60*"' Jaargang Zondag 16 September 1906. No. 12185 Derde Blad. Piiekie als bemiddelaar. ENGELSCHE 5511!EVEN. ALLERLEI. :SCH lEIMIMSCHE iSOURiSHT Deze courant, verschijnt dage 1 ijks, met uitzondering van Zon-en Feestdagen. Prijs per kwartaalVoor S c h i e d a m en V1 a ar d in g en fl. 1.25. Franco per post tl. 1.G5, Prijs per week; Voor Schiedam en VI a ar din gen 10 cent. Afzonderlijke nummers 2 cent. Abonnementen worden dagelijks aangenomen. Advertcntiën voor het eerstvolgend nummer moeten des middags vóór een uur aan het bureau bezorgd zijn. Bureau: Lange Haven No. 141 (hoek Korte Haven.) Prijs der Advertcntiën: Van 1G regels fl, 0.9*2; iedere regel meer 15 cents. Reclames 30 cents per regel. Groote letters naar de plaats die zij innemen. Advertcntiën bij abonnement op voordeelige voorwaarden. Tarieven hiervan zijn gratis aan het Bureau te bekomen. In de nummers, die Dinsdag-, D o n d e r d a g- en Zaterdagavond verschijnen, worden zoogenaamde kleine advertcntiën opgenomen tol den prijs van 40 cents per advertentie, bij vooruitbetaling aan het Bureau te voldoen. Interc. Telefoon voor de Redactie No. 123. voor de Administratie No. 103. ■j—i ffr*urvjrf"inriff 'f NC. IN, OM EN RIJ LONDEN. Buckingham Streeet, Strand W.c. is den ouderen Nederlanders goed bekend, want daar heeft dc „Dutch Club" tandjes gekregen en leeren loopeiv en goed ook, want ze staat stevig op haar boenen. De straat heeft evenwel nog meer aan spraken op roem en eer, want er staal ook het huis waarin czaar Peter gewoond heelt, toen hij te Londen vertoefde. Dit wordt nu afgebroken en vervangen door de kantoren van het Kon, Nat. Pensioenfonds voor Ver pleegsters. ïn dat huis zijn evenwel twee prachtige geschilderde plafonds aan Vemo toegeschreven. Deze worden met groote zorg afgenomen om zoo mogelijk in liet nieuwe gebouw een plaats te krijgen. Blijkt dat om de afmetin gen, of andere reden niet mogelijk dan gaan ze naar het Victoria en Albeit Museum in South-Ivensington. ITet mooie stucco is nog volkomen gaaf en deskundigen zijn ten hoog ste verbaasd dat het na al die eeuwen zoo mooi blank is kunnen blijvener mankeert letterlijk niets aan. De tweede helft van New-Scotland Yard vlak bij Westminster Bridge dus niet zoo heel ver van Buckingham Street is nu zoo goed als klaar en vormt met het eerste ge bouw, waarmee liet door een brug is verbon den, een waarlijk indrukwekkend geheel, een mooi hoofdkwartier voor de Londensche politie. Het oude Scotland Yard, alien bewonde raars van Dickens zoo goed bekend, staat al jaren leeg en zal rui wel afgebroken wor den. Eigenlijk heet het Great Scotland Yard ui in dezen Yard stond oudtijds het paleis waarin de koningen van Schotland vertoef den, wanneer ze naar Londen kwamen. Na Elizabeth's dood is het natuurlijk voor dat doel niet meer gebruikt, Docli ook overigens wekt deze hoek van Londen belangrijke her inneringen. Milton heeft o. a. in deze buurt gewoondook Sir Christopher Wren, do bouwmeester van St. Paul's Kathedraal en nog menig ander groot man. Heel wat verder westelijk ligt een ander belangwekkend gebouw. Het nieuwe "Victo ria Albert-museum, wordt een reusachtig groot, toch een indrukwekkend mooi gebouw. De steigers zijn er nu bijna geheel af, zoo- dnt men een oordeel over de geweldige gevels kan vormen. Alen maakt nu den grootst mo gelijken spoed om liet geheel Waar te krijgen, liet museum is namelijk in 1S57 op den 24stcn Juni voor hot eerst opengesteld en er schijnt een vrij algemeen verlangen te bestaan om de opening van liet nieuwe gebouw te doen samenvallen mot liet- vieren van het halve