ins
n.
No. 12290
60"* Jaargang
Zondag 20 Januari 1907.
Tweede Blad
Van Y en Amstel.
10,
fJ
DE BOODSCHAPPER.
Schilderachtige cijfers.
I
<11
1
:i
n\i
ikjes,
-Deze courant verschijnt dag el ij ks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs por kwartaalVoor Selliedam en V1 aardingen fi. 1.25.Firanc'o
p^x post fl. 1.65.
Pïijs per week: Voor Schiedam en Vlaardingon 10 cent
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen.
Advertentiën voor bet eerstvolgend nummer moeten des middags vóór een
uur aan het bureau bezorgd zijn.
Bureau: Lange Haven No. 141 (hoek Korte Haven.)
Prijs der Advertontiën: Van 1-6 regels fl, 0,92; iedere ïegel meer
15 cents. Reclames 30 cents per regel. Groote lettere naar de plaats die zij
innemen.
Advertentiën bij abonnement op voordeelige Voorwaarden. Tarieven
hiervan zijn gratis aan het Bureau te bekomen.
In de nummers, die Di nsd a g-, D o nd er dag-en. Z a ter d a g avo nd
verschijnen, worden zoogenaamde kleine advertentiën opgenomen tot den prijs
van 40 cents per advertentie, bij vooruitbetaling aan het Bureau te voldoen.
Interc. Telefoon
voor de Redactie No. 123.
I voor de Administratie No. 103,
sliting.
m
en
de
jrES.
SOitó
ifl,
nj
ingi
Er is hier ter stede behalve veel in
fluenza een nieuwe ziekte ontstaan, of,
wat ongeveer op heizelfde neerkomt, men
verbeeldt zich dat die ziekte bestaat.
Een naam is er nog niet voor gevonden.
De ziekteverbreidel* is natuurlijk weer van
bacil-achtig karakter.
Een zeer geacht, kundig en bekend mu
zkkredacbeur komt de oer der ontdekking
toe en een paar zijner collega's borduren
mi voort op die ontdekking. Ergo mooter
in deze Amsterdamsche kroniek melding
van gemaakt worden. De bedoelde ziekte
moet woekeren in do Amsterdamsche mu
ziekwereld. Een zekere overlading van oor-
en hoofdzenuwen is in die wereld onmis
kenbaar en vermoedelijk is de ziekte of
zjjn de bacillen dan ook wel de producten
van de overlading.
Onrustbarend hard kloppen in de hoofd
stad de muzikale slagaderen en de concer
ten zijn. niet van de lucht af. Drie a vier
concerten per week. Met of door even
zooveel kunstenaars van huitenlandsche re
putatie, zijn schering en inslag.
Ik heb hoeren fluisteren, dat do mode,
het concertgebouiw-loopen, ook eenigszins
van invloed is op de buitengewoon groote
ambitie, die de Amsterdammers zijn gaan
voelen voor muziek. En, hoe normaal dat
in plaatsen als Miinchen, Dresden e. d.
kunststeden zou gevonden worden, hier, te
Amsterdam wordt elke publieke uiting „en
masse", die afwijkt van de stoffen-huis-of-
tuingang, met angstige blikken gadegesla
gen. Men meent dan iets zeer bedenkelijks
te zien en zegt diepzinnig: daar is een
ziekte, daar spoken bacillen. Op oenigen
afstand beschouwd, is dit verschijnsel min
der onrustbarend.
Concerten werden tegenwoordig ontwor
pen en uitgevoerd van A tot Z door con
cert-directies, vroeger genaamd muziek
winkels, thans moer bekend als concert-
agenturen.
Voor de buitenlandschc arlistcn is het
natuurlijk de aangewezen weg om zoo'n
bureau voor alles te laten zorgen, voor de
zaal, voor de reclame, voor de regeling
der prijzen, enz.
Er is daarvoor oen zakenmcnsch noodig
en artislen zijn geen zakenmcnschen. Een
zaken-mensch in Amsterdam doel echter
geen zaken zonder winsten, waarin hij
groot gelijk heeft.
Dus richt hij alles zoo voordcelig me
gelijk in, maar daar de groote onkosten
die gemaakt moeten worden voor één
concert van eenig belang, hoegenaamd niet
evenredig zijn aan de verdiensten, tracht
elke concertagentuiur&rma zooveel mogelijk
concerten te geven.
