in,
ir
■at),
60"" Jaargang.
Zondag 17 Februari 1907
No. 12314
Berde Blad.
am.
Schilderachtige cijfers.
d gold,
Dfl-eu
t'jaar,
it. -
ïuden
louden
irecht,
tdsclu
ilxoere
Co*
EXGELSCIIE HltïEYEN.
51,
kapi-
mz.
Het buitenste uiterlijk.
900
100 697
820 900
925
670
tn)ö 160
30'0
200
150
125
20'0
100
ƒ200
ALLERLEI.
EEN DAG UIT HET LEMEN VAN
TALLEYRAND.
JP rente
op Rile
'Vs uur.
jgbaar
i.
SCHIEDAMSCHE C0URAN1
pew courantverschijnt dagelijks,mof uitzonderingvan Zon-enFeestdagen
Prijs por kwartaal: Voor Schiedam cn V 1 aardingen fl, 1.25.Franco
per post fl. 1 .65.
1 Prijs per week: Voor Schiedam on VI a ar ding en 10 cent
Afzonderlijke nummers Scent."
Abonnementen -worden dagelijks aangenomen.
Advcrlcnüön voor hel cent volgend nuramor moeten des raid dans vóór een
intr aan het bureau bezorgd zijn.
Bureau: Lange Haven No. 141 (hook Korte Haven.)
i
urant.
ORN.
n var-
Bank,
is:
pCt,
i
5
jjeni.
utrs
ren
oor
)AM,
Cl.
CAFE-CHANT.ANT-0ORLOGVALSCH BE-
SCHULDIG DEN jMOTORS.
(Van onzen Londenschen medewerker.)
Wie hier oen der groote „Music Halls"
bezoekt, kan zicli nauwelijks voorstellen,
dat nog slechts weinig jaren geleden, deze
groote variëteiten-theaters benauwde, be
dompte rookhollen waren, waar men on
der het „genot" van een glas slechten grog,
naar zangers en zangeressen zat te kijken en
dingen hoorde en zag van niet eens meer
twijfelachtigen aard. Publiek en vertoon
ders maakten een beslisten totaal-indruk
van vcrlooponheid.
Op het oogenblik is de toestand zóó ver
anderd, dat mon hier en daar niet goed
meer weet of men in een variëteiten-thea
ter, dan wel in een gewonen schouwburg
zitpn tooneelspelers en zangers van bei
derlei kunne treden zoowel op, op „die
Bretter welcho die Welt beden ten", als in
de „Halls".
Dio „Halls" bobben, zoo goed als opera
ca looneel, hunne sterren; evenals daar
worden die sterren 'buitengewoon hoog be
taald en de mindere krachten moeten zich
met een allerarmzaligst ioon behelpen, dat
ze helaas niet altijd op eerbare wijze
trachten aan te -rullen.
Ten plotte is de toestand zoo erg ge
worden, dat. nu een werkstaking is uitge
broken on tal van Halls hunne voorstellin
gen hebben moeten staken, wijl ze geen
personeel hadden om te laten optreden.
De kleinere altisten hebben al lang ver-
ornigingen opgericht, stakingskassen inge
richt, en ze zjjn nu in vollen oorlogstoe
stand. Do bureau's dier vereenigingen of
clubs vindt men op .korten afstand van
elkaar in de onaanzienlijke, sombere zij
straatjes van hel Strand, Om en bij hel
Strand zijn immers de meeste dier „Halls"
ca in elk geval is die straal de verzamel
plaats van allen, die over de voetlichten
heen de wereld moeten inkijken.