eeuwfeest dor zoo beroemde en belang wekkende verzameling. Dc koning zelve moet zich in 't, algemeen bereid hebben verklaard de plechtige opening te doen, zoodat die een schitterende geschiedenis belooft te worden. De houten figuurtjes aan de kerk had- oen Mary's aandacht getrokken, en on danks het gewijde der voorstelling kon ze een glimlach niet weerhouden over die grappige beeldjes. Mary Dalton had in den kaatsten tijd niet veel gelachen, want ze was verliefd en daardoor had ze veel te lijden, llaar lanle had haar plotseling meegenomen naarLu- °ern, om een eind te maken aan wat zij, Lady Smythe, „een bespottelijke neiging" noemde. Mary's moeder was Lady Smythe's zus ter geweest. Zij had een armen predikant getrouwd en was hij Mary's geboorte ge storven. Mary's vader was zijn vrouw spoe dig gevolgd, zoodal. hun kind word over gelaten aan de zorg van Lady Smythe, die niet zoo onverstandig was geweest'n dorps predikant te huwen. Ze had een leerlooier getrouwd, die, o "'at hij zich op de een of andere wijze vei diens lelijk had gemaakt, oen adellijken titel had verkregen en bij z'jn dood zijn weduwe een groot fortuin naliet. Lady Smythe beschouwde zichzelf dus een aanzienlijk persoon en wenschte, dat Mary ook een voornaam! huwelijk zou sluiten; maar Mary had ongelukkig andere Vlak voor de zomervacantie begon, deelde ik u mede, dat de president, van het echt scheidingshof, Sir Gorel! Barnes, had bekend gemaakt, dat hij voortaan niet meer zou toe laten het teekenen der portretten der in zijn hof verschijnende partijen, flct schijnt, dat deze eerste stap om de toomeiooze zucht naar sensaties bij de straatpers te breidelen door andere rechters zal gevolgd worden. De Lon densche politic-rechters zullen bijeenkomen, onder voorzitterschap van hun hoofd, Sir Albert de Ruthen, om deze zaak met het oog op hun hoven te bespreken. Afcn venvacht algemeen dut ook deze lieercn alle schetsen- ruaken zullen verbieden. En als dat gebeurt, zullen de strafrechter en anderen wel volgen, 't Is een slag voor de tcekenaiu's-journalisten doch ook buiten de justitiëele gruwelkamers zullen ze arbeidsveld voor hun talenten kun nen vinden. 't Is bekend dat er geen dichterlijker har ten zijn dan die er kloppen achter de go- kleede jassen der kooplieden, terwijl niets 's menschen fantasie zoo ontvlambaar of vat baar voor indrukken maakt als geregeld be zoek van dc beurs, 'k Zag dit dezer dagen neer bevestigd in Chenpside, naar men weet de voortzetting der onmetelijke straat die ach tereenvolgens heet Bayswater Road, Oxford- street, Ilolborn en Newgatestreet. Welnu Chenpside zag op eens in zijn midden ver schijnen, uit een aantal koetsjes, een achttal balleteuses in ballet-pontificaal, dat, naar men weet, niet altijd zondigt door overdaad van oliemaat. De juffers waren op weg naar een fotograaf, doch op korten afstand van 's mans atelier werd het, verkeer in die nauwe drukke straat een geregeld verschijn sel gestremd. Onmiddellijk sloeg de za kenwereld aan 't kijken doch zoo lastig aan 't kijken dat ons achttal besloot liever maar het korte eindje te loopen dan nog langer zoo zichtbaar en hoorbaar bewonderd te worden. En zoo schreed op klaarlichten dag deze lieflijke rei van schoone jufferen door het leuke, nuchtere Chenpside, tot groote ontroe ring achter de gekleede jassen. Ze werden natuurlijk door den alom tegen- woordigen Kodak gekiekt en aldus is het feit vereeuwigd, 't Kan een vermakelijke episode worden voor een keistmis-pantomime. Va» koeler en kalmer aard is evenwel het volgend feit, dat ik natuurlijk alleen van hooren zeggen kan