A 1 L 50*" Jaargang. No. 12338 'ft j Zondag 17 Maart 1901 Derde Blad Schilderachtige cijfers. t n gelö, 3-en uur I)e?,e courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zou- feestdagen. Prijs per kwartaal: Voor Schiedam en Vlaardingen fl. 1.-25.Franc» post fl-1.65. Prijs per week-: Voor Schiedam en Vlaardingen 10 cent Afzonderlijke nummers 2 cent. Abonnementen worden dagelijks aangenomen. Advertentiën voor het eerstvolgend nummer moeten des middags vóór een aan het bureau bezorgd zijn. Bureau: Lange Haven No. 141 (hoek Korte Haven.) Prijs der Advertentiën: Van 16 regels fl. 0.92; iedere regel meer 15 cents. Reclames 30 cents per regel. Groote letters naar de plaats die zij innemen. Advertentiën bij abonnement op voordeelige voorwaarden. Tarieven hiervan zijn gratis aan het Bureau te bekomen. In de nummers, die Dinsdag-, Donderdag-en Zaterdagavond verschijnen, worden zoogenaamde kleine advertentiën opgenomen tot den prijs van 40 cents per advertentie, bij vooruitbetaling aan liet Bureau te voldoen. Intorc. Telefoon voor de Redactie No. 123. voor de Administratie No. 108. Het buitenste uiterlijk. X. Ia ons laatste artikel hebben wij gezien ,1 de grootere steden van liet Noorden op- (rkelijk veel duurder uit zijn waar het de openbare verlichting betreft dan de grootere ffteden in het Zuiden. Neemt men echter in ie provincies allo gemeenten bijeen, dan ver- Jaijnt deze Inzonderheid en vinden wij ook let Noorden, nis uitmiddelpuntige provincie, weer goedkooper uit dan de centrale provin ces, Voor de provincies krijgen wij name lijk (over 1903) dit staatje. Openbare verlichting. Kosten. Bovolkiog. Totaal. Per hoofd. Noord-Brabant 581,713 f 41.331 7.1 cent Limburg 304,279 i> 27,865 9.1 Drenthe 159,122 n 18 633 11.7 Gelderland 597,016 97,008 16.2 Friesla- d 350,746 65 387 18.6 d Zeeland 223,427 s 46,812 20 9 s Qiorjjsel 354,914 84,737 23 8 Groningen 312,451 81,857 26.1 Utrecht 268.159 s 109,684 40.9 Zuid-Holland 1,240,846 536,330 43,2 Noord-Holl. 1,038,530 513,904 52.3 De volgende post spreekt van oen glorie van weleer: do s c h u 11 e r ij. Ook hier zijn in het verleden wij spreken nu alleieerst over 1903 de geldelijke lasten der schut terij zeer verschillend. Ook hier zullen wij tien, dat de eene schutter heel wat duurder is geweest dun de andere, ja dat der gemeen ten Schiedam, Middelburg en Zwolle deze veelbezongen instelling S5, 95 en 105 manl ioo duur is gekomen als nnri Boxtel en ruim drie, bijna vier, en ruim vier maal zoo duur aan Utrecht. Baiïel Delfzjj! Stenen Zwijndrecht Loosduinen Beverwijk Sittard Culemborg Maacsluis Zierikzee Meppel Knkiiuizen Franeker Tilburg Utrecht Alkmaar Maastricht Assen Haarlem Nijmegen Bon Haag Beiden Ben Bosch Rotterdam Arnhem Rordrecht Gouda Groningen Delft Schiedam Middelburg Zwolle Schutter ij. Kosten Bevolking. totaal. per hoofd. 7101 x> 18 0.2 xent. 8298 30 0,3 5817 25 0.4 6193 47 0.7 5989 67 1.1 5856 140 2.3 6508 220 3.3 8522 300 35 8336 550 6.5 6948 558 8 03 40529 875 83 7318 650 8.8 7393 s 812 '10 9 44787 1717 3.8 110648 59! 9 5.3 19416 1271 6.5 35639 2461 69 11789 850 7.2 68518 5178 7.5 47673 4000 8.3 229803 x> 19544 8.5 55470 4913 8.857 22891 2914 8.859 357474 31776 8 88 59759 5995 -10 03 546534 55510 •10.1 33936 3703 10 9 42994 5473 12.72 23552 3000 12.73 70609 9153 12.9 32506 4033 15.4 27943 5000 17.8 19206 3700 19.2 31973 6975 21.8 gehoorden dooddoener, dat gemeente-finan- eiën zich niet laten vergelijken. Wil men weten, wat er voor 1907 van deze edele instelling geworden is, dau geven wij van enkele steden nog dit lijstje Schutter ij. Post uitgebraeht op do begrooting van 1007. Groningen f 3800.