II.. k |(T Jaargang. Zondag 30 December 1906. No. 12273 Derde Blad L 1 I I r»d- enj 'jaar,! p rente.si yan Y en Amstel. s. r ►ten a.nt.1 l- n Ische ïoere Cou- l, uwe lNT, i V FRANSCHE BRIEFEN. ALLERLEI. 1 Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon-en Feestdagen Prijs per kwartaal: Voor S cli ied a m en V1 a ardingon fl. 1.25. Franco" «r post fl. t .65. Prijs per week: \oor Schiedam en VI aar din gen 10 cent. Afzonderlijke nummers 2 cent. Abonnementen worden dagelijks aangenomen. Advertentiën voor hcL eerstvolgend nummer moeten des middags vóór een „ur aan het bureau bezorgd zijn. Bureau: Laugo Haven No. 141 (hoek Korte Haven.) Prijs der Advertentiën: Van 1—G regels fl. 0.92. iedere regel meer 15 cents. Reclames 30 cents per regel. Groote letters naar de plaats die zij innemen. Advertentiën bij abonnement op voordeelige vooiwaanku. Tarieven biersan zijn gratis aan het Bureau tc bekomen. In de nummers, die Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond r'wschijncn, worden zoogenaamde kleine advertentiën opgenomen tot den prijs van 10 cents por advertentie, bij vooruitbetaling aan het Bureau te voldoen. voor de Redactie No. 123. voor de Administratie No. 103. luiere. Telefoon op alle s; uur.S 5611 tela JONDEN iet Ne-1 t van in orde m enz. j bjj: i tign, ill Ot. lento Sj van t412. lM. Er 5d dit jaar voel moer aan de Kerst misviering gedaan dan hot vorige jaar. Een winkelier vertelde mij, dat hij hot nog nim mer zoo druk bad gezien in zijn magazijn, ais de vorige week. Zelfs de SI. Nicolaasdrukte baalde daar niet bjj. Er zijn met Kerstmis veel provinciem.cn- schen in de stad; veel logeetjes speuxen dan langs Amstel's straten, naar „leuke" dingsigheidjes, cadeautjes voor hun gast heer en gaslvroxxw. Er is vacantie, en de jongelui, ook de geüniformeerden die geen vacantie doch „verlof" hebben) maken van de gelegen heid gebruik om de schatten die de groote- stadswinkels ten toon spreiden, en die zij in de plaatsen hunner inwoning, op zulk een wijze uitgestald, nimmer zien, te be wonderen en er iets van te koopen. Met Kerstmis zijn dit jaar vooral de bloe menwinkels opvallend drak aan het werk geweest. Het Kerstmisgroen was schering en in slag. De enorme hoeveel beden hulst- en maretakken die Amsterdam dit jaar heeft verwerkt, zou pakhuizen kunnen vullen. Er is vee! gedaan aan de traditioneele Engelsche huisversiei'ing met dat groen en de meeste winkels stelden dat groan in den vorm van kransen, gxiirlandes, in mand jes, korven en op schalen, alles zeer smaak vol doorvlochten met vuurroode linten voor de ramen ten toon. 'sAvonds werden er electrische gloei lampjes. in roode schermpjes boven en on- dnr gehangen, zoodat een looverachtig ef fect verkregen weid. Rood scheen de kleur te moeien zijn. Roode Kerstmisklokken van papier of zijde, hingen ook overal te koop en op de roode linten en roode strikken stond veelal met vergulde letters: „een gelukkige Kerstmis", doch meestal: „a happy Christ mas". Rood doet bij diepgroen goed en in hel gezellige groen der hulst zitten ook de 100- de besjes zeer schilderachtig. Maar om nu in eiken winkel al dat Me- phisto-xood te zien gloeie^, straat in straat uit, steeds weet" èat bebeokenis- iooze roode gedoe dat verveelt en maakt zelfs iemand onrustig. Als men '1 nu het volgende jaar eens met wit) pro beerde Aan het reine, kalme wit was op straat ditmaal geen gebrek. Nog steeds ligt de Kerstmissneeuw te Amsterdam zóó hoog en rijkelijk gestrooid, dat men er tot zijn enkels inzakt. Toch gingen de verkeersmiddelen, de electrische tram, de poslrijtuigen, de tram naar Haarlem c. d. er dapper doorheen. De nieuwe automobiel-pekehvagen der