60"'e laargang,
Zondag 27 Mei 1906
No. 12090
Darde Blad
Van Y en Amstel.
De overburen
ESGELSCHE HRIEYEN.
Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per kwartaalVoor Schiedam en Vlaar dingen 11. 1.25. Franco
per post fi. '1.65.
Prijs per week Voor Schiedam en V 1 a a r d i n g e n 10 cent.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
•Abonnementen worden dagelijks aangenomen.
Ailverteiitiën voor liet eerstvolgend nummer moeten des middags vóór een uur
aai liet bureau bezorgd zijn.
ïSïircïiutSuU'r.Hlraatf GS.
Prijs der Advertentiën: Van 16 regels ft. 0.92iedere regel
meer 15 cents. Reclames 30 cents per regel. Groote letters naar de plaats die zij
innemen.
Advertentiën bij abonnement op voordeelige voorwaarden. Tarieven hier
van zijn gratis aan het Bureau te bekomen.
In
de nummers, die Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond
verschijnen, worden zoogenaamde kleine adeerlentiün opgenomen tot den prijs
van 40 cents per advertentie, bij vooruitbetaling aan bet Bureau te voldoen.
latere. Telefoon Xu. 123.
I is 't onderwijs er goed" ziedaar een
iniag dpor velen gedaan bij verandering
tan woonplaats of bij1 bespreking van de
verschillende schooUocslamleu in de ge
meenten van ons- land,.
Vat do hoofdstad betreft., gerust kan
daarop volmondig ja geantwoord worden.
De scholen Ie Amsterdam beantwoor
den aan hooge 'eischen in allerlei op
lichten.
Volmaakt zijn zc niet, maar mettertijd,
kunnen ze 't volmaakte bereiken. (Wij
spreken hier van liet lager onderwijs, daar
erop de scholen van hoogerc order; het
gymnasium incluis, no,g wel ccu ert ander
valt aan te merk n) en die bijna volmaakte
trap is zeer zeker ook wel 'voor een ge
deelte te danken aan li,et werk van een
steeds ijveriger en, steeds met meer ver
stand van zaken arbeidende Plaatse
lijke Co-mmissic van, Toezicht
op het Lager Onderwijs.
Over het werk van. zulk een Commissie
valt njet licht te denken wanneer men
weet dat de schoolbevolking van Amster
dam in. '1905 (of eigenlijk op 81 Decem
ber 'van dal, jaar) bestond uiL eventjes
91.213 jongens en meisjes! 1
Zoo'n, Commissie heeft zich Ic be
moeien, met het schoolverzuim, de veror
deningen, reglementen, schoolplannen,
schoolgeldheffing, schoolhygiëno, mot den
toestand der openbare en bijzondere scho
len, met de avondcursussen in de vreem
de talen,, met de herhalingsscholen, hot
handwerken de nvijs, bet voorbereidend en
ihijzondcr onderwijs, enz. enz.
En, 't is, waar bet hier bet. lager on
wijs in de hoofdstad geldt, zeer merkwaar
dig, ook voor de provin,eie, om een blók
te slaan, op 'het arbeidsveld' dier Commis
sie, op haar resultaten, cn op haar oor
deel over verschillen,cfe schooltoestanden.
Als beken,d, mag word'en verondersteld
dat Amsterd'am vier verschillende soorten
van openbare scholen heeft, namelijk van
de le, 2e, 3c en, 4e klasse.
De sch.olen, lc klasse zijn alleen toe
gankelijk voor on- of minvermogenden;
de eersten, worden kosteloos toegelaten,
de laalstcn, tegen betaling 'van' een scb-
geld dat 6 cen.ts per weck Bedraagt, ge
reduceerd' tol 4 ccnjs voor elk. van tie
2, to-t 3 een,Is voor elk. van drie of meer
kin.deron uit 'één gezin'.
Voor G ccnjs kan men du.s zijn kind
ujlstekcnjl onderwijs doen geven!
Voorwaar, menigeen die aan de .kios
ken, het geïllustreerde weekblad,,De Prins"
cen;ts clk.e week koopt of driemaal
•'re had allo mogelijke goede eigenschap
pen en slechts één gebrek ze was ra-
«nd jalocrsch.
