(jO,,e Jaargang No. 12090. Zondag 27 Mei 1906 Tweede Blad Uit de Tweede Kamer. K o n n i s g e v i n g. Openbare Aanbesteding. Hot maken van 2 scliooiingen do Noord vosl graclit on het plaat sen van dukdalven on heschornnngs- l'alen in de Yoorliavon. (Bestek no v&n 1906.) Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen Pry's per kwartaalVoor Schiedam en Vlnardingen fl. 1.25. France «er post fl. 1.65. Prijs per weekVoor Schiedam en Vlaardingen'10 cent. Afzonderlijke nummers 2 cent. Abonnementen worden dagelijks aangenomen, Advertentiën voor het eerstvolgend nummer moeten des middags vóór een uur MD het bureau bezorgd zijn. lEureau SBotcrstraat ö8. Prijs der Advertentiën: Van 16 regels fl. 0.92iedere regel meer 15 cents. Reclames 30 cents per regel, Groote letters naar de plaats die zij innemen, Advertentiën bij abonnement op voordeelige voorwaarden. Tarieven hier van zijn gratis aan het Bureau te bekomen. In de nummers, die Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond verschijnen, worden zoogenaamde Itleine adrertenliën opgenomen lot den prijs van 40 cents per advertentie, bij vooruitbetaling aan liet Bureau te voldoen. ïntere. Telefoon No, 423. Oproeping In activiteit van een Zeemilicion- KustwftcUtor der LICHTING van 1904, De Burgemeester van Schiedam, Gelet op de cireulajre van tien heer Commissaris dor Koningin in do provin cie Zuid-Holland, van '20 Februari j.l. A. So. 485 2e ajd. (Provinciaal Blad So. 20): Gezien de dczcrzijdschc Kennisgeving ran 17 Maart 1900, waarbij is medege deeld da,t de datum van opkomst voor de zcemiiiciens-Kustwaciitcrs tot hel hou den van herhalingsoefeningen dit jaar la- Ier zou worden bekend gemankt; brengt bij deze ter kennis da,l. die datum Ibaps door den Minister van Marine na der is vastgesteld; Roept bij deze oj> tol. hel houden vap herhalingsoefeningen, op den 19 Juni 1906, den zcomilicien-luistwa,chter AART JAN KOSTER, loleling dezer gemeente va,n de lichting 1904. oen op genoemden <iajuin, des mid dags voor twaalf uur, zich aan le mel den gan boord van Hr. Ms. wachtschip le Willemsoord; da) hij door ziekte verhinderd zijnde op den bepaalden datum aldaar aanwezig le zijn, daarvan zoo spoedig mogelijk moot doen blijken, door eenc ter Gemeente secretarie O'ver to leggen geneeskundige verklaring en zich onverwijld na zijn her tel naar de boven aangegeven plaats van bestemming behoort Le begeven en zich alsdan moet vervoegen aan "boord van voornoemden bodem; dat bij zich vier werkdagen voor den dag van opkomst ter Gemeente-Secretarie moet aanmelden zoowel tot het aftcekc- neii van zijn verlofpas als lot het ont vangen van daggeld en zoo hij daarop aan spraak heeft' van de vereischle passage zetten; en dat bij, ingebreke blijvende op den be paalden dag onder de wapenen te komen, l'ij zijn latere opkomst zooveel langer in dienst wordt gehouden en bij, 'aan de op roeping niet voldoende, als deserteur zal worden behandeld. Na cleze openbare kennisgeving wordt de betrokken milicien geacht van zijne verplichting kennis te dragen, waardoor "ij gehouden is, .zonder verdere oproeping, tón de voorschreven opkomst te voldoen, zoodnt hij later geenc onwetendheid ten deze zal kunnen voorwonden. Schiedam, den 26stcn Mei 190(5. De Burgemeester voornoemd, M. A. BRANTS. .9e DIRECTEUR der BURGER-AVOND- u'OOI1 vestigt hiermede de aandacht van .belanghebbenden op de inschrijving van nieuwe Leerlingen, die zal plaats heb- kn op Woensdag O en Donderdag ff Juni a.s., 's avonds 7 