tram, een heel gevaarte met dubbelbi'eede, dik- bebande achterwielen, die ook in de tram rails kunnen rijden, heeft uitstekend dienst gedaan. Uit voertuig is zijn aansdiaffings kosten wel waard gebleken. Be straatreiniging toonde zich niet direct in alle opzichten weerbaar. In een stad met «en half millioen inwoners moet men geen drie dagen behoeven te wachten op hel op ruimen van sneeuw in de voornaamste stra ten dier buitenwijken die de tne-esto belas hngpenningen moeten opbrengen. Een legertje van iets meer dan 1000 losse werklieden was Donderdagochtend aangc nomen voor het reinigingswerk, maar, hoe wel de bruggen, hoofdwegen en pleinen, eenigszins begaanbaarder werden gemaakt, kon men overigens in bedoelde buitenwij ken, evenals gedurende de Kerstdagen, door tyï cM. hooge sneeuw baggeren of werd aan particulier initiatief ovoi'gelaten om de sneeuw weg te doen scheppen op 'de trot toirs. Nu is het particulier initia.bief te Amsterdam danig gezakt, na al dat gemeen telijk geëxploiteer. Het laat dan ook menigeen hier koud dat de tram met de Kerstdagen weer een goede achtduizend passagiers meer heeft ver voerd dan op die dagen in 1905. De getallen bedragen thans voor den len Kerstdag 120,944 en voor den 2en Kerst dag 130,810 passagiers, 'tTramzaakje gaat goed, maar de tarieven deugen niet, en de dienstregeling geeft voortdurend aanleiding tot grommen en brommen. Diu weer te weinig wagens op de druk ste wogen, dan weer tien minuten en meer, afstand tusschen elkaar opvolgende wagens. En dan de halsstarrigheid om de bestuur ders der Amslerdamsrhe tramwagens geen behoorlijke beschutting tc geven 1 IIoc (L mannen het uithouden, mot zoo'n vaart te rijden, tegen den ijs-wind en den hagel in,- is iedereen een raadsel Een scherm van glas of leer mot kijkgla zen, desnoods de noodzakelijke verandering der te voel buiten boord uitstekende rem men, (die het geheel dichtmaken van het vóórbalcon beletten) zou veel helpen Als de bestuurders gaan staken totdat zij een beschutting op de wagens krijgen, wor den zij gesteund door honderden passagiers die, te recht, met hun lot begaan zijn. De HaarlemZandvoorttram heeft jjehcel gesloten vóór- en acht-erbalcons. Dal zijn praktische lieden die daar aan het hoofd staan en dat model wagens uit kozen. En zoo staat de Amsterdamsche avond bij uitnemendheid, de Gijshreght van Aern- stelavond in den Stadsschouwbux-g, weer voor de deur. Elk jaar trekt die specifiek Amsterdam sche tooneelopvoering meer en meer de Amsterdamsche families tot zich. Op dien avond, don eersten van het jaar, is er een soort van gezellige verbroedering, iets dorpachtigs, een duidelijk besef van gemeenschapsleven in de grootste gemeen te van ons land, voelbaar. Maar ook alleen op dien avond, want zoodra is het Amsterdamsche-burger hart voldaan, als Pieternel den Burgervader heef 1 toegowenscht; zoodra heeft de Burigeme-esler minzaarn, door een buiging bedankt voor do hulde hem door het publiek van gan- scher harte toegeklapt; of de stemming daalt, de bevrediging is volmaakt, elk Am sterdammer hoeft weer zijn eigen belangen en keurt liefst zooveel mogelijk af van wal er binnen de stadsgrezen geschiedt, om hemelhoog te verheffen van wat or over 's lands grenzen in de verte wordt aange voerd. En kan een andere stad op een dergelijk stads-looneelfeest, sedcrl eeuwen elk jaar herhaald, zich beroemen? Men brengt bij voorkeur de jeugd'op dien nieuwjaarsavond naar „de" Gijshreght van Aemstel in den stadsschouwburg. De tra ditie wil dat jongens en meisjes, die hun veertiende jaar hebben bereikt, Gijshreght- fiihig zijn. Dat is ecu goede traditie, want de jeugdige Amsterdammers krijgen daardoor .weer