In die straten en steegjes ziel men nu
eiken middag heeren die liet dink hebben
met groote biljetten, welke zc op bokken
ran rijtuigen en motors bevestigen en waar
mee ze straks langs 's heeren straten gaan
roadkarren, om der menigte te laten welen
hoe het met de krijgskansen staat. Het.
is een eigenaardig volkje dat music-hall-
troepje; de "kunst noch de wetenschap
zouden er veel bij verliezen, als die goede
menschen een vak of ambacht kozen,
waarin ze tot de eersten van liun beroep
konden behooren. Doch verstandig of niet
wrstandig, hun armoedig, zorgelijk leven
niet een noodzakelijkheid voor de uit
oefening van wat ook zij hunne kunst
noianon. En bij slot van rekening schijnen
altijd menschen te wezen, dio naar een
music-hall toewillen. Hel Coliseum, een
1 or nieuwste» en grootsten, is wel opge
kt en hot Lyceum heeft het ook niet
'unnen harden, doch de anderen: Empire,
lambra, Pavilion, Palace en dezer tal-
ooze concurrenten in de voorsteden „ver-
nonen er lustig op los. In een stad
1 m^"'00n inwoners zal trouwóns
y- voor alle mogelijke en onmogelijke
n een publiek to vinden zijn. Wan-
«r zelfs een orthodox protestant, als
jj beroemde liberale journalist Stead, in
a-en ernst in zijn „Review of Reviews",
0 vraag gaal behandelen, of' het al
.a.n nFo'- °01'- on eerbaar is, wanneer eon
rouw zich moedernaakt als Venus van
i° °i iets dergelijks gaat vortoonen, als
CT* het geval nog al aanbeve-
"vaardig keurt, dan verbaast men zich
0V» weinig meer.
v a,rmo ai'tiaton schijnen intusschen
j 'CT'? A'ol'loendo kas te 'hebben om
Keint >y°' hondon en misschien
rif. ,do Londenaars op den duur aan
Lp, ,kkl"g' dat ze ook zonder „music
za'1g kunnen worden,
fn orilstiger aard is de vraag of er
Dlnf11 m,Gt °°n recHterlijkc dwaling beeft
Lcm'S ad !ci1 nadeola van den jongen
de W Gen checIue vervalschte. Nu
vow 1Sccretary- die hier niet alleen
ont bbmenlandsche zaken, doch
dat-ei" 10 .bcslunrl' heeft goedgekeurd,
ken nf ,spcciale commissie zal onderzoo-
niet Z J°ng0 l)l'ocui-eur Edalji al dan
.wegens"hef"vChte govangcn gczotcn
g ns "et verminken van vee, mag men
verwachten, dat hij ook omtrent Lewis een
dergelijke»! maatregel zal nemen. "De zaak
van Lewis ziel er anders lang niet zoo
bolder uit, als die van Edalji. Ilij is
eerst veioordceld voornamelijk op getuige
nis van oen meid, waarmee hij, of zijn
medeplichtige leefde. Nu is die dienst
bode met do zelfbeschuldiging Aangeko
men, dal hare onder cede afgelegde be
schuldiging valseh was, zoodat ze nu we
geris meineed vervolgd wordt. Reeds in
het begin van dat strafgeding tegen baar,
heeft ze evenwel die moinccds-vcrklaring
weer ingetrokken, en na dien is ze 'aan
het verklaren gebleven, telkens weer met
zich zelf in tegenspraak, zoodat men den
indruk krijgt met een buitengewoon hyste
risch schepseltje te doen tg hebben,'dat
maar op los kalt.
De hoofdzaak waarom do minister veel
notitie zal nemen van dit geval, is dat
men hier hoe langer hoe sterker gaat ge
voelen, wolk een schromelijk gebrek liet
in de Engolsche rechtspleging is, /laf van
strafvervolgingen geen hooger beroep mo
gelijk is, noch het Openbaar Ministerie,
noch do veroordeelde kunnen in hooger
beroep gaan en wie eenmaal veroordeeld
is, blijft dat. Hot tegenwoordig ministerie
wil aan dien ergerlijken en achterlijken
misstand eon einde maken en daar is geen
jurist, die het ministerie niet schoon ge
lijk geot't.
Bij deze gelegenheid is intusschen weer
een storm van verontwaardiging in de fat
soenlijke dagbladpers opgestoken tegen de
„Daily Mail", hot beruchte blad van Al
fred Harms worth, die door het vorig mi
nisterie tegen betaling van 350,000 pond
sterling aan een of ander openbaar of
half openbaar fonds, tot baron en pair
des rijks is verheven. Deze „Daily Mil"
stelde het dag in dag uit aan zijn lezers
voor, alsof die zelfbeschuldiging van dat
dienstmeisje een afdoend, wettig en over
tuigend bewijs was voor de onschuld van
Lewis. Het blad beging verder de schaam
teloosheid het voor te stellen, alsof de
minister tegen beter weten in Lewis maai
bleef gevangen houden, alleen uit zucht
om den lyran te spelen, lederen dag kreeg
men de groote biljetten te lezen met het
opschrift,,'s hoeren Gladstone's gevan
gene".