—-. Haarlem 557. Arnhem 500. Nijmegen 1278.17l/8, Dordrecht 2695.—. Leeuwarden 1937.—. 's tlertogeiibosch 16945. Delft 2270.—, Zwolle 4557.-. Schiedam 2450.—. Gouda 1421.—, Alkmaar t 1045. Middelburg 3842.18. De post is niet belangrijk genoeg om lmar uit te werken en nader toe te lichten. Van de stervende niets dar: goeds. (•Wordt vervolgd.) I Deze cijfers zijn leerrijk en interessant, om a ,z'i weldra zullen behooren tot de oude geschiedenis en dus zullen kunnen beschouwd j 11 niet de objectiviteit, die voor de waar- cering daarvan zoo noodig is. En clan toch wel opmerkelijk dat ook Jiier weer s ij tem zoo uiteenloopen bij een post, waar- ■- men dat nagenoeg onmogelijk zou ach- «ni althans voor zooverre hier sprake is van "■«'-rustende schutterij. Mr opmerkelijk ook is, clat hier de cen- a n "ggïng o£ de hoegrootheid der stad niet «gewicht in de schaal blijkt te leggen, VVtm m deze beschouwingen al zoo dik- 'js gebleken is. Hier staan alle steden in do I 'mislagen wanorde door elkaar. En hier Ie ruimte voor de conclusie, dat som- gemeentebesturen hier vroeger wat wcel- r'g hebben geleefd en bij grootere spaar- 11'et onaanzienlijke bedragen zou- vemri'{Unnc11 sparen. Ilier zou dus con I «pmjkuig vroeger wellicht hebben kunnen zond" 'j1 vcrmilldcring van lasten en hier critilu'u ,gCCrilisee,'d°n 2ich niet van. de hebben kunnen afmaken met de veel Koloniën. I)o omzwervingen van den Radja van (xoa. Men schrijft uit Makassar aan liet .„Bat, ibld." Er zullen te Batavia nog verscheidene of ficieren zijn die.mee hebben gedaan aan de jacht op den radja van Goa en wel zouden willen weten waar de onvindbare wel geze ten heeft. Nu Kraeng liontonompo, de jong ste broeder van den radja (den 21eu Decem ber gewond in onze handen gevallen) der. sluier heeft opgelicht, weten we welke wegen de radja gevolgd heeft. Den 19en October 1905, trok, zooals be kend, kolonel Van Loeuen de grenzen van Goa over en trof hij den radja in zijn paleis te Djongaje aan. De gouverneur Kroesen werd toen gewaarschuwd en deze kwam zoo spoedig mogelijk per rijtuig. In don middag van don 19en had het merkwaardige gesprek plaats, zoo vaak besproken, tusscjgn den gouverneur en den radja. Den daarop volgendon nacht is de radja met kr. Bontonompo e. a. naar Padang Pa dang gegaan; daar waren de gezinnen, die begrijpelijkerwijze zeer in spanning verkeer den. Wel had de radja zijn troepen onder de wapenen geroepen on zoo'n beetje in slag orde gesteld, doch hij had den last verstrekt, niet het eerste schot te lossen. Ten strengste was verboden een gevecht uit te lokken. Toen de radja tc Pandang Pandang was had de- ontmoeting onzer troepen met die van den radja plaats; de leiders waren Kraeng Batoepoete, kr. Paganakkan, kr. Bocngaja en kr. Bontolangkasa. De eerste werd gewond, de twee volgenden sneuvelden. Kr. Beroanging was toen te Mangaga. Het treffen zal dezen kraeng (den legercomman dant) waarschijnlijk, ja zeker, tot het besef hebben gebracht, dat weerstand niets zou baten. Den 21n October vluchtte toen de radja naar Pakatto. Doch ook deze plaats werd door de troepen bereikt en de radja ging mot zijn broer