uur, in het gebouw der Hoogere Burgersch oo 1 Voor bizonderheden raadplege men de aan plakbiljetten. De Directeur voornoemd J. A.' I11NGMAN. Op Donderdag ff Juni 1006, desna- (tnddags te 2 uren, zal door Burgemeester n Wethouders van Schiedam openbaar vor<l'-n aanbesteed Aanwijzing dagelijks tusschen 9'12 de Gemeentewerf "stek met teekening verkrijgbaar a f 0.50 1 e Gemeente-Secretarie (afdeeiing A.) i.5 uur te l ^alnci' klaar komen met het ar 1 ^contract voor zc met het zomerreces ^JwigaatZiedaar de puzzle. Er heeft in S100'e bladen reeds een bericht de ronde ail"> dat de Kamer 29 Juni a.s. uiteen zou gaan, zender de behandeling van het ar beidscontract ten einde gebracht te hebben. Nu. die het weet moet het inaur zeggen. Du w a a r s c h ij 11 1 ij k li e i tl hebben deze profeter, zeker op hunne hand. Als de Ka mer inderdaad eerst 29 Juni uiteengaat, wal zeer laat zou zijn, dan zijn er nog slechts 5 weken, en er moet, behalve het arbeidscon tract nog boel wat worden afgedaan. Er zijn nog tal vun wetsontwerpjes, waarvan de be handeling geen uitstel k a n lijden. Alaur men weet niet hoe vlug dc Kamer kan werken, als maar eenmaal de nood aan den man komt. Bij dc behandeling van de stanLsbegrooting zei ook iedereenZe komen niet klaar vóór Kerstmis, e n toch k w a- m e n z c k 1 a a r. Dc veteranen in de Kamer plegen te zeggenAls er maar eenmaal de vncantiekoorts over heen is gekomen, dan rijdt dc parlementaire wagen of hij gesmeerd is, en dan verwerft het breedsprakigste Ka merlid die kortheid van stijl, die een sieraad uitmaakte van de inwoners van Laconic.. Ja, dan wordt zelfs dc heer Terlaan kort; O, die heer TerlaanHoe jammer, dat hij zoo droog en langdradig is. Hij is één van de Kamerleden, die zijne laak buiten gewoon consciëntieus opvat; hij zal nooit spreken of hij heeft vooraf eeno diepgaande studie van het onderwerp gemaakthij ver zuimt nooit ecne zitting o!' hij moet bepaald verhinderd wezenhij is een en al degelijk heid en braafheid, en toch heeft hij het oor cler Kamer niet. Hii verveelt, en do Kamer vergeeft alles, behalve dat. Eli waarom ver veelt hij? Omdat hij nooit een grapje zegt; iets wat zelfs de heer Lobman niet ver smaadt, maar wat van Terla'an's lippen nici zou kunnen komen, de ernstige man zou vree zen daardoor den indruk te wekken, dat 1 liet niet ernstig meende. En dan altijd zoo onnoodig lang Als de afgevaardigde van Tloogezand dan ook begint met zijn gelicf-koosden aanvang: „Slechts een kort woord, Mijnheer de Voor zitter rijst een diepe zucht uit den Jioezem der Kamerleden en verslaggevers opdan weten ze dat ze er weer een half uur min stens aan vast zijn. De langdradigheid van don heer Terlaan viel bijzonder op bij do behandeling van art. 1638 t, waarin onder meer bepaald wordt dut dc werkgever verplicht is den inwonen- den arbeider inwoning te verschaffen over eenkomstig de vcroischlen van gezondheid en goede -zeden. De heer Terlaan vond dat dit zoo voor zich zelf sprak, dat. hij er niets aan toe be hoefde te voegen. Maar, waar hij tevens uit de wet wilde lichten, dat de cvorkgover ver plicht is die inwoning te verschaffen over eenkomstig rnct hetgeen h e t p 1 a a fc s e 1 ij k gebruik op gebied van gezondheid ea zeden cischt, begroef hij de Kamer onder de vele voorbeelden van slechte huisvesting van den arbeider, die geheel volgens plaatselijk gebruik werd verstrekt, terwijl hij met de. helft' van de voorbeelden had toegekund en ook meer indruk zou hebben gemaakt. Daarenboven had hij