Doch, zooals ik boven zei, men moet
zich in de Engolsche journalistiek over
niets verbazen, evenmin waar het naakte
jufferen, als waar hot onbillijke aantijgin
gen tegen ministers geldt.
Daarom is hot ook niet verbazingwek
kend, als men de organen der beweging
voor protectie er hoog van ziet opgeven,
dat in protectionistische kringen alleen ver
leden jaar voor 24 millioen gulden aan mo
torkarren uit Frankrijk is besteld. Voor wie
zich een auto aanschaft komt bet er meestal
nieL op een honderd guldc-n of wat op aan.
Onze protectionisten behooren bovendien
tot de allerrijksten. 'Dezen staat bet dus
„lang niet fraai", dat ze om een kleine,
onnoodige besparing, de vaderlandsche nij
verheid bij de buitenlandsche achterstellen.
VIII.
Tol nu toe hebben wij vergelijkbare cij
fers voor de politie der verschillende steden
naast elkaar gezet. Wat er nu verder onder
liet hoofd „politie" op de begrootingen voor
komt geeft hoogstens voor een enkele op
merking nog stof, niet meer voor geregelde
vergelijking.
Van eigenlijk bureau-personeel vinden wij
alleen gewag gemaakt in de volgende steden
aautal gezamenlijk
schrijvers salaris.
Groningen 1 500
Haarlem 4 - 2500
Arnhem 1 - 700
Dordrecht 1 - 6 CO
Zwolle 2 -1200
Haarlem, dat al zoo abnormaal 'veel in
specteurs heeft en waar over het geheel een
voorkeur voor mooie functie-benoemingen
blijkt te beerschen, heeft hier weer voel moer
titularissen dan oen der andere gemeenten,
noemt oen dier titularissen inspecteur-admi
nistrateur cn betaalt aan de geheele schrij
verij vijfmaal zooveel als Groningen. Nu
ligt hot wel voor de hand, dat men elders
veel schrijfwerk zal doen verrichten door
andere politiemannen, doch naar men weet
is Haarlem ook met die politiemannen,
vooral met inspecteurs, rijk gezegend.
Voor de koston van bureau's ru bureau-
beboetten vinden wij het volgende lijstje,
dat maar op betrekkelijke nauwkeurigheid
aanspraak kan maken, daar deze post na
tuurlijk uiterst rekbaar is.
Bureau's en Licht en Bureau-
onderhoud. vuur, beboetten.
Groningen f 2245
Haarlem 3320 000
Arnhem 1030 1400 550
Nijmegen 350 250
Dordrecht 1880 1350 475
Leeuwarden 725 300
's-flosch 450
Delft
Zwolle
Schiedam
Gouda
Alkmaar
Middelburg
As=en
Nu komen schrikt niet lezers do ge
heime uitgaven. Wij zijn lijer in de duister
ste misteries van onze goede Ilollandsche
steden en kunnen niet verwachten, dat het
bedrag cn de bedoeling dezer posten door
het gezondmakende licht der helderste publi
citeit beschenen worden. Wij vinden hier
dus geheimzinnige en zeer uiteenloopende
benoemingen van dezen post cu „geven de
getallen naar ons beste weten, waarbij wij
een tweede kolom andere (kleine) uitgaven
van politie opnemen. Verder komen dan nog
de kosten van bewaring en transport van
gearresteerden en vreemdelingen, die beter
te vergelijken zijn.
Andere Koston
Goheime (kleine) bewaring
politie. uit- en van
gaven, transport.