een knoop in den wel steeds losser wordenden strik, die hun aan hun stad bindt. Zij zullen er in latere "jaren aangexxame, huiselijke herinneringen aan behouden. Parijs, 23 December 1906. Het is een der opmorklijkstc verschijn selen van (1e tegenwoordige Fransche Re pub lick', dat de gang1 der ideeën in de laat ste jaren niet minder haastig is geworden dan de loop van het vervoermiddel, „ge naamde automobiel". Gaan bij het laat ste „80 kilometer in het uur" langzamer hand tot de normale snelheden behooren, op intellectueel gebied dreigt do vaart nog duizelingwekkender te worden. Het beste voorbeeld daarvan wordt wel geleverd door de scheiding van Kerk exx Staat. Vijf jaar geleden, toen door de wet op de ver eonigingen de kracht der moniiikcnorden werd verbroken, wist men wel dat zulks het voorspel was van een anticlericalc campagne, die eens lot de scheiding zou moeten voeren, maar niemand, zelfs de meest vurige bestrijders der Kerk' niet, koesterde op dat oogenblik de verwachting dat een zoozeer in het maatschappelijk leven ingrijpende maatregel, zoo spoedig lot stand zou komen als het geval gelde ken is. Thans dit is onloochenbaar neemt ;le overgrooto meerderheid dor Be volking, wellicht met nog sterker verhou ding dan in het Parlement, genoegen met dexx toestand, die door de wet van 1905 voorgeschreven, 13 December j.l. in het leven geroepen, en door de verleden Vrij dag in de Kamer aangenomen wet, nader bepaald Is. Feitelijk is de denkwijze van het gros dor Franschen in een zeer kort lijdsbestek gewijzigd. Voor alles wat het inxmaterieele leven betreft, komt men meer en meer op haastige wijs tot gevolgtrekkin gen en kiest men, met minder en minder nadenken, partij. Het is moeilijk dit ver schijnsel in weinig woorden tc Verklaren. Voor een groot gedeelte is het, gelijk ik vroeger reeds te dezer plaatse betoogde, aan den veld winnende matonalislischen tijdgeest toe te schrijven. Toch zoxx men te ver gaan, indien men meende, dat we gens de scheiding van Kerk en Staat de geloovigcn minder gelegenheid zouden heb ben dan voorheen zich aan de vervulling hunner godsdienstige plichten te kxtnnen overgeven. De wijziging heeft grootendcels formeele gevolgen van hxerarchischeii, adminislratioven en finnncioolen en ge rechtelijken aard. Evenwel dient in 't hij zonder, wat het eerste Kerstfeest onder het nieuwe régime betreft, op een kleine ver andering gewezen, vooral daar do tegen standers van 'de scheidingswet niet in ge breke zullen blijven, er een argument uit te putten om te lxewijzen dat zij oixder de gevolgen der wet werkelijk tc lijden hebben. Dit jaar zal de Mcsse de mi nui t, naar men verneemt, in de meeste kerken öf niet plaats hebben óf alleen voor een besloten kring en met veel minder praal dan gewoonlijk gehouden worden. De misnoegdheid van veel Parijzenaars daarover, vindt echter geenszins haar grond in godsdienstzin. De vroomheid van de be woners der Fransche Hoofdstad is trou wens te allen tijde van erg wereldschen aard geweest. Zij uitte zich meestal in hel vasthouden aan een traditie, die voor een groot deel berustte op mondaine en niet op kerkelijke plichten. In de voorname kringen te Parijs was het altijd gewoonte geweest aan het bijwonen van de mes se de minui t, een nachtelijk' souper in een der groote restaxxranls te verbinden. Het eene strekte tot excuxis eix wellicht tot wij ding voor het andere. Het geheel vormde een uitgang, een feest, gelijk er maaróón iu het jaar gevierd werd. De kerkelijke plechtigheid vervulde de gevoelige zielen mol ecu mysticisme 'twelk lixxn ten goede kwam bij hot verdragen van. de altijd xxxin of meer zware spijzen en de champagne van Pailhard