kr. Bontonompo en zijn zoons Da toe Soeppa en Aroe Alietta naar Liem- boeng. Den 24n October werden zij van daar verjaagd. De menschen in die streek hadden geen lust de wapenen voor den radja op to vatten. Sedert dwaalde het viertal overal rond. De radja liet door menschen van Balang buroe (een half uur gaans van Makassar) een groote prauw (pedjala) aan do monding van de Tellorivier voor hem gereed maken Daar scheepte hij zich in met, behalve de reeds genoemden, zijn onechten zoon Boogie, zijn neef kr. Alloe en hadji Sa Enie zoon van Daeng Mutata van Parangtamboen (Goa). De tocht ging naar Barroc, waar zij na aankomst hun intrek namen in de wo ning van oen liadiï uit de Mandharstaten in kampong Garonkong. Deze hadji is latei- gearresteerd en naar Mandhai teruggezonden Na een verblijf van negen dagen in Ga ronkong vluchtten ze verder met een prauw naar Barakasanda (Soeppa), van waar ze naar Dalongange gingen en zich verschuil den in de woning van den Soelewattang Alieta. Enkele hoofden voegden zich bij hen met eenig gevolgVan Laü gingen de vluch telingen door Sawitto naar de Toradja-land schappen Lali Mappa, Simboeang en Ra djang. In het Sawitloschc ontmoetten ze La Sinrang met zeven geweren. Van de Toradj daalden ze weer naar de vlakte van Sa witto en bleven drie maanden in de bos schen van Paria, dicht aan zee. (Februari Maart, April). Uit vrees voor verraad werd alle aanra king met de bevolking vermeden; de r.oo dige levensmiddelen werden door vertrouwde personen gekocht, In Juni kwamen do patrouille» te vaak in de buurt en de vluchtelingen verplaatsten zich toen naar Soeppa en Alieta. In het boseh van Bota E kwam La Sinrang zich bij hen aansluiten, ook om een schuilplaats te zoeken. Hun word verboden te schieten. In Alietta zagen zij dikwijls de troepen voorbij zich heen trekken. Toen echter dooi de bewoners in de nabijheid op de patrouille van kapitein Veretege geschoten, werd, moes ten ze verder uit de buurt en in September, October en November in de bosschen van Alietta blijven zwerven. Na den overval tc Paotjenrang dwaalden zij in liet gebergte ten N. van Pakka tot Tebassang. Bij deze plaats hielden zij zich zeven dagen lang in een ravijn. Toen er troepen uit Nepo op kwamen dagen, gingen zij met GO volgelingen noordwaarts, doch werden toen den 21n December 's nachts door Christoffel overvallen. Aiöe Alieta, I Boogie, kraeng Aloe en Daeng Klabo sneu velden. De volgelingen raakten verspreid, maar Kraeng Bontonompo vond den radja nog don- zelfden nacht. Den volgenden dag vielen ze iii een hinderlaag van Christoifel's troep, onder sergeant Meijer; de radja wist te ont komen, met een volgeling. Kraeng Bonto nompo viel toen gewond in onze handen. En wat er verder gebeurde, is nu bekend. Het „Adv.bl. v. Atjeli" van 16 Febr. be- icht Een patrouille van Samalanga doodde in Plimbang 4 vijanden; buit 2 voorladers cn 1 donderbus. Te Loeöng Poetoe is verdronken de Eur. fuselier Roerade. Patrouilles >r de Gajo Loeös doodden 8 vijanden en bij ongeluk 2 "rouwen; buit: 1 beaumont, 1 revolver en 10 voorladers. Licht gewond werd de amb. fus. Patinaja. Een patrouille van Tangsó doodde 7 vij anden en verwondde bij ongeluk 1 vrouw. In do Gajo Loeös zijn op patrouille ver dronken de Eur. sergeant Dc Clerx, en de amb. fuselier Wungord. Do resident van Tapanoeli seinde 11 Fe bruari Controleur Toba seint: In den nacht van 