vertellen. Naar mij namelijk blijkt uit de verhalen van den Secretaris eener firma welke liet artikel fabriceert, heeft niemand 't gedurende de smorende hitte der vorige week zoo heet gehad als de menschen die met de bereiding en verkoop van ijs (niet vanille-ijs, doch zoo genaamd ruw ijs) hun brood verdienen. Op den warmen Zaterdag gebruikte alleen Lon den 1 millioen kilo van dit ijs. De ijsmaga- zijnen lagen opgepropt vol, de machines lie pen dag en nacht door, doch de groote moei lijkheid was het afleveren aan de klanten. Zoo dringend waren do aanvragen en zulke hoeveelheden werden gevraagd, dat men han den, paarden en karren te kort kwam en menigeen in dal kille vak dagen achtereen geen oogenbük van koelte heeft gekend. Van ijs naar bier il n'y a qu'un pas Do hoppluk, die voor tienduizenden ar- plannen. Ze was onvoorzichtig genoeg ge weest om' verliefd te worden op een ze ker jongmensch, Harry Burnley genaamd, een eenvoudig ingenieur. Hij kwam uil hel. dorpje, waar Mary's vader predikant was geweest; en ze had den van hun kinderjaren af van elkaar gehouden. Natuurlijk vermoedde tante Suze daar iets van; maar ze beschouwde het alskin- dorachtigen onzin, en haar tegenzin tegen dat huwelijk werd nog vermeerderd, toen ze Harry op een middag In Londen tegen kwam. Hij kwam juist van de fabriek, waar hij met allerlei vuili werk bezig was geweest, en had zich niet verkleed. „Maar, Mary, waarom' groet die werkman je? En waarom krijg, je een kleur?" had tante Suze gevraagd. „Het was Harry meneer Burnley," moest Mary antwoorden met nog 'ster- kor blos. „Is dat het jongemensch, waarover ik allerlei dwaasheid heb hooren vertellen?" riep Lady Smythe verontwaardigd uit. „Ilij ziet er uit ids een gasfitter! Hoe' bespotte lijk I Hij had ons Bi die kleeren niet moe ten groeten. Zeg maar niets, ik luister er toch niet naarl 't Is de grootste onzin; en als je dat zelf niet, begrijpt, is het mijn plicht je voor de gevolgen van zoo iets bespottelijks te vrijwaren. Ais iemand, die een plicht heeft te vervullen tegenover de maatschappij1" Lady Smythe sprak al- men uit het oosten van Londen een jaar- iijksch voordeeltje oplevert, dat ze voor de winter komt lu»t kunnen gebruiken, bleek helaas zeer slecht te zijn. De oogst is sedert 1882 niet zoo schraal geweest, zulke groote verwoestingen heeft de bladluis aangericht. Aan den anderen kant zijn de ranken niet ai te welig in bet groen geschoten, terwijl de zon de vrucht ontzettend kan sloven, zoo dat wat er dun nog van hop is van zeer puike kwaliteit blijkt te zijn. De hopcultuur gaat anders niet vooruit; de brouwers willen geen prijs betalen die den hopboeren voldoet. In 1SS5 waren er nog 71.327 acres (pl.m. 29000 IT.A.) in cultuur en van 't jaar nog slechts 46.722 (pl.m. 18.800 II.A.) en op die wijze zal de En- gelsche hop op 't laatst geheel door de che micaliën- fabrieken verdrongen worden. Want een bewijs dat cr zooveel minder bier wordt gedronken, is hot belaasniet. DE SPELLING. In de meeste landen is tegenwoordig oen beweging gaande ter vereenvoudiging der schrijftaal. In Munsay's Magazine wordt daarvoor een warmt pleidooi gehouden door Brander Matthews. Nadat, hij eerst heeft aangetoond, dat er altijd 'n wereldtaal is ge weest, geen kunstmatig gekweekte (die zal nooit door 'n volk gesproken worden), maar een die door den invloed van heL volk, dat ze- spreekt, daartoe wordt verheven, zegt hij, dat de Engelsche taal veeleigen schappen bezit, die haar daartoe maken, o.a. hot gemis aan buigingsuitgangen, maar dat er één beletsel is: de moeilijke spel ling. Eén klank wordt in