Zulke concert-agenturen nu, zijn in de
laatste jaren te Amsterdam eerder vermeer
derd dan verminderd en dat. is de reden
waarom de hoofd-stcdelingen zulke wagon
ladingen muziek te slikken krijgen.
De ziek te voorspellers en bacillen-ontdek
kers verheugen zich allesbehalve over de
zen gang van zaken, omdat zij, achter de
schermen ziende, daar veel ongerechtighe
den meenen te ontwaren, als d,'iar zijn:
achteruitzetting van Hollandsche artisten,
bedenkelijke verbindingen tusschen muziek-
agenturen, pianofabrikantcn, muziekhandel
en concertagenturcn, kunstmatig opdrijven
van het getal concerten mei of zonder be
talend publiek. De leek in het yak der
kritiek en de blinde in het jalouzie-rijke
Nederlandsche muziekwereldje, bekommert
zich echter bitter weinig om dat alles,
wordt elke week van vier, vijf verschillende
zijden, een lang menu aangeboden met keur
van spijzenkrachtige en slappe soep, mach
tige pudding en lippen-kussende vladen, met
alles wat, hij een modern muziekdiner, daar-
tusschcn opgediend moet worden. Hij kiest,
proeft, eet, verteert en gaat de volgende
weck weer eens een ander menu probeeren.
Van de 600.000 Amsterdammers gaat er
zeker een vierde gedeelte in het concert-
seizoen, regelmatig uit en daarvoor is er
nog niet muziek te veel.
Iets anders is de keuzo van arüsten en
stukken I Misschien dat daarop een gunsti
ger invloed zou kunnen uitgeoefend wor
den door de voormannen, èn dat zij er
in slagen kunnen meer Hollandsche kun
stenaars naar het podium te brengen, die
daarop belmoren te komen. In de cerate
plaats zou dan echter als voorwaarde die
non gesteld te worden, dat die voorman
nen der muzikale Kunsten en Wetenschap
pen elkaar het licht der oogen en het on
belemmerd gebruik van dirigeerstok of pen
gunnen
De concertdirecties, misschien zelf in
ziende dat de maximum-concerl-lading reeds
voor Amsterdam bereikt is, gaan thans ook,
meer en meer, op iicx geven van voordrach
ten, lezingen en extra opvoeringen zich toe
leggen.
Dat is verstandig gezien en heeft succes
wanneer rekening gehouden wordt mdde
eigenaardige smaak van uitgaand-Amster
dam.
Isadora Duncau's dansen (een dier on
dernemingen) lokten weer zooveel kijklus-
Ügen naar den Stadsschouwburg j.l. Dins
dag, dat het daar tjokvol was.
Gedistingeerd publick; ietwat toilet;zeer
varieerendc o_pinies; veel heeren; hoorbare
damcscritieklangzame ontdooiing wegens
niet steeds spoedig te begrijpen dansgeba
ren van Isadora; kalme belangstelling bij
eiken eindzwaai of -draai; veel handgeklap
bij de meest klassieke momenten; applaus
na de pauze; donderende bijvalsbetuigin
gen na den Donauwals een kleine te
leurstelling zijn 6 A 7 gld. kwijt te zijn hij
het verlaten van den schouwburg cn bij
bet zien der versch-aangeplakte biljetten,
dat Isadora Dim eau den Bosten nóg eens
zal optreden.
En 't zou toch maar eenmaal, de laatste
keer zelfs zijn, dat de beroemde danskuns-
tenaresse optrad?
Business, dames en beeren, niets dan
business, geschaft, zaken. Heelemaal geen
bacillen te zien, niets dan eerlijke, handige,
frissche zakenkennis.
Zonder concertdixecües geen Isadora in
Amsterdam, geen betoovcrendo Donau-wals,
zooals 'die maar door één sterveling kan
gedanst worden door Isadora.
V
Van veel ernstiger karakter is de bacil die
tegen het einde dezer week in Amsterdam
rondwaaide. De stakingsbaeil
Ik zal de lezers van dit blad maar niet
vermoeien met lier geharrewar van bespre
kingen, vergaderingen, moties en moties, ver
gaderingen en besprekingen vice versa,
die natuurlijk ook thans weêr in de verschil
lende groepen van belanghebbeden bij deze
staking, aan de order van den dag zijn en
een verslaggever wanhopend maken.