zijn speech geheel bin nen hebben kunnen houden, want na dc toe lichting van den Minister bleek het, dat do Rcgcoring met het artikel juist bedoelde, .vat de heer Terlaan wilde. Maar het ergste "kwam nog. Die slaap plaatsen van mannelijke en vrouwelijke ar beiders ia hetzelfde vertrek, die hij por amendement wilde verbieden, welk amende ment hij zelf - zoo voor zich sprekend vond dat hij het onnoodig vond er een woord aan te verspillen, maakte eerst recht de tongen los. Zoo werkte de heer Terlaan, alsof het noodlot hem in deze vervolgt, ook de breed sprakigheid van anderen in de lmnd. En er was dan ook wel wat over ie zeggen. Zoo in het afgetrokkenen lijkt die co-educatie's nachts zeer verkeerd, en wij zouden het niet gaarne aanbevelen voor Hangsche knechts en meiden, maar men moet rekenen met zeden en gewoonten en opvoeding op het platte land. Als daar de boerenmeid in dc ecne bed stee slaapt in den koestal en de boerenknecht in den anderen, dan doen die-mensehen niets anders dan wat hun vaders en moeders deden, die dat op lninnc beurt van hunne ouders zagen, 'en daar niets kwaads in zien. Het schijnt, dat deze gewoonte in Gronin gen tot allerlei narigheid leidt, en ook.de heer Van der Zwang had er voor Friesland veel op tegen, maar onze lamlbouwspccialileit, Reync, kwam verklaren, dat in meerdere stre ken van ons vaderland geen enkel moreel nadeel uit deze gewoonte voortvloeit. (Deze verklaring gaf de „Nieuwe Courant" de aar dige woordspeling in de pen„Dom Reync ist alles rein".) Hoe dit alles zij, liet amendement zooals het daar lag kon niet worden aangenomen. Het hield geenc rekening met het geval, dat inwonende knecht en meid met elkaar ge huwd konden zijn, en dan was liet toch wat al te dol om hen te verbieden in hetzelfde ver trek te slapen. Best, toen voegde de lieer Terlaan het woord „ongehuwde'' in zijn amendement. Neen, zeido du heer Heemskerk met zijne gewone scherpzinnigheidNu is het nog niet goed, want de knecht en de meid kunnen wel gehuwd zijn, maar niet met e 1 k a a r ge huwd. Toen veranderde de afgevaardigde voor Hoogezand zijn „ongehuwde" in „niet met e 1 k a a r gehuwde", en toen werd het amen dement met 5ü tegen 23 stemmen ver worpen. De heer Terlaan lieel't ons eenigszins vooruit doen loopen op onze kroniek, die lieele historie gebeurde Dinsdagmiddag. Om dan geregeld te vertellen zullen wij begin nen mei het amendement-De Klerck c.s. op 1638 p, waarover Maandagmiddag hall' twee de behandeling werd voortgezet. De quaestie was deze: Als een arbeider op stuk werkt, dan zal de definitieve afrekening plaats hebben, als hot stuk af is, maar dan kan bij schriftelijke overeenkomst bedongen worden, dat hem zoolang het werk duurt een weekloon zal worden uitbetaald, bedra gende tenminste ovor liet loon dal volgens plaatselijk gebruik aan zoo'n arbeider wordt uitgekeerd. De lieer De Klerk had daar veel bezwaar tegen, gesteund door andere mannen van de praclijk, de hoeren Nolting en Schaper, en twee mannen van de theorie, de hoeren Treub en Roodhuizen. Zij wilde niet 4 van het gebruikelijke loon, maar liet volle loon zien uitgekeerd, en hielden vol, dat in het artikel te weinig gerekend werd met den arbeider, die slechts i. ij d c 1 ij k stukwer ker is, b.v. den smid, die eenc brandkast maakt, om dien eens te noemen. Enfin wij hebben in ons vorig overzicht dut reeds uiteen gezet. Het aniendemenl-De Klerk, dat ondertus- sehen een amendement-Schaper werd, daar de heer De Klerk het om de betere redactie