Groningen 300 ƒ7300
Haarlem 50 125
Arnhem 350 „125
Nijmegen o
Dordrecht
Leeuwarden 775
's-Hcrtogenbosch 1200
De!Ft 175 50
Zwolle 1000
Schiedam 150'
Gouda 150 „100
Alkmaar 150
Middelburg
Assen
50
20
Tot zoover de politie. Thans volgt de post:
B r a n d wee r. - (Jaarwedden en Toe
lagen, Onderhoud cn Aanschaffing van
Brandblusehmiddelen). Kerst geven wij een
staatje van eenige grootte en van cenigg
typische kleine gemeenten, waarbij wijde
volgorde nemen in een opklimmende reeks
van kosten, volgens de cijfers over 1903.
Brandweer.
Kosten
Inwoners. totaal, hoofd.
gld ct.
Ilcllendoorn 7913 7 0 08
BoxSal 7101 37 0.5
Zwijndrecht 6139 158 2.5
Delfzijl 8298 231 2.7
Sil®l 6508 202 3.1
Rhonen 5817 - 338 5.8
Brandeer 7393 533 7>2
Moppel 10529 840 7.9
Maassluis 33.30 775 9.2
Culemborg 8522 '842 9.8
Loosduinen 5939 597 99
Enkhuizen 7313 747 jo.2
Zierikzce 6948 753 10.8
Beverwijk 5856 839 14.3
Maastricht 35639
Tilburg 447S7
Zwolle 31973
Schiedam 27943
Den Bosch 32S91
Nijmegen 47(573
Haarlem 68518
Gouda 23552
Middelburg 19206
Arnhem 47673
Assen 11789
Dordrecht 42994
Leiden 55479
Groningen 70609
Leeuwarden 33936
Alkmaar 19410
Utrecht 110648
Den Haag 229803
Rotterdam 357474
Amsterdam 546534 408925 74.8
Waar de Amsterdammer 935 maal zoo
veel voor de brandbestrijding betaalt als
d< doornor. waar er verscheiden
1989 5.5
2533 5.6
'1905 6.1
2114 7.5
2611 7.9
4550 9.5
6778 9.8
2698 11.4
2437 12.6
7934 13.2
1602 13.5
5906 13,7
8117 14.6
11563 16.3
5607 16.5
3264 16.8
20940 18.9
62175 27.0
98126 27.4
Prijs der Advertentie 11: Van 16 regels fl, 0.92; iedere regel meer
15 cents. Reclames 30 cents per regel. Groote letters naar de plaats die zij
innemen,
Advertenliën bij abonnement op voordeeliga voorwaarden. Tarieven
hiervan zijn gratis aan hel Bureau te bekomen.
In de nummers, die Dinsda g-, D0 nderdag- en Zatexda gavond
verschijnen, worden zoogenaamde kleine advertentiën opgenomen tot den prijs
van 40 ceaxts per advertentie-, bij voo nritbetaling aan het Bureau te voldoen.
Interc- Telefoon
voor do Redactie No. 123.
voor de Administratie No. 103.
groote steden zijn die minder p-er hoofd
aan hun brandweer besteden, dan gemeen
ten die 5 tot '10 maal zoo klein zijn waar
Haarlem bijv. relatief evenveel betaalt als
Culemborg en minder dan Loosduinen,
Enkhuizen, Zierikzce en Beverwijk, waar
de Amsterdammer meer 'dan driemaal zoo
veel betaalt als de Hagenaar en de Rot
terdammer. daar behoeven wij er haast
niet op te wijzen, dat Hier de schilder
achtige verscheidenheid der cijfers een
hoogiepunt bereikt. f
De vier grootste steden zijn hier het
duurst uit. Groningen, dat dan naar be
neden. volgt, is goedkooper uit, al geeft
deze stad nog' wel zooveel, dat er op
haar offervaardigheid niet vqoI is aan te
merken, gelijk in de Tweede Kamer ge-
schiep is, hel clan volgende Haarlem geeft
nóg weer vóél minder uit.
•Opmerkelijk is hier, dat Brabant e,u
Limburg over het gehepl weinig uitgeven
voor den strijd tegen hc,t venvoestonde ele
ment, dat is het vuur,
(Wordt vervolgd-,)
Baron Wessenbcrg heeft aantcekcningen
gemaakt over het leven van den grootcn
diplomaat, waaruit hier een uittreksel
volgt, dat handelt over diens verblijf in
Londen, dat zeker belang zal inboezemen
aan wie ook kleine gewoonten van groote
manifen wil loeren kennen.