die taal op al lerlei wijze voorgesteld bijv.: Oh, owe, row, roe, note, boar, Hoor, soul, sew, boa u x, h a u t hoy, ycoma n. Dit geeft aanleiding tot verschillende moeilijkheden en vooral tot tijdverspilling op de scholen, waar de kinderen, de re gelen der logica, die ze anders steeds moe ten volgen, bij de spelling uit het oog be lmoren te verliezen. Hoe moet er een einde aan dien mis stand komen? Max Mfiller en andere be kwame taalgeleerden hebben aangeraden de overbodige lettors uit te werpen en iedere letter een enkelen klank te doen weerge ven. Do spelling moest dan geheel phono- tisch worden. Maar dit is onuitvoerbaar, omdat hot Engelsche volk zoo conservatief is, zoo vijandig gezind legen iedere her vorming, dat men op, die manier nooit iets bereiken zou. Men zal zich dus moeten bepalen tot eenige noodzakelijke erlietcringen. Dertig jaar geleden deden de philologische genoot schappen, waartoe de geleerdste taalkun digen uit de Vcreenigde Stalen en Groot- Britiannië behooren, de noodige slappen. Ze bereikten hun doel niet, maar toch brachten ze de menschen aan het denken. De meest conservatieven moeien toege ven, dat de tegenwoordige spelling een an dere is dan die uit den tijd van Shakespeare. Dc spelling van iedere taal is altijd door tijd van haar plicht tegenover de maat schappij, ofschoon het haar moeilijk zou zijn gevallen dien plicht tc omschrijven, daar zij nooit. met. de maatschappij in aan raking was gekomen „kan ik niet lij delijk toezien, dal. je aan een kinderlijke in beelding toegeeft. Ik kan nooit mijn toe stemming geven tot je verloving met iemand, die cr uitziet als een stoker. Spreek er -naar niet meer over." Mary was volstrekt niet van plan er over te spreken, omdat dit toch niets hielp met tante Suze. Ilarry had den volgenden dag natuurlijk netjes gekleed een bezoek trachten te brengen, maar de da mes waren niet thuis en toen Lady Smythe van dit bezoek hoorde, was ze zoo ver ontwaardigd en zoo beangst door zijn vol houden, dat ze den volgenden dag met Mary naar Lucorn vertrok, in de vaste hoop, dat daar geen lastige ingenieurs zou den zijn. Mary was een goed meisje en zich scha mend over haar lachen om do houten pop- potjes, ging ze de kerk binnen. Het was geluKhig, dat ze dit deed, want hel was een Donderdag en op dien dag geeft de organist een concert te hooren op het prachtige orgel, dat in' schoonheid van klank alleen voor dat te Milaan hoeft on der te doen. Buiten schitterde het meer in de zon en zelfs de verheven Pilatus glimlachte; maar binnen de kerk was hot donker en het eenige jicht kwam]- daar van aan verandering onderworpen. Om' de vrees weg 'te nemen vim hen, die meencn, dat de taal tekort gedaan zal worden door vereenvoudiging der spelling, kan worden meegedeeld, dat de uitgevers der voor naamste Amcrikaansche woordenboeken al len voor een eenvoudiger spelling zijn. Hoe wel de vereenvoudiging van Amerika uit gaat, hechten de vcrlichtste geleerden van Engeland er hun goedkeuring aan. Gladstone, bijv. verklaarde eens, dat hij, als hij jonger was geweest, gaarne do lei ding van zulk een beweging op zich zou genomen hebben. En Dr. Murray, de uit gever van de Oxford Dictionary, verlangt naar de hervorming der spelling. Ilij zei eens tol den heer Carnegie, dat heldoor hem uitgegeven woordenboek een arsenaal was van wapens voor den. strijd ten be hoeve van een betere spelling. Toen dit stuk verscheen, had president Roosevelt zich nog niet voor do vereenvou diging der spelling verklaard, wat wel ten gevolge zal hebben, dat ze in Amerika al gemeen zal worden aangenomen. Nu is