overnam werd door den lieer Drucker in zijne qualiteil vim voorzitter van de Commissie van Rapporteur» finaal doodgedrukt door de verklaring, dat het met oog op de textielin dustrie en de veenderijen, waarbij alleen op stuk wordt, gewerkt, totaal onaannemelijk. Het haalde c-lau ook slechts .12 stemmen. Art. 1638 q bepaalt 0111 het maar kort weg te zeggen, dat (le werkgever, dicliet loon niet op don bepaalde 11 tijd uitbetaalt, verplicht zal zijn tot uitbetaling van rente voor ö'likcn dag vertraging Lol. een maximum naar de helft 'van hol. verschuldigde Le drag. Dc hoer Lobman had 'daartegen groot bezwaar. Ton eerste word 'in het artikel gectf onderscheid tusschen 0 11 w i 1 eu o n- maclrt gemaakt. Voor dat bezwaar voe len wij. Verder zegt dc lieer -Lobman.: „Hoe menigmaal zijn er werkgevers, kleine patroons,, die hol onmogelijke moeten doen, oin aan hot einde der week het geld hij elkander te brengen, dat zij noodig hob- ben 0111 hun werklieden te betalen, en boe dikwijls is het ieder onzer wellicht niet overkomen, dat zulk een patroon op di recte betaling eener rekening aandrong, omdat liij op hot eind van "de week zijn nienschen moest betalen? indien alsdan de nian, die hot. werk bij den patroon besteld heeft, dozen eenvoudig zegt, dat hij liet geld niet geeft, dan moet die patroon maar zien, hoe hij aan zijn geld komt," Dit is alles zeer waar, maar pleit, niet tegen liet artikel. Hot wijst, er alleen op dat er kleine werkgevers zijn, die dat zon der het noodige bedrijfskapitaal zijn ge worden (lie.t groote euvel van onzen tijd) en v'erder, dat dc misdadige Haagsch.c ge woonte om den leverancier heel lang, soms wel twee of drie jaar op zijn geld te laten wachten, helaas nog weTig tiert. E11 als eindelijk, d,e lieer Lohma.n, aan dc Kamer komt vertellen, dat hij'een res pectabele familie kent, die haar dienstbode het loon niet kon, uitbetalen om'-dat liet er niet was, 'dan willen wij toch op merken, dat zoo'n familie in, ons oog niet respectabel is. Zoo-dra men financieel on machtig wordt ecne dienstbode Le honden, schaft nwn die af, en dat laatst verschul digde kwartaal, wel, iemand die respecta bel is. in dien zin. dat hij ziehzelvcn res pecteert, zal liever zijn laatste meubelstuk verkoopen, dan daarmee één dag te laat wezen. Aan liet eerste bezwaar van den, lieer Lobman word -tegemoet gekomen door een amendement van de Commissie van Rap porteurs, waardoor dc 'rechter altijd be voogd blijft do vei'hoog-ing van hel te laat uitbetaalde loo-n te beperken tol. zoodanig bedrag als "hem met liet oo-g óp de om standigheden van het geval billijk zal voor komen. Dit werd met 54 tegen S stemmen aangenomen. Art. 1638 bepaalt wat dc werkgever zooal bij dc uitbetaling van liet loon in mindering mag brengen, zooals hoeten die opgelegd zijn, fondsbijdragen, voorschot ten enz. Nu moet van die voorschotten blijken uit eene schriftelijke, door den arbeider afgegeven verklaring. Dat was volgens 12 leden, met den lieer De Waal Malefijtaan het. hoofd, te bezwarend voor den land arbeider, die geen meester in bol, sclirij'- ven is. De hceren bleven hier getrouw aan bun reeds bij ark 1G37 j uitgesproken mooning, dat het een ware heksentoer is voor don landarbeider om iels op schrift te .brengen. En dat in een tijd, waarin er haast geen dorp i-s, of het heeft, zijne openbare en bijzondere school! De Kamer Had meer fiducie in de schrijf kunst van den landarbeider dan genoemde 12 hoeren en. verwierp liet. amendement; edoch, slechts met twee