoeveel van wat
er werkelijk is, niet door u gezien wordt?
Het is aardig, dat eens na le gaan, men
zal dan verbaasd zijn, te zien, hoe de na
tuur ons in sommige opzichten heet neemt
Het schijnt wel alsof er machten werke 1
om ons heen, die er op uit zijn, menisci'au
en dieren te bedriegen, In de eerste plaats
is er een wonderlijk vermogen v-., naboot
sing. Daardoor kunnen de nvrest uiteenloo-
pende dingen op elkaar gaan lijken. Mis
schien hebt gij wel geus „wandelende bla-