hel nog de vraag of Engeland het voorbeeld zal volgen, zoodat dc vereenvoudigde spel ling door geheel de Engclsch sprekende we reld zal worden gevolgd. Zou ook in ons land do vereenvoudiging het winnen? Er is reeds veel wat er op wijst. Ten eerste het feit, dat de voorstan ders der vereenvoudiging vooral gevonden worden onder de leeraren en onderwijzers, die het best weten, welke moeilijkheden de tegenwoordige spelling oplevert. Ook zijn er nog maar heel weinig tijdschriften en kranten, die weigeren stukken in ver eenvoudigde spelling op te nemen. Ver der is het van belang, dat op het onlangs te Brussel gehouden congres dc grooie meerderheid zich verklaarde voor de ge lijkstelling der beide schrijfwijzen. Voegt .men daar nog bij, dat in Zuiil-Afrika do vereenvoudigde spelling algemeen is aan genomen, dan zou men bijna de gevolg- trekking durven maken, dat eenmaal de tegenwoordige spelling het veld zal mee ten ruimen. DE ZINTUIGEN DER PLANTEN. Van algemeenc bekendheid is dc zonne dauw, het heiplanlje, dat tot de vlcesch- etende planten behoort, daar zijn blade ren tegelijk dienen omi de dieren op de kleverige haren te vangen en ze tc ver teren. Dit wist men reeds lang, maar eerst fn den laalston tijd heeft men ontdekt, dat de zonnedauw ook zintuigen bezit, die de bladeren tot de bereiking vaji het doel in staat stellen. Ieder haartje van een zonncdauwblad draagt in zijn klieren een aantal gevoelige cellen. Onder de vele dui zenden cellen, waaruit het plantje bestaat, zijn dus slechts betrekkelijk weinig totge- voclsorganen gevormd, d. w. z. tot orga nen, die een drukking of andere inwerkin gen, zoogenaamde prikkels, kunnen ontvan gen en verder verbreiden. Dezo cellen moeten de haren doen buigen naar het insekt, dat zich op het zonncdauwblad heelt gezet en daardoor de gevoelscellen de enkele kaarsen, die er op do banken stonden te branden. Ifct sombere van de kerk paste goed bij Mary's droevige stemming, en zo luis terde droomerig naar dc jnuziek. liet was een prachtige uitvoering, die op iederen andoren .tijd veel indruk op haar gemaakt zou hebben. Nu eens deed het of gel een eenvoudige hymne hooren; dan klonk oen plechtig Te Deunï "door de kerk; en daarna liet de organist, begecrig om zijn instrument te doen bewonderen, hooren wat sommige critici kunstjes zouden noe men. Na een pauze, dramatisch op zichzelf, gaf hij een voorstelling van een storm de wind huilde, de donder bromde, do oude bank, waarin Mary zal, scheen Ie heven. Toon hield do storm langzamerhand op, en de stem van een leeuwerik werd ge boord; daarna hoorde men een koor van monniken, met begeleiding van een jon gensstem. Mary kook op om de processie te zien: maar er was niets te zien het orgel had alles weergegeven. Ilad het orgel ook het woord „Maryt" achter haar .gefluisterd? Ze keerde zich eenigszins geschrikt om' èii keck in dc ver liefde oogen van een jongen man in de bank achter haar. Alary werd eerst vuur rood. toen heel bleek; want, natuurlijk was het Ilarry, Zijn lippen heefden, alsof hij weer wou beginnen te spreken; maar zij heeft geprikkeld. Daarvom i- !H erh'-r noodig, dat dc prikkel lot aan d" phdts van den haarwortel geleid wordt waar mee het haar de buiging legen het im-ekt moet uitvoeren. Tot zulk een prikkclgeleiding dienen on- ge'wijfchl de diaden, die de rohvanden be zatten, daardoor een inwerking \un den liH enden celinhoud op 'die der naburige r/dleti mogelijk maken en dus in de plant de rol vervuilen, die bij hel diet* door de zenuwen wordt waargenomen, de rol van overbrenging dei prikkels. Dat dc plan lendeden, vooral de