9 dezer zijn in Oeloean door kwaadwilligheid van enkele personen afgebrand de kerk en goeroewoning te Raoetbosi, het huis van zen deling Schmidt en goeioewoning tc Loem- ban-na-bolnn en de eoeioewoning te Djandji- matogöe; een kind van zendeling Schmidt mee verbrand. Controleur is naar Oeloean voor onderzoek. Ik zend voor alle eventuali teiten patrouille naar Balige. (,,Java Ct.") Ambachtsschool voor inlanders. Van Regeeriiigswege zal te Soerabaja een ambachtsschool voor inlanders opgericht worden, waarvan de kosten op f 100,000 ge raamd worden. Aan het departement van burgerlijke openbare werken is, naar het „Soerab, Handelsblad" mededeelt, verzocht het ontwerp op te maken en in te dienen. ALLERLEI. DE INDRUK, DIEN EEN ENGELSCHMAN KREEG VAN AMERIKA. De heer Tom Browne, die vier'maan den meewerkte aan een blad in Chicago, geeft zijn indrukken over Amerika op de volgende wijze weer: Het opmerkelijkste van Chicago is, dat alles daar „het grootste ter wereld 5s." Laat men zich in een auto-bus door 'de straten voeren, clan hoort men den con ducteur roepen „Dit is State Street, de grootste winkel straat tor wereld." Vorder „Dit is Water Street, de drukste straat ter wereld." „Rechts ziet u het grootste gebouw Ier wereld." „We gaan langs het huis van meneer X, den rijksten man ter wereld." En zoo gaat het maar steeds door. Als men ziet, hoe de menschen door de stralen jagen, krijgt men den indruk, dat ze allen hun fortuin moeten maken en ze daar maar tien minuten tijd voor hebben. Chicago kan een geschikte plaats zijn om geld te verdienen, maar het is geen stad om in te wonen. De stad lijdt vreeselijk aan de automo bielkoorts. De uitverkoren plaats voor die vreeselijk© dingen is Michigan Avenue, een mooie, brecde, lange boulevard, die langs het meer loopt en een van de weinige fatsoenlijk geplaveide straten van Chicago is. Een paard, dat toevallig op de Michigan Avenue komt, moet wel een zeer onaan gename gewaarwording krijgen. Een ritje in een cab in Chicago is iets heel eigenaardigs. Het is een opwindende, kostbare geschiedenis. Als men heelshuids thuis komt, mag men van geluk spreken. Men rijdt er op heel zorgelooze wijze. Telkens stoot men er tegen iemand aan. De bewoner-s van Chicago beschouwen den Engelschman als te dom on te wei nig vlug om goed te kunnen opletten. Zo vertellen graag grappen over die suffe En- gelschen. Deze praten over 't algemeen niet veel. Ze luisteren en nemen alles in zich op, daarom worden ze voor dom ge houden. De Amerikanen hebben een goede mee ning over zichzelf, en beschouwen zich als de prettigste menschen ter wereld I Ze willen graag weten, hoe anderen over hen oouleelen. Als men gunstig over hen spreekt, beschouwen ze dit als juist. Zegt men hun de waarheid, dau worden zij dol. Zij zijn vriendelijk voor ons, maar heel jaloersch. Ik geloof dat iemand uit den lageren stand je de eene hand zou toesteken, terwijl hij mei Ue andere iels uit je zak haalde, en dat een aardig zaakje zou noemen. Hij neemt graag een Engelschman heet en doet daar zoo veel mogelijk zijn best toe. Een bewoner van Chicago wordt graag gehouden voor een ijverig hard werker. Chicago begint dan ook te klein voor hem te worden: hij gaat de grenzen naar Ca nada tiver. Hij heeft gehoord van het goe de, dat daar te vinden is, en hij gaal naar het Noord-Westen om bezit te nemen van het rijke land. Hij weet zijn