£ij had haar man l.ief bijna afgodisch
- inaar juist daarom vreesde zij zijn lief
de to zullen verliezen.
Mevrouw Erna. neemt de stof af van
'Mr salonkastjc, maar onderwijl dwalen
Jaar blikken dikwijls hel venster uil, naar
'd huis aan den overkant.
Doven op het balkon brengt men de
doemen builen en ook do kooi met den
kanarievogel.
Ema's handen beginnen te beven. Zij
s>gt do plumcau neer en gaat ineen hoekje
riten, om beter te kunnen zien.
Het is eon opvallende verschijning, de
•ondino daar op liet balkon, met hel woel
ige krulhaar naar de nieuwste mode
"ter het voorhoofd gelegd, en een willen
doek
over een roodo ochtendjapon.
Even opvallend zijn haar manieren. Zij
StC(dt tien vogel, zingt mot hom cn be-
Rcegt zich op dc maat heen en weer. Dan
"ri zij op de leuning vair het balkon met
e °P de blanke handen. Mevrouw Er-
i heeft dat alles met echt scherpen vrou-
rijken blik opgemerkt.
«u kijkt zij, daar boven, op eens heel op-
<-'n,l naar mevrouw Erna's vensteirs. Zij
«Mt daar ecns: voor zitten. Wat zou eraan
vensters te zien zijn? Erna opent
!'eur der woonkamer en laat een uit-
rifip. van verbazing hoorei*.
/(Bruno ben, jjj <]aar a].?>'
per week Uit gewoonte '2y2 cent fooi
geeft aan een tramconducteur, zal niet
welcp dat h.ij daarmee 'l 'schoolgeld voor
een onvermogend vadefr of arme moeder
zou kunnen beitalen.
De scholen), tweede' klasse kosten 20
cent pea' week.-med verlagingen Lot 15 cn
12Va cen,l voor meerdere kinderen. "De
prijs van, „Het Leven" en van oen „pasje"
op de tram.
Op de scholen, 3o. klasse wordt efen
evenredig schoolgeld' gelieven van 2055.
gld. cn. de scholen 4c klassefkosl.cn 75 gld.
Van die le: klasse, scholen telt Amster
dam er "ongeveer 113, 2e' k,lasse_ 29, 3c
klasse voor jongens 13 en klem .voor meis
jes 12, voor jongens en meisjes 13, 4e
klasse voor jongens 3 'en voor mcisjcLG.
Bovendien zijn er nog '111 bijzondere
scholen, cn 17 bijzondere herhalingsscho
len, zoodat. dé: dames cn heferen der bo
venbedoelde Commissie^ 'die hun laak.
ernstig willen opvatten, wel meft hun tijd.
moeten woekcrete, om aues goed na. 'Le
gaan.
Het rapport dier Commissie, is dan ook,
een. lozing .overwaard cfli er zijn wenken
cn raadgevingen, ervaringen en oordéel-
veHingen in tc vindén, die' voor iedereen
die belangstelt in of belajig lie'eft bij goe
de Idioten, en goed' onderwijs, zeer "Se
moeite waard zijn te lezen.
Wat bijzonder opvalt is dc zorg die,
blijkens die rapporten bcsteted' 'wordt om
de schoolhygiëno volgens de e'ischcn des
lijds op den, tand te: voelen.
H. M. do Koningin gaf zelfs blijken vap
belangstelling in de wcirkzajamhetlen 'der
Amsterdamschc Schoolcommissie, in heit
bijzonder der Subcommissie voor de school-
hygiënc.
Deze. buitengewoon op prijs 'gcfetelde
belangstelling kan editor liet ovenveldi-
geitiidi groot terrein, dat op dit gebied nog
braak: ligt, niet mét grooter spoed doen
ontginnen op pmctisclie wijze, omdat de
thans vigcerende subcommissie zich moest
bepalen tot bet govern van adviezen aan
dc hoofdcommissie zonder direct to kun
nen optreden In de scholen zolvc.