stemmen meer derheid, 33 tegen 31. Na hel reeds hierboven besproken art. 1638 t, waarbij dc heer Ter Laan zich zoo weerde, kwam art, 1638 11 aan dc beurt, waarin de werkgever verplicht wordt kost geld te geven aan den hnvoiientleu arbei der of arbeidster, als hij zelf zijn Huis sluit 0111 uit de stad te gaan; bet. artikel onderging cene kleine redactieverbelering door een amendement-Van Doorn, dat de Begccring overnam. Artt. 1638 v en 163S w ondervonden geen bestrijding, liet eerste luidt: „De werkgever is gehouden inwonende arbeiders, zonder korting van "hun loon, ia de gelegenheid te stellen hunne gods dienstplichten le vervullen, alsmede ont spanning van don arbeid te genieten, in loeide gevallen bp de wijze blij-' overeen komst, of bij gebreke van dien, door hot plaatselijk gebruik bepaald." Hel tweede luidt: „Dc werkgever is gehouden den arbeid dusdanig te regelen, dat dc arbeider geen arbeid heeft 'te verrichten op Zondagen en op di-c dagen, die volgens het plaatse lijk gebruik -ten aanzien van den bed ongeil arbeid met Zondagen worden gelijkgesteld behalve voor zooveel liet tegendeel is be dongen of uit den aard van den arbeid voortvloeit. Ton aanzien van minderjarige arbei ders is de werkgever gehóuden den ar beid dusdanig le regelen, dat zij in de gelegenheid zijn gesteld volgens liet plaat selijk gebruik de lessen te volgen in in richtingen voor godsdienst, voorfgezet, hcr- halings- of vakonderwijs. Elk beding, strip- dig met dit voorschrift, is 'nietig. Het zal zich misschien kunnen voor doen, dat een werkgever en arbeider, die niet op besten voet met elkaar staan, en daarenboven tot verschillende godsdien stige gezindheid belmoren, het niet eens worden over hetgeen onder 't vervullen der godsdienstplichten moet worden ver staan. Gelukkig dunkt'tons dat de Kamer over die kwestie niet is begonnen; zoodra zc het teere plantje, dat godsdienst heet, aan raakt, is ze. in geen 8 dagen uitgepraat. Toep kwapi 1638 x, waarin de werkge ver verplicht wórdt den apbeid zoo Ie re gelen en de plapls waar de arbeid verricht wordt, zoo in te richten, daj lijf noch eer baarheid schade lijden. Geschiedt dit wel da,n is hij tot schadevergoeding verplicht. E11 hij is tot bescherming vap lijf en eer baarheid gehouden zoover als d e a a r d van den arbeid het toelaat. Daartegen had de heer Lobman ernstig bezwaar. Wat zou daar niet uit kunnen gehaald worden, zei dc advocaat der werk gevers. En dc afgevaardigde voor Goes vierde zijne fantasie den teugel en zag, om met Mr. Bounderby uit Dickon's „Hard Times" te spreken, den werkman reeds uit gouden schalen schildpadsoep eie'n, De heer Lolunan „komt bij dit ontwerp zoo duide lijk altijd maar voor de belangen van ééno klasse op, n.l. die der werkgevers, dat hij het recht, om de sociaal-democraten lever de belangen van voor goed heeft wijten, dat ze zich op éénc klasse doodkijken, verloren. Wat haten alle redevoeringen van een zoo bekwaam man als Prof. Drucker, dat hier niet anders opgelegd wordt dan eene verplichting, die reeds in bijna alle landen zoo erkend wordt. Maar aan dal oor is de conservatieve mor Lolnnan doof. Hij kwam eerst tot. be daren door de aanneming van een amen dement Aalberse c. s„ waardoor dc door hen aangevochten woorden gelezen werden: als zedelijkérwijz-c in verband met den aard van den arbeid gevorderd kan wor den.'" De hcele Kamer stemde cr voor, behalve do socialisten. Wel een bewijs, dat zelfs dc meest voorni! strevend en van de. imlerc partijen in dit