blade ren, zich naar de zon wonden, is algemeen bekend. Dat do planten organen bezitten om het licht op tc- nemen - oogen zou den wij ze kunnen noemen zal ons niet meer verwonderen, inderdaad kan de bo venkant van véle bladen vcigeleken wor den met een groot samengesteld oog, zoo als we dat bij de insekten aantroffen Iede re cel, van do bovenzijde van lid blad, die, bij wijze van spieken, tege!i|k lens en nethuid is, bestaal uil een optisch apparaat in den vorm'van een glasheldere lens, ver bonden meteen gevoelige pla.smnlaag.Aan deze lang worden dc lichtstralen doordc lens en het heldere colsap toegevoerd. Legt men een stuk bladhtiid met zulk een lens onder den mikroskuop, dan ziet men hoe de lens heldor en duidelijk afsleokl tegen de haar omringende donkerder ringen, en hoe een reeds geringe afwijking van hel blad van den loodrechten stand 1oL den lichtstraal de heldere vlek zijwaarts ver schuif! en het blad daardoor hec hrauw- kcurig onderricht over zijn stand tol de lichtstralen, die zijn oppervlakte treffen waarna het een beweging kan uitvoeren, die noodig is tot inneming van don juis- ten stand. Natuurlijk moei men bij die organen der plant niet donken aan zintuigen, zooals de onze. In dc dieren-, zoowei als in dc plan tenwereld vindt men zinl.rigcn in allerlei trappen van ontwikkeling, die geen twijfel overlaten of men met een plant of met een dier te doen heeft. Het verschil lus- schen plant en dier wordt niet moeilijker uit tc vinden door de ontdekking van zin tuigen hij hoogontwikkelde planten. EEN IIINDOËTROl'W PLECHTIGHEID VOLGENS OUDE GEBRUIKEN. De Duitsche zendeling l'aui Wagner heeft in Puruiia zulk een trouwplechtigheid bij gewoond. Hij vertelt daarover, dat de bruid nauwelijks 14 jaar, dc bruigom, een hoog geplaatst beambte, die een Europeesche opleiding had gehad en zelfs ecu akade- mischen graad bezat, ongeveer '20 jaar oud was. Do horodkoop was reeds lang tevo ren door een hoogen Brilmaan getrokken geworden en de huispriesier bereikende naar dit dokuménl mei behulp van een horloge den juislen lijd. In dun hot was de groote hruiiistenl, die door zes bamhocsüüen gedragen werd, uitgestrekt. Daarondei namen bruid en bruigom ieder op een tapijt plaats met Juin naas'heslnan- dcn. Dc bruigom, die eerst onder do tent schudde verwijtend het. hoobi en haastte zich uit de kerk, terwijl haar minnaar haar volgde. „0, Ilarryzei ze, toen ze buiten wa ren, mot, een wereld vol uitdrukking in dien uitroep. „AYces niet boos, Alary," zei hij „ik moest wel komen. Dacht je, dal ik je tanlc met je zou laten weggaan, zonder je te .vol gen? Alary, je zult niet toelaten, dat ze ons van elkaar scheidt! .Ie zult mijn hart niet breken!" „Wat kan ik doen?" antwoordde Alary klagend. „Ik hang geheel van tante Suze af; en en misschien is liet heter voor je, je niet te verbinden aan een arm meis je, dat maar een last voor je zou zijn." „Dat is geen taal voor jou, Alary," zed hij verwijlend. „.Te weet, hoe ik je liclheh on dat zonder jou de wereld geen waarde voor mij heeft. Ik voel mij diep ongeluk kig nu natuurlijk niet, want het is heer lijk, je ook maar een paar mimiten te zien. Zou je denken, dat ik het mooiste, liefste „Stil, Ilarry," smeekte ze met een zachte uitdrukking in haar oogen. „Alen zou je kunnen hooren „AVic zou cr wat om geven viel hij haar in dc rede, wijzende naar dc oude appelenvcrkoopslcr, die hij haar stalletje zat te droomen en de eenig" persoon in de nabijheid was. „En straks komt tante Suze. 0, Ilarry,

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Schiedamsche Courant | 1906 | | pagina 9