Om' een paar staaltjes te noemen van
de aandacht, gewijd aan dc schoolhygiëno
Le Amsterdam, kan 't volgende dienen.
Zeer uitvoerig hield'' de commissie zich
bezig mét dé fatale uitwerking die stof
op do, kind.crlongon heeft. Proeven niets lof-
werende olie werden genomen en ook met
het poroline (een poeder), dat bijzonder
goed voldeed. Lokalen worden met den be
zem' bewerkt, i,n bijzijn van hoeren en da
mes-lede» der Anisiterckunsche Schoolcom
missie.
Dat is praktisch werken!
Er werdén bakjes niet een gelatincmassa
geplaatst, waarop d'e schimmel op elke bac
terie, die er op valt, blijft kleven cn in
hel lokaal waai- geen porolino was ge
bruikt, vond men op elk bakje gemiddeld
154 bacteriën gevallen per minuut, terwijl
dc 'bakjes in d.e lokalen waar wel pe-
roliiie was gestrooid, maar 31 bacteriën
per minuut te zien gaven. De perolinc
schijnt te beslaan uit zaagsel cn pclrolcum-
afval, een goedkoop goedje dus.
Dc houding bij 'I,zingen trok,ook de aan
dacht der hygiënische subcommissie en zij
kwam tpj, de conclusie, dat dit een staande
moest zijn, ongedwongen, de armen los
langs hel, lijf en niet op den rug.
Het hoofd, moet rechtop gehouden wor
den en daarom is het zingen van het bord
heler dan uit boekjes.
Ook meende de Commissie dat geduren
de hel mutatie-lijd perk, do jongens, zoo
wel als de meisjes, vrij te stellen zijn van
zangonderwijs.
Dc plaatsruimte hier laat niet 'too om
nog meer onderworpen op school hygië
nisch gellied, door de "Anisterda.msche
Schoolcommissie praktisch ter hand geno
men, te bespreken.
Want zoowel do ventilatie in schoollo
kalen, waarhij zelfs het 'koolzuurgelialte
der lucht onderzocht werd, de inlichting
der ramen, do vcnvarmingssysLecrnen, de
natuurlijke en kunstverlichling, de banken
en nog veel meer, werden deskundig en
met zorg bestudeerd, besproken en beoor
deeld.
Wat de banken lie treft zoo is door een
Amsterdamsehen ambtenaar 'dor gemeente
werken 'n nieuw samenstel uitgevonden, dat
zeer de aandacht trekt. Zoo'n bank is be
stemd voor één leerling en beslaat uit
een lessenaars! ander en zittingstander, die
beide afzonderlijk aan den vloer bevestigd
worden. Aan den zJLnigstander bevindt
zich een verschuifbaar zitvlak en een rug
leuning Aio eveneens op en neer bewogen
kan worden.
De lessenaar kan in den hollen stander
omhoog en omlaag gesteld worden, naai
de grootte van den leerling; het daarop
aangebrachte tafelblad kan men verschui
ven, maar bovendien in schuine richting
stellen, zoodal de lectuur in den juisten
sland voor het oog kan gebracht worden.
Bovendien kan dit tafelblad aan den onder
kant van den 'lessenaar worden gelégd, zoo-
dat. het als tockenplank dienst kan doen.
Eisclit liet onderwijs dat do leerlingen staan,
dan is deze bank geen lieletsel, want het
zitvlak kan worden opgeslagen.
Het geheel is 't ei van Columbus als
men 't ziet, en 't is ook alweer maai' een
klein voorbeeld dat iedereen die maar kan
zijn best dool. onr het onderwijs in de hoofd
stad aan to passen aan den modernen lijd.
Want het onderwijs beslaat gelukkig niet
alleen meer uit boeken voor den geest.
Dc' verzorging cn de opvoeding van het
lichaam worden door autoriteiten enschool-
kundigen thans ook danig aan een streng
onderzoek op allo scholen onderworpen, en
„Zoo juist, aangekomen, lieve schat,"
antwoordt bij van het venster en gaat aan
zijn schrijftafel zitten.