of het Café de Paris. -Bij gebreke van het geestelijk', zal naar alle waarschijn lijkheid, het nxaterieele voedsel te zwaar wegen, vooral voor de talrijke daxnes der groote (heelc en halve) wereld, die te allen (tijde bijzonder op den Kerstnacht of te wel „révcillon" gesteld zijn geweest. Wat de lagere doch niet onbemiddelde, klassen betreft, die den révcillon ookgaar- no vierden, doch die waf minder tuk zijn op iiidividuoclö reclame, en een afkeer hebben van do gemoedsgesteldheid, alhier met het woord „snobisme" uitgedrukt ze zullen stellig, als ze den kerkgang niet 'reeds nalieten, het gemis er van min der gevoelen, en de bloedworst (een tra ditioneel gerecht hij bedoelde gelegenheid voor de kleine beurzen) even goed ver teren, al ontbreekt er de mystieke lucht aan. Die reclamczucht, waarvan verschillende kringen in den laalsten tijd bijzonder toe geven, is oorzaak, dat zekere kringen hoe langer zoo moer buitenshuis gaan leven. Het publiek komt ,door He dagbladen en door de tijdschriften, waaraan de foto grafische reproduction niet ontbreken, op de hoogte van het intiem beslaan van hen, die den loon i'n de wereldstad hcetcn aan te geven. Het idee van „Tout-Paris" krijgt grooter beperking en wordt scher per omschreven. Doch tevens constateert men dit gevolg, dat Parijs, wat het leven der aanzienlijke maatschappij aangaat, in menig opzicht klcin-stccdseh wordt. Alle in het oogvallende lieden kennen elkaar, zoo niet persoonlijk, dan toch van naam en histox-ie, en dc babbelzucht, van den oenen houdt gelijken tred met de lust voor reclame voor de anderen. Het is on gelooflijk wat er al nicL gepraat en ge- intrigeerd wordt op een publieke plaats hij deze of gene bijzondere gelegenheid, of festiviteit. 'Daxx merkt nxen eerst, hoe klein Parijs is in al zijn grootheid. Voor al komt dit voor, wanneer het ietsxiieuws geldt, iets, waar ieder heen wol en waax-- too betrekkelijk slechts weinigen toegang kunnen verkrijgen, iets, wat door de .pa rijzenaars zelvcn met den eenigszins opgo- schroefdon naam van „écnement Pa- risien" gewaarmerkt pleegt te worden. Iets dergelijks was de opening van het theatre dat de bekexxde actrice Réjane gesticht heeft. Reeds dc schouwburgzaal, die niets anders is dan liet oude „Nouveau theatre (naast het Casino te Parijs) was, gelijk met haar op dien openingsavond oen „nouveauté". Overal heldere tin ten, spiegels, linoleum, electrische, aan wand of zoldering bevestigde gloeilampen in plaats van het traditioneele grenaal-flu- weel, verguld lijstwerk 'en glazen lusters. In die moderne en hygiënische stof fa ge mi, bewegen zich, langs de toonbank van een Engelsche bar, of zijn gezeten in mat ten Moeien, pratende, ronkende en drin kende, ongeveer alle personages, wier na men te Parijs met oenig ontzag-onvorschil- lig, waaruit het voortspruit genoemd worden. In avondtoilet dwarrelt hier alles dooreen wat op 't oogenblik in deFran- che Hoofdstad de nieuwsgierigheid van den gewonen man opwekt. Hier staat Groot-IIeitog Wladimir te praten metRey- naldo Ilahn, komponist in dc mode, el ders Grootvorst Boris met een journalist. Een eind verder gaat Henri Roclïefort, den hoed. op één haar en met krasser uiter lijk dan ooit te voren, aan Clémenoeau voorhij, maar zonder dezen te groeten in weerwil van hun gemeenschappelijke sou venirs aan de bloedige Commune van 30 jaar geleden. Briand, minister van Eeredienst, wiens naam ganscli Frankrijk dezer dagen met zeer gemengde gevoelens uitspreekt, staat te praten met een bankier, door deheele wereld bekend. Briand spreekt stellig over wat anders dan do scheiding en ziet er eenigszins onbeholpen uit. Hij heeft iets weg van het streng