Merkwaardig is alleen de langzame gang
van zaken. Een bepaald resultaat te vork rij
gen werd zoolang mogeiijk uitgesteld en de
onderhandelingen zijn lang gaande gehouden
Het werkvolk denkt ook om zijn Zater
dag en komt liever eerst met zijn weekloon
bij moeder dc vrouw, om daarna haar, die er
bet incest onder lijdt, te vertellen dat dit
of dat comité besloten heeft „in staking" tc
gaan.
Aan den IJknnt der stad bemerkt alleen
oen opmerkzaam wandelaar dat cr iets bij
zonders is. Groepjes werkvolk staan hier en
daar bij de loodsen van de groote stoomvaart
lijnen bandon in de zak, zwaar redeneerend.
Do z.g. onderkruipers, d.w.z. de mensehen
die van Gorcum kwamen om hier goed geld
(f 5 per dag) te verdienen, worden bekoorlijk
door politic geëscorteerd en logee-ren allen in
een restaurant aan dc De Ruyterknde.
Op dit oogenbiik (Vrijdag) is liet nog
niet bekend of een algemecne staking voor
het havenbedrijf zal geproclameerd worden.
Een feit is het dat de stads- en andere auto
riteiten op hun hoede zijn en uitgebreide
maatregelen zijn genomen.
Er schijnt voor de werk-ncmera een potje
up het vuur te staan bij de werkgevers, het
zij dat het werk hervat wordt of dat er een
algemeone staking komt.
De werkgevers wcnschen nu voor goed een
einde te maken aan den bans om door een
telliof
20 et'
Hij kwam bij het opgaan van. de zon
tea lang krachtig man op een groot
grijs paard. Het paard was moe; maar de
taan sprong vroolijk uit het zadel.
•Jn naam des konings!" riep hij en hij
zou door de poort zijn gegaan; maar de
wacht hield hem tegen een kapitein kwam
naar voren.
»Wc zijn in dienst van den hertog van
Danst," zei hij. „Mcri opent hier voor geen
anderen naam."
De vreemdeling keek hem aan, als iemand
gowooti is te bevelenen de kapitein
tog aan zijn sporen, dat hij een ridder was.
»De koning verspilt geen woorden," zei
o boodschapper. „Zeg uw meester dat ik
van hem kom en uitstel wordt op uw reke-
®ng geschreven."
Hij
ging op de eikenhouten bank zitten
en ';Dhtte. Ze brachten hem vleesch en bier;
te hij at en dronk met graagte, als iemand
te ju lang niets gehad heeft.
«Heeft u den heelen nacht door gereden?"
vroeg dc kapitein.
kortaf1 ^°P' voren" antwoordde Lij
~FT faP'te'n keek hem nieuwsgierig aan.
toch zeker een geleide?" vroeg hij.
...Ik was alleen," klonk "het antwoord.
k-apitei roovcrs 111 E8®5®0/' ze» de
'r z'ïn cr twee minder dan er waren,"
woord de de zaakgelastigde, naar zijn
2ffterd kijkende. A
hem^ S( 'ddc het hoofd toen de kapitein
verder ondervroeg, en liep op en neer,
of andere kleine oorzaak door de willekeur
der arbeiders, het geheele havenbedrijf in de
war te zien gestuurd. De Amsterdamsche
haven ontwikkelt zich meer en meer en de
rechten dier ontwikkeling moeten zich
doen gelden coute que coute.
V
De stadsveiligheid, in gewone omstandig
heden, wordt ook zeer bevorderd door een
onderneming die aanvankelijk met scheele
oogen werd aangezien doch thans erkend moet
worden reden van bestaan on van voldoe
ning te hebben. Het is de „Gecontroleerde
Particuliere Nachtveiligheidsdienst" waarbij
praktische lieden aan het hoold schijnen te
staan. In vele wijken ziet men steeds, op
elk uur van den laten avond en nacht, de
mannen van dien particulieren politiedienst,
zorgvuldig stoep op en stoep af loopen, met
hun lantaarntjes de deuren verlichten en een
onderzoek instellen naar den toestand van
het slot.