„Maar het eten is nog niet klaar
en
„Dat komt er niet op aan, kindje, ik
kijk in dien tijd een beetje rond. Zeg, ken
je die dame hierover? Die is daar zeker
pas gekomen?"
„Ik weet het niet," klinkt het kortaf.
„Ik heb er a) vijf minuten plezier in
geluid, zooals die dame naar onze ramen
kijkl. Wat wil ze eigenlijk?"
Nu gaat Erna naar haar man en laat
de jalousie voor zijn neus vallen. „Als jij
je best doet om liaar aandacht te trek
ken I"
„Ernai"
„Vind je dat soms een nette manier
van doen voor een getrouwd man, hier
tc gaan staan om een vreemd mensch aan
1e kijken!"
„Wat ben je kinderachtig I"
„Volstrekt niet, Bruno-licf. Men moot
met jou nltfid erg oppassen, of je doel
verkeerde dingen."
„Heb je me ooit iels to verwijten gehad
in ons- huwelijk?"
„Er is nog geen gelegenheid toegcwcesl!
Maar nu zie ik hol. Een roode japon,
met witten doek, geverfd haar jullie
mannen zijn allen aan elkaar gelijk.
„Schaam- je, Erna! Je verdiende werke
lijk dat men je eens strafte."
Zij staat daar nog altijd op liet balkon.
Dal prikkelt Erna.
„Doe liet maar, dat ia best," antwoordt
ze" uitdagend, „je zou daar niets tegen
hebben."
waar verbetering noodig is, wordt niet ge
rust vóór die verkregen is.
't Onderwijs is goed in Amsterdam, en
wordt goed verzorgd, dat kan en moet er
kend worden, en 'tinag wel eens zeer krach
tig door het land klinken voor hen die
weifelen om zich metterwoon to Amsterdam
te gaan vestigen, en wie natuurschoon, lage
belasting, een kalm leven of andere rede
nen naar andere plaatsen lokken.
Natuurschoon, helaas, 't ontbreekt lotaal
in en om Amsterdam.
Op lage belasting behoeft men zich in
de hoofdstad ook niet-te verheugen, doch
een kalm leven kan men best daar hebben.
Wonende in de buitenwijken op een der
thans steeds fraaier cn gerievelijk'er gebouwd
wordende ruime beneden- of bovenhuizen,
mot huurprijzen van 400 a GOO gld., behoeft
men zijn ooren niet dicht te stoppen voor
liet stadsrumoer. Het is in die wijken even
stil en pis tig als in een straat van
een provinciestad of aan den weg van een
dorp.
Komt men builen de voordeur, en in de
hoofdstraten of centra van verkeer, ja, dan
dreunt en ratelt het op de stadskeicn oor-
verdoovend, en bengelt de tram, lawaait de
jeugd, galmt het koopvolk, en snerpt bet
draaiorgel dat menigeen hooren en zien ver
gaat.
O, die Amsterdamscho bestraling, en o,
die Amslcrdamsehe keien. Maar met taai
geduld zal daarin ook wel verbetering ko
men. Binnenkort wordt het Leidschc plein,
dat eigenlijk geen plein is, gcasphalteerd,
evenals de drukke Ams tolstraat. En, tot
vreugde van de talloozc klagers over de
jammerlijke straatverlichting, zal de volgen
de maand ook een electrische straatver
lichting du /ju is tem is verdrijven die op
ecnige hoofdwegen heerscht.
We krijgen dan nóg meer palen, maiu-
waar er toch reeds zooveel zijn, komt. 't
er op een paar dozijn niet aan. 'tWordt
zelfs voor vreemdelingen hoe langer hoe
interessanter, om in do stad die op zoo
veel palen gebouwd is, als geen andere
ter wereld, ook boven den grond met een
maslboscli le zien pronken.
Dat getal vreemdelingen is, zooals elk
jaar weer aanzienlijk stijgende sedert Ja
nuari. Toen slnplen er in de voornaam
ste hotels totaal 5G09 af, en in Maart. j.L
was dit. cijfer reeds 7054,terwijl het vo
rige jaar in. Juli, meer dan 9000, en in
Augustus bijna 22000 Belgen, Duitschers,
Engelsclien, Franschen, Italianen, Oostenrij
kers en Amerikanen, Amsterdam bezoch
ten.