socialistische repor- tertje, wat hij" aicht jaar geleden nog was en schijnt veel meer op zijn gemak in dc ministei-sbank dan in dit mondaine mi lieu. Jules Clare tic, Sardou, de markies do Masa, Colette Willy, de markiezin do Belbeuf en nog zooveel anderen, die op hef oogenblik tot dc merkwaardigheden van de Hoofdstad gerekend worden, ziet men nu en dan door de foule wandelen, meteoren gelijk, wier verschijning door de omringende kijkers nxet gefluisterde com- nxcntai-on begroet woxdt. Colette Wil ly maar er is niemand in Parijs die niet over do vrouw van den muziekciilieusro- mancicr spreekt, sinds deze echtgenooten aan hun kennissen aankondigingen ge zonden hebben dat ze gaan scheiden. En sinds dat oogenblik treedt Colette (of Claixdino wanneer men aan de romans van haar cchlgeixoot denkt) met dc mar kiezin de Belbeuf in een klein maar chic theater op en gaan heiden niet weinig over dc tong, daar genoemde markiezin niemand anders is dan do dochter van den de Mor ny President van het wetgevend lichaam onder liet tweede keizerrijk en halven broeder, zoide men, van Napoleon III. Nog meer trekt de markiezin de aan dacht, omdat de Parijschc quintessence hierboven aangeduid, hedenavond dien Na poleon in levenden lijve aanschouwd heeft op hot tooneel. Voor het eerst, meen ik, is namelijk de zoon van Bodewijk ix Hortense te Parijs op de planken gebracht, wel is waar, in een stomme rol, maar buitengewoon sprekend van gelijkenis. Ro- chcforl, de markies de Mars a, en mis schien ook wel de markiezin hebben zoo even de vergelijking kxxnnen maken tus schen de soirée's, die ze wel eens in do werkelijke Tuilleriécn bijwoondexx en die, welke hun hedenavond in het tweede be drijf van „Savel li" vertoond werd. Daarin wandelt de keizer terwijl de muziek achter dc schermen hel „Partant pour la Syrië" speelt, voorafgegaan door huxssicrs en cent-gardes den salon des maréchaux door. In een der laatste bedrijven ziet men hem bij maanlicht haas tig den tuin aan mejuffrouw Sarelli, die inmiddels een Ilaliaanschc px'inces gewor den is, oversteken. Het uit ecxx roman ge trokken stuk, waarmede Réjanc haar schouwburg geopend heeft, ontleent of schoon het zonder voorbehoud tot de ca tegorie dor draken gerekend mag worden aaxi die belichaming van den laalsten Franschen Keizer een bijzondere aantrek kelijkheid. De décors zijn bovendien bui tengewoon mooi. In eeix ervan wordt het aan liet einde van 't keizerlijk zoo be kende bal M a lx i 11 e zoo aardig mogelijk voor oogen gebracht aan die toeschou wers, die te jong zijn om het in werkelijk heid gekend te hebben. In weerwil van dat alles mag men het betwijfelen of het welvoeglijk is een historisch persoon, wiens weduwe nog leeft, in de Fransche Hoofd stad ten tooneele te voeren. Indien kei zerin Eugènie in Parijs geweest was en de opening van het Theatre Réjane had bijgewoond, had zij haar man in de meest dubbelzinnige omstandigheden op de plan ken kunnen zien 1 Historische personen behooren ongetwijfeld aan hel publiek, maar het blijft de vraag, of men het recht heeft, hen yx het kleed der romantiek tc stekeix, zoolang hun tijdgenooten "en nauw ste verwanten nog in leven zijn. De po ging, die do schrijver van Saxelli (van 't. welk de hoofdpersoon ten duidelijkste her innert aan do Gravin dc Castilione) daartoe heeft aangewend is in allen geval len even smakeloos als onbescheiden. Doch juist die eigenschappen verzekert in dezen het succes. Op dien grond is het nieuwe stuk immoreel te noemen. Maar eigenlijk wordt bij een' gelegenheid als dc opening van het theater Réjane het stuk bijzaak. Do hoofdzaak, dat, waarover men het meest spreekt, is het publiek, dat op