Behalve dit nuttige werk dat praktisch
uitgevoerd wordt (evenals de Londensche
politie-agenten dat doen) houden die mannen
nog toezicht op allerlei andere nachtelijke
zaken. Zij vonden bijv. in 1900, gedurende
hun inspecties, 61 maal de sleutels m de
huisdeuren, 419 maal een opengelaten huis
deur, 1 120 ramen cn hekken die niet vol
doende gesloten waren en 9 maal dienst
meisjes die 's nachts iemand in of uitlieten
natuurlijk zonder medeweten van hun
„volk".
Zij verleenden 28 maal adsistontie bij ge
broken aan de waterleiding, hlusehten 5 maal
een begin van brand, riepen 43 maal bij plot
selinge ziektegevallen geneeskundige hulp
in, verleenden 17 maal adsistontie aan de
politie en 27 maal aan personen die op den
openbaren weg werden lastig gevallen; S
maal werd hulp verleend aan drenkelingen,
waarbij 2 personen uit het water werden ge
red 6 maal werd een eerste verband (nood
verband) gelogd67 raaal zijn verdachte
personen, door nanhoudende surveillance ge
noodzaakt de wijk te verlaten, waardoor ver
moedelijk inbraken voorkomen zijnook wer
den 3S mi aal beschonken personen uit por
tieken verwijderd.
Alen ziet 'teen nuttige instelling
Zwolio bijna en te Haarlem ruim zeven,
te Delft zelfs ruim elf maal zoo zwaar
op hethoofd der bevolking drukt
dan b'.v. to Tilburg.
Vorklaren kunnen wij deze groote ver
schillen niet Het ligt bovendien buiten het
bestek' van deze artikelen om zoo diep
op do kwestie in te gaan. Doch wel kun
nen wij cr op aandringen, dat de deskun
digen eens trachten een verklaring voor
deze verschillen te vinden. Want met een
dooddoener als deze, - dat het groote ver
schil in do wijze, waarop de verschillen
de gemeenteboekhoudingen zijn ingericht,
verklaring genoeg is, komt men er niet
Daarvoor is deze post te eenvoudig en to
scherp omschreven. Diezelfde relatieve een
voudigheid en duidelijkheid treffen wij aan
bij den post, die ons nu gaat bezighouden
Politie. In dezen post zijn begrepen:
„Algemecne politie, jaarwedden vancom-
„missaris, inspecteurs, agenten, veldwach
ters, nachtwakers, torenwachters, bu
reaubehoeften, kosten van wachtgebou-
„wen en bureaux, kosten van bewaring
„en transport van gearresteerden en vam.
„verwijdering van doortrekkende vreem
delingen. Kosten van geheime politie."
Aldus de omschrijving van dezen post
in de Provinciale Verslagen. Nemen wij
nu voor het totaal weer de rekeningen van
1903, dan krijgen wij voor dezen post in
totaal cn per hoofd der bevolking het vol
gende staatje
Kosten van Politie.
ongeduldig zooals jonge mensehen, zijn. Hij
was tusschen de twintig en dertig en zag er
goed uit een knap man, die meer krach
tig dan bevallig was.
De hertog ontving hem, gezeten in zijn
uitgehouwen zetel aan het eind van een groote
zaal een grijs man, met zwarte oogen,
blinkend als de vensters van een donker huis,
die het vuur van binnen lieten zien. Hij was
een vertrouwd raadsman geweest van den
ouden koning, en had het leger in Frankrijk
aangevoerd tot er een geschil ontstond over
een voorrang, nu zestien jaar geleden. Dc
beslissing was ten nadeeie van den hertog
uitgevallen en hij was in toorn naar zijn
noordelijke sterkte teruggetrokken. Daar hij
het grensland bewoonde tusschen Engeland
en Schotland en beide koningen zijn bijstand
begeerden, had hij den een tegen den ander
uitgespeeld en was aan geen van beiden
leenplichtig.
„Wat wenscht de koning van mij?"
vroeg hij.
„De wenscheo van den koning zijn be
velen," zei de zaakgelastigde.
De vurige oogen van den ouden hertog
flikkerden iets meer.