Met 'toog op de Rembrandlfcesten is
een aanzienlijke stijging gedurende de zo
mermaanden van dit jaar zekér te ver
wachten.
Wat die feesten betreft, daarover uitvoe
riger een volgende keer.
Naar verluidt, zou H. M. de Koningin
de nieuwe Rcinbraudtzaal, in het Rijks
museum, die zoo goed als voltooid is,
openen.
Of dit plan door gaal, staat echter nog te
bezien, maar dat er langzamerhand wel wat
meer ambitie voor liet feest komt, is zeker.
Amsterdam heeft dan ook wel weer be
hoefte aan iets dat leven ten vroolijkheid
in de stad brengt, en eens iets anders
tc zien geeft dan t raditioneel vuurwerk op
den Amstel of oen militaire parade, die geen
parade is.
Waarom cr nooit eens vuurwerk aan den
IJkant, de mooiste zijde der stad, gegeven
wordt, is velen een raadsel.
LXXXIT.
(Van onzen Lontlenschen medewerker.)
Londen, 20 Mei 190G.
Het mannelijk kroost der golvenbedwin-
gernle Britannia verkeert in velerlei moei
lijkheden en heeft velerlei gewichtige levens
vragen te beantwoorden, doch geen is zoo
gewichtig in dezen tijd, dat de „season"
goed begint, als de vraag we<ke kleur en
welke kleuren uw vest moet hebben, wilt gij
's middags voor een rechtgeaard burgc> en
niet voor een onmogelijk mensch gehouden
worden.
Men zegt wel eens, dat een man die een
cheque-boek bezit waard is te vriend te
worden gehoudentegenwoordig stelt men
vee! ernstiger ciseh aan den man, dien uien
zijn vriend wil makenmen vraagt of zijn
vest vim goede kleur is. De nieuwe levens
zorg op dit gebied heeft natuurlijk ook nieu
we uitdrukkingen noodig gemaakt; men
zegt niet meer dat de aterling die bet waagt
Regentstreel, Bond Street of Ilyde Park
met een slechtklcurig vest te bezoedelen,
daarmee „vloekt", of zelfs maar „schreeuwt
doch dat hij „vergiftig is."
Zooals immer is ook hier de gulden mid
denweg het ideaal van den kunstzin, zoodat
hij liet meest waardig vest draagt, die niet
te veel en niet te weinig kleur er in weet te
leggen. Wandel nu maar door London's
straten en leer uw les, o, onbeschaafde volks
stammen ten oosten der Noordzee.
De zorg voor zijn vest cvenaardt niet al
leen, doch overtreft nog cenigszins de zorg
voor des Britten haar. De winkelbedienden
hebben niet meer het. rijk alleen op hot ge
bied van niet vet glad gestreken lokken, die
u er aan doen twijfelen, of ze er gelei, dun
wel zalf in hebben. Dc jongelingschap van
May Fair is ook glad hoofdigcn heerlijk is
de zorg waarmee ze hun haartooi af en toe
met de hand beaaicn, lietzii om te voelen of
alles nog wel gladjes zit, hetzij om balsturige
haartjes bij hnn gehoorzamer broertjes en
zusjes te voegendoch altijd met het ge-
Haar man antwoordt mot geen onkel
woord. Hij trekt alleen verachtelijk de
schouders op en verlaat de kamer.
Heel hard trekt hij de deur toe! Van
dien dag af had mevrouw Erna geen rust
meer.
De maand Maart was buitengewoon
warm e:i mooi. Men kreeg lust naar bui
ten te gaan.
Erna had een wandeling gemaakt met
haar intiemste vriendin. Iri zenuwachtige
haast werd deze natuurlijk alles opgebiecht
tot sloi sprak zij:
„En verbeeld je, ik weet nu alles, zeis
een opcrcttenzangcres."