zulk een avond voor dc eerste maal bijeen is m een nieuwe zaal, ingericht door een ac trice, die reeds jaren lang het onderwerp aller gesprekken gevormd heeft. Ieder wil om alrijd tot dat publiek behooren, met het ecnig doel gezien te worden en tc kun nen zeggen dat men er was. Dc hoofdzaak van alle uitingen van liet Parijschc leven is de uiterlijke schijn, de facade. Wat ach ter den gevel vei borgen is, heeft veel minder belang. De kroniek van dc Parij schc maatschappij leert nog dagelijks hoe kort soms een renommée duurt en hoe snel de belangrijke personages van één winter vergeten zijn. JUVENIS. DE GOUDSTAD IN DE WOESTIJN. De goudkoorts, do brandende begeexfe naar het glinsterende metaal, heeft zich weer meester gemaakt van de bewoners der VoTcenigde Staten. Van California uit gaat de stroom goudzoekers over de met sn,eeuw bedekte Sierra Nevada en breidt zich uit over do vlakten van den staat Ne vada, waar nu stad na stad met elcclirisch licht, waterleidingen, kranten, banken, ho tels en zelfs scholen uil do trooslekxozo woestenij 1e voorschijn komen. Vijf jaar geledon werd de eerste groote vondst gedaan in het zuiden van den staat. In Juli 1901 sloeg Jim Butler, een moe dig onderzoeker, voor wien de hoogvlakte geen gevaren had, zijn eenzaam legen' op naast een rots, die meer dan 100 K.M, van den woestijnland verwijderd was. 's Nachts liep een zijner ezels weg. But ler wilde het dier niet missen en ging een uur later, toen hij zijn verlies ontdekt had, er op uit oin het tc zoeken. Brommend volgde hij hot spoor van den ezel, loLhij vlak bij hem was gekomen. Toen brak hij een stuk van een rotskant af. om daar mee het dier naar den kop te gooien. Maar toen hij den steen hekeek, wierp hij hem niet weg. liet was een stuk uil. den Mizpahader, die zijn ontdekker en velen anderen millioenen opbracht. Op de plaats waar Jinx Butlex voor vijf jaar den nacht doorbracht, ligt nu de stad Tonopah mot acht duizend inwoners, waar van meer dan dxie duizend als mijnwer kers in de goudmijnen werkzaam, zijn. De stad wordt door een spoorweg met do bui tenwereld verbonden en 'n twec-deis rees in aanleg. In Januari 1904 ontdekte dc goudzoe ker John Jones 40 mijlen van Tonopah een ader, waaraan hij den naam van de maand gaf. Binnen een jaar had de .Tn,- nuari-mijn hem tot millionair gemaakt, en nu ligt dc stad GoldfielA met zes duizend inwoners hij die mijnen. Bij Tonopah en Goldfield zijn in de laatste jaren andere steden ontstaan. De nierkwaaldigste van die sleden is Manhattan. Tot het einde van Maart van het vorige jaar, was de streek, waar zich nu de stralen uitstrekken, een deel der wil dernis, die haar aan alle zijden omgeeft. Den loden Januari van dit jaar waren er vijftig bewoners, die de heuvels in koorts achtige haast met bijl en schop doorzoch ten, Het kostbaar metaal, de sleutel van alle begeerten en iedere hoop dcrmensdi- heid, had die vijftig mensehen aangetrok ken; ze gingen rusteloos van dc eene rots naar de andere. Goud was hot eonige on derwerp van hun gesprek en goud vervolg de ze in den droom in den stillen woes tijn nacht. Zes weken later verhief zich een stad in de woestijn mei tenten, hutten en bon ten huizen, met straten en stegen, hotels, banken, kranten, een ziekenhuis en zelfs een school 1 Meer dan vier duizend men- schen dansten hier om het gouden kalf. In het voorjaar van 1905 rustte de vee fokker J. C. Humphrey uit in de schaduw dor kleine dennen, die hier en daar- in de buurt van het tegenwoordig Manhat tan hun sober beslaan leidden. Toen hij zijn paard weer wilde hestijgen, brak hij

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Schiedamsche Courant | 1906 | | pagina 9