Londen, Februari 18.32.
De heer Talleyrand staat omstreeks den
middag op. Tegen dien tijd helpt een ka
merdienaar in de eerste plaats zijn heer
van de slaapmuts en hoofddoeken bevrij
den, waarin bet hoofd As nachts was ge
wikkeld. Met een kapmantel aan neemt
Talleyrand daarna plaats in een leun
stoel voor zijn toilettafel, waar hij onge
veer twee uur blijft. Dal zijn voor hemde
belangrijkste uren van den dag. Want dan
komt mevrc.-w van Dino ben» uit de krant
voorlezen, wat zij denkt dat haar oom
belang zal inboezemen; daarna verschijnt
de secretaris, de heer Colmarle, om tc hoo
rei) welke brieven hij moet schrijvenook
komen de vrienden des huizes en een en
kele diplomaat met den vorst een praatje
maken. Onderwijl zijn twee kamerdienaars
bozig geweest, zijn haar in orde te bren
gen, waarvan de tachtigjarige nog bijna
niets heeft verloren, een feit, waarop hij
zeer trotsch is. Hij laat het dan ook da
gelijks krullen, een bezigheid, die door de
twee dienaars zoo verricht wordt, dat
ieder zjjn kunst aan een helft van het
hoofd loont.
Ze worden wel twintigmaal weggezonden
en teruggeroepen, daar er voortdurend
menschen komen met wie de vorst moet
spreken. Want in dien ouden, niet al te
frissclien met poeder bedekten leunstoel
voert de oude diplomaat met het gedeelte
lijk gekrulde hoofd dikwijls de gewichtig
ste gesprekken. Wie op dien tijd bij hom
wordt toegelaten, kan ervan verzekerd zijn
dat hij goed staat aangeschreven; in die
oogenblikkon laat hij zich gaan en meent
men zijn gedachten te leeren kennen.
Nadat het haar in orde is gebracht en
Zijne Hoogheid zich het voorhoofd met
een zilveren mesje schoon heeft gemaakt,
wordt zijn verminkt heen niet zonder moeite
in een goede houding gebracht, het heen,
waarvan de geschiedenis even fabeiach-
tig is als die van den man met het ijzeren
masker, het arme been, dat over hot lot
van den beroemden diplomaat heslist
heeft en een even groot aandeel had aan
de Franscbe revolutie als de abt Sieves en
Mirabeau. (Talleyrand was oorspronkelijk
voor den militairen dienst bestemd ge
weest; een val tengevolge van de onvoor
zichtigheid ecner dienstbode had een ver
minking van den rechtervoet tengevolge.)
Is ook dit afgeloopen en de voet in oen
soort klomp gepakt, dan trekken de "ka
merdienaars hem achter een scherm do
kleeron aan. Aan zijn toilettafel doet hij
zelf de lange das 0111 den hals, een Turk-
schc sjaal het geheimzinnige geschenk
van de een of andere hertogin om de
schouders, trekt daar twee vesten over
aan en hult eindelijk alles in een ruimen
rok van blauw laken, waarvan de pan
den tot aan de enkels afhangen. In dezen
rok zijn groote zakken, waarin brieven,
kranten en vlugschriften zich ophoopeïr;
enkel als middelen togen de verveling, als
de vorst vreest in de voorzalen van het
ministerie van buitenlandsche zaken zijn
tijd te verknoeien.
Om twee uur laat de vorst zjjn rijtuig
voorkomen. Dan iegl hij bezoeken af. Tus-
sehen vier en vijf uur gaat hij in den
regel naar huis en leest dan ongeveer
twee uur lang, als hij daarin niet door
gewichtige zaken verhinderd wordt. Want
alle beroepsbezigheid moet voor liet eten
zijn afgedaan. Talleyrand houdt zich op
de hoogte van al het nieuwe In do let
terkunde, d. w. z. voorzoover het in hel
Fransch is geschreven, want hij kent geen
andere taal, do Engelsche maar heel ge
brekkig. Wat hij gelezen heeft is verba
zend veel en zijn geheugen is merkwaar
dig.
Zeven uur is do tijd voor hef diner.