voordeel met iets goeds te docnl Ik was juist van een uilstapje uit Ca nada teruggekeerd, toen een dame uit Chi cago tot me zei: „Hoe vindt u ons land? Is het niet mooi?" „Bedoelt u de Vereenigde Staten?" vroeg ik. „Neen. Ik bedoel Canada." „Maar ik heb altijd gedacht, dat Canada ons laud w„„ „Wel neen. Hot is het onze." „Dat is werkelijk iets nieuws." „Nu, hot zal liet toch zeker eens zijn." Toen voegde zij erbij: „ik beschouwde Ca nada altijd als een deel van ons land. Het moest het in ieder geval zijn." En zoo denkt men algemeen in de Ver eenigde Staten. Duizenden verkoopen hun huis en gaan naar het land van belofte. Het jonge meisje in Chicago is ook der bestudeering waard. Men heeft haar lee ren gelooven, dat zij het eenige meisjein do wereld is, dat do moeite waard is om aan te denken. Zo is meestal vroolijk en aantrekkelijk, dikwijls mooi eu bijna altijd goed gekleed. De lieeren zijn er op gesteld, dat hun dames zich goed kleodon. Het jonge meisje trekt graag de aandacht en heeft daar den slag van. Ze kan zich niet begrijpen, dat de Engelschman haar geen hulde bewijst. Ze vindt dien koel en blasé. Ze hoort gaarne haar eigen stem, en als eonigc meisjes bij elkaar zijn, pralen ze allen tegelijk cn zoo luid mogelijk. Zo vischt altijd naar complimentjes en vindt het onaangenaam als ze die niet krijgt. Ze is een bedorven kind. En nu zal ik spreken over de aardige menschen van Chicago. Ze zijn heel vrien delijk en gastvrij voor den vreemdeling. Ze doen hun best om hot hem aangenaam te maken. De mees ten hunner hebben ge reisd en zijn daardoor breeder van opvat ting 'geworden. Chicago heeft het te rjruk met dollars te verdienen om veel aan kunst te kun nen denken. Toch zijn er vrij veel kun stenaars en kunstliefhebbers, die hun best doen om invloed te oefenen. Nog een woord ten slotte over de uit gaande wereld. Daar ze veel geld verdie nen, maken ze er veel verlooning mee. De meeste dames hebben 'de vrije gemak kelijke manieren van het Westen. Ze zijn goed gekleed, maar een beetje to opgesierd. Ik geloof, dat de vier maanden, die ik in Chicago doorbracht, dc merkwaardigste uit mijn leven zijn geweest. Maar toch ben ik blij, dat ik weer in mijn lieve, oude, rookerige, mistige Londen benl geweldige uitdrogingen op vurtchtddeue doe len der aarde. Zoo is liet in Midden-Atrika gelegen Tsadmeer in de laalsle helft der vorige eeuw geweldig ingekrompen, liet Stefaniemeer in het Zuiden van Aetluopië is in de laatste 16 jaar een derde deel klei ner geworden, het Sclrinvameer ten Oos ten van de Schiro, die Nya 3si cn Sumbesi vercenigl, !s in de laatste 44 jaar bijna geheel uitgedroogd. I11 Amerika gaat de groote Zoutzee dc uitdroging tegemoet. Zijn oppervlak daalde van 1SSG tot 1902 3,5 M.Er i» een tijd geweest, waarin de wa-, rspiegel van dit meer 180 M. hoogorlag dan tegenwoordig. In de woestijn Colo- mdo, ten noorden van do grens van Mexi- ko, zijn ook al 400 lloklarcn van een uit gebreid zoutmeer uitgedroogd, weikei op pervlakte nu bedekt is met een zoutkorst van 10—12 duim dikte. We kunnen dus nu nagaan, hoe iu vroe gere perioden zoutlagen gevormd weiden, zooals men ze bij Staszfurt en Wiclic/.ka vindt. Van hel grootendcels uit woestijnen bestaande binnenland van Australië is 33,48 percent, dus meer clan de helft, wa terloos. In liet midden van Azie hcett het uil- drogingsproces dc strooming van rivieren en meren