„Laat mij de woorden van den. ko
ning hooren," zei hij, „en let op uw eigen
woorden, of het gaat om uw leven."
„Mijn woorden zijn die van den koning,"
antwoordde de boodschapper, „en ik behoor
geheel aan hemen wat mijn loven aangaat,
dat heeft den vorigen dag en nacht op het
spel gestaan."
De hertog knikte langzaam, en onderzocht
het gelaat van den boodschapper met zijn
scherpe oogen. Zijn voorhoofd ontspande zich,
want hij hield van een dapper man.
„Ik zal niemand beletten zijn heer te die
nen," zei hij. „En wat zegt de koning?"
„Hij vraagt u naar Londen te komen,"
zei de boodschapper, „en neem al uw man
nen mee. Verder beveelt de koning u, uw
dochter Lady Alary mee te nemen. Als
zij zoo schoon is, als men zegt, zal hij haar
waarschijnlijk ten huwelijk vragen."
De hertog stond half van zijn stoel op
en toen lachte hij schamper.
„Mijn dochter zoekt geen man," verklaar
de hij „zelfs niet al boden zich honderd
koningen aan. Als hij haar wil trouwen, laat
hij dan zelf komen om haar te winnen. Ik
zal hem vrijlaten."
„U heeft hem vijf jaar getrotseerd," ant
woordde de boodschapper, „zoolang als hij
op den troon is geplaatst. Nu de oorlogen
geëindigd'zijn, en hij zich aan de zaken van
zijn land kan wijden, vraagt hij u tot hem
te komen en zijn dochter mee te nemen."
„Hij zal haar hebben, als hij haar komt
halen," zei de hertog, „met zijn leger of
alleen.- Ze zal meegaan, als ze dat wil.
Tegen haar wil zal ze niemands bruid zijn.
Zeg dat aan uw meester; en zeg hom dat
ik in dit land heer ben en ik geen koning
erken."
Do boodschapper sloot zijn lippen vast
opeen voor hij sprak.
„Ik zal uw woorden aan den koning
overbrengen," zei hij. „Ilij zal weten hoe
hij hem moet antwoorden. Laat mij hier een
dag rusten voor mijn vertrek, want ik heb
hard gereden en heb nog een zware reis
voor mij."
„Rust zoolang ge wilt," antwoordde de
hertog beleefd. „Honderd man zullen u tot
de grens begeleiden. Ik wil niet-, dat u
kwaad zal geschieden in dit iand, want ge
zijt een dapper man al zijt ge wat overmoe
dig in 't spreken."
De boodschapper boog.
Hot buitenste uiterlijk.
VI.
In ons vorig artikel hebben wij met de
officieel verzamelde en tegenover elkaar
gezette cijfers van de gemeenterekeningen
over 1903 aangetoond, dat de kosten van
inning der belastingen ten sterkste uiteen-
loogen. Wij hebben gezien, dat deze uit
gavenpost te Groningen en te Assen ruim
twee, te Alkmaar ruim drie, te Schiedam
ruim vijf, te Leeuwarden bijna zes, te
„lk dank u voor uw beleefdheid my-
lord," zei hij. „Wil u mij toestaan, dat ik
met uw dochter spreek, zooals dc koning mij
opgedragen heelt."
De hertog werd weer stijver.
„lk loop niet met mijn kinderen te koop,"
zei hij. „Als de koning iets van haar wil
weten, laat hij dan zelf komen."
„Het was de wensch van den koning,"
ging de boodschapper voort. „Denk er aan,
mylord, dat dit moeilijke landen zijn voor
een vrouw om te regeeren na uw dood
en een koning moet men zich liever niet tot
vijand maken. Het zou goed zijn, als zulk
een edel minnaar genade vond in haar
oogen."
„Mijn dochter hoeft niet naar minnaars
le zoeken," zei de hertog. „Ik laat haar ge
heel vrij in haar keuze. De koning mag zijn
kans beproeven evenals de overigen. Als ik
een meisje goed ken, pleit het bij haar niet
voor een minnaar als hij een ander voor zich
Iaat spreken."
„Laat mij tenminste zelf de dame zien,"
vroeg de boodschapper, „want mijn oogen
zijn nieuwsgierig naar haar, nu mijn ooren
van haar gehoord hébben; en als ze wil laat
haar dan de boodschap van den koning
hooren."