Dat is zijn eenige maaltijd, Talleyrand ont
bijt nooit en gebruikt ook 's avonds niets;
hij dineert dan ook zeer overvloedig. Hij
spreekt geen woord aan tafel; maar be
dient ieder zijner gasten met groote voor
komendheid en opmerkzaamheid. Iedere
schotel gaat door zijn handen, on lii.j snijdt
heel handig en sierlijk voor. Bij het diner
blijft Talleyrand hoogstens vijl kwartier zit
ten. Dan drinkt hij in hel salon op een
leunstoel zijn kopje koffie, en een glaasje
cognac. Daarna neemt hij'pas deel aan het
gesprek. Hij spreekt niet gaarne over po-
litick, behalve in zijn kabinet en met dichte
deuren; weeL men liet gesprek echter op
een lelterkundig onderwerp te brengen, of
hem te doen vertellen over de lijden, toen
hij nog een der eersten was, dan is hij
spoedig op gang. Dan vertelt bij gaarne
en op aangename wijze, soms wat gekruid,
terwijl hij de minste kleinigheden doet uit
komen en den wcnsch doet ontstaan steeds
meer te hooron.
Een belangrijk iets is voor hem zijn
partijtje whist, dat iederen avond gehou
den wordt. Het is wonderlijk "dat doze zoo
hoogstaande man niet gelukkig is als hij
niet vijf uur kan spelen. Hij blijft meestal
tot twee uur in de Travellerclub. Dan gaat
hij echter nog niet naar bed, maar leest 2
uur lang. In den tijd tusschon zijn Après-
diner en de club bezoekt bij eenige soirees,
of bij gaat een uurtje naar Lady Holland,
waar hij altijd bekenden ontmoet. Hier hoort
men soms van die geestige opmerkingen,
waarin hij zoo uitmunt, of pikante anek
doten, waarvan hij er zooveel kent.
Eens vroeg men hom of een zekere schrijf
ster, waarmee hij gesproken had, niet een
beetje vervelend was. waarop hij'ant
woordde
„Volstrekt niet, ze is volmaakt vervelend I"
Rushinères, de schrijver van do Pool-
sche revolutie, beroemde er zich eens in
zijn tegenwoordigheid op, dat hij in zijn
heele leven slechts één minder schoone
handeling had gepleegd.
„En wanneer zal die geëindigd zijn?"
vroeg Talleyrand.
EEN VISCHDÏEF IN DIENST VAN
DE VISSCHERIJ.
Sedert 150 jaar houden vele geleerden
zich bezig met het bcstudeeren der huis
dieren en toch weten we nu nog van geen
enkele soort wanneer en hoe zc huisdie
ren geworden zijn. Alle waren op de een
of andere plaats reeds 111 de oudste tijden
in dienst van den mensch.
Daarentegen'weten we, dat verscheidene
diersoorten^ die vroeger veel gebruikt wer
den, hoe langer hoe minder hun diensten
bewijzen, of reeds geheel uit'den kring der
huisdieren verbannen zijn. Daartoe behoort
bijv. de hyena, die bij de oude Egyplenaars
vetgemest werd, do bij sommige Zuid-Afri-
kaanschc volkeren om hun molk gehouden
antilopen, dc in Noord-Amerika gehouden
bisons, de valken die in de middeleeuwen
zoo'n groote rol bij d.e jacht speelden en
eindelijk ook de vischdief, die nu nog in
China bij de vischvangst gebruikt wordt,
maar vroeger ook in Europa voor "lietzelfde
doel diende. In Engeland was er voor 200
jaar onder de hofbeambten nog een „Mas
ter of the Cormorants" (meester van de
visclidieven).
De vischdieven hebben poolen mot zwem
vliezen, cn we! betere dan onze eenden,
ganzen en zwanen; bij hen is ook de zeer
goed gevormde achterleen in bet zwem
vlies ingesloten, evenals bij de pelikanen.
Men kent ongeveer 40 soorten van viscli
dieven, waarvan de meeste aan de zee
kust leven.
Deze vogels, die men im de meeste die
rentuinen kan zien, levon in troepen bij-
oen ze broeien op de klippen der zee-