amendement geen enkele verzwakking van het artikel zagen, en dat de oppositie van den lieer Lolunan een strijden was tegen windmolens. Alen zou zoo zeggen, dal, deze bevin ding den heer Lolnnan wat voorzicli- igei' zou gemaakt hebben, maar het tegen deel bleek hij het volgende artikel, helaas, al le duidelijk. Alt H53Sz is eigenlijk een zoo naïef ar tikel, dal, men een glimlach moeilijk kan onderdrukken bij de lezing daarvan. Het bepaalt namelijk, dat „do werkgever inliet algemeen verplicht is al datgene te doen en na le lalen, wal een goed werkgever in gelijke omstandigheden behoort to doen en na le laten. Het herinnert ann een an der artikel in liet Burgerlijk Wetboek, all 158 „De echlgenool.en zijn elkander weder- keerig getrouwheid, hulp en hijstand ver schuldigd", wat voor goede echlgenoolen geen zin, en voor slechte echlgenoolen geenc bindende kracht heeft. Toch had de lieer Lolnnan ook togen d i t artikel bezwaar. Hij ziet overal spo ken, en vreesde, dat dit artikel wol eens zoo door oen roeden kantonrechter zou kunnen worden uitgelegd, dat eene dienst bode cene aparte kamer en eenc pianino zou moeten hebben. Is een dergelijke argumentatie loc.li eigen lijk niet ver beneden de waardigheid en de bekwaamheid van een zoo hoogstaand man als den heer Lolnnan? De heer Drucker gaf groolcr beteekenis aan het artikel dan wij er ooit in zouden zoeken, door hel. eene samenvatting te noe men van alle genoemde en niet genoem de verplichtingen, die moeilijk' onder woor den te brengen- zijn. E11 toen kwam de lieer Lolnnan met een amendement om te lezen „dal de werkgever verplicht is alles le doen en na te laten, wat naar den a a r d d e :r o v e r e e n k' o m s t. door tl c wol, of het ge b ruik of do b i 11 ij k- h e i d wo r d t g e v 0 r tl e :rd. Dit word ech ter met 31 tegen 28 stemmen verworpen. Do heer van Limburg Stinun vroeg toen hoofdelijke stemming over hot artikel, en toen bleek hel, dat de overgroot» meerder heid er geehe p r i 11 c i 'p i 0 e 10 bezwaren tegen had; hel werd toch met 48 tegen 12 stemmen aangenomen. Of deze uitslag den heer Lohman prik kelde weten wij niet. Wol welen wij, dat hij bij het volgende artikel 16,38 aa, iels deed, wat wij'niet van hem zouden hebben verwacht. Genoemd artikel verplicht den werkge ver den arbeider bij het eindigen der dienst betrekking, een getuigschrift te geven, en verplicht hem tot, schadevergoeding als hij in dat. getuigschrift tegen heter welen on juiste ïnededeclingen doet. De heer Tak stelde een amendement voor om den werkgever ook aansprakelijk te stel len voor onjuiste medcdeelingen, die wel niet tegen b eter weten, maar door schuld, b.v. door gebrekkig onderzoek, gegeven zijn. Do Minister kon zich daar mee vereen i gen. G roote qpposïtie van den lieer Lohman, die voorstelde de discussie to verdagen, en toon de Kamer dit. verwierp, de zaal ver liet. Dit was in dat stadium eigen lijk ongeoorloofd. Het ging er 0111, of men kou stemmen, als één der andere leden het voorbeeld had gevolgd, ware het niet mogelijk geweest hel. amendement.-Tak werd met 27 legen 24 stemmen verworpen. Er waren dus juist 51, d. i. hot vereischle aantal leden. En wat had de heer Lohman heen 1e gaan: hij kan, do heer Heemskerk merkte hel zoo juist op, immers altijd tegen, hol artikel stemmen. Zijn heengaan was ob structie in den slechten zin des woords. De vijf artikelen, die over de verplich-

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Schiedamsche Courant | 1906 | | pagina 5