verschoven. Verkeerswegen en steden waar de beschaving van Grieken, Joden en Chineozen bijeenkwam, zijn door woestijnzand begraven. Ook het Aralineer eu de Kaspische zee liggen in een uit drogende street, Uit het warme zand van Arabic steken vervallen en verlaten kasteden omhoog, en wat is er geworden van het eens zoo vruchtbare land tusschen Euphraat en Ti- gris? I11 hot oude Babylon wisseldon ko renvelden en palmbosschen elkaar af, het land door kanalen doorsneden, was vol steden en dorpen. Nu trekken de zonen der woestijn door het land en armoedige dorpen liggen tusschen eenzame puinhoo- pen en verzande kanalen. I11 Egypte heeft de woestijn zich uitge strekt tot aan de pyramides cn tempels en is dus genaderd tol plaatsen waarvan de oude Pharao's dit nooit gedacht zou den hebben. Zoo komt Arthur Stentzel, aan wicn deze beschouwingen ontleend zijn, tot de meening, dat die uitdroging van lananiassa's niet als een plaatselijk, doch als een algemeen verschijnsel is te beschouwen, waaraan men zeker cenige beleekenis moet hechten DROOGT DE 'AARDE UIT? Dat de machten, die vroeger onze aarde veranderden, ook nu nog werkzaam zijn, daarvan getuigen niet alleen uitbarstingen van vulkanen en aardbevingen, maar ook WAT DE MISSISSIPPI VERSLINDT. Dr. Stone verhaalt in het tijdschrift „Science", dat men het slib van de Mis sissippi heeft onderzocht. De uitslag daar van is verbazend. Ouder de stoffen, waar uit het slib bestaat, kond aluminium het meest voor. Verder is er een groote hoe veelheid kali eu een wat kleinere hoeveel heid soda aanwezig, liet Mississippi-slib zou dus een uitstekenden akkerbodemvor- 111011, want ook van de overige bestand- doelen bevat het juist die stoffen, dio voor bemesting geschikt zijn. liet merkwaaidigste van deze onderzoe kingen is echter do hoeveelheid der en kele waardevolle bcalamldeetcn van het slib. De hoeveelheid slib, die de Missis sippi in een jaar met zich voert, wordt op 443,750,000 ton geschal. Als dit cijfer juist is en aangenomen woidt dat hel slib van don stroom overal van dezelfde, door de jongste onderzoekingen vastgestelde sa menstelling is, dan zou de volgende hoe veelheid chemische verbindingen door de rivier worden meegesleept: ijzerhoudend leem 791/2 millioen ton, meer dan 8 mil- lioen ton calciumoyd. meer dan 7 millioen ton magnesium, meer dan ö1/» millioen kali, meer dan 1 millioen ton watervrij zwavelzuur, meer dan 1 millioen ton wa tervrij fosforzuur, bijna 800.000 ton man- gaanoxyde, 666.000 ton stikstof, 577.000 ton natron, daarbij xxog meer dan 31 mil lioen ton water met organische, stoffen: do ton op 20 centenaars gerekend. Voor de meeste der genoemde stoffen kan men geen vaste handelswaarde opgeven, maar omtrent vier der belangrijkste kan men oen berekening opmaken over liet verlies dat de Mississippi jaarlijks aan den bodem der Vereenigde Stalen toebrengt, Aan kali zou er dan 560 milliooix dollar ver loren gaan, aan stikstof 223 millioen dol lar en aan calciumoxyd 40 millioen dol lar. Tegenover dit verlies staat echter het groote voordeel dat door de vochtigmaking van het gezamenlijke stroomgebied aan de aangrenzende landen wordt verschaft. 4' I [K %l\ $8 - 1 y i 14 ft SCHIEDAMSCHE COURANT 111 r b n miMm 3) B t D ■J X> XI f D Atjeli. 1 V 1 - i t- 1 1" Mi' 1 1 Wi.

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Schiedamsche Courant | 1907 | | pagina 9