„Zoo, dan mag je wol dubbel voorzich
tig zijn." En de vriendin deelde de won
derlijkste raadgevingen uit.
In het bezit daarvan ging Erna naar
huis. Reeds op don hoek begon zij met
groote aandacht naar het huis aan den
overkant te' kijken.
Juist daar stond zo weer op het bal
kon I
Erna ijlde dc trappen op.
„Is mijn man al thuis?" vroeg ze adem
loos aan het dienstmeisje.
„Neen maar hij is
„Thuis geweest?" Dc paraplu valt haar
van schrik uit de hand.
„Mijnheer had iets vergeten 1"
„Zoo zool"
Erna gaat de kamer binnen. Haar
balkondeur is ook open.
Nu begrijpt zij den toestand! Bruno
wist, dal zijn vrouw weg was cnhad
dus gebruik gemaakt van de gelegenheid!
Zij sloot de balkondeuren, zoodat de lui
ten rinkelden!
„Hoe brutaal," zegt ze halfluid: „O,
ik zal spoedig een eind maken aan die ge
schiedenis."
Daarna gaat mevrouw Erna op de sofa
zitten peinzen.
't Is waar Bruno was altijd dief en
goed voor haar geweest. Altijd huiselijk
cn degelijk, dat moet zo tot zijn eer zeg
gen. Maar, al is hij dan ook een toonbeeld
van een echtgenoot in sommige opzich
ten heeft ze nog geen ondervinding om
trent hem. Tot nu toe was zijn trouw
nooit op de proef gesteld.
Men kon Bruno geen saaien Piet noe
men. In zijn jeugd had hij liet leven geno
ten. Toen had hij zeker ook wet eens wat
geflirt.
Nu kwam de verzoeking voor hem. Ze
was haar huis binnengeslopen; ze Likte de
jaloersere jonge vrouw op den schouder
en fluisterde haar in:
„Als het eens zomer is, wanneer men
dagelijks buiten zit, half achter de roode
geraniums verborgen wat kunnen er
dan gemakkelijk over en weer gro-eten ge
wisseld worden I"
Dat was niet tc verdragen t Erna sprong
op en had ineens baar besluit genomen
Zij moesten verbuizen!
Daardoor alleen was het onheil af te
wenden. Er was ook niets in. Zij had er
met haar man al meer over gesproken.
Met Juli zou hun contract oin "zijn. Dan
woonden zij er juist oen jaar. Het huis
zou wat te klein zijn, als in den "herfst
de zoo vurig verlangde vermeerdering der
familie plaats greep. Erna had tot nu toe
tegen een verhuizing opgezien. Niet alleen
om de kosten, maar ook om liet gesjouw
met haar nieuwe meubels.
„Laten we hier maar blijven, het is
hier heel goed," had ze gezegd. Daarmee
was het onderwerp afgehandeld.
Nu dacht ze er anders over. Haar
man kwam thuis. Rustig, als gewoonlijk en
goed geluimd.
Zij had zich voorgenomen, om niets te
laten merken. Hij mocht met het minste
vermoeden omtrent de reden van haalrver
andering van meening.
„Wat heb je een kleur, lieveling,"
vond hij.
„Ja, ik hel) gewandeld in de heerlijke,
frissche luchtl Ik voel mij ook veel beter!"
„Nu daar ben 'ik blij om,!"
Zij wachtte, of hij ook zou zeggen, waar
om hij thuis geweest was.
Maar geen woord!
Dat deed haar achterdocht toenemen.
Daarom ging ze in eens voort
„BrunO', ik heb er vandaag met Wally
op de wandeling over gesproken 1 Zij ge
looft dat het beter zou zijn, als wij
verhuisden."
Hij keek zijn vrouw zoo scherp aan, dat
zij de oogen neer moest slaan.
„Zoo gelooft ze dat?"
„En nu zij, als langer getrouwde vrouw,
mij dat alles heeft uitgelegd, begrijp ik het
ook wel."
Nu lag er een fijn ironisch lachje om
zijn nïond.
„Zulke dingen doet men toch maar
met, zonder er eerst goed .over nagedacht
te hebben, niet?"