De hertog belde en liet Lady Hary ko
men; cn ze verscheen, vergezeld door twee
vrouwen. Men hield deze voor mooi, als zij er
niet bij was, maar niemand keek naar haar
in haar tegenwoordigheid, wat ze was werke
lijk buitengewoon schoon.
„Deze dappere edelman komt van den
koning van Engeland," zei de hertog, „cn
is alleen de grenzen overgetrokken. Hij
brengt een boodschap van den koning en
wou met je spreken. We zouden uw naam
wel willen weten, meneer,"
Rotterdam
schillen als bij den vorigen post en de ver
schillen zijn veel gemakkelijker te ver
klaren. Over het geheel komt de politie
meer per hoofd der bevolking naarmate
de stad grooter wordt, Wij krijgen das
de kosten te Amsterdam zeer ruim vier
De boodschapper boog, en viel op een
knie.
„Mijn naam doet er niet toe," zei hij. „lk
ben slechts de boodschapper van den koning
en spreek in zijn naam ofschoon ik mij
over mijn naam niet hoef te schamen. De
koning heeft gehoord over uw schoonheid,
lady, en zijn hart neigt tot u over. Ais gij
naar zijn hof gaat, zooala hij het verlangt,
zal het voor u ontgloeien."
„Hij moet mijn hart in vlam zetten, voor
ik het naar hem toebreng," antwoordde lady
Mary, haar hoofd trotsch achterover werpend.
„Mijn hart behoort mij en geen bevel des
konings heeft cr macht over. Zeg dat den
koning voor mij."
„Ja," zei de hertog; „zeg hem dat."
„liet leger y1" tenmo int.
veertig duizend r
„geoefend in de
hij heeft gezwo
komen,"
Lady Mary lachte-. Haar lach was als
het geluid van een beek in de lente.
„Een leger heeft nog nooit een vrouwen
hart gedwongen," zei ze. „U is een dapper
man, zooals ik geloof. Hoeveel levens zou
u in de waagschaal stellen om een vrouw te
winnen?"
„Ik zou mijn eigen leven duizendmaal op
het spel zetten, lady, als ze zoo mooi waa
aH u."
De lady glimlachte.
„U telt uw leven weinig
u die gevaarlijke reis alleen -
„Neen," antwoordde de boodschapper, „ik
tel het niet weinig. Maar ik voldeed aan het
verzoek des koning?. Sta mij toe met u to
spreken, zoodat ik mijn belooning vind in
het voldoen aan 's konings verzoek."
Lady Mary lachteen boog. Want zc vond
Tttt,
lit Iniij.
6, zoadti
en plaatst
'1 op dtt
r en Mj.
in sproil
ter wordt
slotte
1 in des
ter groot,
iadat di
plant ram
of ineen
ich alsnn
waa.ïèit
in den y
n ian hj
de taaier
ertoonen,
1,10 Toor
fi.
de tuin-
tieren »t.
lot in di
i. Betot-
bedekt es
geen ren
i ze plsnt
al geplant
ar rolop
is, rast
lorjaaren
SCHIEDAMStHE COURANT
sden.l!
5 soi.rten
'5 soorten
25 soortea
jnïa».
enz.
f4.-!
loemtcre
20 groot
10 Cmu
ntsoorln,
issen, 20
nige lm
60. Ou
nwitaai.
dos
aaf f 2 50
j,
s!
m'
iniWp
MVXaaMMKMUS
bevolking.
Groningen
f
89,722
127 cent,
Haarlem
9i
103,302
150
Arnhem
>9
79,244
132
Nijmegen
if
51,548
108
Dordrecht
58,974
137
Leeuwarden
34,867
102
Den Bosch
33,610
102
Delft
*f
35,817
110
Zwolle
30,935
96
Schiedam
Ji
38,143
136
Gouda
)i
18,309
Alkmaar
it
17,025
87
Middelburg
it
19,284
100
Assen
6037
51
Tilburg
99
33,849
75
Maastricht
ji
37,099
104
Utrecht
ii
163,255
147
Amsterdam
li
1,220,76*2
223
779,796
218
's Gravenhago
fl
432,495
188
Leiden
ii
72,123
130
Hier krijgen
wij
dus lang niet die ver
